حقوق نرم افزار در کانادا

در شرایطی که هیچ قانون خاصی درکانادا وجود ندارد که همه جنبه های نرم افزارهای کامپیوتری را تحت پوشش قرار داده و شامل شود، نرم افزارهای کامپیوتری در کانادا به چند شیوه و از چند طریق مورد حمایت حقوقی قرار می‌گیرند.
● کپی رایت
کپی رایت در کانادا یکی ازابزار های اصلی حمایت از نرم افزار های کامپیوتری است. کپی رایت در کانادا بوسیله قانون کپی رایت مورد حمایت قرار میگیرد که این قانون ازآثار ادبی ، هنری ، موزیکال و دراماتیک ( داستانی ) اصلی (Original) حمایت می کند و نرم افزار کامپیوتری بعنوان یک اثر ادبی در کانادا مورد حمایت قرار میگیرد.
یکی از مهمترین حقوقی که به مالک نرم افزار کامپیوتری اعطاء میشود عبارتست از حق انحصاری باز تولید اثر یا هر قسمتی از آن بهر شکلی که مایل باشد . برای مثال مالک کپی رایت یک قطعه نرم افزار کامپیوتری این حق را دارد که دیگران را از کپی برداری از نرم افزار وی یا هر قسمت از نرم افزار باز دارد ( منع کند ) خواه نقض کننده حقوق وی، کپی ناقص کپی رایت را با کپی نرم افزار بر روی فلاپی دیسک یا هارد دیسک یا سی دی رام یا با خروجی چاپ شده برروی کاغذ انجام داده باشد.
مالک یک کپی قانونی و مجاز می تواند تنها یک کپی از نرم افزار را برای مقاصد پشتیبانی تهیه کند ، مشروط بر اینکه کپی پشتیبان بمحض اینکه شخص مالکیت کپی مجاز را از دست می دهد ، از بین برده شود .
علاوه بر داشتن حق انحصاری برای کپی کردن اثر ، مالک کپی رایت ، همچنین یکسری حقوق دیگری را نیز بدست می آورد و برخی از آنها مختص همان نوع نرم افزار هستند . در مورد نرم افزار های کامپیوتری این حقوق از جمله شامل اجاره دادن نرم افزار به دیگران و حق مشابه و مرتبط دیگری برای ممنوع کردن دیگران از اجاره دادن نرم افزار میشود .
کپی رایت در کانادا بصورت خود کار بوجود می آید و در مورد نرم افزار ، بمحض بوجود آمدن نرم افزار، ایجاد شده و تا پایان سالی که در آن پدید آورنده (مؤلف ) نرم افزار می میرد ، ادامه پیدا می کند ، بدون توجه به اینکه آیا کپی رایت نرم افزار را فروخته یا واگذار نموده است یا خیر و پس از آن نیز برای مدت اضافی ۵۰ ساله از پایان سال یاد شده ( سال فوت پدید آورنده ) ادامه پیدا خواهد کرد .
حقوق معنوی نیز بوسیله کپی رایت در کانادا حمایت می شوند . این حقوق شامل حق پدید آورنده نرم افزارنسبت به اینکه نرم افزار با نام خود او یا نام مستعار، به وی مرتبط و منتسب گردد وهمچنین این حق که نرم افزار بی نام ( یا دارای نام مستعار ) باقی بماند، می شود. همچنین حق پدید آورنده نسبت به تمامیت نرم افزار یعنی حق پدیدآورنده برای توقف تخریب نرم افزار ( جلوگیری از خراب شدن نرم افزار ) ، جلوگیری از تحریف یا اصلاح آن و همچنین منع اقداماتی که سبب ورود آسیب و یا زیانی به اعتبار و شهرت پدید آورنده می شود ، یا از اینکه نرم افزار همراه و بطور مشترک با یک محصول یا سرویس دیگر استفاده شود .
حقوق معنوی پدید آورنده نرم افزار تا پایان سالی که در آن پدید آورنده می میرد ، ادامه خواهد یافت . حتی در جائیکه نرم افزار یا کپی رایت متعلق به نرم افزار فروخته یا واگذار شوند و این حقوق معنوی برای یک مدت اضافی بمدت ۵۰ سال پس از فوت پدید آورنده ادامه خواهد یافت .
کپی رایت نرم افزار می تواند به دیگران واگذار یا امتیازآن به دیگران منتقل شود . برای اینکه این نقل و انتقال ها معتبر تلقی گردند حتما ً بایستی بصورت کتبی انجام شوند . صرف انتقال مادی تصرف یک کپی نرم افزار ، نمیتواند انتقال کپی رایت آن تلقی شود .
در حالیکه حقوق معنوی نمیتواند مورد نقل وانتقال واقع شود ولی مالک آن میتواند از تمام یا بخشی از این حقوق اعراض و صرفنظر کند . صرف انتقال یا اعطای امتیاز نسبت به کپی رایت نرم افزار فی نفسه نمی تواند اعراض از حقوق معنوی پدید آورنده نرم افزار تلقی شود . بنابراین قویا ً توصیه و پیشنهاد میشود که تا حد امکان همه انتقال ها و اعطای امتیاز کپی رایت ، منجمله شامل یک اعراض کتبی نسبت به حقوق معنوی پدید آورنده نرم افزار باشد و اینکه همه مستخدمین ( کارمندانی ) که در ایجاد و ساخت نرم افزار شریک و سهیم بوده اند ، یک اعراض کتبی نسبت به حقوق معنوی خود در خصوص ایجاد وخلق نرم افزار را امضاء کنند.
نرم افزار بایستی با یک اعلام و اخطار علامتگذاری شود ، طبق فرم زیر به این صورت که بایستی علامت سمبل کپی رایت ( C ) را در بر داشته و در دنبال آن نام مالک کپی رایت و سالی که در آن نرم افزار تولید شده ، ذکر شود و پس از آن هم عبارت " همه حقوق محفوظ است " آورده شود .
این علامت باید به گونه ای اعلان شود که اخطار معقول و متعارفی را در خصوص ادعای کپی رایت نسبت به نرم افزار بیان کند . کپی رایت میتواند در کانادا و در اداره کپی رایت کانادا که دراتاوا واقع است ، به ثبت برسد ، در حالیکه ثبت کپی رایت نرم افزار ضرورت ندارد ، ثبت آن میتواند منافعی را برای مالک آن در بر داشته باشد.
برای ثبت کپی رایت در کانادا ، احتیاجی به بایگانی و ضبط کردن یک کپی ازآن در اداره کپی رایت کانادا نیست و اداره کپی رایت هرنرم افزاری را که به وی تحویل داده شده، مسترد خواهد کرد . بنابراین می توان یک نرم افزار را در کانادا ثبت کرد بدون آنکه نیازی به افشای اطلاعات محرمانه داخل نرم افزار باشد، هر چند شما ناگزیر از افشای عنوان نرم افزار هستید.

منبع : مرکز توسعه و تبادل دانش فناوری اطلاعات