دود سفید بر فراز قاهره نشانه چیست؟

در حالی که سران مصر و عربستان بر لزوم اجرای طرح پیشنهادی قاهره تاکید کرده اند، حماس نیز با تعیین شروطی از پیشروی مذاکرات مصر استقبال کرده است تا طراحان صلح عربی نسبت به در اختیار گرفتن ابتکار عمل در مناقشات داخلی فلسطین امیدوار شوند.
در حالی که سران مصر و عربستان بر لزوم اجرای طرح پیشنهادی قاهره تاکید کرده اند، حماس نیز با تعیین شروطی از پیشروی مذاکرات مصر استقبال کرده است تا طراحان صلح عربی نسبت به در اختیار گرفتن ابتکار عمل در مناقشات داخلی فلسطین امیدوار شوند.
اعلام آتش بس در غزه قریب الوقوع است و انتظار می رود برنامه های از پیش تعیین شده اسرائیل و همنوایان عربش در این جنگ به زودی به نتیجه برسد و فلسطین را وارد مرحله ای تازه کند. محمود عباس، باراک اوباما، بشار اسد و اولمرت در مرحله بعدی این سناریو نقش اصلی را ایفا خواهند کرد.
سه شنبه شب هواپیمای حسنی مبارک در ریاض فرود آمد تا ملاقات وی با عبدالله بن عبدالعزیز پادشاه سعودی قدمی بلند برای اجرایی کردن طرح آتش بس مصر یا مصر - عربستان باشد.
سران مصر و عربستان به عنوان دو بازیگر موثر در نمایش غزه در اجلاس سران اتحادیه عرب که قرار است ۱۹ ژانویه به مدت دو روز در کویت برگزار شود شرکت خواهند کرد. مصر و عربستان البته شرکت در اجلاس فوق العاده سران عرب در دوحه قطر را نپذیرفته و آن را مفید ندانسته اند. شدت حملات اسرائیل، فرسایشی شدن جنگ برای گروه های مقاومت و بسته بودن گذرگاه ها و جلوگیری از ورود کمک ها به غزه، عرصه را بر حماس چنان تنگ کرد تا بسته از پیش تهیه شده که محصول مشترک و مطلوب نظر اسرائیل است، برقی در چشم ها بیاورد و نجات بخش و مایه حیات جلوه کند. قرار است در سناریوی تازه ای که عنوان "بازسازی باریکه غزه" بر جلد آن درج شده، بخش دوم تحولات روی میز سران اتحادیه عرب قرار گیرد و برای آتش بس و طرفین و آینده منطقه مقدمات لازم فراهم شود.
احمد ابوالغیظ که حالا بیش از گذشته در ایران شناخته می شود و به خاطر اظهارات تند و ضد ایرانی اش مورد انتقاد مقامات جمهوری اسلامی قرار گرفت و عده ای را روانه دفتر حافظ منافع کشورش در تهران کرد تا خاطره ای انقلابی را زنده کنند و پیامکی روانه قاهره کنند، به همراه حسنی مبارک چند برنامه را پیگیری می کنند. اولین و مهم ترین برنامه، ایفای نقش هژمونیک و میانجی گرایانه در قائله غزه و به دست گرفتن ابتکار عمل ماجرا و زمینه چینی برای حضور محمود عباس است.
پایان دادن به بحران غزه، برقراری آتش بس فوری، آغاز مذاکره برای بازگشایی گذرگاه های مرزی، جلوگیری از قاچاق اسلحه به غزه و فراهم شدن زمینه برای ارسال کمک های بشردوستانه به این منطقه، جملگی طرح هایی برای ازسرگیری گفتگوهای آشتی ملی بین جنبش فتح و حماس است که در قالب یک طرح پیشنهادی چهار ماده ای مطرح شده و به زودی بروز و ظهور خواهد کرد. تنها تفاوت این گفتگوها با گفتگوهایی پیشین این است که موقعیت و قدرت کنونی حماس قابل قیاس با سال های گذشته که در دو جبهه سیاسی و مقاومتی یکه تازی می کرد، نخواهد بود.
نمی توان گفت حماسی ها قادر به پیش بینی این وضعیت و بازی خوانی حادثه نبوده و از اهداف مصر و عربستان و اسرائیل بی اطلاع بوده اند. با این حال همه چیز را شرایط پیش آمده و آینده نامعلوم تعیین می کند و هم این است که سران حماس را واداشته تا اعلام کنند طرح آتش بس مصری در صورت انجام اصلاحاتی قابل پذیرش خواهد بود.
مذاکرات دو کشور عربی با محوریت بررسی طرح مصر برای توقف فوری حملات برگزار شده ولی نکته اصلی این است که حملات چه زمان و در چه صورت متوقف می شود؟ این طرح از نگاه طراحانش، زمانی لازم الاجرا و مثمر ثمر است که حماس در موضع تضعیف و پذیرش قرار گرفته باشد.
در بیانیه‌ مشترک عربستان و مصر ضمن تاکید بر لزوم دستیابی به آتش‌بس فوری، بر اجرای فوری و کامل طرح صلح مصر، شرکت عربستان و مصر در کنفرانس سران عرب در کویت، تحقق صلح عربی و تحقق صلح فلسطینی‌ها تاکید شده است.
از سوی دیگر معاون رییس دفتر سیاسی حماس نیز تاکید کرده است: در صورتی که تغییرات مورد نظر حماس در طرح مصر لحاظ شود، ما طرح مصر را می‌پذیریم.
موسی ابومرزوق به الجزیره گفته است: امروز زمان مناسبی برای دستیابی به نتایج تلاش‌های جنبش حماس وجود دارد. چنانچه این طرح از سوی حماس پذیرفته شود، باید بر اساس اصولی باشد که حماس از ابتدا آن را تعیین کرده است؛ یعنی عقب نشینی اسراییل، توقف حملات و گشودن گذرگاه‌ها.
همان گونه که این مقام سیاسی حماس نیز بر آن اذعان کرده، در حال حاضر تمام توجه منطقه‌ای و بین‌المللی بر این معطوف است که مسئله فلسطین تنها توسط قاهره حل شود. در صورتی که قاهره کلید حل و فصل مناقشات فعلی - هر چند به صورت موقت - باشد، ابتکار عمل و اجرای برنامه های بعدی نیز منوط به جناح مصر - عربستان و درواقع همسو با طرح صلح عربی و میدان دادن به رئیس جمهور جدید ایالات متحده به منظور نقش آفرینی در منطقه خواهد بود.

نویسنده : جواد ماه‌زاده

منبع : دیپلماسی ایرانی