بازگشت زالو به طب مدرن

استفاده از زالوی طبی (Hirudo Medicinalis) در درمان بیماری‌ها سابقه‌ای به قدمت مصر باستان داشته، و در طب نوین نیز در سال‌های ۱۹۳۰ تا ۱۹۴۰ به کار گرفته می‌شده است. در دو دهه اخیر جهت درمان بسیاری از بیماری‌های از جمله مشکلات قلبی عروقی، واریس پاها و جراحی‌های بسیار ظریف از این کرم خونخوار استفاده‌های فراوانی شده است. همچنین استفاده از خواص ضدالتهابی، ضددردی و ضدعفونی‌کننده بزاق آن نیز در مشکلات اسکلتی و مفاصل مورد توجه قرار گرفته است.
آن‌چه می‌تواند چنین روند فزاینده‌ای از کاربرد زالو را توجیه کند، کشف خواص برخی از مواد پروتئینی و آنزیمی بزاق آن می‌باشد که به شرح زیر توضیح داده می‌شود:
ـ خاصیت بی‌حس‌کنندگی: باعث کاهش درد موضعی هنگام نیش زدن می‌شود که عمدتاً به دلیل وجود ماده هیرودین (Hirudin) است.
ـ خاصیت گشادکنندگی عروق: به دلیل وجود ماده هیستامین است.
ـ خاصیت ضدانعقادی: به دلیل وجود آنزیم هیالورونیداز موجود در بزاق زالو می‌باشد. این آنزیم خاصیت آنتی بیوتیکی و حل کردن موکوس بسیار قوی دارد به طوری که در درمان گلوکوم هم بسیار موثر است.
ـ خاصیت آنتی بیوتیکی: که اخیراً مورد توجه بسیاری قرار گرفته و روی بیماری‌های ناشی از استاف طلایی و میکروب سل و اسهال خونی و دیفتری موثر است.
ـ خاصیت ضدالتهابی و ضدلخته‌ای
محل نیش حیوان به شکل Y می‌باشد و هنگام گزش فرد درد بسیار خفیفی احساس می‌کند. زالو در حین مکیدن خون، بزاق خود را به بدن فرد تزریق می‌کند و در اثر مکش خون ۵ تا ۱۰ برابر افزایش وزن پیدا می‌کند.در بسیاری از کشورهایی که از زالو برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌شود. مکان‌های خاص جهت پرورش زالو به طریق بهداشتی و استریل وجود دارد، تا احتمال انتقال بیماری‌های خونی نظیر هپاتیت و ایدز به صفر برسد.

دکتر جلال زرین قلم