رستاخیز جان

● انقلاب اسلامی به روایت شهید آوینی
سید شهیدان اهل قلم و تفكر، شهید آوینی، انقلاب اسلامی را در چارچوب مثلثی كه اضلاع آن را شخصیت امام خمینی (ره)، دفاع مقدس و وضع كنونی عالم و آخرالزمان تشكیل می دهد، به تحلیل حكمی و مبنایی انقلاب اسلامی ایران می پردازد. انقلابی همچون انقلاب ما، انقلاب در ارزشهاست. اگرچه ارزش نیز از آن الفاظی است كه به تبع غربزدگی ما و از طریق ترجمه كتاب های فلسفی غرب به زبان ما راه یافته است. در چنین انقلابی كه با اتكا به نظام فكری مستقلی وقوع یافته است، باید متوقع بود آن فكر مستقل در صورت یك نظام ارزشی تازه ظهور یابد و جایگزین نظام ارزشی گذشته شود. بنابراین اصل نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی در واقع صورت تبلور یافته همان تفكری است كه انقلاب ما بر آن متكی است.
مهمترین شناسنده انقلاب اسلامی برای آوینی، استقلال ارزشی و مبنایی این انقلاب از تحولات عالم موجود است.
هیچ تفكری جز اسلام ناب محمدی (ص) نمی تواند به معنای كامل كلمه مستقل و غیر وابسته باشد، انقلاب هایی كه در دوره جدید وقوع یافته اند، اگرچه گاه از نوعی ناسیونالیسم رنگ پذیرفته از دین منشأ گرفته اند، اما اینچنین نیست كه بتوان آنها را به طور مطلق «انقلاب دینی» یا «انقلاب اسلامی» دانست.
برای فهم بیشتر این استقلال ارزشی، شهید آوینی به دو انقلاب بزرگ عصر جدید كه ظاهراً در مقابل نظم موجود برپا شدند، اشاره می كند و می نویسد؛ «تاریخ جهان در این عصر جدید دو انقلاب بزرگ را در مقابل امپریالیسم تجربه كرده است. یكی در چین و دیگری در شوروی، اما تأمل در سرنوشت این انقلابها می تواند عبرتی عظیم باشد.
هیچیك از این دو انقلاب نتوانست اصالت و استقلال خویش را در برابر آمریكا كه مظهر آن تفكر واحد جهانی و شیطان بزرگ است، حفظ كنند.
شهید آوینی این استقلال ارزشی را در سه حوزه مصداقی «نظام اقتصادی و توسعه»، «نظام سیاسی و دموكراسی» و «نظام تكنولوژیك و ابزار» بررسی می كند و بیشترین بخش آثار مكتوب خود را صرف بیان این دغدغه و درد می كند كه انقلاب اسلامی ماهیتی مستقل از نظام سیاسی، اقتصادی و تكنولوژیك غرب مدرن دارد. انقلاب اسلامی، «رستاخیز تاریخی انسان» است، بعد از قرنها «هبوط». انقلاب اسلامی یك «توبه تاریخی» است و بنابراین غایات آن هرگز اقتصادی، اجتماعی و سیاسی نیست. انقلاب اسلامی یك انقلاب فرهنگی است، در جهانی كه به صورت یك دهكده جهانی و یا یك فرهنگ واحد درآمده است. فرهنگ غرب یعنی فرهنگ غربت انسان از حقیقت. اساساً به خاطر داشتن همین ماهیت فرهنگی است كه شهید آوینی با جدیت، بحث استقلال و انفكاك ارزشی انقلاب اسلامی از عالم موجود را مطرح می كند. با این فرض به سراغ اضلاع تفكر انقلاب اسلامی در اندیشه آوینی می رویم:
۱) امام خمینی (ره):
آوینی، انقلاب اسلامی را نقطه عطف تاریخ باطنی حیات بشر می داند و وجود امام خمینی (ره) را حقیقتی جداناپذیر و بخش مهمی از این تاریخ می شمارد. انسان امروز اگر چه هنوز مبدأ شمارش روزها و سالها را بر هجرت این رسول و تولد آن دیگری نهاده است، اما دیگر قدر انبیا را نمی شناسد و تا این جهل باقی است، قدر حضرت امام (ره) را نیز در نخواهد یافت، چرا كه او نیز از احیاگران حیات باطنی انسان و بنیانگذاران خانه حقیقت است و انقلاب اسلامی ام القرای این عصر است. حضرت امام (ره) بت های ظاهر و باطن را شكست و با انقلاب اسلامی، خانه حقیقتی را بنیان نهاد كه كعبه دل های ناس است، ام القراست، بیت عتیق است و اسوه قیام ناس كه نه شرقی و نه غربی.
آوینی ضمن پذیرش و الهام از نظریه ولایت كه آن را به شهود فطری در می یابد، بزرگترین آموزه امام (ره) را «انتظار در مبارزه» می داند. «امام (ره) به ما آموخت انتظار در مبارزه است و این بزرگترین پیام او بود و پس از او اگر باز هم امیدی ما را زنده می دارد، همین است كه برای ظهور آخرین حجت حق مبارزه كنیم. امام (ره) به ما آموخت عرفان را با مبارزه جمع كنیم و خود، بهترین شاهد بود بر این مدعا كه عرفان، عین مبارزه است.
۲) دفاع مقدس:
«جنگی با این وسعت كه بر ما تحمیل شد، هرگز اجازه نداد «یوتوپیای توسعه یافتگی» افق آرمانی حركت ما را بپوشاند و اگرچه جنگ تنها یك عامل بیرونی است و نمی تواند در عرض رهبری حضرت امام (ره) قرار گیرد، اما به هر تقدیر، نباید ضرورت های تاریخی را از نظر دور داشت. آوینی دفاع مقدس و مسائل اطراف آن را عامل مهمی برای حفظ خودآگاهی ما نسبت به انقلاب اسلامی ایران می داند كه جامعه ما را از غفلت و خوابیدن در بستر شیطانی بر حذر می داشت.» بعد از ارتحال امام (ره) و تمام شدن جنگ، ما اكنون در وضع تاریخی خاصی قرار گرفته ایم كه كاملاً بی سابقه است. این وضع تاریخی خاص همان برزخ و مرز بحرانی بین انقلاب اسلامی و گرداب شیطان است كه در نقطه تعارض كامل با این انقلاب است و وارد شدن به آن، پذیرش ارزش ها و باورهای رویین و زیرین عالم جدید است و به عبارت دیگر محو تمام چیزی است كه با عنوان انقلاب اسلامی از آن یاد می كنیم.
۳) انقلاب دینی در عصر تاریكی:
شهید آوینی ضمن تأكید بر تقابل انقلاب اسلامی ایران با فرهنگ واحد جهانی كه نقطه تكامل تمدن غرب است، وجوه و مختصات این تقابل را بررسی می كند. عالم درگیر حادثه عظیم تحولی است كه همه چیز را دگرگون خواهد كرد و این تحول، خلاف این دو قرن گذشته، نه از درون تكنولوژی كه از عمق روح مجرد انسان برخاسته است. استمرار این تحول هرگز موكول به آن نیست كه تجربه تشكیل نظام حكومتی اسلام در ایران به توفیق كامل بینجامد. این امری است كه به مرزها محدود نمی ماند و اگر رنسانس توجه انسان را از آسمان به زمین بازگرداند، این تحول بار دیگر بشر را متوجه آسمان خواهد كرد.
این راهی است كه انسان فردا خواهد پیمود و چه بخواهند و چه نخواهند، لاییسم و اومانیسم در تمام صورت های آن محكوم به شكست هستند.شهید آوینی افول عصر ظلمت غربیه در عالم مدرن و اشتعال نور شرقیه وجود در ایران را در امتداد هم می بیند. به عبارتی این انقلاب را در ظرفی به گنجایش همه عالم می پندارد؛ انقلاب اسلامی ایران نظم بین المللی دهكده جهانی را در هم ریخته است و جهان فرهنگی دیگری را به جهانیان عرضه داشته كه كاملاً رودرروی فرهنگ رسانه ای جهانی و نظام اخلاقی ملازم با آن ایستاده است.
شهیدآوینی شناخت هر چه بهتر انقلاب اسلامی را منوط به شناخت دقیق وضع كنونی عالم می داند، اوضاعی كه با نام و عبارت «دهكده جهانی» و «نظم نوین بین المللی» از آن یاد می شود و مهمترین هدف آن درونی كردن و اجرایی كردن سایر ارزش های غربی از علم و نظام تكنولوژیك گرفته تا نظام سیاسی و اجتماعی، در انفاس و قلوب همه ساكنان كره ارض است و ایستادگی در مقابل آن، مستلزم انقلابی است كه به جنگ مشهورات و باورهای كاذب جامعه دست ساز امپریالیسم برود.
فرهنگ مشهورات، فرهنگ غرب است و مؤید همان نظام بین المللی آمریكا مدار و بنابراین تفكری كه می تواند نجات بخش بشر باشد، تفكری است لزوماً خلاف آمد عادات و مشهورات. آوینی رمز این حقیقت كه انقلاب اسلامی در ایران نایل به این مقام گشته كه پیام آور عصری از جنس دیگر باشد را خودآگاهی و تحول انفسی ملت ایران در سایه سار ولایت باطنی و ظاهری حضرت امام(ره) می داند.

منبع : روزنامه ایران