همراه با نمایشگاه همراه

یکی از خبرنگارهای روزنامه ایندیپندنت چاپ انگلستان چندی پیش گزارشی را منتشر کرد که در آن زندگی انسان بدون فناوری های پیشرفته امروزی تشریح شده بود. او در اصل گزارشی را با مضمون "۷ روز زندگی بدون فناوری های برتر" منتشر کرد و در آن به ترتیب زمانی برای همه روزهای هفته توضیح داده بود که چطور می توان بدون این فناوری ها زندگی کرد و نیازهای روزمره خود را برطرف ساخت. اگر چه این خبرنگار ابتدا تصور می کرد که می تواند بدون حضور این فناوری ها زندگی عادی خود را دنبال کند و حداقل یک هفته از آن ها دور باشد، اما در پایان اعتراف کرد که زندگی بدون هر کدام از بخش های دنیای دیجیتال امکان پذیر نخواهد بود.
ما در عصری زندگی می کنیم که ابزارهای دیجیتالی انسان را کاملا تحت سلطه خود گرفته و بر کلیه رفتارهای روزانه آن تاثیر می گذارد. از وسایل برقی آشپزخانه گرفته تا سیستم های اطلاع رسانی، تلویزیون ها، دستگاه های پخش موسیقی، رایانه ، اینترنت و حتی ارتباطات ساده و رومزه انسان نیز این روزها زیر نظر فناوری های دیجیتالی صورت می گیرد. اما در این جریان تلفن همراه از جمله ابزارهایی بوده که بیشتر و سریع تر از دیگر فناوری های دیجیتالی بین انسان ها نفوذ کرده و کنترل ارتباطات اجتماعی آن ها را تحت کنترل خود درآورده است. محبوبیت تلفن های همراه امروزه به قدری زیاد شده که حتی در جریان بحران اقتصادی که از اواسط سال ۲۰۰۸ میلادی شدت گرفت، این ابزار و بازار جهانی مربوط به آن توانست تا حدی مصون بماند و این در حالی بود که دیگر بخش های صنعت ICT هرکدام متحمل خسارت های مالی فراوان در این فضا شدند. خبرگزاری بی بی سی چندی پیش اعلام کرد که با وجود توفان سهمگین اقتصادی و خرابی های ناشی از آن در صنایع مختلف، تقاضای جهانی تلفن همراه در سال ۲۰۰۸ میلادی همچنان بالا باقی ماند و این در حالی بود که بسیاری از تحلیلگران پیش بینی می کردند این بازار تقریبا اشباع شده باشد و از این پس نرخ رشد فروش گوشی های همراه تنزل پیدا کند. طبق آمارهای رسمی منتشر شده، در سه ماهه پایانی سال ۲۰۰۸ میلادی ۲۸۹ میلیون دستگاه تلفن همراه در سراسر جهان عرضه شد. سال ۲۰۰۸ تعداد ۱۸/۱ میلیارد گوشی همراه وارد بازارهای جهانی شد که این میزان نسبت به صادرات جهانی ۱۴/۱ میلیارد گوشی در سال ۲۰۰۷ رشد ۵/۳ درصدی را نشان می دهد. نقطه قوتی بازار جهانی تلفن همراه در سال ۲۰۰۸، رشد گوشی های هوشمند بود. در این سال صادرات جهانی گوشی های هوشمند در مقایسه با سال ۲۰۰۷ تا ۵/۲۲ درصد افزایش داشت که این در مقایسه با دیگر بخش های صنعت تلفن همراه رقم بالایی است. این طور که گفته می شود، در بازارهای بزرگ مانند آمریکای شمالی و EMEA (اروپا، خاورمیانه و آفریقا) صادرات تلفن های همراه هوشمند در سال ۲۰۰۸ به ترتیب تا ۱/۷۰ و ۲۵ درصد افزایش یافته است.
همه این اعداد و ارفام نشان می دهد که بازار جهانی تلفن همراه همچنان پررونق به رشد خود ادامه می دهد و همین مسئله موجب شده که همه ساله بزرگترین بازیگران این عرصه در مهم ترین گردهمایی مخابراتی جهانی موسوم به "کنگره بین المللی تلفن همراه"(Mobile World Congress) حضور یابند و با یکدیگر به رقابت بپردازند.
● کنگره بین المللی تلفن همراه
گرچه کشورهای مختلف به صورت محلی و بین المللی همایش ها و نمایشگاه هایی را در حوزه مخابرات، ارتباطات و تلفن همراه برگزاری می کنند، اما "کنگره بین المللی تلفن همراه" بزرگترین اتفاق سالانه این صنعت محسوب می شود که همه ساله در شهر بندری بارسلونا برگزار می شود و هزاران شرکت فعال در این حوزه را به همراه میلیون ها بازدیدکننده، از سراسر جهان به اسپانیا می آورد. این همایش برای نخستین سال ۱۹۸۷ برگزار شد و با توجه به آنکه در آن زمان ابزاری به نام "تلفن همراه" هنوز برای مردم ناشناخته بود و کاربرد چندانی نداشت، مورد استقبال عموم کاربران قرار نگرفت و تنها شرکت های تخصصی مخابراتی و ارتباطی با تجهیزات و زیرساخت های ارتباطی خود در آن شرکت کردند. اگرچه در دوره های نخست این همایش تعداد شرکت کنندگان در مجموع به چند هزار نفر هم نمی رسید، اما آمارهای رسمی منتشر شده نشان داد که در همایش سال ۲۰۰۸ بیش از ۵۵هزار نفر از کشورهای مختلف در آن حضور داشتند. این همایش که هم اکنون با نام GSMA Mobile World Congress نیز شناخته می شود، در اصل ترکیبی از بزرگترین نمایشگاه تلفن همراه جهان و کنگره اپراتورهای تلفن همراه است که در آن مدیران عامل شرکت های فعال در این حوزه با یکدیگر به بحث و مذاکره می پردازند و آخرین دانش و فناوری های خود در این زمینه را با یکدیگر به اشتراک می گذارند. این نمایشگاه علاوه بر آنکه جذابیت های فراوانی برای شرکت های مخابراتی و ارتباطی دارد، برای کاربران عادی نیز محبوبیت های فراوانی را به همراه داشته که بر این اساس، آمارهای مربوط به آخرین دور برگزاری آن در زیر آورده شده است: .در مجموع بیش از ۷۰هزار نفر شامل نمایندگان شرکت ها، غرفه داران، پیمان کاران، رسانه ها و بازدیدکنندگان در این نمایشگاه حضور یافتند. .
بیش از ۲۳۰ مدیر ارشد و برتر به همراه سخنرانان متبحر حوزه فناوری از سراسر جهان گرد هم آمدند. .بیش از ۴۳ درصد افرادی که در این همایش شرکت کرده بودند، در شرکت خود از نظر موقعیت کاری درجه C داشتند. .بیش از ۲۷۰۰ رسانه چاپی، اینترنتی و تلویزیونی به صورت مستقیم تمامی اخبار و اتفاقات این کنگره بزرگ را پوشش دادند. .بیش از ۱۳۰۰ شرکت در ۱۵۰۰غرفه آخرین محصولات و دستاوردهای خود را در فضایی به وسعت ۲۹هزار متر مربع فضای نمایشگاهی و ۳۰هزار متر مربع فضای آزاد در معرض دید عموم قرار دادند. با توجه به این اعداد و ارقام می توان دریافت که صنعت تلفن همراه امروزه به بخش جدایی ناپذیر اقتصاد جهانی تبدیل شده و شرکت های فعال در این حوزه با تمام توان قصد حرکت به جلو را دارند. اما آنچه که در نمایشگاه امسال بیش از هر مورد دیگری توجه کارشناسان، تحلیل گران و مخاطبان را به خود جلب کرد، روی آوردن تولیدکنندگان تلفن همراه به رایانه های همراه و جیبی بود. تا چند سال قبل وقتی از مدیران شرکت های تولیدکننده تلفن همراه در مورد احتمال تولید رایانه سوال می شد، این مساله را کاملا تکذیب می کردند و ادعا می کردند که مسیر اصلی آن ها تولید تلفن همراه است و از این صنعت تغییر مسیر نخواهند داد.
اما این شرکت ها در حال حاضر نه تنها نسل جدید تلفن های همراه خود را به گوشی های هوشمند و رایانه های جیبی تبدیل کرده اند، بلکه بسیاری از آن ها نظیر نوکیا تصمیم گرفته اند سری جدید رایانه های همراه موسوم به نت بوک را نیز تولید کنند. با توجه به این روند، محصولات عرضه شده در نمایشگاه GSMA ۲۰۰۹ فقط به تلفن های همراه محدود نمی شد و علاوه بر آن ها، پلتفورم های نرم افزاری، سیستم های عامل جامع و گوشی های هوشمند جدید با همه امکانات رایانه ها در معرض دید عموم قرار گرفتند. از جمله مواردی که در این نمایشگاه بسیار مورد توجه قرار گرفت، فروشگاه نرم افزاری جدیدی OVI بود که توسط مدیران نوکیا ارائه شد. در این فروشگاه علاوه بر آنکه ابزارها و نرم افزارهای مورد نیاز کاربران عرضه می شود، تولیدکننده و توسعه دهندگان نرم افزار نیز می توانند برنامه های خود را برای گوشی های مختلف نوکیا روی این مرکز بگذارند و آن ها را در اینجا به فروش برسانند. نوکیا در این فروشگاه اینترنتی از همه برنامه نویسان و کاربران دعوت کرده که با تولید انواع نرم افزار، فیلم، شبکه تلویزیونی و محتواهای مختلف مناسب با تلفن های همراه در این فروشگاه حضور یابند و محصولات خود را در آن به اشتراک بگذارند. طبق اعلام شرکت نوکیا در "کنگره بین المللی تلفن همراه"، فروشگاه های OVI در آینده نزدیک می توانند مزایای این فروشگاه اینترنتی را در اختیار داشته باشند که البته در مرحله نخست، برنامه ها و ابزارهای ویژه برای گوشی N۹۷ در آن قرار خواهد گرفت. البته در این نمایشگاه تنها نوکیا نبود که سیاست ها و برنامه های جدید خود را برای بازار جهانی تلفن همراه بازگو کرد. از دیگر شرکت هایی که طی این جریان توانست مخاطبان زیادی را سمت خود بکشاند، مایکروسافت بود. این شرکت نیز طرح جدیدی را برای همسان سازی اطلاعات و آرشیو آنلاین راه اندازی کرد که در آن کاربران می توانند آخرین برنامه ها و محتویات مربوط به تلفن های همراه را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. این شرکت همچنین توضیح داد که در آینده نزدیک نسخه ۵/۶ سیستم عامل Windows Mobile به بازار عرضه خواهد شد.
بیماری "استیو جابز" و مشکلات دیگر، شرکت اپل را از حضور در نمایشگاه بارسلونا بازداشت، اما شرکت پالم توانست از این فرصت استفاده کند و در نبود رقیب اصلی خود یعنی iPhone، آخرین و پیشرفته ترین گوشی خود موسوم به Palm Pre را به نمایش بگذارد. این گوشی نیز مانند iPhone شامل پلتفورم ویژه ای می شود که مراکز توسعه دهنده نرم افزار بر اساس آن می توانند ابزارهای و برنامه های تولید خود را متناسب با آن ارائه دهند. این گوشی که قرار است از تابستان امسال وارد بازار شود، طیف گسترده ای از نرم افزارهای مبتنی بر HTML، CSS و JavaScript را مورد پشتیبانی قرار می دهد. نوکیا نیز در این نمایشگاه دو گوشی از سری E با نام های. E۷۵ و E۵۵ معرفی کرد و گوشی های جدید ۶۷۱۰ Navigator و ۶۷۲۰ را به نمایش گذاشت. سونی اریکسون هم ضمن عرضه چند گوشی جدید توضیح داد که به زودی فروشگاه اینترنتی خود را راه اندازی خواهد کرد. شرکت کره ای سامسونگ در این جریان گوشی جدید اومنیا با دوربین ۱۲ مگاپیکسلی و ۱۶ گیگابایت حافظه داخلی را معرفی کرد و ال جی و توشیبا نیز دو گوشی لمسی با شباهت بسیار زیاد به iPhone را عرضه کردند.
● آینده همراه
آنچه در پیش بینی بیشتر کارشناسان به چشم می خورد، این است که سال ۲۰۰۹ برای تولید کنندگان موبایل، سازندگان قطعات سخت افزاری و حتی اپراتورها سال سخت تری نسبت به سال گذشته خواهد بود و آن ها باید برای دوام این صنعت، در جهت بازسازی میزان سهم مصرف کنندگان در سرمایه گذاری های صنعت مخابرات گام بردارند. به عقیده کارشناسان، کاهش قیمت ها و افزایش بازده عملی می تواند سنگ بنای استراتژی همکاری در جهت رشد این صنعت محسوب شود. از طرفی، تولیدکنندگان نیز باید منابع و توانمندی های خود را روی اهدافی مانند گوشی های هوشمند و خدمات متنوع آن ها متمرکز کنند تا بتوانند این پیچ خطرناک را به سلامت پشت سر بگذارند. بازار آمریکای شمالی به عنوان یک بازار بزرگ در صنعت تلفن همراه، سال ۲۰۰۸ را با کاهش صادرات متوالی فصلی و سالانه به پایان رساند، با این حال بازار گوشی های هوشمند رشد دو رقمی را در فصل چهارم سال گذشته نصیب بازار این منطقه کرد. در واقع این رشد به دنبال استراتژی تولیدکنندگان برتر این بازار یعنی شرکت های اپل و RIMبرای ایجاد ترکیبی از قابلیت های مهم و کلیدی در محصولاتشان اتفاق افتاد.
طی این مدت در بازار آمریکای لاتین سقوط چشمگیر نرخ سهام در بازار بورس به کاهش میزان خریدهای تجاری و مصرفی منجر شد. بازار گوشی های هوشمند در فصل چهارم این منطقه تغییری را در میزان فروش خود احساس نکرد. همچنین بازار موبایل کشورهای اروپای غربی هم ضربه سختی از بحران مالی موجود خورد تا کاهش بی سابقه ای را در میزان فروش خود تجربه کند. در این میان حتی بازار همیشه پررونق تعطیلات پایان سال و معرفی محصولات جدید هم نتوانست برای افزایش فروش این بازار کفایت کند. بازار تلفن همراه اروپای مرکزی و شرقی در این وضعیت راکد، کاهش چشمگیری را در میزان فروش و صادرات خود احساس نکرد اما بازار تلفن همراه کشورهای منطقه آسیای پسیفیک و در راس آن ها، بازار چین در فصل چهارم سال ۲۰۰۸ وضعیت چندان امیدوار کننده ای نداشت. این اتفاق در واقع به دلیل کاهش چشمگیر میزان خرید در این منطقه به دنبال رکود اقتصادی رخ داد. با این وجود، آنچه که از مجموع فروش تلفن همراه در بازارهای جهانی استنباط می شود، این است که این صنعت در کل از جریان بحران اقتصادی با آسیب جدی مواجه نشده و از ابتدای سال آینده میلادی نیز بار دیگر با قوت به فعالیت خود ادامه خواهد داد. با نوسانات کنونی، شرکت فنلاندی نوکیا همچنین بزرگترین تولیدکننده تلفن همراه درجهان محسوب می شود. این شرکت در فصل پایانی سال گذشته با کاهش ۲۷ درصدی در میزان فروش محصولات و خدمات خود در مقایسه با سال گذشته مواجه شد. از طرفی اخراج تعداد زیادی از کارمندان این شرکت هم تاثیر زیادی بر روند رشد آن گذاشت. با این حال نوکیا برای جلوگیری از ادامه این روند هم اکنون سعی دارد تا با اضافه کردن قابلیت اینترنت و پنج خدمات نقشه، موسیقی، پیام رسانی، چند رسانه ای و بازی، بستر جدیدی را برای توسعه گوشی های خود فراهم کند. شرکت سامسونگ که دومین تولیدکننده تلفن همراه در جهان محسوب می شود، در دوره زمانی مذکور با فروش کمتری نسبت به آنچه برای کل سال ۲۰۰۸ پیش بینی می کرد، مواجه شد.
در مقابل، افزایش تقاضا برای خرید گوشی های لمسی و هوشمند در بازار کشورهای توسعه یافته و تقاضای بالای کاربران کشورهای در حال توسعه برای خرید گوشی های مجهز به دوربین های قدرتمند، این شرکت را در وضعیت پایدار و نسبتا مناسبی قرار داد. اگر چه سود خالص شرکت ال جی برای نخستین بار یک رقمی شد، اما این شرکت کره ای در نهایت توانست در فصل چهارم سال ۲۰۰۸ و برای کل این سال به جایگاه سوم در میان تولیدکنندگان برتر بازار جهانی موبایل صعود کند. این شرکت تصمیم دارد برای حفظ جایگاه خود به عرضه مدل های جدید شامل گوشی های مبتنی بر سیستم عامل Android در فصل دوم سال ۲۰۰۹ روی بیاورد. شرکت سونی اریکسون هم به دنبال کاهش چشمگیر فروش و سود حاصل از فروش، به جایگاه چهارم در میان تولیدکنندگان برتر سقوط کرد. با این حال، سونی اریکسون تصمیم دارد با انجام یک سرمایه گذاری بزرگ و شرکت در "اتحاد گوشی گسترده" وضعیت خود را در سال ۲۰۰۹ تغییر دهد. شرکت موتورولا نیز در سال گذشته به جایگاه پنجم تولیدکنندگان برتر بازار جهانی گوشی موبایل سقوط کرد. بسیاری از کارشناسان معتقدند که این اتفاق به دلیل کاهش قابل توجه قیمت محصولات موتورولا و تولید گوشی های معمولی رخ داده است. موتورولا تصمیم دارد این رکود را با طراحی و تولید گوشی های هوشمند و مبتنی بر سیستم عامل Android در سال ۲۰۰۹ جبران کند.

نویسنده: میثم لطفی

منبع : ماهنامه تحلیلگران عصر اطلاعات