قرآن و شیوه های نقد

قرآن به عنوان آخرین کتاب آسمانی افزون بر ارائه بینش ها و آموزه-های دستوری نوین، به بازخوانی بینش ها و نگرش ها و گرایش های شرایع پیشین نیز می پردازد.
از این رو کتابی انتقادی است. قرآن همان گونه که به تایید و تصدیق برخی از نگرش ها و آموزه های کتاب های پیشین و شرایع آسمانی دیگر اقدام می کند با نگاهی انتقادی به آن ها توجه می کند.
نگرش انتقادی قرآن به گزاره ها و آموزه های کتب دیگر آسمانی به دلیل آن انجام می شود که آن کتاب ها یا تحریف شده و یا تصحیف گردیده و یا آن که دارای آموزه هایی بوده است که برای دوره ای خاص فرو فرستاده شده بود و لزومی نداشت که استمرار یابد.
شیوه های انتقادی قرآن نسبت به کتب و آموزه ها و گزاره های شرایع پیشین به دو شکل حلی و نقضی است. گاه به اموری می پردازد و نشان می دهد که از نظر عقلی می بایست دیدگاه و یا نگرش خاص، این گونه تغییر کند. و یا به شیوه نقضی باورها و بینش ها و نگرش های دیگران را به نقد می کشد.
قرآن با بهره گیری از این دو شیوه کوشیده است تا نگاهی انتقادی به باور تثلیث داشته باشد. از این رو دیده می شود که قرآن با بهره گیری از روش استدلال های روشن عقلانی، باور را در معرض نقد علمی و عقلی قرار داده و نشان می دهد که از نظر عقلانی تثلیث نمی تواند درست باشد و برای خدا فرزندی باشد و یا شریک در الوهیت وی فرض شود و یا این که چگونه فرزند زنی می تواند یکی از خدایان سه گانه باشد و کسی که خود اهل نیاز است و می بایست بخورد و بیاشامد می تواند خدای بی نیاز باشد.
به سخن دیگر، قرآن گاه از روش بیان حقیقت بی آن که به طور صریح موردی را در نظر گرفته باشد،استفاده می کند و به خواننده خود می آموزد که حقیقت صرف چیست. و لذا تنها به بیان توحید و ویژگی ها و آثار پذیرش آن در شخص و جامعه در دنیا و آخرت می پردازد و گاه دیگر با نگاهی انتقادی به آن چه هست می پردازد و ضمن تحلیل و تبیین باورهای موجود، به دو شکل استدلال حلی و نقضی به نقد آن اقدام می کند این شیوه ای است که قرآن نسبت به حقایق هستی و نقد باورها و بینش ها و نگرش های پیروان دیگر شرایع در پیش گرفته است.
با بهره گیری از روش های قرآنی می توان امید آن داشت که مفاهیم و حقایق قرآنی به گوش دیگران برسد و باورها و بینش های نادرستی که در جامعه استقرار یافته بازخوانی و تحلیل و تبیین گردد و نقاط قوت و سستی آن ها شناخته شود.

منبع : روزنامه کیهان