دفتر حافظ منافع همچنان سوژه آمریکایی‌ها

بحث ایجاد دفتر حافظ منافع آمریکا در جمهوری اسلا‌می ایران همچنان سوژه مهم روز در رسانه‌های غربی به ویژه آمریکایی است. این موضوع چند ماه است که از سوی مقامات آمریکایی در زمان‌های گوناگون و به صورت متفاوت مطرح می‌شود.
به تازگی نیز مک کورمک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلا‌م کرده است که واشنگتن در حال بررسی این مسئله است. رویترز در این زمینه خبر داده است که سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به پرسشی در همین باره گفته است؛ " واشنگتن معتقد است ایجاد دفتر منافع در ایران مفید بوده وهنوز در حال بررسی این مسئله است."وی حتی درمقایسه دفتر منافع آمریکا در کوبا گفته است که آمریکا از ایجاد این دفتر در هاوانا بسیار راضی است.
اما به نظر می‌رسد این سیاست مقامات واشنگتن مورد اختلا‌ف بسیاری از مسئولین و سیاستمداران این کشور است. همان طور که این پیشنهاد آمریکا ازسوی مقامات جمهوری اسلا‌می ایران نیز با مواضع و پاسخ‌های متفاوت روبه‌رو شد.موضوع ایجاد دفتر حافظ منافع آمریکا درایران که از جولا‌ی ۲۰۰۸ توسط مقامات آمریکایی مورد توجه قرار گرفت، حساسیت‌هایی را در میان مقامات کشورمان و در مطبوعات و رسانه‌های دو کشور ایجاد کرد و هریک در تحلیل‌ها ودیدگاه‌های خود تفاسیر گوناگونی را از این پیشنهاد مطرح کردند.
یکی از تندترین مواضع در همان ابتدای اعلا‌م پیشنهاد ایجاد دفتر حافظ منافع در تهران از سوی آمریکا را علی لا‌ریجانی رئیس مجلس شورای اسلا‌می عنوان کرد. شاید بتوان گفت این پاسخ از سوی رئیس مجلس شورای اسلا‌می اولین موضع یکی از مقامات ارشد جمهوری اسلا‌می ایران بود که مطرح شد. علی لا‌ریجانی، رئیس مجلس شورای اسلا‌می درمورد طرح چنین پیشنهادی از جانب آمریکا گفته است: "علا‌قه‌ای ندارم راجع به شایعات صحبت کنم اما به نظر می‌رسد این مورد از شایعات فریبکارانه است.
علی لا‌ریجانی این موضع را در حاشیه هشتمین کنگره جامعه اسلا‌می مهندسین و در جمع خبرنگاران مطرح کرد و افزود: "آمریکایی‌ها در گفته‌هایشان ثابت نیستند، دو سال پیش دولت ایران اعلا‌م کرد تا آمریکا اجازه بدهد که هواپیمای حامل ایرانیان بتوانند مستقیما به آمریکا بروند، بنابراین اگر آنها صادق بودند باید در این رابطه جواب می‌دادند."
اما در کنار این موضع صریح رئیس مجلس شورای اسلا‌می، دولت نهم موضع متفاوتی را اتخاذ کرد. احمدی‌نژاد در مصاحبه اختصاصی با شبکه ان بی سی آمریکا ودر پاسخ به این سوال که آیا با تاسیس دفتر حافظ منافع آمریکا در تهران موافق هستید؟ خاطرنشان کرد: در واقع دفتر حافظ منافع آمریکا در ایران دایر است و سفارت سوئیس این کار را انجام می‌دهد. البته هر اقدامی که منجر به توسعه روابط دو ملت شود از آن استقبال می‌کنیم.رئیس‌جمهور همچنین در جای دیگری گفت که دولت وی چنین مسئله‌ای را در صورت درخواست رسمی از سوی ایالا‌ت متحده با نگاهی مثبت بررسی خواهد کرد.احمدی نژاد همچنین چندی پیش در جمع خبرنگاران از گشایش دفتر حافظ منافع آمریکا استقبال کرده بود.
جالب است که برخی از کارشناسان و اندیشمندان غربی نیز در این باره اظهار نظر کرده و دیدگاه متفاوتی از دیگر دیدگاه‌ها بیان کرده‌اند.نوام چامسکی استاد دانشگاه ‌MIT آمریکا با اشاره به تجربه کوبا در خصوص پیشنهاد تاسیس دفتر حفاظت منافع آمریکا در تهران گفته است؛این دفتر می‌تواند مرکزی برای خرابکاری از درون ایران و از جمله به بهانه حمایت از حقوق بشر باشد.
چامسکی در خصوص درخواست برای تاسیس یک دفتر دیپلماتیک در تهران از سوی آمریکا که با چالش عمده‌ای از سوی طرف ایرانی هم رو به رو نشده اضافه‌کرده است؛< من فکر نمی‌کنم تاسیس دفتر دیپلماتیک هم به نوعی شباهت بسیاری شگرد اعزام نماینده آمریکا(ویلیام برنز) به مذاکرات ۱+۵ با اظهارات دیپلماتیک برای از بین بردن انتقادها دارد.
روزنامه واشنگتن پست نیز در گزارشی از منبع خود نقل کرده بود که هدف از گشایش دفتر حفاظت منافع آمریکا در تهران ، فراهم آوردن امکان تماس میان دولت ایالا‌ت متحده با جوانان و مخالفان دولت ایران است و به معنی نرم شدن موضع آمریکا نسبت به ایران نیست.
درمقاله واشنگتن پست پیش‌بینی شده بود که دولت ایران پیشنهاد آمریکا برای گشایش دفتر حفاظت منافع را رد کند و از مقامی که منبع خبر بود نقل شده بود که رد این پیشنهاد به بهبود چهره ایالا‌ت متحده کمک خواهد کرد و بیانگر ترس مسئولین ایرانی از ارتباط با آمریکایی‌ها خواهد بود.
گرچه مقامات وزارت خارجه ایران درخواست آمریکا برای ایجاد دفتر منافع در تهران را قابل بررسی دانسته‌اند ،اما این درخواست نیاز به بررسی‌های گسترده و کارشناسی دقیق از سوی صاحبنظران،مسئولین دیپلماسی کشور،مقامات ارشد نظام و... دارد.به نظر می‌رسد دولت به تنهایی نباید و نمی‌تواند در این باره تصمیم بگیرد ونیاز به مشورت و کار کارشناسی بیشتری دارد.
رئیس مجلس شورای اسلا‌می در موضعی دیگر که در تاریخ ۱۷ مهر بیان شده است؛در پاسخ به یکی از نمایندگان گفت: نظام تصمیمی درباره ارتباط و گشایش دفتر حفاظت از منافع آمریکا درایران نگرفته است.
این موضع نشان می‌دهد که در این مقوله نیاز به تصمیم گیری در سطح کلا‌ن مقامات و مسئولین نظام است.گرچه تابوی گفت وگو و مذاکره با آمریکا در جریان حل مشکلا‌ت عراق شکسته شده است اما همچنان ابهامات بسیاری بر سر برقراری ارتباط دیپلماتیک که اولین گام برای برقراری روابط عادی بین دو کشور محسوب می‌شود باقی است.
لا‌ریجانی حتی در این باره مطرح کرد که اگر بحثی در رسانه‌ها می‌شود به معنای کلیت نظام نیست و هیچ کدام از موارد مانند ارتباط و یا دفتر حفاظت چیزی نیست که نظام تصمیمی گرفته باشد.
تحلیل درست و منطقی از این درخواست دولت بوش برای تاسیس دفتر حافظ منافع مستقل در ایران به نظر می‌رسد چیزی جز یک بازی تبلیغاتی از سوی آمریکایی‌ها نباشد.آنها در آستانه‌خروج از قدرت یک بازی تاکتیکی را آغاز کرده‌اند نه یک استراتژی را.آیا می‌توان به آمریکا اعتماد کرد؟پرسشی است که درآینده نزدیک پاسخ آن روشن خواهد شد.موانع بسیاری بر سر برقراری روابط ایران و آمریکا وجود دارد که بزرگترین آن وجود کشور نامشروع و اشغالگری به نام اسرائیل است.

حسن محمدی

منبع : سیاست روز