پنج فرمان برای تفکر استراتژی

● مقدمه
به ندرت در میان تالیفات فارسی حوزه مدیریت کتابی را می توان یافت که تااین اندازه هدفمند و در عین حال از نظر محتوا غنی باشد. ۵ فرمان برای تفکر استراتژیک کتابی است که از ابتدا تا انتها برای ایجاد یک الگوی ذهنی اثربخش در ذهن خواننده سازماندهی شده است. این الگوسازی از طریق ارائه مفاهیم، تعاریف و الگوهای تفکر استراتژیک (دانش افزایی)، تحلیل عوامل کسب و کار (توسعه نگرش) و سرمشقهایی برای توسعه مهارتهای فکری صورت می پذیرد.
کتاب دارای ساختاری منسجم و یکپارچه است و از ادبیاتی روان و سلیس برخوردار است. ساختار کتاب از سه بخش، ۹ فصل و یک پیوست تشکیل شده است. بخش اول کتاب طی سه فصل، به معرفی رویکرد استراتژیک می پردازد و طی آن پس از تشریح ضرورت تفکر استراتژیک در شرایط کسب و کار امروز (فصل اول)، خصوصیات، ویژگیها و تعاریف تفکراستراتژیک مرور (فصل دوم) و سپس سه الگوی معتبر برای این رویکرد معرفی می شود (فصل سوم). بخش دوم طی پنج فصل، ۵ فرمان برای تفکر استراتژیک را تشریح کرده و چگونگی اثربخشی آن در محیط کسب و کار را نشان می دهد. در فصل نهم (بخش سوم) علاوه بر رابطه بین الگوی ۵ فرمان برای تفکر استراتژیک و الگوی استراتژی اثربخش، با استفاده از الگوی دیوید کلب (D.KOLB) چگونگی رسوخ الگوی تفکر استراتژیک در رفتار عملی مدیران توضیح داده می شود. هر فصـــل با یک Case مرتبط از شرکتهای ایرانی آغاز می شود. این کار با ارائه مصادیق عملی و واقعی، درک مفاهیم نظری را تسهیل می کند.
رویکرد کتاب ۵ فرمان برای تفکر استراتژیک جزو رویکردهای نوین استراتژی به شمار می آید و در واقع می توان به نوعی آن را ادامه کتاب موفق استراتژی اثربخش دانست. این کتاب با تلفیق هنرمندانه ای بین مفاهیم نظری و دانش تجربی، توازن مطلوب و جذابی را برای مطالعه آکادمیک (استادان و دانشجویان) و حرفه ای (مدیران ارشد و میانی و مشاوران) فراهم ساخته است. این ویژگی در سایر آثار نویسندگان این کتاب نیز به چشـــم می خورد، چرا که آنان خود هر دو حوزه را عمیقاً تجربـه کرده اند. در پیوسـت کتاب مکاتــــب ۱۰ گانه استراتژی معرفی شده است.
● بخش اول : مفاهیم پایه
در بخش اول این کتاب مفاهیم پایه تفکر استراتژیک ارائه می شود.
طی این بخش پاسخ این پرسشها را خواهید یافت که استراتژی چیست؟ محیط کسب و کار چگونه است؟ محیط کسب و کار امروز چه ویژگیهایی دارد؟ چرا تفکر استراتژیک در این محیط یک ضرورت است؟ ماهیت تفکر استراتژیک چیست؟ خصوصیات آن چیست؟ چه رابطه ای بین تفکر استراتژیک و برنامــه ریزی استراتژیک وجـــود دارد؟ تفکــر استراتژیک چگونه ایجاد می شود؟ چگونه تفکر استراتژیک در عمل پیــاده می شود؟ در انتهای این بخش سه الگو از جین لیدکا (J. LIEDTKA) گــری همل (G. HAMEL) و پیتر ویلیامسون (P.J. WILLIAMSON) تشریح می گردد. این مفاهیم مقدمه ای برای ارائه الگوی اصلی کتاب است.
● بخش دوم : ۵ الگو برای تفکر استراتژیک
کتاب در بخش محوری خود به ارائه یک الگو برای تفکر استراتژیک می پردازد. به نظر می رسد این الگو مبتنی بر مفاهیم پایه تفکر استراتژیک، پنج محور اساسی در شکل گیری این رویکرد در افراد و سازمانها را تشریح می کند (۵ فرمان). هریک از این فرامین با نگرش جدیدی به محیط رقابت و کسب و کار، فضای تازه ای را پیش روی خواننده می گشاید:
▪ فرمان اول: بیش از اطلاع گیری به دنبال یادگیری از محیط باشید.
▪ فرمان دوم: بیش از پاسخگویی به نیازهای کشف شده، به دنبال کشف نیازهای پاسخگوی نشده باشید.
▪ فرمان سوم: بیش از اهداف میانی، چشم به اهداف نهایی داشته باشید.
▪ فرمان چهارم: بیش از قابلیت سازی برای تولید، به دنبال قابلیت سازی برای رقابت باشید.
▪ فرمان پنجم: در حرکت به سوی هدف، بیش از سرعت، به فکر راه میان بر باشید.
پیروی از این فرامین مدیران و سازمانها را در راستای شناخت نیاز مشتری (زودتر از رقیب) و پاسخگویی به آن (بهتر از رقیب) توانمند می سازد. این رویکرد با تلفیق یادگیری و خلاقیت، راهکارهای نوآورانه وخالق ارزش برای مشتری را توصیه می کند و در قالب فرامین پنج گانه ابعاد مختلف دستیابی به این رفتار تحول آفرین را روشن می سازد.
این بخش با عبارت زیر به پایان می رسد:
کلید دستیابی به موفقیت، قطع دلبستگی از مسیر موجود و جستجوی پایان ناپذیر برای کشف مسیرهای برتر است. نگرشی که سبب تفاوت جایگاه انسانها، شرکتها و ملتها از یکدیگر می شود.
● بخش سوم : تفکر استراتژیک و استراتژی اثربخش
کتاب »استراتژی اثربخش« در سال ۱۳۸۱ از همین نویسندگان منتشر شد و الگوی متفاوت و سنت شکنانه ای را برای تدوین استراتژی مطرح ساخت. این کتاب در سال ۱۳۸۲ رتبه دوم کتاب گزیده سال دانشجویی را به خود اختصاص داد و سبک تازه ای در نگرش به مفاهیم استراتژی را بنا نهاد. کتاب حاضر در فصل نهم به تشریح رابطه بین دو الگو می پردازد و آنها را در قالب دولایه از یک مفهوم واحد تبیین می کند
جیمز کالینز به شرکتهایی که به سرمشق دیگران تبدیل شده اند لقب آرمانی داد و به عنوان یکی از ویژگیهای آنان می گوید:شرکتهای آرمانی به شدت به اصول ارزشی خود وفا دارند... نکته مهم محتوی باورها نیست بلکه درجه و میزان پای بندی به این باورها و چگونگی زندگانی با آنهاست. شرکتهای آرمانی از خود نمی پرسند: از نظر دیگران چه چیزی برای ما مهم است؟ در عوض می پرسند: در عمل وبا تمام وجود به چه اصولی پای بند هستیم؟« (ص ۱۸۱)
کتاب حاضر دربرگیرنده مفاهیمی است که فرصت نگرش متفاوت نسبت به کسب وکار و محیط آن را فـــــراهم می سازد. این نگرش می تواند در فرآیند کار، بصیرت مدیران را توسعه بخشد، مشروط برآنکه باور واعتقاد عمیق، پشتوانه پای بندی عملی بدان قرار گیرد. این پای بندی شرایط یادگیری از محیط، شناخت نیازهای بالقوه بازار، تمرکز منابع بر مسائل اصلی سازمان، توسعه رقابت پذیری و ابداع و نوآوری در پاسخگویی به فرصتهای کسب و کار را فراهم خواهد ساخت.
کتاب ۵ فرمان برای تفکر استراتژیک با این عبارات به پایان می رسد:
در پایان این کتاب، دانش شما نسبت به استراتژی افزوده شده، درک شما از مفاهیم استراتژی عمیق تر گردیده و دیدگاه شما نسبت به کسب و کار و محیط رقابتی توسعه یافته است. اینها منظور اصلی ما از این کتاب بود، وظیفه ای که بر عهده خود می دانستیم. حالا نوبت شماست تا این مفاهــیم، الگوها و برداشت ها را در عمل به تجربه بگذارید و از آنها استفاده کنید.
هدف نهایی ما نه انتشار یک کتاب در حوزه آکادمیک بلکه تاثیرگذاری بر رفتارهای حرفه ای در محیط عمل است.
در این کتاب نویسندگان از منظری نو به مدیریت استراتژیک پرداخته اند و راهکارهایی کاملاً اجرایی را برای دستیابی به مزیت رقابتی، که رمز بقا برای سازمانهای امروزی است، ارائه می دهند. در کتاب به مدیران هشدار داده شده است که تولید محصول کافی نیست، باید مزیت رقابتی تولید کرد.
قابلیت طراحی و تولید به خودی خود بی ارزش است، باید به دنبال قابلیتهای منجر به شایستگی کلیدی بود. میانه بودن راضی کننده نیست؛ باید متمایز و برتر بود. نویسندگان معتقدند که مدیریت استراتژیک از تفکــــر استراتژیک سرچشمه می گیرد و با ارائه پنج راهکار اجرایی خواننده را گام به گام در دستیابی به تفکر استراتژیک هدایت می کنند.
کتاب حاضر، یک کتاب بسیار خوب است که می تواند عالی باشد. می تواند عالی باشد اگر در انتهای کتاب یک ضمیمه مورد کاوی برای استفاده در کلاسهای درس و مباحث مدیریتی اضافه شود تا به این ترتیب کاربرد واثربخشی کتاب توسعه یابد.
کتاب ۵ فرمان برای تفکر استراتژیک نه تنها برای مطالعه بلکه برای استفاده در کلاسهای دانشگاهی، سمینارها و کارگاههای مدیریتی یک کتاب ایده آل است. خواندن این کتاب را به همه مدیران، استادان و دانشجویان مرتبط با مفاهیم مدیریتی توصیه می شود. بدون شک مطالعه این کتاب را سودمند و مفید خواهند یافت.

http://bashari.blogfa.com/