رنگین کمانی زیر چتر شهر

● درباره تصور کن سروده یغما گلرویی
خواندن مجموعه ترانه های سروده شده یغما گلرویی به نام «تصور کن» که در سال ۸۶ توسط انتشارات نگاه منتشر شده است، برای کسی که در سفر است، خالی از لطف نیست. چرا که اصلی ترین ویژگی این دفتر ۲۵۳ صفحه ای تنوع متن ترانه هاست. متن هایی که بیشترین ریشه های خود را در مضامین اجتماعی می جوید.
بافت جامعه شهری در غالب ترانه ها وجود دارد و در بعضی از آنها هم به طریقی گلرویی خواسته است که شرایط حاکم بر روابط انسانی را به نقد بکشد. در پاره ای دیگر از ترانه ها هم فضایی نوستالژیک وجود دارد. این فضاها گاه سویه ای افراطی پیدا کرده و اسباب احساساتی شدن قلم نویسنده را فراهم می کنند.
اساساً اداره کردن متن هایی که سویه نوستالژیکی دارند کار ساده ای نیست و می تواند نوعی از درگیری را برای خالق اثر و خواننده ایجاد کند ولی این ترانه ها در شکل فعلی شان در حالتی ارائه شده اند که تا حد زیادی به برآیندی قابل قبول می رسند.
برآیندی که در حین خوانش برای مخاطب ویژگی های ذهنی شاعر ساخته می شود. مثلاً در ترانه «سینمایی» یغما گلرویی به طریقی سلیقه حاکم بر ذهن انسان هایی که جوانی شان را در دوران قبل از انقلاب سپری کرده اند، نقد می کند. این که حاصل این نقد چیست چندان مهم به نظر نمی آید، چرا که او بیشتر در سایه نقد انجام گرفته فضای نوستالژیکی را رقم می ز ند تا مخاطب هنگام خوانش لبخندی محو بر گوشه لبش جا خوش کند.
اما در کار همین شاعر شما در صفحه ۴۱ کتاب ترانه ای می خوانید که بافتار شاعرانه ای داشته و بیشتر دوست دارم آن را شعری بدانم که در قالب تصاویر تکان دهنده اش کارکرد گزارش مستندی را هم پیدا می کند. گزارشی که خود شاعر خواسته آن را ترانه بنامد. یا عکسی که تبدیل به ترانه ای شده است. در این متن شما از مردی خیابانی تصاویری را می بینید که گویی شبیه برش هایی است از زندگی اندوهبارش.
در یک نگاه کلی تر ویژگی جالب توجه این دفتر حضور پررنگ نشانه های عصر رسانه و قدرت آنها در شکل دهی افکار عمومی است. گلرویی در ترانه هایش خواسته است از این مدیوم در شکلی تعیین کننده یاد کند و همچنین به ما یادآوری کند که در هر اتفاقی اگر نیک نگاه کنید، هسته ای شاعرانه وجود دارد. از کنار هیچ تصویری در خیابان، یا خبری در روزنامه نباید سطحی گذشت. می توان به هر چیزی اندیشید و به کمک عنصر خیال آن تصویر را جاودانه کرد. او در این دفتر دغدغه های یک شاعر جهانی را نیز به ما یادآوری می کند.
کسی که نسبت به مرگ الساندرو پاناگولیس شاعر یونانی بی توجه نیست و در عین حال به حمایت کردن از تظاهرات کارگران پاریسی هم می اندیشد. به مرگ شعبان جعفری در سالروز کودتا فکر می کند و خود را در تمام این لحظه ها در اختیار رویدادهایی می گذارد که گویی می خواهند اسیرش کنند. این ویژگی ها وقتی کنار هم قرار می گیرند، رنگین کمانی را می سازند که شاید هر کسی در سفر به آن نیاز دارد، البته اگر بخواهد کتابی بخواند.

لادن نیکنام
انتشارات نگاه/چاپ اول ۱۳۸۶

منبع : روزنامه شرق