انرژی هسته‌ای؛ همچنان یک گزینه بد است

موج جدید رویکرد به ساخت و توسعه نیروگاه‌های هسته‌ای از سوی دولت‌های آمریکا و روسیه و تلاش برای فروش فناوری‌های هسته‌ای به سایر کشورها، دیگر بار پرسش‌های زیادی را در مورد این انرژی مطرح نموده است. منتقدان انرژی هسته‌ای معتقدند که اصولاً این انرژی بسیار پرهزینه است، راهی جهت از بین بردن زباله‌های رادیواکتیو آن وجود ندارد، ذخایر اورانیوم کره زمین در آینده‌ای نزدیک به پایان می‌رسد، امکان وقوع فجایع هسته‌ای به دلیل اشتباه و خطا و یا حملات تروریستی وجود دارد و سرانجام اینکه عصر این انرژی، سال‌هاست که به پایان رسیده است. امروزه و در سایه گسترش انرژی‌های جایگزین، بسیاری معتقدند که توسعه انرژی هسته‌ای باید متوقف گردد. چرا که بقای بشریت با انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک و غیرآلاینده، پیوند خورده است.
و ناگهان انرژی هسته‌ای، مد می‌شود. چرا که در اجلاس سران گروه ۸ کشور صنعتی (G۸) که در پترزبورگ برگزارگردید، رؤسای جمهور ایالات متحده و روسیه، بر تصویب یک توافقنامه مشترک در زمینه همکاری‌های بین‌المللی در بخش انرژی هسته‌ای تأکید نمودند. و این آخرین اقدام کاخ سفید در زمینه استفاده از این انرژی و دعوت سایر کشورها به اجرای برنامه‌های مشترک، به شمار می‌آید. چرا که بوش معتقد است آینده امنیت انرژی ایالات متحده و دنیا به افزایش اتکا به انرژی هسته‌ای وابسته است.
و اینک فناوری‌ای که از سال‌ها با پرسش‌ها و ابهامات مختلف کارشناسان روبه‌رو بوده، دیگر بار به صحنه باز می‌گردد. البته مقامات انگلیسی، تعدادی از دانشمندان شناخته شده و همچنین گروهی از فعالان در حوزه محیط زیست هم به جمع آنان پیوسته‌اند. سانحه هسته‌ای جزیره تری‌مایل ایالات پنسیلوانیا در سال ۱۹۷۹ میلادی و واقعه دهشت‌بار نیروگاه چرنوبیل در سال ۱۹۸۶ به خاطراتی قدیمی و فراموش شده، تبدیل شده‌اند. چرا که اینک و در سایه افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی و گرم شدن کره زمین، انرژی هسته‌ای دوباره در افکار عمومی محبوبیت یافته تا در عصر پس از نفت، به عنوان انرژی جایگزین مورد استفاده قرار گیرد.به هرحال، ما باید نگاهی جامع‌تر به نتایج هسته‌ای شدن مجدد دنیا بیاندازیم.
نکته اول این است که انرژی هسته‌ای،‌ اصولاً گران‌قیمت است. با احتساب هزینه ۲ میلیارد دلاری ساخت هر نیروگاه هسته‌ای، این عدد، ۵۰ درصد گران‌تر از نیروگاه‌های با سوخت زغال‌سنگ و بسیار پرهزینه‌تر از نیروگاه‌های گازی فعال کنونی خواهد بود. از سوی دیگر، هزینه دو برابر نمودن سهم انرژی هسته‌ای در سبد انرژی آمریکا، به بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار بالغ خواهد شد. البته در کشوری که با رشد لجام گسیخته مصرف برق و حجم بدهی‌های دولتی روبه‌روست، این پول باید از کجا تأمین گردد؟ پاسخ این است: مصرف‌کنندگان باید با پرداخت مالیات بیشتر و قبض‌های برق گران‌تر، به دولت خویش یارانه دهند.
نکته دوم اینکه، ۶۰ سال پس از آغاز عصر انرژی هسته‌ای، دانشمندان ما هنوز هم نمی‌دانند که چگونه به صورتی ایمن، پسماندهای هسته‌ای را حمل، ذخیره و منهدم نمایند. چرا که هم اینک، محل‌های مربوط به نگهداری این پسماندها، در سراسر جهان، پر شده‌اند. در ایالات متحده، دولت فدرال در مدت ۲۰ سال و با صرف ۸ میلیارد دلار هزینه، یک محل نگهداری زیرزمینی پسماندهای رادیواکتیو را در کوه‌های یوکای ایالات نوادا ساخته است. گفته می‌شود که این انبار، تا ۰۰۰/۱۰ سال، نفوذناپذیر خواهد بود. هرچند سازمان حفاظت محیط‌ زیست آمریکا نگرانی خود ار نسبت به احتمال انتشار تشعشعات رادیواکتیو این مرکز زیرزمینی، اعلام نموده است.
و اما سومین نکته این است که براساس مطالعات «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» در سال ۲۰۰۱ میلادی،‌ منابع شناخته شده اورانیوم، تنها تا سال ۲۰۲۶ میلادی، کفاف تقاضای موجود را خواهد داد. البته، منابع جدیدی هم ممکن است تا آن زمان، کشف شوند و یا حتی با بهره‌گیری از فناوری‌های جدید، مقدار مصرفی اورانیوم کاهش یابد، اما این نگرانی‌ها، همچنان وجود خواهند داشت.
نکته چهارم نیز این است که ساخت صدها نیروگاه هسته‌ای در عصر بنیادگرایی تروریستی اسلامی،‌ چندان توجیهی نخواهد داشت. از یک سو، ایالات متحده، اتحادیه اروپا و بسیاری از کشورهای دنیا نگران استفاده ایران از اورانیوم نیروگاه برق خود جهت ساخت بمب اتمی هستند. اما از سوی دیگر، بسیاری از همین دولت‌ها، در حال گسترش و ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای در سراسر دنیا هستند. این شرایط به معنای گسترش استفاده از اورانیوم و به وجود آوردن انبوهی از پسماندهای هسته‌ای در سراسر دنیا خواهد بود که اکثر این تأسیسات نیز در مجاورت شهرهای پرجمعیت هستند.
مطمئناً نیروگاه‌های انرژی هسته‌ای، هدفی مناسب برای ترویست‌ها به شمار می‌روند. در ۸ نوامبر سال ۲۰۰۵ میلادی، دولت استرالیا ۱۸ نفر مظنون تروریست مسلمان را به اتمام تلاش برای انفجار تنها نیروگاه هسته‌ای این کشور، دستگیر نمود. به علاوه، کمیسیون قوانین هسته‌ای ایالات متحده نیز اعلام نموده که بر اساس مطالعات مبتنی بر حملات شبیه‌سازی شده، بیش از نیمی از نیروگاه‌های این کشور در برابر این حملات، آسیب‌پذیر هستند. و به همین دلیل نیز همه ما باید نگران باشیم.و سرانجام اینکه، انرژی هسته‌ای، نشانگر یک فناوری به شدت متمرکز و گذرا در عصری پایان یافته است. به علاوه ما در عصر مدل‌های اقتصادی منبع باز و شبکه‌ای به سر می‌بریم که به نظر می‌رسد انرژی هسته‌ای در آن، به عنوان یک انرژی خارج از رده و قدیمی به شمار آید. در نگاهی گسترده، این انرژی محصول سال‌های جنگ سرد بود که تمرکز قدرت و ساختار ژئوپلیتیک به وجود آمده در دوران پس از جنگ جهانی دوم را نشان می‌داد. اما امروزه به هر حال، فناوری‌های نوین به انسان‌ها این امکان را می‌دهد که بازیگران فعالی در یک دنیای پیوسته به هم باشند. اما انرژی هسته‌ای در این میان، تنها از سوی عده‌ای انگشت‌شمار کنترل می‌گردد. لذا احیای مجدد آن، تنها یک تصمیم واپس‌گرایانه خواهد بود.
لذا، ما باید تلاش‌های مجدانه خود را در جهت به کارگیری فناوری‌های تجدیدپذیر و غیرمتمرکزی نظیر انرژی خورشیدی، باد، زمین گرمایی، آبی و بیوماس به کارگیریم و باید با ایجاد زیر ساخت‌های ذخیره و بهره‌گیری هیدروژن، از این گاز هم، استفاده لازم را به عمل آوریم.
و در نهایت اینکه به خاطر داشته باشیم که انرژی آینده بشریت، از خورشید و نه از اورانیوم، تأمین خواهد شد.

موج جدید رویکرد به ساخت و توسعه نیروگاه‌های هسته‌ای از سوی دولت‌های آمریکا و روسیه و تلاش برای فروش فناوری‌های هسته‌ای به سایر کشورها، دیگر بار پرسش‌های زیادی را در مورد این انرژی مطرح نموده است.