بزرگترین دشمن اطلاعات دیجیتالی

گرچه دیجیتالی شدن داده ها و اطلاعات یكی از بزرگترین موهبت های عصر ما است به طوری كه نقل و انتقال و ویرایش این داده ها به شكل شگفت آوری متحول شده است، از جمله اینكه حجم بسیار زیادی از اطلاعات در حجم بسیار كوچكی قابل ذخیره شده و جابه جایی آن از طریق انواعی از ابزارهای الكترونیكی از سی دی گرفته تا حافظه های قابل حمل كه در میان مردم به كول دیسك یا فلش مموری معروف شده یا منشی های دیجیتالی شخصی _ معروف به PDA- یا كامپیوترهای همراه بسیار آسان شده است اما هر موهبتی در این دنیا محدودیت های خاص خود را دارد. كمتر كسی هست كه با این گونه ابزارها سر و كار داشته باشد و به نوعی بعضی از داده ها یا اطلاعات ذخیره شده اش از دست نرفته باشند. قصد نداریم در این گزارش به اهمیت تهیه نسخه پشتیبان بپردازیم چون توصیه به تهیه یك نسخه پشتیبان شباهت زیادی به توصیه برای مسواك زدن دارد. به هرحال بسیاری از مردم یا پشت گوش می اندازند یا به هرحال به هر دلیلی كار از كار گذشته و مجبور به مراجعه به دندانپزشك می شوند.
گاهی برای ما كه با داده های الكترونیكی (دیجیتالی) سر و كار داریم هم شرایطی پیش می آید كه مجبور می شویم به متخصصان بازیافت اطلاعات مراجعه كنیم. اگر عكاس باشید و با دوربین دیجیتالی عكاسی كنید ممكن است با این پدیده مواجه شده باشید كه كارت حافظه تان به اصطلاح باز نمی شود و تمام عكس هایتان كه در آن كارت حافظه قرار داشته غیرقابل استفاده می شود یا آنكه یك روز كامپیوترتان را روشن می كنید و می بینید كه به اصطلاح بالا نمی آید اگر در كامپیوتر خود متن، عكس، صوت یا تصویر بی نهایت باارزشی داشته باشید چه حالی می شوید؟ چه كار می كنید؟ «رایان رسیدال» هم از اهمیت تهیه نسخه پشتیبان به خوبی اطلاع دارد اما این كارمند ۳۵ ساله با چهار فرزند و یك همسر بیمار به قدری مشغله دارد كه وقتی برای تهیه نسخه پشتیبان باقی نمی ماند. ماه اوت همسرش در اثر بیماری فوت می كند. وقتی به كامپیوترش مراجعه می كند تا چند عكس از همسرش برای مراسم تشییع جنازه بردارد كامپیوترش كه هیچ بویی از احساس همدردی نبرده با او همكاری نمی كند. تعمیرگاه كامپیوتر محلشان نیز او را جواب می كند و می گوید: از عهده ما برنمی آید. آنها می گویند با سخت افزارها و نرم افزارهایی كه ما در اختیار داریم بازیافت آن عكس ها غیرممكن است.جالب این است كه رسیدال خود یك سوپروایزر در بخش تعمیرات و نگهداری در كمپانی «گراس ولی» در كالیفرنیا است.
او می گوید: «شش سال بود كه عكس های دیجیتالی را در كامپیوتر ذخیره می كردم و به تدریج از تهیه پشتیبان غافل شدم.»كارشناسان حوزه بازیافت اطلاعات و داده ها اعتقاد دارند اكثر كاربران كامپیوتر فكر می كنند كه به سرنوشت رسیدال دچار نمی شوند اما سخت در اشتباه هستند «تاد جانسون» قائم مقام شركت «بازیافت داده های روی قطاع» (به آدرس اینترنتی ontrack.com) كه تخصصش بیرون كشیدن فایل های دیجیتالی از روی هارد كامپیوتر است، می گوید: «بدون تردید هارد درایوها در كامپیوتر خراب می شوند. حتی در بعضی موارد عمر آنها به بیشتر از چند ماه قد نمی دهد.»رسیدال كه آن عكس ها برایش اهمیت ویژه ای پیدا كرده بود به پرس و جو پرداخت تا آنكه به او كمپانی «درایو سیورز» (drivesavers.com) را معرفی كردند كه در بازیافت فایل ها و اطلاعات از روی هارد درایو، فلش مموری، دیسكت و سایر رسانه های نوری تخصص داشت. خوشبختانه این كمپانی از عهده بازیافت همه عكس های خانواده رسیدال برآمد.اگر همه مردم عادت می كردند مثل مسواك زدن از اطلاعات و داده های خود پشتیبان تهیه كنند شركت هایی مثل درایو سیورز هم به وجود نمی آمدند اما هرچه كامپیوترهای جدیدتر به بازار می آیند گنجایش هارد درایو آنها نیز افزایش می یابد و در نتیجه خرابی آنها هم روزافزون تر شده است. اكنون كامپیوترها به قدری گنجایش پیدا كرده اند كه مردم علاوه بر متن، عكس و صوت به حفظ فیلم های سینمایی، شوهای تلویزیونی و سایر داده های پرحجم و سنگین می پردازند.
اكنون سرعت دیسك گردان ها ۱۰ هزار دور در دقیقه شده است (۳۰۰ برابر دیسك گردان های ویدیویی با سرعت LP) یعنی همه این دیسك گردان ها با سرعت ۱۰۰ كیلومتر در ساعت به عقب و جلو می رود. كافی است كه این هد در اثر ضربه یا هر عامل دیگری روی پلاتر بیفتد یا آنكه گردوغبار روی آن بنشیند دیگر داده های روی هارد درایو قابل خواندن نخواهد بود. به همین دلیل است كه با قاطعیت و تاكید می گوییم انتظار نداشته باشید كه كمپانی های بازیافت اطلاعات بتوانند همه هارد درایوها را تعمیر كرده و اطلاعات شما را سالم و صحیح به شما برگردانند. «اسكات گایدانو» یكی از بنیانگذاران كمپانی درایوسیورز می گوید: اطلاعات همه هارد درایوها قابل بازگشت نیستند.
اما به هر حال آمارهای برگرداندن اطلاعات از دست رفته رو به بهبود است. هشت سال پیش فقط ۵۰ درصد موارد قابل بازگشت بود. اما امروزه ۹۰ درصد داده ها را می توان از ۸۵ درصد درایوها بازگرداند.» اما بازگرداندن این اطلاعات از دست رفته ارزان نیست، هر چه صاحب آن عجله بیشتری داشته باشد هزینه آن بالاتر است. كمپانی درایو سیورز «كلی چسن» را به عنوان پاسخگوی مشتریان انتخاب كرده چون تحصیلات او در روانشناسی است و سابقه اش مشاوره در زمینه پیشگیری یا جلوگیری از خودكشی است. این كمپانی از این جهت وی را انتخاب كرده كه می داند مراجعه كنندگان و مشتریان آنها معمولاً افرادی مضطرب هستند كه چیز باارزشی را از دست داده اند و ممكن است هرگز امكان به دست آوردن آن را دیگر نداشته باشند. چسن می گوید: «اغلب این مراجعه كنندگان عصبی، خشمگین یا مضطربند.
بعضی گریه می كنند. بعضی از آنها می ترسند كه شغل خود را از دست بدهند.»معمولاً كسانی به شركت هایی مثل درایو سیورز مراجعه می كنند كه از همه تعمیر كاران نزدیك یا شناخته شده خود ناامید شده اند. وقتی وارد این شركت می شوید یك اتاق هست كه مخصوص كار های اجرایی است و یك اتاق را به عنوان نمایشگاه اختصاص داده اند و موفقیت های شگفت انگیز خود را به نمایش گذاشته اند. درمیان هارد درایو های به نمایش درآمده آنچه توجه بیننده را جلب می كند اطلاعات بازگردانده شده از هارد درایو هایی است كه یا آتش گرفته یا در آب نمك غوطه ور شده یا آن كه زیر كامیون رفته است.هزینه بازگرداندن اطلاعات از اینگونه حافظه ها یا هارد درایو ها بستگی به پیچیدگی كار و عجله صاحب آن دارد. در ساده ترین حالت و طولانی ترین مهلت یعنی ۷ یا ۸ روز هزینه بازیافت ۵۰۰ دلار است. اگر صاحب آن اطلاعات بی نهایت عجله داشته باشد متخصصان این كمپانی از لحظه رسیدن كار را آغاز می كنند و تا اطلاعات را بازنگردانند دست از كار نمی كشند و ظرف كمتر از ۲۴ ساعت اطلاعات را بیرون می كشند در آن صورت دستمزد آنان ۸۹۰۰ دلار است. در آن صورت صاحب آن اطلاعات باید سبك و سنگین كند كه آیا اطلاعاتش این قدر ارزش دارند كه تا این حد برایش هزینه صرف شود. برای كسانی كه عجله ندارند و می توانند یك هفته صبر كنند حداكثر هزینه ۲۷۰۰ دلار تا گنجایش ۶۰۰ گیگابایت است.
اگر حتی هیچ یك از فایل ها یا داده های از دست رفته بازگردانده نشوند ۲۰۰ دلار هزینه باید پرداخت شود. به هر حال متخصصان این كمپانی وقت صرف می كنند تا اطلاعات را كه دیگر از دست رفته دوباره بازگردانند اما گاهی آسیب آنقدر جدی است كه از دست آنان كاری برنمی آید.كمپانی درایو سیورز عكس های همسر رسیدال را رایگان به او بازگردانده و حتی برای كودكان وی هدیه كریسمس هم خرید. اما گاهی بازگرداندن اطلاعات برای بعضی آنقدر حیاتی است كه حاضرند پول های هنگفت بپردازند. «جان دوریس» مدیر كل یك كمپانی فروشنده كالا های ورزشی در اوبورن نیویورك می گوید: «من درس مهمی آموختم و بابت آن هزینه گزافی پرداختم.» در كامپیوتر همراه او اطلاعات بسیار مهم مربوط به سه سال گذشته از جمله متن ۶۰۰ قرارداد، عكس های خانوادگی و نامه های الكترونیكی تجاری و بسیاری حائز اهمیت او ذخیره شده بود. «دوریس» می گوید: «واقعاً وحشت زده شده بودم، احساس كردم پاك از دست رفته ام، همه اطلاعات مهم من در آن كامپیوتر ذخیره شده بود.» او می دانست كه باید از مطالب یا اطلاعات مهمش چند نسخه پشتیبان داشته باشد ولی از سر سهل انگاری پشت گوش انداخته بود. حالا با پرداخت ۲۷۰۰ دلار متنبه شده و از این به بعد مانند مارگزیده از ریسمان سیاه و سفید می ترسد.
بزرگترین دشمن هارد درایو ها و حافظه های مختلف در ابزار های الكترونیكی گردوغبار و رطوبت است. برای همین هم وقتی وارد كمپانی های مخصوص بازیافت اطلاعات می شوید با اتاق های بسیار تمیز و پاكیزه مواجه می شوید. معمولاً این كمپانی ها انواعی از سخت افزار ها و نرم افزار های مخصوص دارند و سخت افزار هایشان حتی به چند دهه گذشته مربوط می شود. چون بیشتر اوقات كسانی به آنان مراجعه می كنند كه كامپیوتر های قدیمی تر دارند و اكنون در اثر رطوبت یا گرد و غبار مختل شده و دیگر قادر نیست اطلاعات ذخیره شده را به نمایش درآورد. این كمپانی ها ابتدا اطلاعات را روی شبكه و در سرور های خود ضبط می كنند و تا یك ماه بعد از تحویل آن اطلاعات به صاحبانش روی كامپیوتر های خود نگه می دارند و بعد آن را پاك می كنند.آنها به حریم خصوصی مردم احترام گذاشته و اطلاعات خصوصی آنان را در اختیار هیچ كس قرار نمی دهند مگر در یك مورد و آن تصاویر مستهجن سوءاستفاده از كودكان است. یعنی آنها با نیرو های انتظامی همكاری می كنند و در یك مورد به هیچ وجه نه حریم خصوصی می شناسند و نه حاضرند اطلاعات را محرمانه و سری حفظ كنند و آن سوءاستفاده از كودكان است.با این همه این سئوال پیش می آید كه آیا ارزشش را دارد كه فرد چند هزار دلار برای بازگرداندن اطلاعات از دست رفته اش صرف كند؟ ویلیام استوركسون كه خودش از مارگزیده ها است می گوید: «اگر قرار باشد همان اطلاعاتی را كه در كامپیوترم ذخیره كرده ام دوباره جمع آوری و ذخیره كنم باید دو ماه یعنی هشت هفته و هفته ای ۴۰ ساعت وقت صرف كنم.
ترجیح دادم ۲۳۰۰ دلار بدهم و این همه وقت صرف نكنم ضمن آنكه اگر اطلاعات بازیافت نمی شد حداكثر ۲۰۰ دلار ضرر كرده بودم.» وقتی صحبت از تهیه نسخه پشتیبان می شود اكثر مردم نسبت به آن بی تفاوت می مانند و تا اطلاعات باارزشی را از دست ندهند آن را جدی نمی گیرند. حتی گایدانو كه خود به چشم دیده مردم چه مصیبت هایی می كشند و چه پول هایی می پردازند با وجود این زحمت تهیه نسخه پشتیبان را به خود نمی دهد و می گوید: «شاید هیچ كس به اندازه من داده یا اطلاعات از دست نداده باشد چون من اهل تهیه نسخه پشتیبان نیستم. شاید وقتی پشتیبان تهیه كنم كه مجبور باشم كمپانی ام را تعطیل كنم.»

نویسنده: فرزاد دانش

منبع : پایگاه اطلاع رسانی تخصصی فن‌آوری اطلاعات