فاطمه الگوی جاویدان

فضائل و مناقب فاطمه زهرا سلام الله علیها همچون اقیانوس بزرگی است كه انواع جواهر گران قیمت در آن متمركز گردیده است و هرچه غواصان و شیفتگان آن دّر گران‌بها بتوانند از آنها استفاده كنند، بازهم نسبت به باقیمانده و ناشناخته‌ها به مراتب اندك است.
پروردگار عالم در آیه تطهیر در مورد اهل‌بیت به پاكی و مصونیت كامل آنان از هر عیب و نقص گواهی می‌دهد كه یكی از پنج‌تن آل عبا فاطمه‌زهرا سلام الله علیها است. بنابراین آن حضرت به گواهی خداوند متعال در آیه شریفه، دارای عصمت و مصونیت از كلیه لغزش‌ها بوده و صاحب كمالاتی است كه شایستگی محوری آل‌عبا را داشته است. همچنین آیه مباهله:«فقل تعالوا ندع ابنائنا و ابنائكم و نسائنا و نسائكم و انفسنا و انفسكم ۰۰۰» كه رسول خدا به مناظره و نفرین نصارای نجران مامور ساخت و طبق آن پیامبر عالی‌قدر مامور شد با عده‌ای از خاندان نزدیكش این وظیفه سنگین را انجام دهد، به گواهی دهها تاریخ معتبر و حدیث موثق حضرت زهرا جزو اولین گروه بوده است از آن جمله ابن‌اثیر در تاریخ كامل خود می‌نویسد: نصارای نجران در انتظار بودند كه رسول گرامی اسلام با چه تشریفاتی و با چه كسانی به مقابل آنان خواهد آمد؟
همین كه چشم آنان به جمال منور رسول خدا و علی مرتضی و فاطمه زهرا سلام الله علیها و حسن مجتبی و حسین سیدالشهدا افتاد با خود گفتند: اینان در پیشگاه الهی آنچنان مقربند كه اگر از او بخواهند كه كوه‌ها را از زمین بركند، خداوند خواسته آنان را برمی‌آورد و لذا از مباهله صرف‌نظر نمودند. و هكذا در آیه مودت كه مطابق حكم آن حب اهل بیت واجب و لازم است، فاطمهزهرا سلام الله علیها عضو شاخص آن به حساب می‌آید چنانچه هنگام نزول آیه فوق‌الذكر یاران رسول خدا از وی سؤال نمودند ای پیامبر عالی‌قدر! اینان چه كسانی هستند كه خداوند مودت و محبت آنان را بر ما واجب ساخته است؟ فرمودند: علی و فاطمه و فرزند آنان و این جمله را سه بار به عنوان تاكید تكرار كرد. من‌حیث‌المجموع بنا به آیات قرآنی فاطمه زهرا سلام الله علیها آن چنان عظمت و شرافت دارد كه انسان معصوم و بی‌لغزش بوده و دارای كمالاتی است كه جایگاه خاصی در پیشگاه خدا داشته و مستجاب الدعوه است كه خواسته‌اش برنگشته و محبت و مودت او بر همه پیروان اسلام واجب شمرده شده است. فاطمه زهرا سلام الله علیها از دیدگاه الهی آنچنان مقرب بود و هست كه بدون وجود او جهان خلقت به وجود نمی‌آمد. بنابراین هرچه بوده و هست و خواهد بود یمن و بركت آن بانوی عزیز هر دو جهان است. چنانچه پیامبر خدا، از پروردگار عالم نقل می‌كنند: ای پیامبر الهی! اگر تو نبودی جهان را نمی‌آفریدم و اگر علی نبود تو را خلق نمی‌كردم و چنانچه فاطمه نبود تو و علی را نیز به دنیا نمی‌آوردم.
شاید این حدیث در مرحله نخست و بدون تفكر قابل هضم نباشد، ولی با یك مقدماتی كه به طور خلاصه باید گفت: پیامبر الهی و اهل بیت معصومش همگی یكی بوده و شاخ و برگ یك درخت می‌باشند وا ز نظر هدف نیز مكمل و متمم یكدیگرند، بنابراین بدون تصور فاطمه كه كمال اسلام به وجود او و فرزندان معصوم او بستگی داشته و دارد آیین اسلام و رسالت پیامبر و ولایت امیرالمومنین كم شعاع و كم فروغ خواهد بود. آری ولایت علی علیه‌السلام مكمل رسالت و وجود زهرا پناه ولایت و فرزندانش نتیجه بخش اهداف رسالت و ولایت می‌باشند به طوری كه روزی رسول خدا در خانه امیرالمومنین در حالی كه علی علیه‌السلام مشغول استراحت بود، خطاب به دخترش فاطمه فرمودند: من و تو و این دو فرزند(حسن و حسین) و این استراحت كننده(علی) همگی در پیشگاه خدا در یك منزل و مكان خواهیم بود.
● فاطمه مافوق قانون
یكی از معیارهای ارزشی اسلام مراعات ادب بویژه در ارتباط با بزرگان و مربیان است و حتی آمده است كسی كه ادب ندارد، ایمان ندارد. آیات و روایات زیادی در این زمینه هست كه از موضوع بحث ما خارج است اما مقصود اصلی این است كه در زمان رسول‌خدا گروهی از ضعیف‌الایمان‌ها و منافقین هنگام دیدار با پیامبر الهی بدون مراعات القاب آن حضرت تنها با اسم، آن بزرگوار را صدا می‌زدند، خداوند متعال آیه شصت‌وسه سوره نور را فرستاد و بدین وسیله مومنین و مسلمانان مأمور گشتند با تعبیر یا رسول الله یا یا نبی‌الله آن حضرت را خطاب كنند. از حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها آمده است كه پس از نزول این آیه، من هم مثل دیگران هنگام دیدار، پدرم را با لقب یا رسول‌الله، مخاطب قرار می‌دادم و از گفتن پدرجان خودداری می‌كردم و چندین بار چنین نمودم، ولی در برابر خطاب من، آن حضرت ساكت بود و جواب نمی‌داد. سپس خطاب به من فرمودند: یا فاطمه این آیه در حق تو و اهل‌بیت تو نازل نشده، تو از منی و من از تو. خطاب آیه به افراد خشن و ستمگر و خود برتر بین است.
تو اگر مرا پدر خطاب كنی بهتر است و چنین روشی باعث حیات دل من و رضایت خداوند است این حدیث نشان می‌دهد كه فاطمه و اهل‌بیتش تا چه میزانی در پیشگاه خدا و پیامبرش ارزش دارند؟ و حتی در حدیث دیگری در این خصوص آمده است: شخصی در زمان پیامبر دزدی كرد و حضرت دستور داد چهار انگشت دست او را قطع كنند، دزد عرض كرد: یا رسول الله من سوابقی در اسلام دارم آیا دست مرا قطع می‌كنی؟ رسول گرامی اسلام فرمودند: قانون الهی تبعیض ندارد، حتی اگرچه دخترم فاطمه باشد. این خبر به گوش فاطمه رسید و او را محزون كرد. در این هنگام جبرئیل نازل گشته و آیه لئن اشركت لیحبطن عملك ۰۰۰ را بر آن حضرت خواند و بدین وسیله اعلان نمود كه حساب فاطمه از دیگران جداست و شكستن دل او و بریدن دستش، برابر شرك است.
● فضیلت فاطمه بر انبیا دیگر
بنا به دلائل متقن و روایات معتبر ائمه اطهار بر پیامبران پیشین جز رسول خدا برتری دارند و طبق احادیث معتبر دیگر از رسول خدا آمده است كه امیرالمومنین نسبت به سایر ائمه فضیلت بیشتری دارند و از سوی دیگر می‌دانیم كه حضرت فاطمه كفو و همتای امیرالمومنین است و اگر علی نبود، همتایی برای آن حضرت در روی زمین و در میان مخلوقات پیدا نمی‌شد و این ادعا مضمون احادیث فراوانی است كه از طریق اهل سنت و تشیع در منابع معتبر به دست ما رسیده است و به عنوان تبرك نمونه‌ای تقدیم می‌گردد. بنابراین حضرت فاطمه جز پدر و شوهرش بر همگان برتر است. در روایاتی از پیامبر خدا و حضرت امام صادق و حضرت رضا آمده است، خداوند می‌فرماید: اگر علی را خلق نمی‌كردم در روی زمین همتایی برای فاطمه پیدا نمی‌شد خواه آدم و غیر او. این حدیث برتری علی و زهرا را بر تمام انبیاء و ما خلق الله جز رسول خدا ثابت می‌نماید و علمای بزرگ نیز در كتاب‌های كلامی در این زمینه بحث‌های معتبری دارند. علاوه بر این‌ها عبدالله بن مسعود، از طریق اهل سنت حدیث معتبری را از پیامبر خدا نقل می‌كند كه جبرئیل گفت: ای رسول خدا، تمام پیامبران الهی برای ولایت تو و ولایت علی بن ابیطالب مبعوث شده‌اند و این حدیث نیز شرافت و فضیلت ذی‌المقدمه را بر مقدمه در بر دارد و چون علی و فاطمه كفو و همتای یكدیگرند از این جهت نیز فاطمه بر انبیای پیشین مقدم است و بالاخره حضرت امام باقر در مورد مادرش فاطمه می‌فرمایند: خداوند اطاعت فاطمه را بر تمام مخلوقاتش حتی بر جن‌ها و انسان‌ها و حیوانات و پیامبران و ملائكه واجب كرده است و این موید آن است كه اطاعت انبیای پیشین ولو در عالم تكوین از فاطمه زهرا به عنوان واجب آمده است.● فاطمه سرور زنان عالم
این كه فاطمه زهرا سلام الله علیها برترین زن جهان هستی است و در پیشگاه خدا و بهشت برین بر تمام زنان تفوق داشت، یك موضوع مسلم است كه از روایات زیاد استنتاج می‌گردد و در منابع معتبر سنی و شیعی به آن تصریح گردیده است ولی در این موضوع در مورد زنان دیگری چون حضرت مریم نیز تعابیر مشابهی هست كه باید به طور اختصار مسأله را مشخص نماییم.
رسول خدا می‌فرمایند: دخترم فاطمه ذاتاً‌ و از جهت خانواده و حسب و نسب بهترین انسان روی زمین است. و در یك حدیث دیگر می‌فرمایند: فرزندانم حسن و حسین بعد از من و پدرشان بهترین انسان روی زمینند و مادرشان فاطمه برترین زن روی زمین می‌باشد و در حدیث سومی از آن حضرت آمده است: فاطمه سرور زنان عالمیان است. و بالاخره در حدیث چهارم پیامبر الهی می‌فرمایند: ملكی بر من نازل شد كه بی‌سابقه بود و در ضمن سخنانش مژده داد كه حسن و حسین سروران جوانان اهل بهشت و مادرشان فاطمه سرور زنان اهل بهشت است. در این احادیث كه بیشتر آنها از منابع اهل سنت نقل شد استفاده می‌شود كه فاطمه زهرا سلام الله علیها برترین زنان جهان و بهشت است در این صورت این سؤال پیش می‌آید كه قرآن مجید در سوره آل عمران آیه ۴۲ حضرت مریم را برترین زنان عالم معرفی می‌كند آیا فاطمه برتر است یا مریم؟ حقیقت امر كدام است؟ این سؤال را حسن‌بن زیاد از امام صادق كرد و آن حضرت در جواب فرمودند: این كه قرآن مریم را سرور زنان عالم معرفی می‌كند مربوط و محدود به زمان خود مریم است و شامل سایر زنها نمی‌گردد، ولی فاطمه سرور زنان اهل بهشت و اهل عالم از اولین و آخرین است.
لازم به ذكر است كه برخی احادیث دیگر برترین زنان عالم را در چهار نفر خلاصه نموده و از حضرت مریم، خدیجه و آسیه و فاطمه ذكری به میان آورده و فاطمه را برترین آنان می‌داند. بنابراین حضرت مریم و خدیجه و آسیه هرچند از زنان ممتاز جهان و دارای كمالات كم نظیرند ولی فاطمه دختر پاك پیامبر خدا یك انسان بی‌نظیر در میان همه زنان هستی می‌باشند.
● راز و نیاز فاطمه
فاطمه زهرا سلام الله علیها بیش از هر چیز به خودسازی و كمال‌جویی می‌پرداخت و هر روزی كه از عمر او می‌گذشت، عبادت و تهجدش رو به فزونی می‌گذاشت و اكثر شب‌ها به دعا و پرستش خدا و شب‌زنده‌داری می‌گذرانید. در مورد عبادت فاطمه همگان اعتراف كرده‌اند كه وی پیشگام‌ترین افراد در این زمینه بوده است. چنانچه از حسن بصری آمده است: در میان امت اسلامی كسی بیش از فاطمه به عبادت نمی‌پرداخت. او آن چنان در این زمینه پیش رفت كه پاهای مباركش متورم شد.
امام حسن مجتبی علیه‌السلام می‌فرمایند: من در دوران كودكی به سر می‌بردم و مادر را می‌دیدم كه چگونه به راز و نیاز می‌پردازد. از جمله شبی دیدم؛ مادرم در محراب عبادت به نماز ایستاده و مرتب به ركوع و سجود می‌پرداخت. او در این حال بود تا این كه شب به پایان رسید. در دنبال این حدیث آمده است كه آن حضرت یكایك مومنین را با نام و نشان دعا می‌كرد ولی در مورد خودش درخواست نمی‌كرد از او پرسیدم مادر چرا دیگران را دعا می‌كنی ولی خود را دعا نمی‌نمایی؟ فرمودند: پسرم، نخست باید دیگران را دعا كرد سپس خودمان را. فاطمه زهرا سلام الله علیها در كنار نماز و ركوع و سجود طولانی‌اش به دعا و نیایش می‌پرداخت و در این میدان عارفانه به قدری پیش می‌رفت كه گویا همه چیزها و نهان‌ها برای او پیدا بود. وی می‌توانست با مامورین آسمانی كه از دید دیگران نامرئی و ناپیدا بودند، مذاكره و گفتگو كند و نادیده‌ها را ببیند و به جایی رسد كه بین خالق و مخلوق پرده‌ها و حجاب‌ها بی‌معنی باشد.
اگر فاطمه توانست ملائكه و مامورین آسمانی را به خدمت خود استخدام كند و خازن بهشتی و جبرئیل و میكائیل را به ماموریت‌ها وا دارد و تصرفات و تحولات محیرالعقول در جهان پدیدار سازد و از طریق چادر پاره پاره پرفروغش خانه‌های یهود را منور ساخته و ده‌ها نفر از پیروان مذاهب دیگر را به صراط مستقیم اسلام هدایت نماید و ۰۰۰ همگی از همین مقوله سرچشمه می‌گیرد.
ابن عباس می‌گوید: فاطمه زهرا سلام الله علیها دو ركعت نماز خواند و با خدای خود به راز و نیاز پرداخت و دست به دعا برداشت كه خدایا همچنان كه برای بنی‌اسرائیل مائده نازل فرمودی برای ما نیز مائده بفرست. ابن عباس می‌گوید: هنوز دعای فاطمه به پایان نرسیده بود كه طبقی پر از طعام بهشتی نازل شد. در كتب ادعیه، دعاهای زیادی از حضرت زهرا آمده است. حضرت دعاهای زیادی می‌خواند و به صحابه و یاران مخصوص پیامبر خدا برخی از آنها را تعلیم می‌فرمود ولی در میان آنها دعایی بسیار با بركت و آثار خیر وجود دارد، كه آن را به حضرت سلمان سفارش فرمودد و افزودند كه آن را بیشتر بخواند و فرمودند از جمله آثار آن این است كه تو را تب نمی‌ گیرد و سعی كن بر خواندن آن مداومت نمایی۰۰۰ سلمان فارسی می‌گوید: سوگند به خدا كه آن را به بیش از هزار نفر آموختم كه در تب و بیماری می‌سوختند و به بركت دعای آن حضرت همگی شفا یافتند. اینك متن آن دعا:
«بسم الله الرحمن الرحیم، بسم الله النور، نور النور، بسم الله نور علی نور، بسم الله الذی هو المدبر الامور، بسم الله الذی خلق النور من النور، الحمدالله الذی خلق النور من النور و انزل علی الطور، فی كتاب مسطور، فی رق منشور، بقدر مقدور، علی نبی محبور، الحمدالله الذی هو بالعز مذكور، و بالفخر مشهور، و علی السراء مشكور و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین.»
و بالاخره حضرت فاطمه آن قدر دعا كرد و در برابرش از منافقین و مهاجمین به دودمانش مصیبت دید كه دعاهای نهایی عجل وفاتی سر داد و شیفتگانش را به عزای خود مبتلا ساخت، فاطمه‌ای كه بنا بر روایات معتبر خداوند به عبادتش مباهات می‌كرد چنانچه در روایات آمده است: ابن عباس نقل می‌كند: روزی پیامبر خدا نشسته بود كه به ترتیب امام حسن و امام حسین، حضرت فاطمه و حضرت علی به حضورش رسیده و در كنار او آرمیدند۰۰۰ رسول خدا از دیدن آنان شروع به گریه كرد و مصائب آتی و ستم‌های وارده را بعد از رحلت خویش متذكر شد. آنگاه در مورد فاطمه چنین فرمود: و اما دخترم فاطمه سرور زنان عالمیان، از اولین و آخرین است. او پاره تن من و نور چشم و میوه دلم و روح و روان من است. فاطمه حوری است به صورت بشر، هرگاه او در محراب عبادت ظاهر شود و در پیشگاه خدا قرار گیرد، نورش بر ملائكه آسمان‌ها می‌تابد، همان طوری كه نور ستارگان بر اهل زمین می‌درخشد. در آن حال خداوند به ملائكش می‌فرماید: ای ملائكه من! بنگر به فاطمه سرور زنان و كنیزانم كه چگونه در برابر من به عبادت ایستاده و چه سان از ترس و خشیت من می‌لرزد و با چه روح معنوی و حضور قلبی مرا پرستش می‌كند؟ من شما ملائكه ام را گواه می‌گیرم كه پیروان واقعی او را در آتش نمی‌سوزانم. این حدیث شریف آن هم از منابع معتبر اهل سنت می‌رساند كه فاطمه در پیشگاه الهی چقدر ارزش دارد و چگونه پروردگار عالم به عبادت و نیایش او بر ملائكه مقربانش مباهات می‌كند و با چه تعابیری پر ارزش از فاطمه تعریف می‌كند و به روح عبادت و خضوع و خشوع وی و حضور قلبش تصریح می‌نماید.

منبع : سازمان تبلیغات اسلامی