نمونه‌هایی از پروژه های ICT روستایی در کشورهای مختلف

از آنجا که تجربة جهانیان در توسعة ICT روستائی می‌تواند تأثیرات مثبتی در چشم انداز این مقولة با ارزش در کشور ما داشته باشد به مرور چند طرح ICT در روستاهای جهان و ایران می‌پردازیم و نتایج حاصل از آن را بررسی می‌کنیم.
۱) Gyandoot (روستایی در هند)
▪ بررسی پروژه:
انگیزة مسئولان برای اجرای این شبکه به اختصار در زیر آورده شده است.
مردم کشاورز و روستایی این مناطق به علت نداشتن آگاهی از نرخ خدمات و کالاهای خود، در بازارهای محلی دچار مشکل می‌شدند و معمولاً نمی‌توانستند به صورت کارآمدی از این بازارها بهره ببرند و کالای خود را به قیمت مناسب بفروشند و گاه متضرر نیز می‌شدند.
از دیگر مشکلات این مردم تمرکز مراکز اداری در خارج از محدودة روستایی زندگی آنها بود. لذا ایشان برای انجام کارهای اداری و ثبت اسناد و سایر امور خود می‌بایست راهی بسیار طولانی را می‌پیمودند که هم هزینه بر بود و هم اینکه باعث اتلاف وقتشان می‌شد. علاوه بر مراکز اداری، مراکز رسیدگی به شکایات هم به همین ترتیب در فاصلة دوری از محل زندگی روستائیان قرار داشت و به علت عدم وجود منابع اطلاع‌ رسانی لازم، ممکن بود با ۲ یا ۳ بار مراجعه هم به نتیجه مطلوب نرسند. مثلاً ممکن بود کارمندی که باید به شکایات آنها رسیدگی می‌کرد در محل حضور نداشت که باز هم همان مشکلات قبلی (اتلاف وقت و سرمایه) را به وجود می‌آورد.
به دلائلی مانند آنچه گفته شد، دولت تصمیم به برقراری شبکة اینترانت Gyandoot گرفت. که سرویس‌های خدمات آن موارد شامل موارد زیر بود: - مراکز اطلاع رسانی در مورد قیمت گذاری در بازارهای محلی
- مراکز اطلاع رسانی در مورد محصولات عرضه شده در بازارها و ایجاد امکان تبلیغات
- ایجاد مراکز رسیدگی به شکایات on-line
(دیگر نیازی به مراجعه حضوری نیست) - دسترسی به پست الکترونیک با پرداخت حق عضویت - بخش اخبار دولتی مربوط به روستاها
- بخش رایگان پاسخگویی به سئوالات کودکان
- بخش مشاوره با منابع اطلاعاتی در زمینه‌هایی نظیر تکنولوژی جدید
- پست الکترونیک رایگان در جهت رفاه عمومی
- روزنامة محلی روی web
- کمک به ایجاد شفافیت در عملکرد دولت در رابطه با روستا و روستائیان (با افزایش اطلاعات دولت در مورد کاستی‌ها و نیازها و توانمندی‌های روستاها)
- امکان تحصیل از راه دور (e-learning)
۲) روستای kothmale در سریلانکا
▪ بررسی پروژه:
Kothmale در پروژه‌ی اینترنت از نوآوریهای مهمی استفاده کرد:
الف) بالا بردن سطح آگاهی مردم درباره‌ی ICT و موارد کاربری آن
ب) رسیدن به مهارت‌ها از طریق آموزش
ج) دسترسی و دستیابی به ICT با استفاده از قابلیت مرکز تلفن
د) گذاشتن محتویات مناسب
یکی از عوامل موفقیت Kothmale تأکید آنها بر دادن آگاهی بود. ۴۸% استفاده کنندگان اطلاعات مربوط به دسترسی به اینترنت را از رادیو شنیده بودند.
بعد از دسترسی به آگاهی، گسترش مهارت‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. Kothmale ثابت کرد که مهارت استفاده از اینترنت و کامپیوتر در میان جوامع روستایی وجود دارد. این پروژه نشان داد که شرکت کنندگان، به ویژه نسل جوان خودشان این مهارت را کسب می‌کنند یا توسط آموزش به این مهارت دست می‌یابند.
محتوا نیز یکی از موضوعات مهمی بود که Kothmale سعی کرد آنرا مورد توجه قرار دهد. در واقع موضوعات در web باید به گونه‌ای باشد که مورد توجه و نیاز مردم روستا باشد و آنها بدون نیاز به دانستن زبان بتوانند از آن استفاده کنند.
۳) پروژة Kothmale نتایج مهمی در برداشت:
▪ بررسی پروژه:
الف) ایستگاه رادیویی در زمینه ارتباطات و سازماندهی با استفاده از کامپیوتر مجهزتر شد تا جایی که بر حسب استاندارهای منطقه، Kothmale مرکز کامپیوتری و اینترنتی روستایی شد.
ب) ایستگاه رادیویی اکنون به یک مرکز اجتماعی چند منظوره تبدیل شده است که علاوه بر کلوپ شنوندگان دارای مرکز اینترنت نیز می‌باشد. ج) کارمندان و داوطلبان Kothmale مهارت‌هایشان را توسط تحقیق، شبکه‌ها و محتویات سایت‌ها افزایش می‌دهند.
د) افراد اجتماع از مرکز تلفن استفاده کرده و آگاهی و مهارتشان را به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در زمینه‌ی دستیابی به کامپیوتر و اینترنت افزایش می‌دهند.
هـ) جوانان یکی از مهمترین قشرهای اجتماع هستند، زیرا آنها قدرت و استعداد زیادی در کسب مهارت‌ها دارند و دور نما و آیندة یک کشور در دست جوانان آن کشور می‌باشد. یکی از توانایی‌های پروژه‌ی Kothmale فراهم آوردن امکانات تحصیلی و شغلی برای جوانان است.
و) با دسترسی به اطلاعات زمینه برای نوآوری افراد روستا پیدا می‌شود. مثلاً معلمان، دانش‌آموزان، کشاورزان و سایرین می‌توانند از اینترنت برای تحقیقات استفاده کنند.
س) با اتصال ایستگاه رادیویی به اینترنت برنامه‌های Kothmale غنی‌تر شد و نوع خاصی از برنامه‌های رایویی که شبکه‌ی جهانی را به شنوندگان محلی مرتبط می‌کند به وجود آمد.
از نتایج دیگر این پروژه آن بود که روستائیان توانستند در شغل خود پیشرفت زیادی کنند. همچنین جوانانی از این طریق، توانستند شغلی برای خود پیدا کنند و همچنین دانش‌آموزانی که از این طریق توانستند تحصیلات خود را ادامه دهند، مؤید این مطلب است.
۴) شاهکوه اولین روستای اینترنتی ایران
▪ بررسی پروژه:
اولین بار در تابستان ۱۳۷۹ روستای شاهکوه از توابع شهرستان گرگان در استان گلستان به اینترنت متصل شد و نخستین صفحات وب در این روستا بار شد. پس از آن، سایت این روستا در اینترنت در همه جای دنیا در دسترس بود و اطلاعات روستای شاهکوه به عنوان اولین روستای اینترنتی ایران، در دسترس میلیونها نفر از مردم جهان قرار گرفت. پس از افتتاح اینترنت در شاهکوه در اولین گام، حدود ۵۰۰ نفر از اهالی و دانشجویان در کلاسهای فشرده آموزش کامپیوتر و اینترنت شرکت کردند. در گام بعدی سایت اینترنتی شاهکوه با آدرس www.shahkooh.com راه‌اندازی شد. تا کنون بیش از ۹۰۰ هزار نفر از سایت شاهکوه بازدید کرده‌اند. کتابخانه مجازی روستای قرن آباد در دو طبقه در حال ساخت است.
این روستا محل قشلاق روستائیان شاهکوئی می‌باشد که با ساخت کتابخانه مجازی امکان دسترسی به اینترنت و خدمات کاربردی آنرا خواهند داشت. این روستا در ۲۰ کیلومتری شهرستان گرگان در استان گلستان قرار دارد. با اجرای پروژه‌های فوق اغلب جوانان این دو روستا با رایانه و اینترنت آشنا شده و با تاسیس آموزشگاههای شاهکوه رایانه و کهکشان رایانه عملاً ارائه خدمات فرهنگی و آموزشی را به شهروندان نیز شروع کرده‌اند.
امید است همایش کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در روستا زمینة بررسی چالش‌های سر راه توسعه ICT در روستاهای کشور را مورد نقد و بررسی قرار داده و شرایط لازم را برای توسعه منطقی، علمی و متناسب با تحولات جهانی فراهم نماید تا روستائیان عزیز ما نیز بتوانند همراه با سایر جهانیان از امکانات خوب ICT استفاده نمایند.

نویسنده : دکتر علی اکبر جلالی

منبع : مرکز توسعه و تبادل دانش فناوری اطلاعات