چهارشنبه, ۲۶ دی, ۱۴۰۳ / 15 January, 2025
مجله ویستا
جستجوی موضوعی در فهرستهای رایانهای(اپک)
در این مقاله رویکردهای مختلفی که برای بهبود طراحی فهرست رایانهای برای انجام جستجوی موضوعی پیشنهاد شده است،مرور میشود. گرایش به سوی محیطهای رابط فهرست رایانهای مبتنی بر وب، پیشرفت در اینترنت و فناوری کتابخانههای دیجیتالی و فرصتهای تازهای که برای افزایش کارآیی سیستم فهرست رایانهای در انجام جستجوی موضوعی ایجاد کرده است مورد بحث است.
● مقدمـه
فهرست رایانهای(اپک[۱])یک سیستم بازیابی اطلاعات است که مشخصه اصلی آن وجود پیشینههای کتابشناختی کوتاه، عمدتاً ازکتابها، نشریههای ادواری و مواد دیداری شنیداری قابل دسترس در یک کتابخانه خاص است. این امر در محیط رابط جستجوی بولین[۲] و کاربران متفاوت با نیازهای متفاوت، مشکلات خاص جستجوی موضوعی توسط کاربران نهایی را نشان میدهد. انجام جستجوی موضوعی موفق در یک فهرست رایانهای به طیف گستردهای از دانش و مهارت نیاز دارد. در این مقاله رویکردهای[۳] مختلفی که برای بهبود طراحی فهرست رایانهای جهت انجام جستجوی موضوعی پیشنهاد شده است مرور میشود. گرایش به سوی محیطهای رابط فهرست رایانهای مبتنی بر وب[۴] و نیز پیشرفت در اینترنت و فناوری کتابخانههای دیجیتالی، فرصتهای تازهای برای افزایش کارآیی سیستم فهرست رایانهای در انجام جستجوی موضوعی ایجاد میکند.
● مرور کلی
پیشینههای[۵] یک پایگاه داده فهرست رایانهای معمولاً از فرمت مارک گرفته میشوند. پیشینهها، توصیفهای کتابشناختی کوتاهی هستند که با تعداد کمیاز توصیفگرهای موضوعی کنترل شده (که اغلب از سر عنوانهای موضوعی کنگره گرفته میشوند)و یک شماره ردهبندی (معمولاً یک شماره ردهبندی کنگره یا دیویی)تکمیل میشوند. بنابراین پیشینههای پایگاه داده شامل حداقل اطلاعات برای جستجو هستند (کمیبیشتر از نویسنده، عنوان، سال نشر، توصیفگرهای موضوعی و یک شماره ردهبندی).
توصیفگرهای موضوعی بیشتر برای نشاندادن محتوای موضوعی کلی یک اثر انتخاب میشوند (نه آنکه یک نمایه عمیق از اطلاعات موجود در یک اثر فراهم کنند). به عنوان مثال اگر کتابی دارای چند مقاله باشد، برای هریک توصیفگر موضوعی جداگانهای تعیین نمیشود بلکه برای موضوع کلی کتاب توصیفگر موضوعی تعیین میشود.
معمولاً در مورد انتشارات دورهای، تنها کل ادواریها[۶] توصیف میشود. مقالات نشریههای ادواری به طور جداگانه در پایگاه داده ثبت نمیشوند. این نکته با پایگاههای نمایهسازی و چکیدهنویسی در تضاد است که جستجوی کلید واژهای را در یک چکیده و حتی متن کامل مقاله فراهم میکند و نمایهای جامع از مقالات نشریات ایجاد میکند.
با این همه، تفاوت بین فهرستهای رایانهای و دیگر انواع سیستمهای بازیابی اطلاعات مبهم است. همچنین بهطور فزایندهای فهرستهای رایانهای پیوند به مدارک تمام متن، کتابهای الکترونیکی و منابع اینترنتی ایجاد میکنند.
امروزه بیشترین فهرستهای رایانهای مورد استفاده آنهایی هستند که هیلدرث[۷]آنها را نسل دوم فهرستهای رایانهای نامیده است. اغلب فهرستهای رایانهای سیستمهای بازیابی دارای عملگر بولی هستند که تطابقی دقیق انجام میدهند و به پرسش[۸] جستجو که بهصورت یک عبارت بولی بیان میشود، نیاز دارند. ویژگیهای شاخص جستجو شامل انتخاب جستجوی کلید واژهای (مانند جستجوی تک تک لغات در منطقه[۹] موضوع یا عنوان ) یا جستجوی منطقه با کوتاهسازی[۱۰] خودکار (مانند جستجو برای عنوان کامل یا نام نویسنده)، استفاده از عملگرهای بولی برای ترکیب دو یا بیش از دو واژه، استفاده از علامت کوتاهسازی و محدودکردن یک جستجو به منطقههای مشخص میباشد. این مسئولیت بر دوش کاربر است که نیازهای اطلاعاتی اش را به سرعنوانهای موضوعی و واژههای نمایهای استفاده شده در پایگاه فهرست رایانهای ترجمه کند و پالایش جستجو را بر اساس نتایج جستجوی اوّلیه انجام دهد.
از آنجایی که اغلب فهرستهای رایانهای امروزه دسترسی از طریق وب را ترجیح میدهند، صفحات رابط کاربر فهرستهای رایانهای به طور فزایندهای صفحات رابط کاربر به شکل صفحات وب حاوی فرمهایHTML میباشد. چنین صفحات رابط کاربری عمدتاً به صورت پرکردن فرم[۱۱] میباشند. کاربر نوع جستجو و منطقه جستجو را با واردکردن سؤال در جعبه ورودی مناسب یا با کلیک روی جعبه مناسب انتخاب میکند. برای جستجوی کلیدواژهای،عبارت جستجو میتواند شامل عملگرهای بولی و انتخاب منطقه جستجو باشد.
کاربران فهرستهای رایانهای از نظر پیشینه، سن، علایق موضوعی، سواد کامپیوتری و اطلاعاتی تفاوت زیادی دارند بنابراین فهرستهای رایانهای باید برای طیف وسیعی از کاربرانی که اطلاعات کمی در مورد فهرستها و تجربه اندکی در کار با کامپیوتر دارند تا کتابداران با تجربه یک پایگاه جستجوی پیوسته و کسانیکه به سیستمی با قابلیتهای جستجوی قدرتمند نیاز دارند، طراحی شوند.
● جستجوی موضوعی
جستجوی فهرستهای رایانهای دو گونه است
۱) جستجوی یک اثر خاص (یا جستجوی یک اثر شناخته شده): کاربر در پی یافتن اثر خاصی است که میشناسد و اطلاعاتی درباره آن (مثلاً درباره مؤلف یا قسمتهایی از عنوان) دارد.
۲) جستجوی موضوعی: کاربر میخواهد همه آثار مربوط به یک موضوع خاص را بازیابی کند.
تمایز بین دو نوع جستجو مشخص نیست، چون یک جستجو اغلب هر دو نوع را شامل میشود. شروع جستجوی یک اثر شناخته شده اغلب به صورت یک جستجوی موضوعی تمام میشود، مخصوصاً اگر جستجوی اثر شناخته شده با شکست روبهرو شود. هردو نوع جستجو مشکلات خاص خود را دارد. این مقاله به مشکلات جستجوی موضوعی نظر دارد.
اسلون[۱۲] بین دو نوع جستجوی موضوعی تمایز قائل شد؛ جستجوی اثر ناشناخته و جستجوی مکان. در جستجوی مکان، فهرست رایانهای برای مشخصکردن مکانی در کتابخانه که مواد با یک موضوع خاص در آنجا قراردارند استفاده میشود. جستجوی پیوسته به یک حداقل توجه دارد و کاربر به بررسی قفسه[۱۳] برای تعیین مدارک مرتبط تکیه میکند و در مقابل، جستجوی آثار ناشناخته به فهرست رایانهای برای مشخصکردن مدارک مرتبط تکیه میکند.
جستجوی موضوعی، یک فعالیت مهم است که بخش عمدهای از جستجوهای فهرستهای رایانهای را تشکیل میدهد، اما در برآورد میزان جستجوهای موضوعی اختلاف نظر وجود دارد زیرا این میزان با نوع کتابخانه و گروه کاربران و نیز دشواری تمایز بین جستجوی موضوعی از دیگر انواع جستجو تغییر میکند.
در یک بررسی سراسری کتابخانههای ایالات متحده در اوایلS۱۹۸۰، ماتئوز[۱۴] و همکارانش دریافتند که حدود۵۹ % موارد استفاده از فهرستهای رایانهای شامل جستجوی موضوعی است. مطالعات اخیر فهرست رایانهای میزان استفاده از جستجوی موضوعی را ۶۰- ۳۵ % نشان میدهد. این احتمال وجود دارد که سهم واقعی جستجوی موضوعی حتی بیشتر از موارد گزارش شده باشد زیرا تعدادی از جستجوهای کلید واژهای عنوان در واقع بازنمون جستجوهای موضوعی هستند.
تعدادی از مطالعات دریافتند که جستجوی موضوعی بیشترین نوع جستجوی فهرست رایانهای است . اگر چه مطالعات دیگری به کاهش در جستجوهای موضوعی و افزایش در جستجوهای عنوان دست یافتند. در دو مطالعهای که در مورد استفاده از فهرست رایانهای دانشگاه انجام شد، دریافتند که دانشجویان کارشناسی تمایل به انجام جستجوی موضوعی دارند در حالی که دانشجویان تحصیلات تکمیلی و اعضای هیئت علمی به جستجو از طریق نویسنده یا عنوان تمایل دارند و جستجوی موضوعی را فقط زمانی انجام میدهند که خارج از حوزه خودکار میکنند.
● دانش مورد نیاز برای جستجوهای موضوعی
انجام جستجوی موضوعی کارآمد مستلزم آگاهیهای ذیل است:
۱) شناخت نواحی مختلف در پیشینههای کتابشناختی که میتوانند برای جستجوی موضوعی و ویژگیهای آنها مورد استفاده باشند.
۲) شناخت اصطلاحنامه[۱۵] یا فهرست سرعنوانهای موضوعی که توصیفگرهای موضوعی از آنها انتخاب و به هر پیشینه کتابشناختی تخصیص داده میشوند.
۳) آشنایی با راهبردهای جستجو و زمان و چگونگی کاربرد آنها.
۴) آگاهی از قابلیتهای جستجو در نظام فهرست رایانهای و چگونگی استفاده از آنها.
۵) دانش حیطه موضوعی.
۶) علم چگونگی تبدیل یک نیاز اطلاعاتی به سؤال قابل جستجو.
بورگمن[۱۶] دانش مورد نیاز برای جستجوی موضوعی را به سه نوع تقسیم کرد:
۱) دانش مفهومی[۱۷] فرایند بازیابی اطلاعات (چگونگی ترجمه یک نیاز اطلاعاتی به پرسش قابل جستجو).
۲) دانش معنایی[۱۸] چگونگی به کاربردن یک پرسش در سیستم (چگونگی و زمان استفاده از ویژگیهای سیستم).
۳) مهارتهای فنی در انجام پرسش (مهارتهای محاسباتی پایه و مهارت فرمولبندی عبارت جستجو در ترکیب مورد نیاز).
نواحی اصلی در پیشینههای کتابشناختی که شامل اطلاعات موضوعی است، ناحیه عنوان، ناحیه موضوعی و ناحیه شماره ردهبندی میباشد. هر ناحیه موضوعی شامل یک توصیفگر موضوعی یا سرعنوان موضوعی انتخاب شده از سر عنوانهای موضوعی کتابخانه کنگره[۱۹] یا از برخی از اصطلاحنامهها (مانند سر عنوانهای موضوعی پزشکی کتابخانه ملی آمریکا[۲۰]) میباشد. یک توصیفگر موضوعی[۲۱] شامل یک توصیفگر اصلی[۲۲] و تعدادی معرف[۲۳] است که سر عنوان فرعی یا تقسیم فرعی نامیده میشوند. برای آگاهی از اینکه چه توصیفگر و معرفی در زمان جستجو در ناحیه موضوعی استفاده شود، کاربر باید به سرعنوانهای موضوعی کنگره یا اصطلاحنامه مراجعه کند که ممکن است بهصورت پیوسته یا فقط به شکل چاپی در دسترس باشند. آگاهی از ساختار اصطلاحنامه، چگونگی انتخاب توصیفگرها برای نشاندادن محتوای موضوعی مدرک، چگونگی ترکیب توصیفگرها و معرفها برای جستجوی مؤثر در ناحیه موضوعی مهم میباشند. آگاهی از ساختار اصطلاحنامه شامل دانستن انواع رابطهها (اصطلاحات اعم، اخص، مرتبط و...)که در اصطلاحنامه استفاده میشود و چگونگی استفاده از این رابطهها میباشد.
در انتخاب واژهها برای جستجو درناحیه موضوع، بهتر است کاربران از دو اصل مهم که توسط نمایه سازان در میان انتخاب توصیفگرها از اصطلاحنامه استفاده میشود آگاه باشند:
۱) توصیفگرها برای خلاصهکردن محتوای کل مدرک انتخاب میشوند تا اینکه همه مفاهیم موجود در مدرک را نمایه کنند. بنابراین بهتر است که کاربر در جستجوی موضوعی از واژه یا توصیفگری استفاده کند که عامتر از مفهوم مورد علاقه خود میباشد.
۲) در زمان انتخاب یک توصیفگر برای نشاندادن مفهوم یک اثر از مهمترین توصیفگری که مطابق با مفهوم آن اثر است استفاده میشود (قانون مدخل خاص) و معمولاً فقط از یک توصیفگر برای نشاندادن یک مفهوم استفاده میشود. اثری که به آن توصیفگر"ماهیها" اختصاص داده میشود. معمولاً توصیفگرهایی برای انواع خاص ماهی (مثل کوسه ماهی یا ماهی طلایی ) تخصیص داده نمیشود. بنابراین بهتر است برای یافتن کتابهایی در مورد همه انواع ماهی، توصیفگر "ماهیها" و همه واژههای اخصتر در جستجوی مورد استفاده قرارگیرد.
یک روش جایگزین در انجام جستجوی موضوعی، جستجوی کلید واژه در ناحیه عنوان و ناحیه موضوع میباشد. جستجوی کلید واژهای در ناحیه عنوان خصوصاً زمانی مناسب است که توصیفگری که با مفهوم مورد نظر کاربر دقیقاً مطابقت کند، وجود ندارد. اشکال این است که یک مفهوم ممکن است بهوسیله چند کلمه مترادف بیان شود که هر یک دارای شکلهای متفاوتی هستند و در زمان جستجو همه مترادفات و اشکال متفاوت باید برای بازیابی همه پیشینههای مرتبط استفاده شوند. علاوه بر این، اگر یک کلید واژه بیش از یک معنی داشته باشد، جستجوی کلید واژهای ممکن است پیشینههای غیر مرتبط را بازیابی کند.
ناحیهای که اغلب در جستجوی موضوعی نادیده گرفته میشود ناحیه شماره ردهبندی است. برای جستجوی مؤثر در این ناحیه به دانش سیستم ردهبندی و علائم بهکار رفته درآن نیاز است و کاربر اغلب باید به جدول ردهبندی مناسب برای شناسایی شماره ردهبندی مناسب رجوع کند. مزیت مهم جستجو با شماره ردهبندی این است که به کاربر اجازه میدهد شمارههای مجاور را نیز مرور کند و آثار مرتبط را پیدا کند که این مشابه با مرور قفسهها است. یک مشکل در جستجو با شماره ردهبندی این است که فقط یک شماره ردهبندی به یک اثر اختصاص داده میشود حتی اگر آن اثر شامل بیش از یک موضوع باشد.
چنانچه آثار یک نویسنده معطوف به موضوعات مشابه یا مرتبط باشد، ناحیه پدیدآور نیز میتواند برای جستجوی موضوعی استفاده شود.
گر چه اغلب فهرستهای رایانهای، نواحی موضوع، عنوان، شماره ردهبندی و پدید آور دارند، اما آنها در قابلیتهای جستجویی که فراهم میکنند، در زبان جستجویی که برای جستجوی این نواحی به کار میبرند و در طرح محیط رابط جستجو متفاوتند. برای انجام جستجوی موضوعی مؤثر، کاربر به دانستن ویژگیهای جستجوی در دسترس و چگونگی استفاده از آنها نیاز دارد همچنین کاربر به مهارت عمومیترجمه یک نیاز اطلاعاتی به پرسش قابل جستجو نیاز دارد.آنچه در ذهن کاربر میگذرد ممکن است شامل موارد زیر شود: نوع اطلاعات مورد نیاز، نوع کتابی که حاوی اطلاعات مورد نظر است، محتوا یا موضوع کتاب و واژههایی که میتواند برای بازنمون موضوع استفاده شود. برای پیداکردن واژههای عامتر، خاصتر و مرتبط برای جستجو و پیداکردن توصیفگرهای مناسب در اصطلاحنامه، مقداری دانش موضوعی مورد نیاز است.
اسلون[۲۴] (۳)در مطالعه فهرست رایانهای یک کتابخانه عمومیدریافت که تولید واژههای جستجو در جستجوی آثار ناشناخته بیشترین اهمیت را دارد. وقتی که تولید واژه مشکل بود، جستجوی اثر ناشناخته با شکست روبهرو میشد. همچنین او دریافت که کاربرانی که جستجوهای خیلی خاص انجام میدهند آنچه را که نیاز دارند پیدا نمیکنند. کاربرانی که ابتدا جستجوی عام و سپس جستجوی خاص انجام میدهند (به وسیله انتخاب واژههایی از نتایج جستجو برای استفاده در جستجوی جدید) موفقترند، اما بسیاری از کاربران در شروع جستجو برای تولید واژههای مرتبط، دانش کافی نداشتند.
بنابراین یک راهبرد[۲۵] مناسب جستجو نیازمند به کارگیری خلاقانه دانش ذکر شده در انجام یک جستجوی موضوعی مؤثر میباشد. راهبردهای جستجو میتوانند به راهبرد اوّلیه و راهبرد فرمولبندی مجدّد تقسیم شوند. راهبرد اولیه جستجو در فرمولبندی درخواست جستجوی اوّلیه استفاده میشود. راهبردهای فرمولبندی مجدد برای فرمولبندی درخواستهای جستجوی بعدی برای بهبود نتایج جستجو بعد از مرور نتایج جستجوی اولیه استفاده میشود. راهبردهای فرمولبندی مجدد شامل راهبردهای عامسازی برای افزایش تعداد پیشینههای بازیابی شده مرتبط و راهبردهای خاصسازی برای کاهش پیشینههای بازیابی شده ناخواسته میباشد.
● مشکلات کاربران در جستجوی موضوعی
مطالعات زیادی با استفاده از روشهای تحقیقاتی متفاوت دریافتهاند که کاربران در انجام جستجوی موضوعی در فهرستهای رایانهای با مشکلاتی روبهرو هستند که شامل موارد زیر است:
۱) کاربران در مطابقتدادن واژههای جستجوی خود با واژههای بهکار رفته در فهرست با دشواری روبهرو هستند.
۲) کاربران در تعیین واژههایی که عامتر یا خاصتر از موضوع آنهاست مشکل دارند.
۳) کاربران از ساختار اصطلاحنامه و سرعنوانهای موضوعی کنگره آگاهی ندارند.
۴) کاربران چگونگی عامکردن جستجو را نمیدانند (برای افزایش نتایج جستجو در زمانی که نتایج بازیابی صفر یا خیلی کم است).
۵) کاربران چگونگی خاصکردن و کاهش نتایج جستجو را نمیدانند (وقتی که موارد بازیابی شده زیاد است).
۶) کاربران چگونگی استفاده از عملگرهای بولی و کوتاهسازی و محدودکردن جستجوی کلید واژهای به ناحیهای خاص را نمیدانند. آنها عموماً از قابلیتهای پیچیدهتر فهرستهای رایانهای آگاه نیستند.
۷) کاربران چگونگی ترجمه نیاز اطلاعاتی خود به عبارت جستجوی بولی را نمیدانند.
۸) کاربران در هجی کلمات مشکل دارند.
۹) کاربران در فرمولبندی جستجو با استفاده از زبان جستجوی سیستم مشکل دارند.
اسلون[۲۶] دریافت که ۶۰% جستجوهای آثار ناشناخته، بی نتیجه مانده است که۴۰ % ناامید و۲۰% راضی بودهاند.
برای به دست آوردن حداکثر نتیجه در جستجوی موضوعی اغلب به بیش از یک راهبرد جستجو نیاز است. کاربر فهرست رایانهای از میزان راهبردهایی که میتواند استفاده کند یا محدودیتهای هر راهبرد آگاهی ندارد. کاربران بسیاری فاقد مهارتهای مورد نیاز برای جستجوی موضوعی هستند.
بخش زیادی از جستجوهای موضوعی نتیجه صفر دارند. خطاهای هجی و تایپ شایعترین اشتباهات هستند. کمک به کاربر در کاهش اشتباهات هجی و تایپی و راهنمایی وی به واژههای مرتبط ممکن است به بازیابی مدارکی با اطلاعات مفید منجر شود.
با مطالعه گزارش عملکرد[۲۷] فهرستهای رایانهای دریافتهاند که کاربران کمیاز عملگرهای بولی در جستجوهایشان استفاده میکنند. کاربران اغلب در مورد تفاوت بین جستجوی کلید واژهای و جستجو از طریق سرعنوانهای موضوعی گیج میشوند (مانند منبع۱۰).
کوناوی و همکاران[۲۸] دریافتند که بسیاری از کاربران ناحیه موضوعی را در زمانی که ممکن است جستجوی کلید واژهای مناسبتر باشد جستجو کردند. هیلدرث[۲۹] دریافت که اغلب کاربران با چگونگی عملکرد نظام فهرست رایانهای در ناحیه موضوع در جستجوی کلید واژهای خود آشنا نیستند.
● بهبود طراحی سیستم فهرستهای رایانهای
جهت کمک به کاربران در اجرای مؤثرتر جستجوهای موضوعی، نویسندگان زیادی در رابطه با بهینهسازی فهرستهای رایانهای پیشنهاداتی کردهاند. موارد پیشنهاد شده را میتوان به چند دسته زیر تقسیم کرد:
▪ فراهمکردن محیطهای رابط مفیدتر و کاربرمدارتر
▪ فراهمکردن محیطهای رابط گرافیکی و قابل پردازش
▪ فراهمکردن محیطهای رابط برای مرور
▪ غنیکردن پیشینههای فهرست با موضوعات بیشتر و اطلاعات فهرست مندرجات
▪ فراهمکردن امکان بسط و گسترش پرسش و پشتیبانی فرمولبندی پرسش
▪ فراهمکردن قابلیتهای جستجوی غیر بولی با بیشترین تطابق
▪ فراهمکردن بازخورد[۳۰] و امکان پالایش پرسش
▪ امکان ترکیب یافتههای جستجو
▪ امکان ترکیب درختهای جستجو[۳۱] و تکنیکهای مبتنی بر دانش[۳۲]
راه حلهای فوق بهطور مختصر بررسی میشوند:
۱) فراهمکردن محیطهای رابط مفیدتر و کاربرمدارتر
تغییرات ساده در طراحی صفحه نمایش فهرستهای رایانهای میتواند به گونهای مؤثر به کاربران در بهبود جستجویشان یاری رساند. چنین اصلاحاتی برای صفحه نمایش فهرستهای رایانهای میتواند با تحلیل گزارشات عملکرد فهرستهای رایانهای مشخص شود. بلسیک و همکاران[۳۳] گزارش عملکرد فهرست رایانهای دانشگاه را تحلیل و خطاهای عمده کاربران را شناسایی کردند و سپس تغییرات سادهای را روی صفحه نمایش فهرست رایانهای انجام دادند مانند: سادهکردن و واضحکردن عبارات در راهنمای صفحه نمایش، استفاده از یک کتاب برای همه مثالهای جستجو، قراردادن گزینه جستجوی کلید واژهای به عنوان اوّلین گزینه و قراردادن پیغامهای کمکرسانی برجستهتر. در تحلیل گزارشات در ۶ ماه بعد، آنها به کاهش معنادار به لحاظ آماری و نیز به شیوة بهتر جستجو دست یافتند. همچنین بلارد[۳۴]دریافت که میزان جستجوی کلید واژهای زمانی که گزینه جستجوی کلید واژهای به عنوان اوّلین گزینه در صفحه نمایش فهرست رایانهای قرار میگیرد، بیشتر است.
در یک مطالعه پیگیری بلسیک و همکاران دریافتند که برخی از اصلاحات اوّلیه بیش از زمان مقرر رعایت نشد به این دلیل که همان طراحی صفحه نمایش فهرست رایانهای میتواند تأثیر متفاوت بر کاربران متفاوت داشته باشد، مخصوصاً در یک محیط محاسباتی متغیر.
هیلدرث[۳۵]دریافت که کاربران بندرت راهنمای صفحه نمایش را میخوانند. با اینحال آنها به کمک رسانی سیستم در هدایت جستجوهایشان علاقه زیادی نشان دادند. پیغامهای کمک در صفحه نمایش میتواند کاربر را در چگونگی بهبود جستجو هدایت کند. زمانی که هیچ پیشینه یا پیشینههای کمیبازیابی میشود، سیستم میتواند کوتاهکردن عبارت جستجو، جایگزینکردن واژههای مترادف یا کلیتر یا جستجوی مجدد با استفاده از یک روش جستجوی متفاوت را پیشنهاد کند. وقتی که پیشینههای زیادی بازیابی میشوند، سیستم میتواند از کاربر بخواهد که لغات جستجوی بیشتر یا معیارهای محدودکننده را برای خاصکردن جستجو وارد کند. پیغامها میتوانند به کاربر بگویند چه انجام دهد، چگونه آن را انجام دهد و چرا ممکن است آن جستجو را بهبود بخشد، اما پیغامهای پیوسته[۳۶] فقط به میزان محدودی میتواند به کاربر کمک کند. برخی از راهبردهای جستجو به فهم پیشینه کتابشناختی، واژگان کنترل شده، قواعد فهرست نویسی و جستجوی پیوسته نیاز دارند. همچنین بیش از حد درباره چه انجامدادن، چگونه و چراکاربر را گیج خواهد کرد.
برخی محققان، ترکیب الگوهای کاربر و وظایف کاربر و موقعیت او را مطرح کردهاند. چنین فهرست رایانهای میتواند صفحههای جستجوی متفاوتی فراهم کند، راهبردهای جستجوی متفاوتی استفاده کند و کاربر را به طرق مختلف بر طبق موارد ذیل راهنمایی کند:
ـ آیا کاربر جدید است یا تجربه کار با فهرست رایانهای را دارد؟
ـ آیا کاربر دانش موضوعی دارد؟
کاربردرکدام مرحله پروژه است؟
ـ آیا جستجو در ادامه جستجوی قبلی است؟
ـ هدف کاربر از جستجو چیست؟
حتی در شرایط دلخواه هنوز این مسئله که الگوهای کاربر چگونه میتواند با نظام فهرست رایانهای ترکیب شود ناشناخته است.
۲) فراهمکردن محیطهای رابط گرافیکی و قابل پردازش[۳۷] مستقیم
با تحولات جدید در تکنولوژی محیط رابط و نیز پیشرفت در اینترنت و تکنولوژیهای مرتبط با وب مانندHTML پویا، انواع جدید محیطهای رابط گرافیکی فهرست رایانهای طراحی میشود که تصاویر دو بعدی و سه بعدی، متحرکسازی[۳۸]، حقیقت مجازی[۳۹] و قابلیتهای قابل پردازش مستقیم را ترکیب میکند و به کاربر اجازه میدهد که اشیاء را روی صفحه نمایش پردازش کند. چنین تکنیکهایی میتواند برای تصور کاربران از روابط عبارات جستجو و مدارک مفید باشد و کاربران را در فهم راهبردهای جستجو و امکان پردازش نتایج جستجو و پیشینههای فهرست رایانهای کمک کند.
برخی نظرات برای استفاده از نمادها[۴۰]،متحرکسازی، پردازش، مجاز [۴۱] در مدلهای فهرست رایانهای بررسی شده است.
لی[۴۲] یک محیط رابط فهرست رایانهای متحرکسازی شده، شیءگرا[۴۳] توصیف کرد که اشیاء دو بعدی و سه بعدی مثل برگهدان حاوی فهرست برگه، قفسه کتابها و نوار ضبط میتوانند پردازش شوند. بووی[۴۴] فهرستی پیوسته از کارتونها را توصیف کرد. مجموعه کارتونهایی که با جستجو بازیابی میشدند به صورت نمایش خطی زمان نمایش داده میشوند که کارتونهای منتشر شده در هر ماه و سال را با جستجو نمایش میدادند. کاربر میتوانست از ماوس برای نشانکردن یک مکان روی خط زمان برای انتخاب یک کارتون منتشر شده در یک زمان مشخص استفاده کند. چانگ[۴۵] کشف کرد که چگونه حقیقت مجازی میتواند در محیط رابط فهرست رایانهای ترکیب شود. پترسن[۴۶] یک مدل فهرست پیوسته از مواد داستانی را ارائه کرد که آن را" خانه کتاب " نامید. او از مجازی یک خانه با اتاقهای مختلف که نمایانگر گروههای مختلف کاربران (مانند کودکان و بزرگسالان) و انواع مختلف جستجو بود استفاده کرد. هر اتاق خانه اشیایی داشت که میتوانست برای نشاندادن جنبههای مختلف یک جستجو پردازش شود. متحرکسازی برای اشاره به نوع جستجو به کار رفت و نمادها برای نشاندادن ابعاد مختلف سیستم ردهبندی استفاده شد (مانند یک کره برای باز نمون مجموعه جغرافیایی، یک ساعت برای بازنمون زمان و ماسکهای نمایش برای بازنمون تجربه احساسی فراهمشده توسط کتابها) پیشینههای بازیابی شده در حکم قفسههای کتاب بودند و پیشینهها به صورت تک تک بهعنوان متن در یک تصویر کتاب باز، نمایش داده شده بودند.۳) توسعه محیط رابط برای مرور
اغلب سیستمهای فهرست رایانهای میخواهند که کاربر واژههای مناسب برای جستجو را پیدا کند که اگر کاربر دانش موضوعی نداشته باشد، این کار دشوار است. علاوه براین کاربران کمیآگاهند که از سرعنوانهای موضوعی کنگره مناسب چگونه استفاده کنند.
یک محیط رابط مروری با این درخواست که کاربر مفاهیم مرتبط را تشخیص دهد، از بار شناختی کاربر میکاهد. سه رویکرد عمده که میتواند برای یک محیط رابط مروری فهرست رایانهای مورد نظر باشد: مرور سیستم ردهبندی یا شمارههای ردهبندی اختصاص داده شده به آثارکتابخانه، مرور سرعنوانهای موضوعی کنگره و مرور شبکه معانی واژههای مرتبط.
مرور شماره ردهبندی بر این اصل استوار است که به کتابها در موضوعات مشابه، شمارههای ردهبندی مجاور هم تخصیص داده میشود. کاربران مزیت این رویکرد را به هنگام مرور کتابخانه در مییابند. مرور شماره ردهبندی در فهرست رایانهای معادل مرور قفسهها است، مخصوصاً اگر فهرست مندرجات کتابها بهطور پیوسته قابل دسترسی باشد.
بهشتی[۴۷] پیشنهاد کرد که از محیط رابط گرافیکی شیءگرا با تصاویر کتابها که بازنمون پیشینههای کتابشناختی هستند، در روی صفحه نمایش فهرست رایانهای استفاده شود. عناوین کتاب میتواند به تصاویر عطف کتابها اضافه شود و اینها میتواند به وسیله شماره ردهبندی روی تصویر قفسه کتاب مرتب شود. اگر سیستم ردهبندی از عدد نویسی سلسله مراتبی (مثل سیستم ردهبندی دیویی) استفاده کند، کاربر قادر به عامکردن یا خاصکردن یک جستجو از طریق استفاده از شماره ردهبندی کوتاهتر یا بلندتر و بزرگنمایی در یک شماره ردهبندی جزئی شده برای یک موضوع خاص خواهد بود. هستیس[۴۸] برای سیستم ردهبندی کتابخانه کنگره که از عدد نویسی شمارشی استفاده میکند، یک روش خودکار تعیین حدود شماره ردهبندی تهیه کرد. پیشنهاد کردهاند که اصطلاحنامه سرعنوانهای موضوعی کنگره به صورت پیوسته برای مرور در دسترس کاربران قرارگیرد. سرعنوانهای موضوعی واژههای اعم و اخص دارد و نیز چند سطح تقسیمات فرعی که میتواند به صورت سلسله مراتبی مرور شود، اما لیست سرعنوانهای موضوعی و تقسیمات فرعی برای برخی از نواحی موضوعی ممکن است برای مرور خیلی گسترده باشد.
آلن[۴۹] و ماسیکات[۵۰] روشهای کاهش طول سرعنوانهای موضوعی را آزمایش کردند: از طریق جابجایی بسیاری از سر عنوانها با موضوعات مفهومی عام و خلاصهکردن همه سرعنوانهایی که با لغت یا عبارت آغازین یکسانی شروع میشود، همراه با یک نشان ستاره در خط برای دلالت به اینکه ممکن است خط با آن کلمه یا عبارت گسترش یابد.
سرعنوانهای موضوعی کتابخانه کنگره میتواند به یک شبکه واژههای مرتبط برای شکلدادن به یک شبکه معنایی غنی افزوده شود. ارتباط بین واژهها میتواند براساس هم رخداد[۵۱] دو واژه در یک پیشینه کتابشناختی باشد. ارتباطاتی که بتس[۵۲] پیشنهاد میدهد شامل کلید واژههای عنوان با سرعنوانهای موضوعی اختصاص یافته به آن، دو سر عنوان موضوعی اختصاص یافته به همان کتاب، سر عنوان موضوعی و برچسب شماره راهنما (گرفته شده از سیستم ردهبندی)همچنین دو لغت در همان عنوان میباشد. چنین اصطلاحنامه افزوده شده یا شبکه معنایی، احتمال تطابق بین واژههای اوّلیه کاربر با یک یا واژههای بیشتر در سیستم را افزایش میدهد و اجازه میدهد که کاربر در یک شبکه مملو از پیوندها و ارتباطات جستجوکند.
لین[۵۳] راههای مختلف نمایش یک شبکه معنایی در یک صفحه نمایش مروری را بررسی کرد:
نمایشهای سلسله مراتبی، نمایشهای شبکهای با پیوندها وگرهها، نمایشهای پراکنده (تصاویر نقطهای گرافیکی تولید شده از طریق ترسیم اطلاعات با ابعاد بالا به فضای دیداری دو بعدی) و نمایش نقشهای که بهصورت مجازی برای نشاندادن فضای اطلاعاتی به کار میرود.
محیطهای رابط وب یک راه طبیعی جهت یابی و مرور یک شبکه معنایی را با استفاده از پیوندهای فرامتن ایجاد میکند. به عنوان مثال در اغلب محیطهای رابط فهرست رایانهای مبتنی بر وب، نواحی کتابشناختی که در صفحه نمایش نتایج جستجو نشان داده میشود میتواند با استفاده از یک ماوس انتخاب شود.
کلیککردن روی سر عنوان موضوعی نمایش داده شده در صفحه نمایش جستجو، برای جستجوی پیشینههای دیگر از جمله سرعنوان موضوعی خاص به طور خودکار یک درخواست جستجو به سیستم فهرست رایانهای میفرستد.
۴) غنیکردن پیشینههای فهرست با موضوعات بیشتر و اطلاعات فهرست مندرجات
پیشینههای فهرست میتواند با اطلاعات موضوعی بیشتری غنی شود که شامل:
▪ فهرست مندرجات کتابها در پیشینه
▪ واژههای انتخابی از نمایه انتهای کتاب
▪ واژههای پیشینه از سر عنوانهای موضوعی کنگره که با سر عنوانهای موضوعی تخصیص یافته شده مرتبط شدهاند و واژهها در جدول ردهبندی که با شماره ردهبندی اختصاص یافته مرتبط میباشند.
غنیکردن پیشینههای فهرست از این راهها احتمال بازیابی رکوردهای مرتبط را افزایش میدهد و تعداد جستجوهایی که هیچ پیشینهای را بازیابی نمیکند کاهش خواهد داد. همچنین به کاربر اجازه میدهد که در جستجو از واژههای خاص بیشتری نسبت به توصیفگرهای موضوعی عامتر استفاده شده درنواحی موضوعی استفاده کند.
اشکال گسترش پیشینههای فهرست از طریق روشهای فوق این است که پیشینههای غیر مرتبط بیشتری بازیابی خواهد شد و کاربر باید پیشینههای زیادی را مرور کند. این مسئولیت بیشتری بر دوش کاربر میگذارد که چگونگی خاصکردن جستجو را وقتی که رکوردهای بیشتری بازیابی میشود، بداند.
به طور سنتی به کتابهای داستان در فهرستهای رایانهای توصیفگرهای موضوعی اختصاص داده نمیشود، اما کتابهای داستانی سهم عمدهای از امانت را در کتابخانههای عمومیتشکیل میدهد و تلاش برای اختصاص سر عنوان موضوعی به مواد داستانی آغاز شده است.
۵) فراهمکردن امکان بسط پرسش و پشتیبانی از فرمولبندی پرسش
کاربران فهرست رایانهای در بسط پرسش برای تعیین واژههای عامتر،خاصتر و مرتبط برای استفاده در یک جستجو و در فرمولبندی پرسش برای به فرمول درآوردن یک سؤال بولی در زبان جستجوی سیستم، به کمک بیشتری نیاز دارند. تعدادی از نمونههای اوّلیه فهرست رایانهای، استفاده از سرعنوان موضوعی کنگره پیوسته یا اصطلاحنامههای دیگر یا شبکه معنایی برای کمک به کاربران برای تعیین واژههای جستجو و توصیفگرهای موضوعی را بررسی کردهاند (۴۸) که مفید و کارآمد به نظر آمده است.
درابنستات وهمکاران[۵۴] مدلی از فهرست رایانهای را توسعه دادند که واژههای پرسش کاربر را با مدخلهای سر عنوانهای موضوعی کنگره هماهنگ میکرد و تطابقهای دقیق و کامل برای انتخاب به کاربر ارائه میداد. اگر واژههای کاربر با ارجاع "see" منطبق میشد، به طور خودکار با سرعنوان موضوعی مستند شده جایگزین میشد. کاربر میتوانست ساختار اصطلاحنامه را برای سر عنوانهای عامتر و خاصتر و مرتبط و همچنین تقسیمات فرعی مرور کند.
پو و همکاران [۵۵] در یک محیط رابط میانجی خبره[۵۶] که آن را E-Refrencer نامیدند از ارتباط بین کلید واژههای عنوان و سرعنوانهای موضوعی استفاده کردند. ارتباطات سرعنوانهای موضوعی و کلید واژهها از طریق تحلیل چند ساله پیشینههای فهرست به دست آمد. برای هر کلید واژه عنوان، همه سر عنوانهای موضوعی مرتبط با آن تعیین و به تعداد دفعاتی که سر عنوان اختصاص یافته بود امتیاز مساوی داده شد. سپس نمرات خام به وسیله بیشترین امتیاز (امتیاز بهدست آمده بهوسیله بیشترین تکرار سرعنوان موضوعی) بهصورت طبیعی[۵۷] درآمد. نمرات طبیعی شده برای باز نمون درجه ارتباط بین کلید واژههای عنوان و سرعنوانهای موضوعی استفاده شد و از این دانش پایه برای تعیین سرعنوانهای موضوعی که اغلب با واژههای پرسش کاربران مرتبط بود استفاده شد.
لارسون[۵۸] و سایرین یک روش غیر مستقیم بسط پرسش را با دستهبندی پیشینهها در پایگاه کتابخانه از طریق شماره ردههای اختصاص یافته به پیشینهها آزمایش کردهاند. سپس کلید واژههای عنوان و سرعنوانهای موضوعی همه پیشینهها در هر دسته به عنوان واژههای نمایه برای هر دسته استفاده شدند. یک جستجوی کلیدواژهای نه تنها پیشینههای شامل کلید واژه را باز یابی میکند بلکه دیگر پیشینههای متعلق به همان دسته را به عنوان پیشینههای بازیابی شده، بازیابی میکند. یک لیست از دستههای بازیابی شده با شمارههای رده آنها و تعدادی عبارت توصیفی میتواند برای انتخاب به کاربر نشان دادهشود. محیط رابط فهرست رایانهای میتواند درجاتی از زبان طبیعی را نیز ترکیب کند تا کاربر بتواند نیاز اطلاعاتیاش را به صورت زبان طبیعی بیان کرده و آن به طور خودکار به زبان بولی تبدیل شود.
الکس داک[۵۹] که از پیشگامان بازیابی با زبان طبیعی بود، یک تحلیل زبانشناسانه در مورد تطبیق پرسش کاربر با واژههای اصطلاحنامه انجام داد و یک عبارت جستجوی بولی با استفاده از مجموعه قوانین تغییر شکل[۶۰] تدوین کرد. محققان سایر روشهای خودکار را برای ساخت پرسش بولی از جملات زبان طبیعی توسعه دادهاند.
۶) فراهمکردن جستجوی غیربولی با بیشترین قابلیت تطابق
پژوهشگران متخصص بازیابی اطلاعات، از رویکرد بازیابی با بهترین تطابق با استفاده از رتبهبندی میزان ربط[۶۱] برای فهرست رایانهای حمایت کردهاند.
در یک چنین سیستمی پیشینهها که شامل تعدادی یا همه واژههای کاربر هستند، بازیابی میشوند و درجهبندی میزان ربط، پیشینهها را به ترتیب میزان ربط، از زیاد به کم نمایش میدهد. پیشینههایی که بیشترین میزان ربط را دارند در ابتدا نشان داده میشوند. برتری عمده سیستمهای بهترین تطابق[۶۲] این است که پرسشهایی که به زبان طبیعی بیان میشوند میتوانند بهوسیله سیستم پردازش شوند و نیازی به فرمولبندی پرسش بولی توسط کاربر نیست.
رویکرد بازیابی با بهترین تطابق شامل مدل فضای برداری[۶۳] و مدل احتمالاتی[۶۴]، معمولاً در موتورهای جستجوی وب و نظامهای بازیابی تمام متن به کاربرده میشود.
سیستم اکاپی[۶۵] که از رویکرد بازیابی احتمالاتی با بهترین تطابق استفاده کرده است، یک فهرست رایانهای آزمایشی است. درجه بندی میزان ربط در فهرست رایانهای کتابخانه کنگره موجود است و از طریق این آدرس در دسترس است.
url: http://catalog.loc.gov اما به طور کلی هنوز تعیین میزان ربط در فهرستهای رایانهای عمومیت نیافته است. مدلهای بازیابی گسترش یافته بولی که درجاتی از بازیابی را با میزان ربط همراه با تطابق ترکیب میکند، پیشنهاد شده است.
بازیابی با بهترین تطابق به ساختار نمایهای گوناگون و مکانیسمهای جستجو در پشت سیستم فهرست رایانهای نیاز دارد. یکی از راههای استفاده از موتورهای جستجو با بهترین تطابق در سیستمهای فهرست رایانهای این است: ترکیب تعدادی از قابلیتهای میزان ربط در سیستم نرمافزاری فهرست رایانهای که در صفحه کامپیوتر کاربر میماند یا در یک نرمافزار واسط[۶۶] یا یک ابرموتور جستجو که بین سرور فهرست رایانهای و کامپیوتر کاربر قرار میگیرد. سپس این میتواند به عنوان یک عامل هوشمند برای بازیابی تعداد زیادی پیشینه از چند سرور فهرست رایانهای رفتار کند و میزان ربط را روی پیشینههای بازیابی شده تعیین کند.
۷) ترکیب یافتههای جستجو و قابلیت باز خورد مرتبط
هیلدرث نشان داد که برای بهینهسازی نتایج بازیابی در جستجوی موضوعی ممکن است در کل راهبرد جستجو به کارگیری بیش از یک رویکرد جستجو نیاز باشد.
سیستم بازیابی اطلاعات سنتی، فرمولبندی مجدّد یا واردکردن مجدّد جستجو تا بهدست آوردن نتایج رضایت بخش را بر دوش کاربر میگذارد.چری[۶۷] جستجوهای منطقه موضوعی بدون مدخل را تحلیل کرد و دریافت که تبدیل سؤالات به شکلهای دیگر جستجو مانند جستجوی کلید واژه موضوع یا کلید واژه عنوان یا عنوان در ۷۱% موارد نتایج مفیدی به دست میدهد.
یک سیستم فهرست رایانهای میتواند از روشهای جستجوی خودکار برای فرمولبندی مجدّد پرسش جستجوی کاربر استفاده کند و به پالایش فرآیند جستجو برای بهبود نتایج بپردازد.
چنگ[۶۸] نرمافزاری را برای فهرست رایانهای دانشگاه Illinois طراحی کرد که یک رشته راهبردهایی را برای کمک به بهبود نتایج جستجوی کاربر به کار میبست. زمانی که جستجوی اوّلیه سرعنوان موضوعی را پیدا نمیکرد، نرمافزار یک سلسله اصلاحات را روی زنجیره جستجو انجام میداد، مانند اضافهکردن علامت کوتاهسازی، نمایش الفبایی سرعنوانهای مشابه، جداسازی لغات و جستجو با استفاده از عملگر بولی and و بالاخره جستجو برای لغات در عنوان.
اگر جستجوی عنوان یک پیشینه مرتبط را بازیابی میکرد، سیستم اوّلین سرعنوان موضوعی را از پیشینه بیرون میکشید و جستجوی موضوعی را با آن سرعنوان ادامه میداد.
همچنین یافتههای جستجو[۶۹] میتواند برای شبیهسازی[۷۰] میزان ربط استفاده شود.
سیستم E-Refrencer در ابتدا یک جستجوی اخص را برای بازیابی و نمایش بیشترین پیشینههای مرتبط فرمولبندی کرد. راهبردهای گستردهسازی بتدریج برای بازیابی پیشینههای اضافی به کار رفتند که به انتهای نمایش اضافه شدند. از آنجاییکه پیشینههای بازیابی شده در جستجوی گسترده احتمال مرتبط بودن کمتری نسبت به جستجوی اخص دارند، نتایج بازیابی تقریبا به صورت لیستی از پیشینهها به ترتیب میزان احتمالی ربط آنها است.
الگوریتمهای جستجو همچنین میتواند برای انجام بازخورد مرتبط[۷۱] استفاده شود و کاربر میتواند بیان کند که کدام یک از پیشینههای بازیابی شده مرتبط هستند و یک روش خودکار میتواند برای بازیابی دیگر پیشینههای مرتبط (به وسیله تحلیل پیشینههایی بازیابی شده برای استخراج واژههای مناسب در یک جستجوی جدید) تلاش کند.
سیستم CITE یک آنالیز فراوانی سرعنوانهای موضوعی در پیشینههایی که کاربر آنها را میدانست انجام داد،سپس یک لیست رتبهبندی شده از سر عنوانهای موضوعی را برای استفاده کاربران نشان داد. پس از آن شمارههای ردهبندی پیشینههای مرتبط در کنار سرعنوانهای انتخاب شده در جستجویی با بیشترین تطابق مورد استفاده قرار گرفتند.
سیستم اکاپی سهولت بسط خودکار پرسش، سرعنوانهای موضوعی و شمارههای ردهبندی را از پیشینههای انتخاب شده توسط کاربر میگیرد و به هر یک وزنی بر اساس شماره ترتیب پیشینههای انتخاب شده میدهد. نسخههای بعدی اکاپی امکان استفاده از فرمولبندی مجدّد پرسش به صورت تعاملی[۷۲] را ( در جاییکه کاربران میتوانستند سرعنوانهای موضوعی را برای استفاده در جستجوی جدید انتخاب کنند) فراهم کرد. پژوهشگران دریافتند که نسبت به حد مورد انتظار، کاربران کمتری از فرمولبندی مجدّد جستجو استفاده میکنند و نتیجه گرفتند که یک تعادل بهتر بین فرمولبندی خودکار و تعاملی پرسش باید در نظرگرفته شود.
۸) ترکیب درختهای جستجو[۷۳] و تکنیکهای مبتنی بر دانش[۷۴]
گر چه استفاده از توالی ثابت نتایج جستجو و روشهای فرمولبندی مجدّد پرسش، بهبود در کارآیی جستجو را نشان دادهاند، اما ممکن است روشهای انعطافپذیرتر و پیچیدهتر برای انتخاب راهبردهای مناسب جستجو در پاسخ به موقعیتهای متفاوت بهتر از یک توالی ثابت نتایج جستجو کار کند.
سیستمهای خبره یا سیستمهای مبتنی بر دانش برای جستجوی پیوسته مطرح شدهاند. یک سیستم خبره که دانش و مهارت یک کتابدار یا " میانجی جستجو"[۷۵] برای انجام جستجوهای کتابشناختی پیوسته را دارد یک" سیستم میانجی خبره"[۷۶] نامیده میشود.
چند پژوهشگر برای کاربرد تکنیکهای مبتنی بردانش در بازیابی اطلاعات تلاش کردهاند. گاچ[۷۷] (۷۷) و فورد[۷۸] تعدادی از سیستمهای شناخته شدهتر را مورد آزمایش قرار دادند. این سیستمها اغلب بر روی پایگاههای تمام متن و چکیده تمرکز کردهاند تا بر روی فهرست رایانهای کتابخانه. همچنین آنها روی انتخاب واژههای پرسش از اصطلاحنامه یا شبکه معنایی مبتنی بر دانش تمرکز کردهاند. منابع طرحهای سیستمهای میانجی خبره که بر روی راهبردهای جستجو و قوانین انتخاب آنها تمرکز دارند را نشان میدهند.
سیستم chen از مهمترین سیستمهای میانجی خبره است که برای جستجوی موضوعی فهرست رایانهای با راهبردهای جستجو و مبتنی بر دانش توسعه زیادی پیدا کردهاست.
بههرحال مدل نمونه در یک پایگاه داده بسیار کوچک و در قلمرو محدودی به کار گرفته شد و هنوز معلوم نیست که این مدل بتواند در پایگاه یک کتابخانه واقعی به کار رود.
درابنستات و همکاران[۷۹] یک مدل فهرست رایانهای از درختهای جستجو یا درختهای تصمیمگیری طراحی کردند که نشان میدهد چگونه کتابداران با تجربه ممکن است یک راهبرد جستجو و فرمولبندی یک عبارت جستجو را انتخاب کنند. درخت تصمیمگیری به صورت یک فلو چارت نشان داده شده بود و بر اساس تحلیل پرسشهای کاربران بدست آمده در گزارشهای تعاملی فهرست رایانهای توسعه یافته بود.
referencer-E نمونهای از سیستم میانجی خبره برای جستجوی فهرست رایانهای در وب بود و بهعنوان خدمتکار نماینده[۸۰] که تعامل بین کاربر و سرور فهرست رایانهای بولی را فراهم میکند، به کار برده شد. این سیستم پرسش کاربر به زبان طبیعی را پردازش میکرد، لغات پرسش را با سرعنوانهای موضوعی کنگره تطبیق میداد، راهبرد جستجوی مناسبی را انتخاب کرده و عبارت جستجوی مناسبی برای فرستادن به سیستم کتابخانه فرمولبندی میکرد و بر اساس باز خورد مرتبط کار بر روی نتایج جستجو، راهبردی را برای پالایش جستجو انتخاب میکرد.
دانش ترکیب شده در E-Referencer شامل این موارد بود:
- دانش پایه ذهنی که کلید واژههای آزاد متن را با سر عنوانهای موضوعی هماهنگ میکرد
- راهبردهای جستجوی کدگذاری شده در سیستم
- راهبردهای جستجوی آغازین برای تبدیل زبان طبیعی به پرسش بولی
- راهبردهای فرمولبندی مجدّد برای پالایش یک جستجو شامل راهبردهای گستردهسازی، راهبردهای اخصسازی و راهبردهای بازخورد مرتبط
- قوانینی برای انتخاب یک راهبرد جستجوی مناسب به شکل یک درخت تصمیمگیری
۹) جستجو در فهرست رایانهای چند کتابخانه
اکنون با ظهور اینترنت و خدمات اطلاعرسانی با سرعت بالا از طریق پیدایش شبکههای کارآمد، فهرست رایانه ای چند کتابخانهای و پایگاههای اطلاعاتی الکترونیکی، جستجو به یک حقیقت عینی تبدیل شده است و در ارائه خدمات کتابخانه به صورت یک ضرورت در آمده است.
در منبع (۸۴) پو و خو[۸۱] در مورد مشکلات انفجار اطلاعات[۸۲] که از طریق جهانیسازی اطلاعات توسط اینترنت بوقوع پیوست بحث میکنند و در باره چگونگی کاربرد تکنولوژیهای پیشرفته در افزایش تجربه کاربران برای جستجو در فهرستهای چندگانه و پایگاه داده توضیح میدهند.
● نتیجهگیری
کاربران انواع مشکلات را برای انجام جستجوی موضوعی در فهرست رایانهای دارند. کاربران معمولی دانش و مهارت مورد نیاز برای جستجوی موضوعی کارآمد را ندارند. این مقاله اصلاحاتی را که میتواند در طراحی سیستم فهرست رایانهای انجام شود مورد بررسی قرار داد.
با پیشرفت در اینترنت و تکنولوژیهای مرورگر وب، بسیاری از اصلاحات بدون تغییر عمده در پشت صحنه اپک میتواند اعمال شود.
تغییرات میتواند به آسانی در طراحی صفحات وب که بهعنوان محیط رابط فهرست رایانهای استفاده میشوند، انجام گیرد. html پویا، java script وjava applets میتواند در محیط رابط فهرست رایانهای برای کمک بیشتر به کاربران و برای انجام پردازش تعاملی مستقیم استفاده شود. اصلاحاتی که به دسترسی به دانش پایه یا قدرت پردازش بیشتر نیاز دارند میتوانند در یک برنامه نرمافزاری میانجی اجرا شوند (ابرموتور جستجو یا عامل هوشمند) که بین کامپیوتر کاربر و سرور فهرست رایانهای قرار میگیرد. نرمافزار میانجی بهعنوان java servlet که از پروتکل بازیابی اطلاعات z۳۹.۵۰ یا پروتکل Http اینترنت استفاده میکند میتواند برای ارتباط با سرور فهرست رایانهای به کارگرفته شود java applets، java servelts در تعدادی از سیستمها به کار گرفتهشدهاند.
نقش محیطهای رابط فهرست رایانهای به طورفزایندهای افزایش مییابد. اکنون آنها نه تنها امکان دسترسی به پیشینه کتابها و نشریات نگهداری شده در یک کتابخانه را تأمین میکنند، بلکه دسترسی به فهرستهای رایانهای چند کتابخانه، مدارک تمام متن و مقالات نشریات، پایگاه داده و سایر منابع موجود در اینترنت را فراهم میکنند. محیطهای رابط فهرست رایانهای به طور فزایندهای به محیطهای رابط فهرست رایانهای کتابخانه دیجیتالی و حتی دروازههای وب تبدیل میشوند و پنجرهای به دنیای اطلاعات باز میکنند. این نکات نشانگر چالشهای جدید برای توسعه محیط رابط فهرست رایانهای درجستجوی موضوعی است.
دنی سی. سی. پو و کریستوفر اس. جی. کهوو
ترجمه معصومه جعفری
منابع خارجی
۱-Chan, L.M. Library or Congress Subject Headings: Principles and Applications; Libraries Unlimited: Little – ton, CO, ۱۹۷۸; ۱۵۹.
۲-Hildreth, C.R. Pursuing the Ideal: Generations of Online Catalogs. In Online Catalogs, Online Reference: Converging Trends; Aveney, B., Butler, B., Eds.; American Library Association: Chicago, ۱۹۸۴;۳۱-۵۷.
۳- Slone, D.J. Encounters with the OPAC: On-line searching in public libraries. J.Am. Soc. Inf. Sci. ۲۰۰۰, ۵۱(۸), ۷۵۷-۷۷۳.
۴- Matthews, J.R.; Lawrence, G.S.; Ferguson, D.K. Using Online Catalogs: A Nationwide Survey; Neal – Schuman: New York, ۱۹۸۳;۱۴۴.
۵- Cherry, J.M. Improving subject access in OPACs: An exploratory study of conversion of user’s queries. J. Acad. Librariansh. ۱۹۹۲, ۱۸(۲), ۹۵-۹۹.
۶- Hunter, R.N. Successes and failures of patrons searching the online catalog at a large academic library: A transaction log analysis. RQ ۱۹۹۱, ۳۰(۳) , ۳۹۵-۴۰۲.
۷- Peters, T.A. When smart people fail: An analysis of the transaction log of an online public access catalog. J.Acad.
Librariansh. ۱۹۸۹, ۱۵(۵), ۲۶۷-۲۷۳.
۸- Wallace, P.M.How do patrons search the online catalog when no one’s looking? Transaction log analysis and implications for bibliographic instruction and system design. RQ ۱۹۹۳, ۳۳(۲), ۲۳۹-۲۵۲.
۹- Zink, S.D. Monitoring user search success through transaction log analysis: The WolfPAC example. Ref. Serv. Rev. ۱۹۹۱, ۱۹ (۱), ۴۹-۵۶.
۱۰- Connaway, L.s.;Budd, J.M.; Kochtanek, T.R. An investigation of the use of an on-line catalog: User characteristics and transaction log analysis. Libr. Resour. Tech. Serv. ۱۹۹۵, ۳۹ (۲), ۱۴۲-۱۵۲.
۱۱- Nelson, J.L.An analysis of transaction logs to evaluate the educational needs of end users. Med. Ref. Serv. Q. ۱۹۹۲, ۱۱(۴),۱۱-۲۱.
۱۲- Larson, R.R. The decline of subject searching: Long – term trends and patterns of index use in an on – line catalog. J. Am. Soc. Inf. Sci. ۱۹۹۱, ۴۲ (۳), ۱۹۷-۲۱۵.
۱۳- Millsap, L.; Ferl, T.E. Search patterns of remote users: An analysis of OPAC transaction logs. Inf. Technol. Libr. ۱۹۹۳, ۱۲(۳), ۳۲۱-۳۴۳.
۱۴- Connaway, L.S.; Johnson, D.W.; Searing, S.E. Online catalogs from the user’s perspective: The use of focus group interviews. Coll. Res. Libr, ۱۹۹۷, ۵۸(۵), ۴۰۳-۴۲۰.
۱۵- Borgman, C.L. Why are on – line catalogs still hard to use?
J.Am. Soc. Inf. Sci. ۱۹۹۶, ۴۷ (۷),۴۹۳-۵۰۳.
۱۶- Markey, K. Subject Searching in Library Catalogs: Before and After the Introduction of Online Catalogs. In OCLC Library, Information and Computer Science Series; OCLS Online Computer Library Center: Dublin, OH, ۱۹۸۴; Vol. ۴,۷۷.
۱۷- Ensor, P. User practices in keyword and Boolean Searching on an online public access catalog. Inf. Technol. Kibr. ۱۹۹۲. ۱۱(۳), ۲۱۰ – ۲۱۹.
۱۸- Kaske, N.K.; Sanders, N.P. A Comprehensive Study of Online Public Access Catalog: Access Catalog: An Overview and Application of Findings; OCLC: Dublin, OH, ۱۹۸۳O. CLC/OPR/RR-۸۳/۴.
۱۹- Ferl, T. E.; Millsap, L. The knuckle – cracker’s dilemma: Atransaction log study of OPAC subject searching. Inf. Technol. Libr. ۱۹۹۶, ۱۵(۲), ۸۱-۹۸.
۲۰- Hildreth, C.R. The use and understanding of keyword searching in a university on – line catalog. Inf. Technol. Libr. ۱۹۹۷ ,۱۶(۲), ۵۲-۶۲.
۲۱-Blecic, D.D.; Bangalore, N.S.; Dorsch,J.L.; Henderson, C.L.; Koenig, M.H.; Weller, A.C. Using transaction log analysis to improve OPAC retrieval results. Coll. Res. Libr. ۱۹۹۸, ۵۹(۱), ۳۹-۵۰.
۲۲-Ballard, T. Comparative searching styles of patrons and staff. Libr. Resour. Tech. Serv. ۱۹۹۴, ۳۸, ۲۹۳ – ۳۰۵.
۲۳- Blecic, D.D.; Dorsch, J.L.; Koenig, M.H.; Bangalore, N.S. A longitudinal study of the effects of OPAC screen changes on searching behavior and searcher success. Coll. Res. Libr. ۱۹۹۹.۶۰(۶), ۵۱۵-۵۳۰.
۲۴- Hildreth, C. Beyond Boolean: Designing the next generation of online catalogs. Libr. Trends ۱۹۸۷,۳۵(۴),۶۴۷-۶۶۷.
۲۵- Kuhlthau, C.C. Inside the search process: Information seeking from the user’s perspective. J.Am. Soc. Inf. Sci. ۱۹۹۱, ۴۲(۵), ۳۶۱-۳۷۱.
۲۶- Kuhlthau, C.C. Seeking Meaning: A Process Approach to Library and Information Services; Ablex Publishing: Norwood, NJ, ۱۹۹۳.
۲۷- Hert, C.A. User goals on and online public access catalog. J. Am. Soc. Inf. Sci. ۱۹۹۶, ۴۷(۷), ۵۰۴-۵۱۸.
۲۸- Spink, A.Multiple search sessions model of end-user behavior: An exploratory study.J. Am. Soc. Unf. Sci. ۱۹۹۶, ۴۷(۸), ۶۰۳-۶۰۹.
۲۹- Belkin, N.J.; Chang, S-J.; Downs, T.; Saracevjo T.; Zhao, S. In Taking Account of User Tasks, Goals anu Behavior for the Design of Online Public Access Catalogs. ASIS ‘ ۹۰, Proceedings of the ۵۳rd ASIS Annual Meeting, Toronto, Nov. ۴-۸, ۱۹۹۰; Learned Information: Medford, NJ, ۱۹۹۰; Vol. ۲۷۶۹-۷۹.
۳۰- Belkin, N.J.; Marchetti, P.G.; Cool, C. Braque: Design of an interface to support user interaction in information retrieval. Inf. Process. Manag. ۱۹۹۳, ۲۹(۳), ۳۲۵- ۳۴۴.
۳۱-Lee, N.S. Multimedia visualizer: An animated, object – based OPAC. Inf. Technol. Libr. ۱۹۹۱, ۱۰(۴), ۲۹۷ – ۳۱۰.
۳۲- Bovery, J.D. A graphical retrieval system. J. Inf. Sci. ۱۹۹۳, ۱۹(۳), ۱۷۹-۱۸۸.
۳۳- Chung, S.H. A VRML – Based ۳D OPAC. M.Sc. Thesis; Nanyang Technological University, School of Applied Science, ۱۹۹۸.
۳۴- Pejtersen, A.M. New model for multimedia interfaces to online public access catalogues. Electron. Libr.Int. J. Minicomput. Microcomput. Softw. Appl. Libr. ۱۹۹۲, ۱۰ (۶), ۳۵۹-۳۶۶.
۳۵- Beheshti, J.Browsing through public access catalogs. Inf . Technol. Libr. ۱۹۹۲, ۱۱(۳), ۲۲۰-۲۲۸.
۳۶-Huestis, J.C. LC classification numbers in an online catalog for improved browsability. Inf. Technol. Libr. ۱۹۸۸, ۷(۴), ۳۸۱- ۳۹۳.
۳۷- Allen, B. Improved browsable displays: An experimental test. Inf . Technol. Libr. ۱۹۹۳, ۱۲(۲) , ۲۰۳-۲۰۸.
۳۸-Massicottee, M. Improved browsable displays for online subject access. Inf. Technol. Libr. ۱۹۸۸,۷,۳۷۳-۳۸۰.
۳۹-Bates, M.J. Subject access in online catalogs: A design model, J. Am. Soc. Inf. Sci. ۱۹۸۶, ۳۷(۶),۳۵۷-۳۷۶.
۴۰- Lin, X. Map displays for information retrieval. J. Am. Soc. Inf. Sci. ۱۹۹۷, ۴۸ (۱), ۴۰-۵۴.
۴۱-Atherton, P. Books Are for Use: Final Report of the subject Access Project to the Council of Library Resources; Syracuse University Printing Services: Syracuse, ۱۹۷۸;۱۷۲.ED ۱۵۶ ۱۳۱.
۴۲-DeHart,F.E; Reitsma, R. Subject searching and tables of contents in single – work titles. Tech. Serv. Q. ۱۹۸۹, ۷(۱), ۳۳-۵۱.
۴۳- Markey, k. Searching and browsing the Dewey decimal classification in an online catalog. Cat. Classif. Q. ۱۹۸۷, ۷ (۳), ۳۷-۶۸.
۴۴-Michalak, T. J. An experiment in enhancing catalog records at Carnegie Mellon University. Libr. ۱۹۸۸,۸(۳), ۳۳-۴۱.
۴۵- Byrne, A.; Micco, A. Improving OPAC subject access: The ADFA experiment. Coll. Res. Libr. ۱۹۸۸, ۴۹ (۵), ۴۳۲-۴۴۱.
۴۶- Labcaster, F.W.; Connell, T.H.; Bishop, N.; McCowan, S. Identifying barriers to effective subject access in library catalogs. Libr. Resour. Tech. Serv. ۱۹۹۱, ۳۵(۴), ۳۷۷- ۳۹۱.
۴۷- MacEwan, A. Electronic access to fiction. Vine ۱۹۹۷, ۱۰۵, ۴۱-۴۴.
۴۸- Paice, C. Expert systems for information retrieval? Aslib Proc. ۱۹۸۶,۳(۱۰),۳۴۳-۳۵۳.
۴۹- Drabenstott, K.M.; Vizine-Goetz, D. Using Subject Headings for Online Retrieval: Theory Practice, and Potential; Academic Press: San Diego, CA,۱۹۹۴.
۵۰- Drabenstott, K.M.; Vizine-Goetz, D. Search trees for subject searching in online catalogs. Libr. Hi Tech ۱۹۹۴, ۱۲(۱), ۶۷-۷۶.
۵۱- Drabenstott, K.M.; Weller, M.S. Testing a new design for subject searching on online catalogs. Kibr. Hi Tech ۱۹۹۴, ۱۲(۱), ۶۷ – ۷۶.
۵۲- Drabenstott, K.M. Enhancing a new design for subject access to online catalogs. Libr. Hi Tech ۱۹۹۶, ۱۴(۱),۸۷-۱۰۹.
۵۳- Drabenstott, K.M.; Weller, M.S.Failure analysis of subject searches in a test of a new design for subject access to online catalogs. J. Am. Soc. Inf. Sci.۱۹۹۶, ۴۷ (۷), ۵۱۹-۵۳۷.
۵۴- Drabenstott, K.M.; Weller, M.S.The exact-display approach for on – line catalog subject searching. Inf. Process. Manag. ۱۹۹۶, ۳۲(۶), ۷۱۹-۷۴۵.
۵۵- Khoo, C.; Poo, D.; Toh, T.-K.; Hong, G. In E-Referencer: Transforming Boolean OPACs to Web Search Engines, International Federation of Library Associations, ۶۵th. IFLA Council and General Conference, Bangkok, August ۲۰-۲۸, ۱۹۹۹;The Hague: Netherlands, ۱۹۹۹; Vol. ۶, ۵۶-۶۳.
۵۶-Larson, R.R. Classification clustering, probabilistic information retrieval, and the online catalog. Libr. Q. ۱۹۹۱, ۶۱(۲), ۱۳۳-۱۷۳.
۵۷-Larson, R.R. Evaluation of advanced retrieval techniques in an experimental online catalog. J.Am. Soc. Inf. Sci. ۱۹۹۲, ۴۳(۱), ۳۴-۵۳.
۵۸- Micco, M.; Popp, R. Improving library subject access Hi Tech ۱۹۹۴, ۱۲(۱), ۵۵-۶۶.
۵۹- Hildreth, C.R. Intelligent Interfaces and Retrieval Methods for Subject Searching in Bibliographic Retrieval Systems; Cataloging Distribution Service, Library of Congress: Washington, DC. ۱۹۸۹; ۸۰.
۶۰- Salton, G. A simple blueprint for automatic Boolean query processing. Inf. Process. Manag. ۱۹۸۸, ۲۴(۳), ۲۶۹-۲۸۰.
۶۱- Harman, D. Ranking Algorithms. In Information Retrieval: Data Structures & Algorithms; Frakes, W.B., Baeza- Yates, R., Eds.; Prentice – Hall: Englewood Cliffs, NJ, ۱۹۹۲; ۳۶۳ – ۳۹۲.
۶۲- Walker, S. Improving subject access painlessly: Recent work on the OKAPI online catalog projects. Program ۱۹۸۸, ۲۲(I), ۲۱_۳۱.
۶۳- Walker, S.; Vere, R. Improving Subject Retrieval in Online Catalogues: ۲.Relevance Feedback and Query Expansion; British Library Research Paper, British Library: London, ۱۹۹۰; vol. ۷۲.
۶۴- Robertson, S.E. Overiew of the okapi projects. J.Doc. ۱۹۹۷, ۵۳ (۱), ۳-۷.
۶۵- Fox, E.; Betrabet, S.; Koushik, M.; Lee, W. Extended Boolean Models. In Information Retrieval: Data Structures & Algorithms; Frakes, W.B., Baeza- Yates, R., Eds.; Prentice – Hall: Englewood Cliffs, NJ, ۱۹۹۲; ۳۹۳- ۴۱۸.
۶۶-Lee, J.H.; Kim, M.H.; Lee, Y.J. Ranking documents in thesaurus – based Boolean retrieval systems. Inf. Process. Manag. ۱۹۹۴, ۳۰(۱), ۷۹-۹۱.
۶۷- Radecki, T. Trends in research on information retrieval the potential for improvements in conventional Boolean retrieval systems. Inf. Process. Manag. ۱۹۸۸, ۲۴ (۳), ۲۱۹- ۲۲۷.
۶۸- Khoo, C.; Poo, D.; Toh, T. – K.; Liew, S. –k.; Goh, A. In E- Referencer
۱. Opac(online public Access catalog)
۲. Boolean Search Interface
۱. Approaches
۲. Web-based Opac Interfaces
۳. Record
۴. Periodical
۱. Hildreth
۲. Query
۳. Field
۴. Truncation
۵. Form-filling
۱. Slone
۲. Shelf browsing
۱. Matthews
۲. Thesaurus
۱. Borgman
۲. Conceptual knowledg
۳. Semantic knowledge
۴. Library of Congress Subject Headings
۵. U.S.National Library of Medical Subject Headings
۶. Subject descriptor
۷. Main descriptor
۸. Modifier
۱. Slone
۲. Strategy
۱. Slone
۲. Transaction logs
۳. Connaway et al
۴. Hildreth
۱. Relevance feedback
۲. Search trees
۳. Knowledge – based techniques
۴. Blecic et al
۱. Ballard
۲. Hildreth
۳. Online
۱. Manipulation
۲.Animation
۳. Virtual reality
۱. Icones
۲. Metaphor
۳. Lee
۴. Object-based opac
۵. Bovey
۶. Chung
۷. Pejtersen
۱. Beheshti
۲. Huestis
۱. Allen
۲. Massicotte
۳. Co-occurence
۴. Bates
۵. Lin
۱. Drabenstott et al
۲. Poo et al
۳. Expert intermediary interface
۱. Normalized
۲. Larson
۳. Alex Doc
۴. Transformation rules
۵. Relevancy Ranking
۱. Best match
۲. Vector-space
۳. Probablistic model
۴. Okapi system
۵. Middle ware
۱. cherry
۲. Cheng
۳. Search heuristic
۴. Simulate
۱. Relevance feedback
۲. Interactive
۳. Search trees
۴. Knowledge-based Techniques
۱. Search intermediary
۲. Expert intermediary system
۳. Gauch
۴. ford
۵. Drabenstott et al
۶. Proxy server
۱. Poo and Khoo
۲. Information overload
ترجمه معصومه جعفری
منابع خارجی
۱-Chan, L.M. Library or Congress Subject Headings: Principles and Applications; Libraries Unlimited: Little – ton, CO, ۱۹۷۸; ۱۵۹.
۲-Hildreth, C.R. Pursuing the Ideal: Generations of Online Catalogs. In Online Catalogs, Online Reference: Converging Trends; Aveney, B., Butler, B., Eds.; American Library Association: Chicago, ۱۹۸۴;۳۱-۵۷.
۳- Slone, D.J. Encounters with the OPAC: On-line searching in public libraries. J.Am. Soc. Inf. Sci. ۲۰۰۰, ۵۱(۸), ۷۵۷-۷۷۳.
۴- Matthews, J.R.; Lawrence, G.S.; Ferguson, D.K. Using Online Catalogs: A Nationwide Survey; Neal – Schuman: New York, ۱۹۸۳;۱۴۴.
۵- Cherry, J.M. Improving subject access in OPACs: An exploratory study of conversion of user’s queries. J. Acad. Librariansh. ۱۹۹۲, ۱۸(۲), ۹۵-۹۹.
۶- Hunter, R.N. Successes and failures of patrons searching the online catalog at a large academic library: A transaction log analysis. RQ ۱۹۹۱, ۳۰(۳) , ۳۹۵-۴۰۲.
۷- Peters, T.A. When smart people fail: An analysis of the transaction log of an online public access catalog. J.Acad.
Librariansh. ۱۹۸۹, ۱۵(۵), ۲۶۷-۲۷۳.
۸- Wallace, P.M.How do patrons search the online catalog when no one’s looking? Transaction log analysis and implications for bibliographic instruction and system design. RQ ۱۹۹۳, ۳۳(۲), ۲۳۹-۲۵۲.
۹- Zink, S.D. Monitoring user search success through transaction log analysis: The WolfPAC example. Ref. Serv. Rev. ۱۹۹۱, ۱۹ (۱), ۴۹-۵۶.
۱۰- Connaway, L.s.;Budd, J.M.; Kochtanek, T.R. An investigation of the use of an on-line catalog: User characteristics and transaction log analysis. Libr. Resour. Tech. Serv. ۱۹۹۵, ۳۹ (۲), ۱۴۲-۱۵۲.
۱۱- Nelson, J.L.An analysis of transaction logs to evaluate the educational needs of end users. Med. Ref. Serv. Q. ۱۹۹۲, ۱۱(۴),۱۱-۲۱.
۱۲- Larson, R.R. The decline of subject searching: Long – term trends and patterns of index use in an on – line catalog. J. Am. Soc. Inf. Sci. ۱۹۹۱, ۴۲ (۳), ۱۹۷-۲۱۵.
۱۳- Millsap, L.; Ferl, T.E. Search patterns of remote users: An analysis of OPAC transaction logs. Inf. Technol. Libr. ۱۹۹۳, ۱۲(۳), ۳۲۱-۳۴۳.
۱۴- Connaway, L.S.; Johnson, D.W.; Searing, S.E. Online catalogs from the user’s perspective: The use of focus group interviews. Coll. Res. Libr, ۱۹۹۷, ۵۸(۵), ۴۰۳-۴۲۰.
۱۵- Borgman, C.L. Why are on – line catalogs still hard to use?
J.Am. Soc. Inf. Sci. ۱۹۹۶, ۴۷ (۷),۴۹۳-۵۰۳.
۱۶- Markey, K. Subject Searching in Library Catalogs: Before and After the Introduction of Online Catalogs. In OCLC Library, Information and Computer Science Series; OCLS Online Computer Library Center: Dublin, OH, ۱۹۸۴; Vol. ۴,۷۷.
۱۷- Ensor, P. User practices in keyword and Boolean Searching on an online public access catalog. Inf. Technol. Kibr. ۱۹۹۲. ۱۱(۳), ۲۱۰ – ۲۱۹.
۱۸- Kaske, N.K.; Sanders, N.P. A Comprehensive Study of Online Public Access Catalog: Access Catalog: An Overview and Application of Findings; OCLC: Dublin, OH, ۱۹۸۳O. CLC/OPR/RR-۸۳/۴.
۱۹- Ferl, T. E.; Millsap, L. The knuckle – cracker’s dilemma: Atransaction log study of OPAC subject searching. Inf. Technol. Libr. ۱۹۹۶, ۱۵(۲), ۸۱-۹۸.
۲۰- Hildreth, C.R. The use and understanding of keyword searching in a university on – line catalog. Inf. Technol. Libr. ۱۹۹۷ ,۱۶(۲), ۵۲-۶۲.
۲۱-Blecic, D.D.; Bangalore, N.S.; Dorsch,J.L.; Henderson, C.L.; Koenig, M.H.; Weller, A.C. Using transaction log analysis to improve OPAC retrieval results. Coll. Res. Libr. ۱۹۹۸, ۵۹(۱), ۳۹-۵۰.
۲۲-Ballard, T. Comparative searching styles of patrons and staff. Libr. Resour. Tech. Serv. ۱۹۹۴, ۳۸, ۲۹۳ – ۳۰۵.
۲۳- Blecic, D.D.; Dorsch, J.L.; Koenig, M.H.; Bangalore, N.S. A longitudinal study of the effects of OPAC screen changes on searching behavior and searcher success. Coll. Res. Libr. ۱۹۹۹.۶۰(۶), ۵۱۵-۵۳۰.
۲۴- Hildreth, C. Beyond Boolean: Designing the next generation of online catalogs. Libr. Trends ۱۹۸۷,۳۵(۴),۶۴۷-۶۶۷.
۲۵- Kuhlthau, C.C. Inside the search process: Information seeking from the user’s perspective. J.Am. Soc. Inf. Sci. ۱۹۹۱, ۴۲(۵), ۳۶۱-۳۷۱.
۲۶- Kuhlthau, C.C. Seeking Meaning: A Process Approach to Library and Information Services; Ablex Publishing: Norwood, NJ, ۱۹۹۳.
۲۷- Hert, C.A. User goals on and online public access catalog. J. Am. Soc. Inf. Sci. ۱۹۹۶, ۴۷(۷), ۵۰۴-۵۱۸.
۲۸- Spink, A.Multiple search sessions model of end-user behavior: An exploratory study.J. Am. Soc. Unf. Sci. ۱۹۹۶, ۴۷(۸), ۶۰۳-۶۰۹.
۲۹- Belkin, N.J.; Chang, S-J.; Downs, T.; Saracevjo T.; Zhao, S. In Taking Account of User Tasks, Goals anu Behavior for the Design of Online Public Access Catalogs. ASIS ‘ ۹۰, Proceedings of the ۵۳rd ASIS Annual Meeting, Toronto, Nov. ۴-۸, ۱۹۹۰; Learned Information: Medford, NJ, ۱۹۹۰; Vol. ۲۷۶۹-۷۹.
۳۰- Belkin, N.J.; Marchetti, P.G.; Cool, C. Braque: Design of an interface to support user interaction in information retrieval. Inf. Process. Manag. ۱۹۹۳, ۲۹(۳), ۳۲۵- ۳۴۴.
۳۱-Lee, N.S. Multimedia visualizer: An animated, object – based OPAC. Inf. Technol. Libr. ۱۹۹۱, ۱۰(۴), ۲۹۷ – ۳۱۰.
۳۲- Bovery, J.D. A graphical retrieval system. J. Inf. Sci. ۱۹۹۳, ۱۹(۳), ۱۷۹-۱۸۸.
۳۳- Chung, S.H. A VRML – Based ۳D OPAC. M.Sc. Thesis; Nanyang Technological University, School of Applied Science, ۱۹۹۸.
۳۴- Pejtersen, A.M. New model for multimedia interfaces to online public access catalogues. Electron. Libr.Int. J. Minicomput. Microcomput. Softw. Appl. Libr. ۱۹۹۲, ۱۰ (۶), ۳۵۹-۳۶۶.
۳۵- Beheshti, J.Browsing through public access catalogs. Inf . Technol. Libr. ۱۹۹۲, ۱۱(۳), ۲۲۰-۲۲۸.
۳۶-Huestis, J.C. LC classification numbers in an online catalog for improved browsability. Inf. Technol. Libr. ۱۹۸۸, ۷(۴), ۳۸۱- ۳۹۳.
۳۷- Allen, B. Improved browsable displays: An experimental test. Inf . Technol. Libr. ۱۹۹۳, ۱۲(۲) , ۲۰۳-۲۰۸.
۳۸-Massicottee, M. Improved browsable displays for online subject access. Inf. Technol. Libr. ۱۹۸۸,۷,۳۷۳-۳۸۰.
۳۹-Bates, M.J. Subject access in online catalogs: A design model, J. Am. Soc. Inf. Sci. ۱۹۸۶, ۳۷(۶),۳۵۷-۳۷۶.
۴۰- Lin, X. Map displays for information retrieval. J. Am. Soc. Inf. Sci. ۱۹۹۷, ۴۸ (۱), ۴۰-۵۴.
۴۱-Atherton, P. Books Are for Use: Final Report of the subject Access Project to the Council of Library Resources; Syracuse University Printing Services: Syracuse, ۱۹۷۸;۱۷۲.ED ۱۵۶ ۱۳۱.
۴۲-DeHart,F.E; Reitsma, R. Subject searching and tables of contents in single – work titles. Tech. Serv. Q. ۱۹۸۹, ۷(۱), ۳۳-۵۱.
۴۳- Markey, k. Searching and browsing the Dewey decimal classification in an online catalog. Cat. Classif. Q. ۱۹۸۷, ۷ (۳), ۳۷-۶۸.
۴۴-Michalak, T. J. An experiment in enhancing catalog records at Carnegie Mellon University. Libr. ۱۹۸۸,۸(۳), ۳۳-۴۱.
۴۵- Byrne, A.; Micco, A. Improving OPAC subject access: The ADFA experiment. Coll. Res. Libr. ۱۹۸۸, ۴۹ (۵), ۴۳۲-۴۴۱.
۴۶- Labcaster, F.W.; Connell, T.H.; Bishop, N.; McCowan, S. Identifying barriers to effective subject access in library catalogs. Libr. Resour. Tech. Serv. ۱۹۹۱, ۳۵(۴), ۳۷۷- ۳۹۱.
۴۷- MacEwan, A. Electronic access to fiction. Vine ۱۹۹۷, ۱۰۵, ۴۱-۴۴.
۴۸- Paice, C. Expert systems for information retrieval? Aslib Proc. ۱۹۸۶,۳(۱۰),۳۴۳-۳۵۳.
۴۹- Drabenstott, K.M.; Vizine-Goetz, D. Using Subject Headings for Online Retrieval: Theory Practice, and Potential; Academic Press: San Diego, CA,۱۹۹۴.
۵۰- Drabenstott, K.M.; Vizine-Goetz, D. Search trees for subject searching in online catalogs. Libr. Hi Tech ۱۹۹۴, ۱۲(۱), ۶۷-۷۶.
۵۱- Drabenstott, K.M.; Weller, M.S. Testing a new design for subject searching on online catalogs. Kibr. Hi Tech ۱۹۹۴, ۱۲(۱), ۶۷ – ۷۶.
۵۲- Drabenstott, K.M. Enhancing a new design for subject access to online catalogs. Libr. Hi Tech ۱۹۹۶, ۱۴(۱),۸۷-۱۰۹.
۵۳- Drabenstott, K.M.; Weller, M.S.Failure analysis of subject searches in a test of a new design for subject access to online catalogs. J. Am. Soc. Inf. Sci.۱۹۹۶, ۴۷ (۷), ۵۱۹-۵۳۷.
۵۴- Drabenstott, K.M.; Weller, M.S.The exact-display approach for on – line catalog subject searching. Inf. Process. Manag. ۱۹۹۶, ۳۲(۶), ۷۱۹-۷۴۵.
۵۵- Khoo, C.; Poo, D.; Toh, T.-K.; Hong, G. In E-Referencer: Transforming Boolean OPACs to Web Search Engines, International Federation of Library Associations, ۶۵th. IFLA Council and General Conference, Bangkok, August ۲۰-۲۸, ۱۹۹۹;The Hague: Netherlands, ۱۹۹۹; Vol. ۶, ۵۶-۶۳.
۵۶-Larson, R.R. Classification clustering, probabilistic information retrieval, and the online catalog. Libr. Q. ۱۹۹۱, ۶۱(۲), ۱۳۳-۱۷۳.
۵۷-Larson, R.R. Evaluation of advanced retrieval techniques in an experimental online catalog. J.Am. Soc. Inf. Sci. ۱۹۹۲, ۴۳(۱), ۳۴-۵۳.
۵۸- Micco, M.; Popp, R. Improving library subject access Hi Tech ۱۹۹۴, ۱۲(۱), ۵۵-۶۶.
۵۹- Hildreth, C.R. Intelligent Interfaces and Retrieval Methods for Subject Searching in Bibliographic Retrieval Systems; Cataloging Distribution Service, Library of Congress: Washington, DC. ۱۹۸۹; ۸۰.
۶۰- Salton, G. A simple blueprint for automatic Boolean query processing. Inf. Process. Manag. ۱۹۸۸, ۲۴(۳), ۲۶۹-۲۸۰.
۶۱- Harman, D. Ranking Algorithms. In Information Retrieval: Data Structures & Algorithms; Frakes, W.B., Baeza- Yates, R., Eds.; Prentice – Hall: Englewood Cliffs, NJ, ۱۹۹۲; ۳۶۳ – ۳۹۲.
۶۲- Walker, S. Improving subject access painlessly: Recent work on the OKAPI online catalog projects. Program ۱۹۸۸, ۲۲(I), ۲۱_۳۱.
۶۳- Walker, S.; Vere, R. Improving Subject Retrieval in Online Catalogues: ۲.Relevance Feedback and Query Expansion; British Library Research Paper, British Library: London, ۱۹۹۰; vol. ۷۲.
۶۴- Robertson, S.E. Overiew of the okapi projects. J.Doc. ۱۹۹۷, ۵۳ (۱), ۳-۷.
۶۵- Fox, E.; Betrabet, S.; Koushik, M.; Lee, W. Extended Boolean Models. In Information Retrieval: Data Structures & Algorithms; Frakes, W.B., Baeza- Yates, R., Eds.; Prentice – Hall: Englewood Cliffs, NJ, ۱۹۹۲; ۳۹۳- ۴۱۸.
۶۶-Lee, J.H.; Kim, M.H.; Lee, Y.J. Ranking documents in thesaurus – based Boolean retrieval systems. Inf. Process. Manag. ۱۹۹۴, ۳۰(۱), ۷۹-۹۱.
۶۷- Radecki, T. Trends in research on information retrieval the potential for improvements in conventional Boolean retrieval systems. Inf. Process. Manag. ۱۹۸۸, ۲۴ (۳), ۲۱۹- ۲۲۷.
۶۸- Khoo, C.; Poo, D.; Toh, T. – K.; Liew, S. –k.; Goh, A. In E- Referencer
۱. Opac(online public Access catalog)
۲. Boolean Search Interface
۱. Approaches
۲. Web-based Opac Interfaces
۳. Record
۴. Periodical
۱. Hildreth
۲. Query
۳. Field
۴. Truncation
۵. Form-filling
۱. Slone
۲. Shelf browsing
۱. Matthews
۲. Thesaurus
۱. Borgman
۲. Conceptual knowledg
۳. Semantic knowledge
۴. Library of Congress Subject Headings
۵. U.S.National Library of Medical Subject Headings
۶. Subject descriptor
۷. Main descriptor
۸. Modifier
۱. Slone
۲. Strategy
۱. Slone
۲. Transaction logs
۳. Connaway et al
۴. Hildreth
۱. Relevance feedback
۲. Search trees
۳. Knowledge – based techniques
۴. Blecic et al
۱. Ballard
۲. Hildreth
۳. Online
۱. Manipulation
۲.Animation
۳. Virtual reality
۱. Icones
۲. Metaphor
۳. Lee
۴. Object-based opac
۵. Bovey
۶. Chung
۷. Pejtersen
۱. Beheshti
۲. Huestis
۱. Allen
۲. Massicotte
۳. Co-occurence
۴. Bates
۵. Lin
۱. Drabenstott et al
۲. Poo et al
۳. Expert intermediary interface
۱. Normalized
۲. Larson
۳. Alex Doc
۴. Transformation rules
۵. Relevancy Ranking
۱. Best match
۲. Vector-space
۳. Probablistic model
۴. Okapi system
۵. Middle ware
۱. cherry
۲. Cheng
۳. Search heuristic
۴. Simulate
۱. Relevance feedback
۲. Interactive
۳. Search trees
۴. Knowledge-based Techniques
۱. Search intermediary
۲. Expert intermediary system
۳. Gauch
۴. ford
۵. Drabenstott et al
۶. Proxy server
۱. Poo and Khoo
۲. Information overload
منبع : کتابداری و اطلاع رسانی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست