هری مگداف (۲۰۰۶-۱۹۱۳)

هری مگداف که در روز اول ژانویه ۲۰۰۶ در سن ۹۲ سالگی جان سپرد سوسیالیستی متعهد بود که در تمام طول زندگی لحظه‌ای از پایبندی به اصول خود درنگ نکرد و برای این‌کار نیز هزینه‌ای سنگین پرداخت. او به‌رغم آنکه مدارج عالی‌تر دانشگاهی یا شغل استادی در دانشگاه را کسب نکرد ولی اقتصاددان سیاسی برجسته‌ای بود.
مگداف سهم بزرگی در تحرک روشنفکری آمریکا داشت و با چاپ کتاب عصر امپریالیسم در ۱۹۶۹ و آثار بعدی‌اش در مورد این موضوع و نیز با سردبیری مشترک ماتنلی ریویو (به همراه پل سوئیزی) به دستاوردی بزرگ نایل شد.
او در کتاب عصر امپریالیسم به افشای ماهیت و نقش امپریالیستی آمریکا در جنگ ویتنام پرداخت. البته قبل از چاپ این کتاب، بحث‌های غالبِ جنبش ضدجنگ عمدتاً از منظر لیبرالی مطرح شده بودند مبنی بر اینکه این جنگ یک اشتباه است، پیروز شدنی نیست و ایالات متحده بیش از حد خود را درگیر تلاش مهار کمونیسم کرده است. ولی با کتاب مگداف، اکنون چپ چارچوب کاملاً نوینی داشت که می‌توانست به‌طور جامع‌تری درباره جنگ ویتنام و جنگ سرد بیندیشد. دیدگاه مگداف این بود که جنگ ویتنام پیامد طبیعی تلاش منظم ایالات متحده در دوران پس از جنگ جهانی دوم برای ایجاد یک امپراتوری است. البته او تنها کسی نبود که این دیدگاه را مطرح می‌کرد، دیگران از جمله ویلیام آپلمَن ویلیامز، تاریخ‌نویس بزرگ از ایالت ویسکانسین، نیز همین عقیده را داشتند.
اما اثر مگداف به واسطه درک او از گرایش‌های مهم تاریخی، توانائی‌اش در نوشتن مباحث پیچیده و ارائه اطلاعات آماری به شیوه‌ای ساده و قابل فهم، یک نمونه‌ای منحصر به فرد بود. او با بهره‌گیری از این تحلیل‌ها، به این نتیجه قطعی رسید که سیاست خارجی آمریکا اساساً حول محور حمایت از منافع سرمایه‌داران آمریکائی در سراسر جهان دور می‌زند. در ضمن این سیاست به نوعی ادامه سیاست قدیمی امپریالیست‌های اروپائی در مستعمرات و تداوم روندی است که لنین در زمان خود به آن پرداخته بود. استدلال مگداف این بود که تمایل سرمایه‌داران برای گسترش بازارهای خود و کنترل ذخایر موادخام همچون نفت و نیز کنترل دارائی جهانی، با سقوط رسمی استعمار پایان نمی‌یابد.
مارکس نیز به‌خوبی نشان داده بود که چگونه کارگران در یک اقتصاد سرمایه‌داری استثمار می‌شوند با آنکه به‌صورت قانونی زیر بوغ بردگی یا فئودالیسم زندگی نمی‌کنند. مگداف نیز به‌گونه‌ای مشابه چنین استدلال می‌کرد که آمریکا برای کسب رونق تجاری خود دیگر نیازی به حفظ مستعمرات رسمی ندارد تا از طریق استثمار منابع کشورهای در حال توسعه، سود سرشاری عاید خود کند. جنگ سرد، بهانه‌ای بود که تحت لوای آن آمریکا توانست مدعی سلطه بر امور سیاسی و اقتصادی کشورهای در حال توسعه باشد و نمونه بارز آن ویتنام و شرق آسیا بود. مگداف با طرح ضرورت کشورهای در حال توسعه باشد و نمونه بارز آن ویتنام و شرق آسیا بود. مگداف با طرح ضرورت بهره‌گیری از فن آمار، این مباحث را بسط داد. براساس جدولی که او در بخشی از کتاب عصر امپریالیسم ترسیم کرده، میزان موادمعدنی وارداتی آمریکا به نسبت میزان مصرف آن در بخش اقتصادی، بین ۱۹۲۲-۱۹۲۰ نسبتی ۷ درصدی را نشان می‌دهد که تا ۱۹۴۱ به ۱۴% افزایش یافت. بنابراین، این امر حاکی از افزایش میزان وابستگی آمریکا به منابع خارجی بود.
بدین‌ترتیب نیاز روزافزون به واردات موادخام، دولتمردان آمریکائی را بر آن داشت به‌جای اتخاذ سیاست‌های جنگ‌طلبانه، با تطمیع حکومت‌های کشورهای در حال توسعه یا توسط سازمان سیا بر موادخام این کشورها، کنتر سیاسی داشته باشند. اما گاهی همچون مورد ویتنام، گزینه جنگ، به‌عنوان بهترین گزینه مطرح می‌شد کتاب عصر امپریایسم به شدت مورد انتقاد قرار گرفت، از جمله اینکه در این اثر به نقش منحصربه‌فرد شرکت‌های انحصاری که با تنظیم یک دستورالعمل امپریالیستی می‌توانند در برابر قدرت دولت آمریکا ایستادگی کنند، اشاره نمی‌شود. از این گذشته، مگداف فرآیندی را که طی آن شرکت‌های صاحب انحصار آمریکائی به امپریالیسم متوسل شدند تا به اهداف سودجویانه خود نائل شوند، نشان نمی‌دهد. اما امتیاز کتاب او آن است که به‌جای پرداختن به نظریه، بیشتر تاریخی - توصیفی است و به‌عنوان یک اثر تاریخی - توصیفی در زمان خود هیچ رقیبی نداشت.
نکاتی که مگداف همیشه مدنظر داشت عبارت بودند از کنترل موادخام، کنترل مسال مالی و بهره‌گیری از کمک‌های خارجی برای کنترل حکومت‌ها. مقالات او در مانتلی ریویو فقط پیرامون ماهیت و نقش امپریالیسم نبود بلکه به تمامی موضوعاتی که مورد توجه سوسیالیست‌ها بود، یعنی فقر جهانی، موقعیت طبقه کارگر در آمریکا، چرخه پیشرفت و شکست تجاری، تمرکز روی نویسندگان کلاسیک همچون رزا لوکزامبورگ و لنین و استراتژی‌هائی برای پیشبرد دستورالعمل سوسیالیستی می‌پرداخت. یکی از ابتکارهای مهم او طرح موضوع مالی شدن سرمایه‌داری معاصر بود یعنی افزایش سلطه منافع مالی که باید آن را ”Wall Street“ نامید؛ اصطلاحی که در سطح کلان برای تنظیم هدایت سرمایه‌داری در آمریکا و در سراسر جهان استفاده می‌شود. از اواسط دههٔ ۱۹۷۰، کسب منافع Wall Street مشخصه اصلی سلطه نئولیبرالیسم بر سراسر جهان بود. مگداف و پل سوئیزی اولین کسانی بودند که به این نکته پی بردند؛ مقالاتی که این دو در این‌خصوص در مانتلی ریویو می‌نوشتند، از این امر حکایت می‌کند: پویائی سرمایه‌داری آمریکا در ۱۹۷۲، پایان موفقیت آن در ۱۹۷۷، رکود و ناکامی مالی در ۱۹۸۷. ویژگی این مقالات بیان ساده و روان آنها بود. برای مثال این دو به جایگزینی الگوی خرید و احتکار سرمایه‌های مالی به‌جای سرمایه‌گذاری در کارخانه‌های جدید، اشاره کردند. آنها به افزایش میزان وابستگی خانواده‌های آمریکائی به دریافت وام پی بردند که از این طریق ابزاری برای تعیین سطح استاندارد زندگی آنها بود. نتیجهٔ این‌کار کاهش سطح دستمزدها بود.
هری مگداف فردی کاملاً خودآموخته بود که خلاقیت و نوآوری خود را در بخش مالی و به‌عنوان یک متخصص آمار و اقتصاددان دولتی در طول رکود حاکم بر دههٔ ۱۹۳۰ و جنگ جهانی دوم نشان داد. او نیازی به تبعیت از الگوهای رسمی آموزشی و طی کردن مدارج بالای دانشگاهی احساس نمی‌کرد و برای مطالعه آثار مارکس، لوکزامبورگ و دیگر نویسندگان سوسیالیست نیازی به بهره‌گیری از تفسیرهای معروف یا بازخوانی متون کلاسیک نداشت، زیرا خود با مطالعه دقیق و عمیق این متون به درک کامل آنها نائل شد. او توانست واقعیت‌های زیادی را به‌صورت جامع و کامل در مورد ماهیت سوسیالیسم در جهان معاصر بیان کند، زیرا به اندازه مارکس از مهارت خوانش چگونگی جریان حساب‌های سرمایه بهره‌مند بود.
بنابراین عجیب نیست که مگداف، به‌عنوان یک سوسیالیست متعهد، زمان زیادی را صرف آموزش غیررسمی به‌ویژه جوانان می‌کرد. می‌گویند که دانشجوئی از مگداف پرسید چطور می‌تواند تا این حد به تحقق سوسیالیسم در آمریکا، امیدوار باقی بماند. در حالی‌که این اندیشه هرگز به این کشور راه نیافته است؟ او در جواب گفت: ”من انتظار هیچ چیز خاصی را ندارم. اما این شیوهٔ من است ناچارم باور کنم که سوسیالیسم می‌تواند دنیای بهتری را به‌وجود آورد“.
هری مگداف در ۱۹۱۳ در محله برانکس نیویورک متولد شد. پدرش به شغل نقاشی خانه اشتغال داشت. مگداف پس از گذراندن تحصیلات ابتدائی و متوسطه در ۱۹۳۶ با مدرک کارشناسی در اقتصاد از دانشگاه نیویورک فارغ‌التحصیل شد. او مدتی عهده‌دار مشاغلی در دستگاه‌های دولتی بود و در ۱۹۴۸ به‌علت فعالیت‌های ضدآمریکائی از خدمات دولتی اخراج شد. او در طول دوران بیکاری کارهای مختلفی را به‌صورت کوتاه‌مدت انجام داد تا آنکه سرانجام در ۱۹۶۹ همراه با پل سوئیزی سردبیری مشترک ماهنامه سوسیالیستی ”مانتلی ریویو“ را عهده‌دار شد و تا زمان مرگ همچنان در این سمت باقی بود.
آثار مهم مگداف عبارتند از:
۱۹۹۳a), Production, Employmetn, and Productivity in ۵۹ Manufacturing Industries, ۱۹۱۹-۱۹۳۶ (Coauthored with Irving H.Siegal and Milton B. Davis), Philadelphia: WPA National Research Project, May
۱۹۳۹b), “The Purpose and Method of Measuring Productivity”, Journal of the American Statistical Association, ۳۴, June, ۳۰۸-۱۸
(۱۹۴۰) The Service Industies in Relation to Employment Trends“ (Coauthored with David Weintraub) Econometrica, ۸ October, ۲۸۹-۳۱۱
(۱۹۶۹), The Age of Imperialism: The Economics of US Foreign Policy, New York: Monthly Review Press.
۱۹۷۰a), The Dynamics of US Capitalism (coauthored with Paul M. Sweesy), NewYork Monthly Review Press)
Newyork: Monthly Review Press (۱۹۷۰b), Vietnam, the Endless War (coauthored with Leo Huberman and Paul M. Sweezy),
(۱۹۷۴), Revolution and Counter-Revolution in Chile (coauthored with Paul M.Sweezy), NewYork:Monthly review Press
(۱۹۷۷), The End of Prosperity (Coauthored with Paul M.Sweezy) NewYork: Monthly Review Press.
(۱۹۷۸), Imperialism: From the Colnial Age to the Present, NewYork:Monthly Review Press.
(۱۹۸۰), The Deepening Crisis of US Capitalism (coauthored with Paul M.Sweezy), NewYork: Monthly Revies Press.
۱۹۸۲a), “International Economic Distress and the Third World“, Monthly Review, ۳۳, April, ۱-۱۳)
۱۹۸۲b), “The Meaning of Work: A Marxist Perspective“, Monthly Review, ۳۴, October, ۱-۱۵)
(۱۹۸۷), Stagnation and the Financial Explosion (coauthored with Paul M. Sweezy), NewYork: Monthly Review Press.
(۱۹۸۸), The Ireversible Crisis (coauthored with Paul M.Sweezy), NewYork: Monthly Review Press.
۱۹۹۰a), “Perestroika and the Future of Socialism - Part ۱“, Monthly Review, ۴۱, March, ۱-۱۳).
۱۹۹۰b), “Perestroika and the Future of Socialism - part ۲”, Monthly Review, ۴۱ (۱۰), April, ۱-۱۷)
(۱۹۹۲), Globalization - To What End?” Socialist Register, ۱۹۹۲, London: Merlin press“
(۲۰۰۱a), “The New Economy: Myth and Reality“ (coathored with John Bellamy Foster and Robert W. McChesney -- with the help of Fred Magdoff), Monthly Review, ۵۲ (۱۱), April, ۱-۱۵

منبع : فصلنامه اقتصاد سیاسی