دروغ بزرگی به نام ترک یک هفته ای اعتیاد!

چندی قبل «محمدرضا جهانی» جانشین دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر از اختصاص ۲۰۰ میلیارد ریال از بودجه ۵۸۰ میلیارد ریالی ستاد مبارزه با موادمخدر برای پیشگیری و درمان اعتیاد خبر داده و اظهار داشته بود: درمانهای کوتاه مدت راه حل جدی برای درمان اعتیاد نیستند و از زمان آغاز درمان اعتیاد در کشور، تمرکز درمان به استفاده از دارو بوده است به رغم اهمیت بسیار درمانهای غیردارویی، از روان درمانی و مشاوره معتادان برای پیشگیری از عود غفلت شده است.
در چند سال اخیر وعده های فریبنده ترک اعتیاد از طب سوزنی گرفته تا داروهای گیاهی زینت بخش صفحات روزنامه های کثیرالانتشار این کشور شده است و شبکه های ماهواره ای نیز به این جریان اصرار دارند، این در حالی است که تبلیغات ترک اعتیاد با عناوین تضمینی بدون درد و بدون بازگشت غیرمجاز و غیرعلمی است.
کارشناسان موادمخدر معتقدند که گسترش این درمانهای غیرمجاز ترک اعتیاد عوارض زیادی را در افراد به وجود می آورد و از دست دادن امید، عدم حمایت خانواده و از دست دادن سرمایه از مهمترین عوارض این گونه درمانهای ترک اعتیاد در جامعه است.
آنان می گویند، عناوین چشمگیر این نوع درمانها عامل امیدواری فرد معتاد و خانواده او نسبت به درمان می شود و فرد معتاد فکر می کند هر زمانی که تصمیم بگیرد به راحتی می تواند در طول یک هفته اعتیاد را ترک کند، در حالی که این گونه نیست.
پایین بودن سطح آگاهی افراد و عدم اطلاع رسانی مناسب در زمینه عوارض روشهای ترک اعتیاد عامل گسترش روش ترک اعتیاد با عناوین تضمینی بدون درد و بدون بازگشت در سطح جامعه بوده است.
اگر چه سازمان بهزیستی اقدام به انتشار فهرست مراکز ترک اعتیاد مجاز کشور کرده است، اما همچنان درمانهای غیرمجاز ترک اعتیاد مشکلات زیادی را برای مردم به وجود می آورد و آنان در پیچ و تاب تبلیغات رنگارنگ این مؤسسات گرفتار می شوند.
● ترک اعتیاد، طرح درمان می خواهد
حمید رضا طاهری سرپرست کلینیک مشاوره و روان درمانی مرکز ملی مطالعات اعتیاد در مورد روشهای درمان اعتیاد می گوید: واقعیت این است که با پیشرفتهای جهانی که در علم و به خصوص علوم روانپزشکی، علوم اعصاب و روانشناسی اتفاق افتاده است اعتیاد هم مانند خیلی از بیماریهای دیگر قابل درمان است و اگر افراد وابسته به موادمخدر به مراکز درمانی معتبر مراجعه کنند به طور حتم قادر به بازیابی سلامت خود و ترک کامل موادمخدر خواهند شد.
وی می افزاید: چنانچه افراد به مراکز دارای مجوز که مورد تأیید وزارت بهداشت باشند، مراجعه کنند حتماً در درمان خود بسیار موفق خواهند شد و یکی از اصول مهم در درمان اعتیاد این است که هیچ درمان واحدی برای افراد وابسته به موادمخدر وجود ندارد، بلکه درمانهای متعددی وجود دارد که فرد باید با تلاش و ممارست، نسبت به به کارگیری آنها اقدام کند.
هیچ گاه هیچ فرد وابسته به موادی نمی تواند با اولین اقدام درمانی از اعتیاد نجات پیدا کند و باید چند اقدام درمانی را برای چند ماه به کار گیرد. در درمانهای علمی ابتدا فرد از جهات گوناگون مورد ارزیابی قرار می گیرد، اقدامهای لازم شناسایی می شوند و بعد این اقدامها انجام می شوند و در نهایت برنامه درمانی فرد مورد پایش قرار می گیرد. باید برای فرد وابسته به موادمخدر یک طرح درمان وجود داشته باشد. درمانهای جامع و موفق درمانهایی است که برای هر فرد یک طرح درمان نوشته شود. طرح درمان در واقع سند یا نسخه ای است که در آن نوع مشکل، اهدافی که باید به آنها رسید و فعالیتی که مراجعه کننده و درمان گر باید انجام دهند در آن نوشته شده است.
طرح درمان باید مطابق با نیاز بیمار باشد تا به نتایج خوبی برسد. متأسفانه در بسیاری از مراکز درمانی از یک روش و فرمول برای درمان تمام بیماران مصرف کننده موادمخدر استفاده می شود که صحیح نیست. هر چند تشخیص بیماری همه افراد ممکن است اعتیاد باشد، اما این بیماری منشأ و علل گوناگونی دارد که باید به دقت بررسی شوند و با توجه به علل ایجاد بیماری و ارزیابی کامل فرد طرح درمانی نوشته و اجرا شود.
● کوتاه ترین زمان درمان: شش ماه
او در مورد آگهی های ترک اعتیاد چند ساعته یا چند روزه اعتیاد یادآوری می کند: وقتی دوره وابستگی به موادمخدر در مدت زمان طولانی اتفاق می افتد به هیچ وجه نمی توان در مدت زمان کوتاهی فرد را از اعتیاد نجات داد. چنین آگهی هایی بیشتر برای جلب افراد و دریافت هزینه های زیاد است که نتایج مطلوبی نیز به همراه ندارند. از نظر درمان کامل یک فرد بیمار، شامل درمان وی از ابعاد مختلف جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی است که زمان نسبتاً زیادی را لازم دارد و نمی توان در عرض چند ساعت یا چند روز فردی را که وابستگی شدید به مصرف موادمخدر دارد، تغییر کلی داد. کوتاه ترین زمان مورد نیاز برای درمان کامل یک فرد وابسته به موادمخدر حدود ۶ ماه است.
او در مورد شکست معتادان در درمان می گوید: این شکستها خود به آسیب رسانی به عزت نفس و اعتماد به نفس در فرد منجر می شود و این شخص کم کم به این نتیجه می رسد که نمی تواند فرد مفیدی باشد.
فرد وابسته به موادمخدر چون در بسیاری از مراحل و قسمتهای زندگی خود با شکست مواجه شده است، در مرحله ترک موادمخدر نیز احساس شکست و عدم موفقیت را به همراه دارد و به همین طریق این شکست را دوباره به سایر مسایل زندگی تعمیم می دهد. این افرد به طور معمول بدون مراجعه به مراکز درمانی و ترک اعتیاد خود شروع به کم کردن مصرف موادمخدر و ترک آن می کنند، اما چون زمینه های شکست را بارها تجربه کرده اند کمتر موفق به ترک موادمخدر می شوند و دوباره به سمت مصرف آن گرایش پیدا می کنند.
وی می افزاید: سه مدل مشاوره درمان بیماران تحت درمان نگهدارنده با متادون است و درمانهای کوتاه مدت اعتیاد که هم اکنون جزو اصول درمان مؤثر محسوب می شوند، راه حل جدی برای درمان نیستند.
وی تأکید می کند: نتیجه پژوهشهای انجام شده بر روی ۹۲ نفر از معتادان تحت درمان با متادون نشان می دهد که تعیین کمترین حد مشاوره یعنی ۱۵ دقیقه در ماه، درمان دارویی استاندارد با انجام یک روز مشاوره در ماه و انجام حداکثر درمان با بیشترین حد مشاوره خانوادگی و روانپزشکی از مدلهای بررسی شده در این راستاست.
● ترک کردن مواد جدید بسیار سخت تر است
شیشه اعتیاد نمی آورد، اکس وابستگی ندارد، ریتالین را هر وقت دلت خواست بخور، کراک مورفین تریاک را می شوید و ترکش خیلی آسان.
اینها مهمترین شعارهای تبلیغاتی فروشندگان موادمخدر و توهم زا هستند، آنان تلاش می کنند پیش از هر چیز به مشتریان شان بقبولانند که این مواد مانند موادمخدر سنتی وابستگی ایجاد نمی کنند و هیچ خطری ندارند.
دکتر هومان نارنجی ها، مدیر کل دفتر پیشگیری از اعتیاد ستاد مبارزه با موادمخدر با رد کردن چنین ادعاهایی می گوید: شیشه، کراک، اکس و ریتالین هم مانند سایر مواد می توانند وابستگی ایجاد کنند و اتفاقاً در مقایسه با مواد سنتی مانند تریاک و هروئین، عوارض به مراتب شدیدتری دارند و درمان شان هم بالطبع خیلی سخت تر است.
وی می افزاید: باورهای غلطی درباره مواد اعتیادآور جدید رایج شده اند که از سوی فروشندگان این مواد برای بازاریابی ساخته و پرداخته شده اند، در حالی که این مواد گاهی قوی تر از موادمخدر سنتی هستند و اعتیادآوری بالاتری هم دارند.
به طور مثال، مقدار مورفین موجود در کراک ایرانی، از مورفین هروئین موجود در بازار قدیم به مراتب بیشتر است، در نتیجه وابستگی بیشتری به وجود می آورد و درمانش بسیار سخت تر از درمان وابستگی به تریاک خواهد بود.
باور رایج دیگری می گوید که شیشه و اکس و ترکیبات مشابه آنها اعتیادآور نیستند، در حالی که این مواد هم مانند سایر مواد، وابستگی ایجاد می کنند. به طور مثال درمان معتادان به شیشه بسیار دشوار است، زیرا اختلالات روان پزشکی، جنون و افسردگی های شدید غیرقابل برگشت و مقاوم به درمان در این بیماران به چشم می خورد.
وی یادآوری می کند: امروز برای ترک دادن یک معتاد به مواد محرک شیمیایی جدید وجود گروهی از متخصصان لازم است که فرآیند طولانی و توان فرسای درمان را پیش ببرند و دیگر مانند گذشته روشهای بدون دارو یا مدلهای سقوط آزاد جوابگو نیست. امروز درمان گران برای درمان افراد معتاد دچار مشکلات مضاعفی می شوند، چرا که مواد جدید علاوه بر تأثیرات جسمانی آثار روانی مخرب و گاه جبران ناپذیری را به وجود می آورند.
در گذشته، معتادان به تریاک شاید تنها مشکل روانی که تجربه می کردند افسردگی بود ولی معتادان به شیشه، کراک، اکس و سایر مواد اعتیادآور نو ظهور، دچار انواع بیماری ها و اختلالات روان پزشکی می شوند، چون این مواد که اغلب مشتقات آمفتامین هستند، در دراز مدت سیستم عصبی را به قدری تخریب می کنند که عوارض روانی مانند افسردگی های شدید. اختلالات اضطرابی، مالیخولیا و جنون، آزار دیگران، تهاجم و اسکیزوفرنی از نتایج اجتناب ناپذیر آن است.
● مهلت به مراکز ترک اعتیاد
فرید براتی سده، مدیر دفتر پیشگیری و امور اعتیاد سازمان بهزیستی چندی قبل اعلام کرده بود که سازمان بهزیستی به مراکز ترک اعتیاد سراسر کشور سه ماه مهلت داده است تا نسبت به معرفی و ثبت مشخصاتشان اقدام کنند.
بر این اساس تمامی مراکز درمان و ترک اعتیاد در سراسر کشور مکلفند تا با مراجعه به مراکز سازمان بهزیستی مکان، نوع فعالیت و مشخصات کارشناسانشان را اعلام کنند و چنانچه مرکزی نسبت به معرفی و ثبت مشخصاتش اقدام نکند با همکاری ستاد مبارزه با موادمخدر کشور از ادامه فعالیتش جلوگیری و تعطیل خواهد شد.
وی اظهار داشته: وظیفه ساماندهی مراکز و کمپهای ترک و درمان اعتیاد از سوی ستاد مبارزه با موادمخدر بر عهده سازمان بهزیستی گذاشته شده است و بر اساس این وظیفه سازمان بهزیستی شناسایی این مراکز را انجام خواهد داد.
وی تأکید کرده: آیین نامه تأسیس، مدیریت و نظارت بر مراکز درمان و بازتوانی کوتاه مدت تیپ Bمصرف کنندگان مواد نسبت به وضع مقررات و چگونگی شرایط لازم برای تأسیس و ادامه کار این مراکز اقدام کرده است.

منبع : روزنامه قدس