چهارشنبه, ۲۶ دی, ۱۴۰۳ / 15 January, 2025
مجله ویستا


صندوقی برای جوانان


صندوقی برای جوانان
نخستین مصوبه دولت نهم كه پایه گذار تأسیس صندوق اشتغال، ازدواج و مسكن مهر امام رضا(ع) شد، به واسطه پاره ای از كارشكنی ها و البته برخی موانع اداری برای ماه ها امكان اجرایی شدن نیافت.
از سوی دیگر تعدد صندوق های حمایتی موجود در سطح كشور و تداخلاتی كه از موازی كاری گسترده آنها در امر هدایت بهینه حمایت های دولتی به گروه های هدف به وجود آمده بود، امكان تداوم وضعیتی را كه از سال ۱۳۷۰ بنیان نهاده شده بود به دولتمردان نمی داد. این وضعیت بغرنج در آن سال ها تا حدی پیش رفته بود كه دولت های وقت ناچار از ارائه طرح اصلاح سازوكار پرداخت تسهیلات و اجرای نظام جامع اطلاع رسانی بازار كار كشور شدند. اما این طر ح ها به واسطه تعدد صندوق های متولی امر توسعه اشتغال نتیجه مطلوبی ندادند و در آخرین گام در هنگام تدوین برنامه سوم توسعه ماده ۵۶ آن در جهت آنچه كه توزیع مكانیزه تسهیلات نامیده می شد تدوین گردید.
پس ازتشكیل دولت نهم، تیم اقتصادی دولت جهت تحقق وعده ها با درك مناسب از ناكارآمدی مسكن های موقتی چون ماده ۵۶ قانون برنامه سوم و یا طرح اصلاح سازوكار پرداخت تسهیلات، لایحه تشكیل صندوق مهر امام رضا(ع) را تدوین كردند تا ضمن حذف هرگونه موازی كاری زمینه طرح ریزی سیاست های یكپارچه در جهت توسعه امر اشتغال در كشور فراهم شود.
شورای عالی اداری در یكصد و سی امین جلسه صندوق قرض الحسنه، صندوق اشتغال روستایی و صندوق ازدواج جوانان را با تمام وظایف، اختیارات، مسئولیت های قانونی، دارایی ها، تعهدات، اعتبارات، امكانات و نیروی انسانی با صندوق حمایت از فرصت های شغلی ادغام كرد و عنوان آن را «صندوق اشتغال، ازدواج و مسكن مهر امام رضا(ع)» نامید و طبق آیین نامه صندوق حمایت از فرصت های شغلی زیر نظر رئیس جمهوری مجوز فعالیت یافت.
●اهداف و سیاست های كلی صندوق
اجرای برخی از مفاد برنامه های ماده ۱۲ قانون چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، انجام امور مربوط به جذب و اعطای هرگونه قرض الحسنه، اداره وجوه مربوط به امور اشتغال، ازدواج و مسكن، پذیرش وجوه كمكهای خیران، اعطای كمك و وام قرض الحسنه و ارائه خدمات مرتبط، انجام سایر امور اعتباری مرتبط با اشتغال، ازدواج و مسكن جوانان.
ساختار و تركیب اداری صندوق به شرح زیر است: رئیس جمهور (رئیس هیأت امنا)، معاون رئیس جمهور در امور اجرایی، رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی كشور، رئیس كل بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران، وزرای: كشور، كار و امور اجتماعی، رفاه و تأمین اجتماعی، بازرگانی، جهاد كشاورزی، امور اقتصادی و دارایی و صنایع و معادن، رئیس سازمان ملی جوانان، رئیس دفتر امور مناطق محروم رئیس جمهور، مدیرعامل و اعضای هیأت مدیره صندوق مركزی با پیشنهاد معاون رئیس جمهور در امور اجرایی و تصویب هیأت امنا و حكم رئیس جمهور تعیین می شوند. معاون اجرایی رئیس جمهور مسئول حسن اجرای مصوبه شورای عالی اداری توسط صندوق مركزی است و مسئولیت حسن اجرای صندوق های شهرستان در هر استان به عهده استانداران است.
●منابع مالی
منابع مالی صندوق عبارت است از: اعتبارات پیش بینی شده در قوانین بودجه سنواتی، بازپرداخت وام های اعطایی، حق عضویت سپرده اشخاص حقیقی و حقوقی، تسهیلات قرض الحسنه نظام بانكی، كمك های فنی و اعتباری دولت و وجوه اداره شده و سایر كمك های مندرج در قوانین، كمك های اشخاص حقیقی و حقوقی، منابع مالی (اعم از تسهیلات اعطایی و مانده آن و برگشتی ها)، صندوق قرض الحسنه توسعه اشتغال روستایی مندرج در اساسنامه مصوبه ۱۳۷۹‎/۱۱‎/۵ هیأت وزیران، كمك های اعتباری دستگاه های اجرایی موضوع ماده ۱۶۰ قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، بانك ها، مؤسسات اعتباری و بیمه ها، منابع مالی صندوق ازدواج جوانان (اعم از واحدهای اعطایی مانده آن و برگشتی ها) موضوع آیین نامه های اجرایی سازماندهی ازدواج جوانان مصوب ۱۳۸۳‎/۲‎/۲۶ هیأت وزیران، سایر منابع مالی.
●اعتبارات
به موجب موافقتنامه بودجه هزینه جاری مصوب سال ۱۳۸۵ مبلغ ۳۸۴۹۹۹۶ میلیون ریال تعیین شده است.
در اینجا لازم است تا به عملكرد تفكیكی صندوق هایی كه پس از تشكیل صندوق مهر امام رضا (ع) در آن ادغام شدند نیز پرداخته شود.
●صندوق ازدواج جوانان
قانون تسهیل ازدواج جوانان به منظور توانمندسازی جوانان برای تشكیل خانواده در سال۱۳۸۴ به تصویب رسید. به موجب این قانون دولت مكلف شد صندوق اندوخته ازدواج جوانان را ایجاد و از زمان تصویب قانون ظرف سه ماه نسبت به تهیه اساسنامه صندوق، منابع مالی، اركان، شرح وظایف و نحوه عضویت در آن اقدام كند و موجبات پرداخت وام برای مزدوجان نیازمند را فراهم سازد.
●اهداف و سیاست های كلی صندوق
براساس ماده۳ و ۵ قانون، صندوق باید علاوه بر وظیفه پرداخت وام به مزدوجان جوان، سیاست تأكید بر روش های آینده سازی و كوچك سازی، ارزان سازی واستفاده از روش های نوین ساخت در امر مسكن، انبوه سازی و اجاره به شرط تملیك از طریق نهادهای عمومی با بهره گیری از امكانات وزارت مسكن و شهرسازی و بنیاد مسكن انقلاب اسلامی، واحدهای ساختمانی دنبال كند و در راستای تكریم و ترویج ازدواج، فرهنگ سازی و به ترویج الگوهای مطلوب با استفاده از امكانات رسانه ملی و دستگاه های فرهنگی و آموزشی بپردازد. در این راستا اقدامات زیر حایز اهمیت است: تشویق جوانان و خانواده ها به برپایی جشن های گروهی و كاهش هزینه های تشریفات مراسم ازدواج، روز اول ذیحجه روز ازدواج جوانان نامگذاری شود، طرح مباحث مربوط به چگونگی تشكیل خانواده و آداب همسرگزینی و ازدواج آسان و شرعی از طریق رسانه های گروهی، كتب درسی مقاطع متوسطه، پیش دانشگاهی و دانشگاهی. در این حال در باب تأمین منابع مالی نیز به موجب ماده۱۰ و ۱۳ قانون، وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و سایر مؤسسات دارای مركز آموزشی موظفند در چارچوب بودجه سنواتی نسبت به ساخت و واگذاری خوابگاه ها برای متأهلان اقدام لازم را معمول دارند و وزرای امور اقتصادی و دارایی، مسكن و شهرسازی و كشور در موارد مرتبط مسئول حسن اجرای قانون هستند.
●صندوق قرض الحسنه توسعه اشتغال روستایی
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۷۹‎/۱۰‎/۲۵ بنا به پیشنهاد مشترك وزارت جهاد كشاورزی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی و دفتر امور مناطق محروم كشور و به استناد بند «د» ماده۱۳۷ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب،۱۳۷۹ اساسنامه صندوق قرض الحسنه توسعه اشتغال روستایی را تصویب كرد. در مورد اهداف و سیاست های كلی صندوق نیز، براساس ماده۶ اساسنامه، بخشی از موضوع عملیات صندوق به شرح زیر است: اعطای وجوه قرض الحسنه و تسهیلات به اشخاص (حقیقی و حقوقی) ساكن در مناطق روستایی به ویژه مناطق توسعه نیافته روستایی به منظور ایجاد اشتغال در مناطق یاد شده، قبول سپرده قرض الحسنه پس انداز برای تقویت بنیه مالی صندوق، قبول كمك های بلاعوض نقدی به منظور تقویت بنیه مالی صندوق و مصرف آن در چارچوب وظایف صندوق، هماهنگی با دستگاه های ذی ربط برای ارائه خدمات فنی و آموزشی به متقاضیان اشتغال. در چنین شرایطی براساس ماده۷ قانون، صندوق دارای اركان زیر است: هیأت امنا، هیأت مدیره، بازرس.
براساس ماده۸ هیأت امنای صندوق عبارتند از: معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی، معاون وزیر كشور، معاون وزیر كار و امور اجتماعی، معاون رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی كشور، رئیس دفتر مناطق محروم كشور، مدیر عامل بانك كشاورزی، معاون وزیر تعاون، پنج نفر از اعضای شورای عالی استان ها (در صورت تشكیل).
در خصوص تأمین منابع مالی نیز براساس ماده۴ صندوق، منابع مالی صندوق توسط دولت ومردم تأمین خواهد شد.
▪سهم دولت در تأمین سرمایه اولیه صندوق از محل اعتبار ردیف ۵۰۳۵۲۹ قسمت چهارم قانون بودجه سال۱۳۷۹ قابل تأمین است.
▪ سهم مردم در سرمایه صندوق توسط اشخاص حقیقی و حقوقی و مؤسسات خیریه تأمین می شود.
●صندوق قرض الحسنه حمایت از فرصت های شغلی
صندوق قرض الحسنه حمایت از فرصت های شغلی وزارت كار و امور اجتماعی در راستای مصوبات سازمان بین المللی كار و در اجرای بند «ب» تبصره۷ قانون بودجه سال۱۳۷۱ كل كشور مصوب ۱۳۷۰‎/۱۱‎/۱۰ مجلس شورای اسلامی با هدف حمایت از فرصت های شغلی موجود و از طریق اعطای تسهیلات به افراد بیكار و دارای مهارت ایجاد شد. آیین نامه نحوه اداره صندوق و اساسنامه مربوط به آن كه توسط وزارت كار و امور اجتماعی و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه شده بود، در جلسه مورخ ۱۳۷۰‎/۱۲‎/۲۵ هیأت وزیران تصویب و برای اجرا به وزارت كار و امور اجتماعی ابلاغ شد. فعالیت های صندوق در ابتدا به طور عمده معطوف به اعطای تسهیلات مالی به متقاضیان و اجرای طرح های اشتغال زا بود كه از محل اعتبارات بند «ب» ماده۳۸ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین و كمك های نهاد ریاست جمهوری كه در مجموع به ۳‎/۲میلیاردریال بالغ شد تأمین شده بود.
●عملكرد صندوق حمایت از فرصت های شغلی از بدو تأسیس تاكنون
صندوق مزبور از بدو تأسیس تا سال۱۳۸۰ در مجموع مبلغ ۱۲۶۰۷۹۵ میلیون ریال اعتبار دریافت داشته كه مبلغ ۱۰۲۶۸۲۹ میلیون ریال آن از محل اعتبارات عمومی دولت و ۲۳۳۹۶۶ میلیون ریال آن از سایر منابع (تبصره۵۵ قانون بودجه سال های ،۱۳۷۲ ۱۳۷۶ و ۱۳۷۷) اخذ شده است.
صندوق طی سال های ۱۳۸۰-۱۳۷۱ مبلغ ۸۶۲۳۶ میلیون ریال از محل اعتبارات عمومی دولت، به اشخاص حقیقی و حقوقی برای ایجاد فرصت های شغلی و بیكاران دارای مهارت، تسهیلات اعطا كرده كه ۱۸۰۵ میلیون ریال آن به ۵۲۹۱ نفر برای اجرای ۲۰۰طرح اشتغال زا و ۸۸۲۲۸۲ میلیون ریال به ۱۵۲۵۶۵ نفر به منظور اجرای طرح های خوداشتغالی اختصاص یافته است. همچنین در كنار اعطای تسهیلات به متقاضیان، اقدام به ایجاد مراكز و مجتمع های آموزش و اشتغال كرده است.
طی سال های ۱۳۷۲ تا،۱۳۷۶ صندوق ضمن اعطای تسهیلات مالی به متقاضیان طرح های خوداشتغالی نسبت به ساخت، تجهیز و راه اندازی مجتمع های آموزش و اشتغال (به ویژه در مناطق روستایی) اقدام كرد. بدین ترتیب در پایان سال۱۳۷۶ صندوق در مجموع دارای ۱۴ مركز خوداشتغالی، ۱۴۲ مجتمع آموزش و اشتغال شهری و ۲۹۶ مجتمع آموزش و اشتغال روستایی شد. این مراكز و مجتمع ها در مجموع ۴۰۲۳۱ فرصت شغلی ایجاد كردند.
در فاصله سال های۱۳۸۰ تا ،۱۳۸۴ تغییرات گسترده ای در مجموعه صندوق ایجاد شد كه جملگی در راستای بهبود ارائه خدمات به مشتریان صندوق قرار داشت. برای این منظور اصلاحاتی در ساختار تشكیلاتی صندوق انجام شد كه گزارش چگونگی انجام آن با عنوان «عملكرد برنامه اصلاح ساختار سازمانی» ارائه شد. این اصلاحات با هدف بسترسازی برای ارتقای بهره وری و بالا بردن توان صندوق برای اصلاح روال خدمت رسانی به متقاضیان تسهیلات صورت گرفته است.
منبع: دفتر امور عمومی و قضایی سازمان مدیریت
منبع : روزنامه ایران