دافنه دوموریه

● ۱۹۰۷
«دافنه دوموریه» داستان سرا، تذكره نویس و نمایشنامه نویس انگلیسی است كه به واسطه رمان های عاشقانه پرتعلیقش صاحب شهرت است. «دوموریه» را بسیاری با رمان مشهور «ربه كا» می شناسند كه بلافاصله پس از انتشار توسط «اورسن ولز» در یك برنامه رادیویی اجرا شد و یك سال بعد به دست كارگردان بی بدیل دنیای سینما «آلفرد هیچكاك» به تصویر كشیده شد. «ربه كا» به زعم اغلب ادیبان مشهورترین، بهترین و آخرین رمانی است كه با الهام از رمان «جین ایر» شارلوت برونته پدید آمده است.
«دافنه دوموریه» Daphne du Maurier در سیزدهم ماه مه ۱۹۰۷ در خانواده ای هنرمند در لندن متولد شد. پدرش «سرجرالد دوموریه» بازیگردانی مشهور و فرزند «جورج دوموریه» كاریكاتوریست نامی بریتانیا بود. «دوموریه» بعدها بسیاری از آثار خود را با الهام از اجداد و سایر اعضای خانواده اش خلق كرد. رمان «ماری آن» و «شیشه گر» از این دسته اند. او رمان «جرالد» را با الهام از شخصیت پدرش به رشته تحریر درآورد.
دوران كودكی «دوموریه» در خانواده ای طی شده كه از دوستی با ادیبان برجسته ای چون «ادگار والاس» و «جی ام باری» بهره مند بود و بدین ترتیب او از همان دوران نوجوانی قلم به دست گرفت. اولین اثر مكتوب او داستانی كوتاه بود كه به دست عمویش كه سردبیری مجله ای را بر عهده داشت به چاپ رسید. «دوموریه» تحصیلات ابتدایی خود را در شهرهای مختلفی چون لندن؛ مودون و پاریس گذراند. او كه كتابخوانی مشتاق بود، بیش از هر چیز با تصور عوالم خیالی داستان ها به وجد می آمد و در خیال پردازی آنچنان پیش رفت كه برای خود شخصیتی ثانوی و مردانه نیز ساخته بود. شاید به همین دلیل است كه اكثر راویان آثار او را مردان تشكیل می دهند. او اولین رمانش را در سال ۱۹۳۱ منتشر كرد و رمان بعدی او درباره قاچاقچیان در قالبی تاریخی به نگارش درآمد و پس از مدتی امتیاز آن را برای ساخت فیلمی به همین نام به كارگردانی آلفرد هیچكاك فروخت. پس از این همكاری بود كه هیچكاك به آثار او علاقه مند شد و بعدها با الهام از یكی از داستان های كوتاه «دوموریه» فیلم سینمایی «كلاغ ها» The Birds را به روی پرده برد. «دوموریه» در سال ۱۹۳۲ با درجه داری به نام «كلنل فردریك برونینگ» ازدواج كرد كه به واسطه خدمات ارزنده اش در خلال جنگ جهانی دوم به مقام شوالیه ای نائل آمده بود. زندگی مشترك این دو تا آخر عمر «كلنل برونینگ» به مدت ۳۳ سال در خوشی و آرامش سپری شد. «دوموریه» پس از مرگ شوهرش به سال ۱۹۶۵ هیچ گاه ازدواج نكرد. او كه در سال ۱۹۶۹ با لقب بانوی ادبیات انگلستان خوانده می شد به ۱۹ آوریل سال ۱۹۸۹ دیده از جهان فروبست. خاطرات مكتوب او پس از مرگش تحت عنوان «كورن وال سحرآمیز» Enchanted Cornwall به چاپ رسید. «كورن وال» نام ساحلی است كه اكثر داستان های «دوموریه» در آنجا اتفاق می افتد؛ ساحلی در ناحیه غربی انگلستان كه هوای توفانی و وحشی آن الهام بخش «دوموریه» در خلق بسیاری از رمان ها و داستان های كوتاهش از جمله «ربه كا» بوده است. او در وصف «كورن وال» می گوید: «مكانی برای آزادانه نوشتن، قدم زدن، مبهوت شدن و تنها بودن.» «دوموریه» چنین قضایی را عاشقانه دوست می داشت و بی دلیل نیست كه او ۲۵ سال از عمر خود را در خانه ای رو به دریا گذراند، همان خانه ای كه در رمان تاریخی «ژنرال پادشاه» توصیف شده است. و اما شاهكار «دوموریه» رمان «ربه كا» كه در سال ۱۹۳۸ پدید آمد. جمله آغازین این رمان به یكی از به یادماندنی ترین جملات ادبیات قرن بیستم بدل شد. «دیشب در خواب دیدم كه دوباره به مندرلی رفته ام.» قهرمان داستان زن جوان و ترسویی است.
همسر سابق این مرد ثروتمند «ربه كا» نام دارد و طی اتفاقات نامعلومی از دنیا رفته است و پس از او خانه زیر سلطه خدمتكار خانه «خانم دانور» اداره می شود. با انتشار این رمان «اورسن ولز» آن را در قالب نمایشنامه ای رادیویی اجرا كرد و خود نقش «ماكسیم دووینته» و «مارگارت سالاوان» نقش همسر دوم او را بازی می كند. پس از اجرای این نمایشنامه «دیوید سلزینك» تهیه كننده برنامه متن نمایشنامه را برای «آلفرد هیچكاك» فرستاد و در نامه ای نوشت: «اگر در به تصویر كشیدن این رمان به اندازه من به متن متعهد باشی در سینما هم مانند رادیو موفق خواهد شد.» «دوموریه» در كنار خلق رمان هایش ، نمایشنامه، زندگینامه و داستان های كوتاه متعددی پدید آورد كه از جمله آنها می توان به زندگینامه «فرانسیس بیكن» اتوبیوگرافی به نام «دردهای فزاینده» Growing Pains ، داستان كوتاه «استخر» و «بعد از نیمه شب هرگز» اشاره كرد.

گردآوری و ترجمه: فرهاد كاوه

منبع : روزنامه شرق