پایگاه صادرات

برخی از کشورها مناطقی را در سرزمین‌شان ایجاد کرده‌اند تا این مناطق از مقررات جهانی پیروی کنند. در حقیقت یک مرز فرضی برای این مناطق در نظر گرفته شده تا اگر کسی خواست در این مناطق اقدام به صدور و ورود کالا کند براساس مقرراتی که بر این مناطق حاکم است رفتار کند.
با نهایت تأسف از مناطق آزاد آن‌گونه که باید استفاده نشد. اگر چه ایجاد مناطق آزاد قدم مثبتی بوده و نمی‌توان وجود آن را نفی کرد، اما این تصور که با ایجاد مناطق آزاد می‌توانیم به صادرات کمک کنیم، محقق نشد و کمترین میزان صادرات از مناطق آزاد صورت گرفت.
خوشبختانه به مروز زمان کارخانه‌هائی در این مناطق ایجاد شد و برخی از کالاها با شرایط بهتری تولید شد. هزینه‌هائی که در داخل کشور برای صنایع ایجاد کرده بودیم به‌دلیل آزاد بودن این مناطق به این صنایع تعلق نمی‌گرفت. هم‌اکنون مناطق آزاد در کیش، قشم، چابهار، ارس، اروند و انزلی قرار دارند. البته مناطق آزاد ارس و اروند نیاز به‌کار بسیار دارند. با توجه به اینکه عراق به منطقه اروند بسیار نزدیک است این منطقه باید به یک پایگاه عالی صادراتی تبدیل شود.
زمانی‌که کشورهای آسیای میانه استقلال پیدا کردند باید منطقه آزاد ارس فعال می‌شد، اگر چه همین که امروز نیز این‌کار انجام شده خوب است.
باید مناطق آزاد را تقویت کنیم و مردم نیز به‌عنوان مناطق صادراتی از آن استفاده کنند نه این‌که مناطق آزاد به‌مثابه یک منطقه جهت واردات باشد.
در یک دوره زمانی کار در مناطق آزاد به‌جائی رسیده بود که فلسفه وجودی این مناطق زیر سئوال رفته بود. خوشبختانه اکنون تا حدودی شرایط تغییر کرده است.
مناطق آزاد یکی از موقعیت‌های بسیار خوب در اختیار اقتصاد ایران است تا بتواند از طریق پنجره‌های مناطق آزاد خود را به بیرون پرتاب کند. به‌عبارت دیگر، مناطق آزاد مکتبی برای آموزش حضور در اقتصاد جهانی است.
● دخالت دولت در همه امور
دخالت دولت به شکل گسترده در تمام امور مانع از توسعه است. دولت باید ”دولت‌کاری“ کند. کار اقتصادی مربوط به دولت نیست. در امور اقتصادی، دولت دو نقش دارد اول در رویه‌هائی که نیاز ملی است مردم را تشویق کند تا در آنها سرمایه‌گذاری بیشتر صورت گیرد، دولت باید سیاست‌گذاری کند و سیاست‌های خود را با تشویق مردم به‌صور مختلف پیش ببرد و در مرحله بعد نظارت کند. نظارت به این معنی که دقت کند تا در اجراء مقررات به مردم اجحاف نشود.
دولت می‌بایست شرایط را به‌گونه‌ای آسان سازد که بخش خصوصی باور کند که برای زندگی و حیات خود فعالیت می‌کند.
مردم باید باور کنند که کارهای اقتصادی کشور را در وهله اول برای رفع نیازهای خودشان انجام می‌دهند و در مرحله بعد برای این انجام می‌دهند تا پولی به‌دست آورند و به‌وسیله آن نیازهائی را که در داخل کشور نمی‌توان تأمین کرد از خارج از کشور تأمین کنند. دولت باید بتواند مردم را به این باور برساند.
دولت باید نظارت کند تا به کسی در اجراء مقررات اجحاف نشود. در این‌صورت صاحب یک اقتصاد سالم ملی خواهیم بود.
همان‌گونه که مقام معظم رهبری فرموده‌اند بخش خصوصی باید سکان‌دار کلیه فعالیت‌های اقتصادی باشد. تشکل‌های غیردولتی و سازمان‌های ”مردم‌نهاد“ باید مسائل را بررسی کنند و مقابل کسانی که اجحاف می‌کنند بایستند. در این صورت مردم احساس خواهند کرد که متولی مسائل خودشان هستند.
● احساس امنیت سرمایه‌گذار
سرمایه‌گذاری هنگامی تحقق پیدا می‌کند که صاحب سرمایه احساس امنیت کند. ما باید ابتدا امنیت را ایجاد کنیم. البته این بدین‌منظور نیست که اجازه داده شود افرادی با کار خلاف در این کشور پول‌دار شوند. اما اگر کسی در این کشور سرمایه‌گذاری می‌کند که پول حلال و درست به‌دست آورد باید این شخص احساس امنیت داشته باشد، به شکایات این اشخاص سریع و درست رسیدگی شود. دولت باید در این‌گونه موارد نظارت داشته باشد. به‌گونه‌ای که صاحب سرمایه احساس امنیت کند.
اگر امنیت وجود داشته باشد اقتصاد رونق پیدا می‌کند. متأسفانه در کشور ما نرخ بازده پول در شرایط ناحق بیشتر از نرخ بازدهی پول در شرایط حق و درست است.
از زمان صدر اسلام نیز همواره گفته شده که بهترین کار تولید است و حتی گفته شده اگر کسی در زمین شخص دیگری زراعت کرد کاشت و برداشتش به کسی می‌رسد که زراعت کرده است.
این مسئله نشان می‌دهد که کار تولید بسیار اهمیت دارد. باید موانع موجود را از مقابل سرمایه‌گذاری در کشور برداریم تا سرمایه‌گذاری صورت گیرد. سرمایه‌گذار نیز بداند آن‌چه که مطابق مقررات به‌دست می‌آورد حلال است. می‌توان با ایجاد تسهیلاتی در بخش مالیات سرمایه‌گذاران را در این زمینه تشویق کرد. هزینه‌ای که هم‌اکنون برای بیکاری در کشور پرداخت می‌شود ده‌ها برابر مالیاتی است که از سرمایه‌گذاران گرفته می‌شود. می‌توانیم جای این دو را عوض کنیم. در این‌صورت مناطق آزاد و سرمایه‌گذاری در کشور رونق می‌گیرد. تغییر مدیریت نباید براساس اعتقادات جناحی و... باشد. اگر این‌گونه باشد عدم امنیت را در پی خواهد داشت.
اگر مدیری که کارآمد نیست تغییر داده شود، حق است و باید این‌کار صورت گیرد اما گاهی مدیری در اواسط کار و در حال رسیدن به نتیجه است ناگهان عوض شود در این‌صورت هزینه‌ای که از بیت‌المال صرف شده از بین می‌رود چون کارها سلیقه‌ای صورت گرفته است.
اما اگر مدیری که خوب کار نکرده را تغییر دهند و یا مدیری را که خوب کار کرده تشویق کنند و در مقام بالاتر قرار دهند، پیامد مثبت در پی خواهد داشت.
● چشم‌انداز
احساس می‌کنم دولت به نتایج کارهای اشتباهی که قبلاً صورت گرفته پی برده و در جهت گام برداشتن در مسیر صحیح و درست است. اگر این حس درست باشد و این‌کار صورت گیرد من چشم‌انداز را در تمام امور اقتصادی کشور مثبت می‌بینم.

دکتر هادی غنیمی‌فرد، رئیس خانه صنعت و معدن

منبع : ماهنامه پیام دریا