ایران در راه جام جهانی

تیم ملی فوتبال ایران در شش دوره مرحله مقدماتی جام جهانی شرکت کرده که حاصل آن راهیابی به سه دوره جام جهانی بوده است.
تیم ملی ایران در مرحله انتخابی رقابت‌های ۱۹۷۴ آلمان در اولین گام خود برای صعود به جام‌جهانی ناکام ماند. هرچند رقابت‌های این دوره در تهران برگزار شد، ولی تیم ایران به دلیل تفاضل گل کمتر نسبت به استرالیا از حضور در رقابت‌های جام جهانی بازماند.
در مرحله نخست این رقابت‌ها علاوه بر ایران، تیم‌های کره شمالی، کویت و سوریه حضور داشتند که تیم ایران با چهار پیروزی، یک تساوی و تنها یک شکست در برابر سوریه از صعود بازماند و صعود ایران به جام جهانی به دیدار برابر نماینده قاره اقیانوسیه یعنی استرالیا موکول شد تا یکی از دو تیم جواز حضور در جام جهانی ۱۹۷۴ آلمان را دریافت کند.
در ۲۷ مرداد سال ۱۳۵۲ در حالی که همه نگاه‌ها به ورزشگاه «اسپورتس سیدنی» دوخته شده بود، تیم ایران با نتیجه ۳ بر صفر بازی را به حریف واگذار کرد و با وجود پیروزی ۲ بر صفر در ورزشگاه آزادی در نخستین حضورش در مرحله مقدماتی جام جهانی حذف شد.
اولین حضور در جام جهانی فوتبال ایران در سال ۱۹۷۸ اولین حضور خود در جام جهانی را جشن گرفت. ایران در مرحله مقدماتی این رقابت‌ها با تیم‌های عربستان و سوریه هم‌گروه بود که با غلبه بر این دو تیم راهی مرحله بعد شد و در مرحله دوم بالاتر از هنگ‌کنگ، کره جنوبی، استرالیا و کویت به‌عنوان تیم نخست راهی جام جهانی شد.
تیم ایران در جام جهانی با وجود تجربه‌ اندک خود در برابر اسکاتلند به تساوی رسید و در برابر هلند و پرو شکست را پذیرا شد.
● حذف در گل‌شماری
تیم ایران برای صعود به جام جهانی ۱۹۹۰ ایتالیا در گروه تایلند، بنگلادش و چین قرار گرفت و با وجود این که گام‌های اولیه را با پیروزی ۴ بر صفر و ۸ بر یک در برابر تایلند و بنگلادش محکم برداشت، اما کسب پنج پیروزی و با قبول تنها یک شکست در برابر چین و به دلیل تفاضل گل از صعود بازماند. این درحالی بود که در این دوره سهمیه آسیا برای جام جهانی به ۲ تیم رسیده بود.
● ناکامی دوباره
تیم ایران مرحله نخست مقدماتی در رقابت‌های انتخابی جام جهانی ۱۹۹۴ آمریکا را با صدرنشینی در گروه خود آغاز کرد و در مرحله دوم در کنار تیم‌های کره جنوبی، ژاپن، عراق، کره‌شمالی و عربستان رقابت‌های خود را در دوحه قطر برگزار کرد. بازی‌های ضعیف و شکست برابر تیم‌های کره جنوبی، عراق و عربستان باعث شد تا ایران به جام جهانی نرسد.
● حماسه‌ای که در ملبورن رقم خورد
تیم ملی فوتبال ایران برای صعود به جام جهانی و دومین تجربه خود دیدارهای دشواری را پشت سر گذاشت و در روزی که کسی انتظار پیروزی و صعود ایران به جام جهانی را نمی‌کشید با خلق حماسه در ورزشگاه« آدلاید» شهر ملبورن استرالیا مجوز حضور در فرانسه را دریافت کرد.
تیم ایران در مرحله اول با کسب ۵ پیروزی و یک تساوی قاطعانه به مرحله دوم راه یافت و با پیروزی ۱۷ بر صفر در برابر مالدیو رکورد کم‌نظیری را از خود در فوتبال به جا گذاشت.
تیم ایران مرحله دوم را نیز با اقتدار آغاز کرد و در اولین دیدار خود و در کشور چین تیم ملی این کشور را با ۴ گل شکست داد. بازیکنانی چون مهدی مهدوی‌کیا، کریم باقری، علی دایی، خداداد عزیزی و... در این سال در دوران اوج خود بودند. ولی نزول تیم ایران، به‌خصوص در دیدارهای دور برگشت و شکست در برابر عربستان و قطر باعث شد تا ایران برای صعود به جام جهانی در بازی پلی‌اف قاره آسیا در ورزشگاه « جوهربارو» مالزی در برابر تیم ملی ژاپن قرار گیرد.
تیم ملی ایران با وجود گلزنی عزیزی و دایی ۳ گل در برابر ژاپن دریافت کرد تا تنها یک بخت و آن هم دیدار در برابر نماینده قاره اقیانوسیه را پیش‌رو داشته باشد.
تساوی در برابر این تیم در آزادی باعث شد تا کمتر کسی به صعود تیم ایران به جام جهانی ۹۸ فرانسه امیدوار باشد، ولی گل دقایق پایانی خدادادعزیزی باعث شد تا ایرانی‌ها دومین حضور خود در جام جهانی را جشن بگیرند و پس از این حضور بود که دروازه‌های فوتبال اروپا به روی بازیکنان ایرانی گشوده شد. برتری در برابر آمریکا، ارائه بازی‌های تماشایی در برابر یوگسلاوی و قبول تنها یک گل از این تیم و شکست در برابر آلمان خاطره‌ خوبی را از خود از این جام برجا گذاشت.
● فرصت طلایی که از دست رفت
کره جنوبی و ژاپن برای نخستین بار میزبان جام جهانی در قاره آسیا بودند که بسیاری از اهالی فوتبال معتقد بودند که با توجه به صعود مستقیم دو تیم کره جنوبی و ژاپن به جام جهانی به دلیل میزبانی این رقابت‌ها، تیم ایران راه ساده‌ای برای حضور در جام جهانی خواهد داشت. اما شکست بحث‌برانگیز تیم ملی در منامه و در برابر بحرین باعث شد ایران نتواند جواز حضور در نخستین جام جهانی هزاره‌ سوم را به‌دست آورد.
شکست ایران در برابر بحرین باعث شد تا ایران در مرحله پلی‌اف در برابر امارات قرار گیرد و‌ با پیروزی در برابر این تیم طبق قانون در مرحله پلی‌اف آسیا و اروپا در برابر تیم ملی فوتبال ایرلند قرار بگیرد.
تیم ایران در دوبلین با دو گل شکست را پذیرفت و باوجود پیروزی در ورزشگاه آزادی به دلیل تفاضل گل بهتر ایرلندی‌ها، بار دیگر از صعود به جام جهانی بازماند.
● جشن بزرگ ایرانیان در ورزشگاه آزادی
تیم ملی فوتبال ایران روز هفدهم خردادماه ۸۴ با رهبری برانکو ایوانکوویچ کروات، در آخرین دیدار خود در ورزشگاه بزرگ آزادی، از سد تیم بحرین گذاشت تا برای سومین بار گام به معتبرترین رقابت‌های فوتبال جهان بگذارد و صعود به جام جهانی را در این ورزشگاه جشن بگیرد.
در جام جهانی ۲۰۰۶ نیز برخلاف انتظاراتی که از ایران می‌رفت، شکست در برابر مکزیک و پرتغال و تنها تساوی ایران در برابر آنگولا باعث شد تا تیم ایران درست مثل جام جهانی ۱۹۹۸ تنها به یک امتیاز بسنده کند.
اکنون ایرانی ها امیدوارند تا با گذر از سد حریفان چهارمین حضور خود در جام جهانی را جشن بگیرند.

علی کهن‌نسب

منبع : روزنامه همشهری