قهر نکن، رفیق!

گاهی وقت‌‌ها دست خودت نیست؛ بدون اینکه بخواهی قهر می‌کنی، بدون اینکه فکر کنی قهر می‌کنی. اگر چیزی دلخواهت نباشد قهر می‌کنی و این‌قدر این کار را ادامه می‌دهی تا درونت آرام شود. حالا فرقی نمی‌کند به آن چیزی که می‌خواستی رسیده باشی یا نه. مهم این است که یک جوری مخالفت خودت را اعلام کنی.
قهر طبیعی است اما به شرطی که در حد طبیعی و منطقی باشد، نه مثل تو که این روز‌‌ها مرز‌‌ها را برداشته‌ای و سر هر مساله کوچکی قهر می‌کنی. به قهر معتاد شده‌ای، کلافه‌ات کرده، هیج جوری هم دست از سرت برنمی‌دارد. شاید هم تو از سر او دست برنمی‌داری؛ نه؟!...
یکی از نشانه‌‌های تنبیه، قهر است که افراد در مقابل رفتار‌‌های دیگران به صورت یکی از شکل‌‌های دیداری(ارتباط نداشتن)، چشمی، کلامی‌(قطع کلام) بروز می‌دهند که می‌تواند ریشه در زندگی بدوی یا اولیه افراد داشته باشد.
از دیدگاه پرویز رزاقی، روان‌شناس، قهر از واکنش‌‌های طبیعی انسان است که به صورت سرشتی، ژنتیکی یا محیطی به افراد منتقل می‌شود تا جایی که افراد در موقعیت‌‌های یکسان به شکل‌‌های گوناگونی قهر می‌کنند. کودک، زن یا مرد تفاوتی نمی‌کند، همه این افراد در موقعیت‌‌هایی که با ناکامی ‌مواجه می‌شوند یا به نیاز‌‌های مطلوب خود دست پیدا نمی‌کنند، برای ادای حق و... به درجات متعددی متوسل به قهر می‌شوند. بنا بر گفته‌های دکتر رزاقی قهر در روابطی که افراد انتظارات بیشتری از هم دارند و در تعاملات بیشتر هستند به مراتب، بیشتر رخ می‌دهد. کنش‌‌ها و واکنش‌‌ها، خواسته یا ناخواسته افراد را به سمت قهر سوق می‌دهد.
● قهر استرس‌زا است
به گفته دکتر رزاقی، قهر و عوامل ایجاد آن استرس‌زا هستند. اغلب افرادی ‌که سعی می‌کنند با توسل به قهر به سمت خواسته خود قدمی‌ مثبت بردارند متحمل استرس‌‌های زیادی می‌شوند.
خیلی از شما‌‌ شاید تجربه هجوم افکار منفی و خیال‌بافی را در قهر دارید و این اضطراب‌‌های دوران قهر برایتان ناآشنا نیست اما با این حال در سال‌‌های اخیر به نظر می‌رسد افراد بیشتر به این شرایط تن می‌دهند که کم‌حوصلگی و بی‌ارزش شدن روابط می‌تواند از جمله دلایل آن باشد.
● مردها کمتر قهر می‌کنند
اما شاید برای شما جالب باشد اگر بدانید برخی مردان در برابر این واکنش طبیعی انسان که جنسیت نمی‌شناسد موضع گیری‌‌هایی دارند. به این ترتیب که وقتی در موقعیتی قرار می‌گیرند که واکنش قهر را می‌طلبد با تصور اینکه این عمل منتسب به زنان است از اعمال آن خودداری می‌کنند.
دکتر رزاقی در رابطه با چنین اعتقاداتی می‌گوید: «قهر در هر دو جنس طبیعی است اما شواهد عینی نشان داده است که قهر بیشتر در زنان دیده می‌شود، هرچند که تحقیقات منسجمی‌ در این رابطه وجود ندارد اما اغلب زنان برای احقاق حق بیشتر از این رفتار استفاده می‌کنند.»
شاید یکی از علت‌‌های مهم این تفاوت به نوع نگرش این دو جنس بر می‌گردد. اغلب مردان قهر را یک ضعف تلقی می‌کنند در حالی که زنان این گونه به آن نگاه نمی‌کنند. به‌طور معمول بر مردان قانون همه یا هیچ حکم فرما است. یا رابطه‌ای را قطع می‌کنند یا به آن ادامه می‌دهند اما زنان این طور نیستند.
دکتر رزاقی هم با تایید این موضوع می‌گوید: «در بسیاری از موارد مردان غریبه پس از یک دعوای اتفاقی با هم دوست و رفیق شده‌اند اما خانم‌‌ها برعکس. از سویی دیگر به نظر می‌رسد چون ارتباط کلامی ‌در خانم‌‌ها قوی‌تر است در نتیجه آنها بیشتر از قهر استفاده می‌کنند چرا که قهر روندی است که نشان می‌دهد ارتباط به‌طور کامل قطع نشده و دوباره آشتی اتفاق می‌افتد که در این ارتباط و تعامل دوباره ارتباط کلامی‌کمک‌کننده است اما چون مردان به‌طور معمول در ارتباطات کلامی ‌ضعیف‌اند رابطه را قطع می‌کنند یا ادامه می‌دهند و رابطه حد واسطی به نام قهر نمی‌شناسند.»
● قهرت را درمان کن
هیچ فکر کرده‌ایم ما یا دیگران چرا قهر می‌کنیم؟ لطفا این موضوع اگر برایتان مهم نیست سعی کنید مهم باشد چرا که بیش از دیگرآزاری شما را آزار می‌دهد.
دکتر رزاقی درباره افرادی که بیشتر قهر می‌کنند، می‌گوید: «این افراد احتیاج به مطرح شدن، حل مشکلات یا جلب توجه دارند و بسیاری مواقع از نداشتن اعتماد به نفس رنج می‌برند. در حالی که این قهرها راه درمان دارد و اگر نمی‌خواهید بیش از این دوستان و آشنایان خود را از دست بدهید و می‌خواهید کمتر خودتان را آزار بدهید دست به کار شوید و از این داروها برای درمان قهر استفاده کنید:
● ۷ توصیه پایانی
▪ قوه شناخت خود را نسبت به عوامل تنبیه دیگر بالا ببرید و بدانید قهر به‌تنهایی چاره‌ساز نیست برای مثال پاداش و امکانات را حذف کنید.
▪ از روش‌‌های ارتباطی جایگزین برای اعلام احساس و نظر خود استفاده کنید.
▪ اعتماد به نفس خود را افزایش بدهید.
▪ مهارت‌‌های کلامی خود را تقویت کنید.
▪ چون افراد درون‌گرا ارتباط کلامی‌شان ضعیف‌تر است به نسبت بیشتر از قهر استفاده می‌کنند پس یکی از راهکارها افزایش تعاملات اجتماعی است.
▪ به دیگران هم برای ابراز نظر و احساس اجازه بدهید. شاید دیگران حرفی برای گفتن دارند که موجب رفع قهر می‌شود.
▪ افکار و رفتار منفی را کم‌کم دور بریزید و بیشتر به موضوع‌های مثبت فکر کنید.
● ۶ شرط قهر جوانمردانه!
▪ موضوع قهر را برای طرف مقابل مشخص کنید.
▪ از قهر در جمع استفاده نکنید.
▪ راه آشتی را باز بگذارید و هر چیزی از دهانتان بیرون می‌آید، نگویید.
▪ قهر نباید طولانی مدت باشد چون ازمیزان تاثیر گذاری آن کم می‌شود.
▪ اگر موضوع قهر برای طرف مقابل مهم نیست قهر چاره کار شما نیست.
▪ در قهر و آشتی به ویژه در رابطه مادر و فرزندی والدین بلافاصله عذر خواهی مکرر کودک را نپذیرند. چرا که این امر موجب تکرار رفتار غلط و تقویت عذرخواهی مکرر و در نتیجه اصلاح نشدن رفتار نامناسب و درنهایت کاربرد نامناسب قهر از سوی والدین می‌شود البته در نپذیرفتن عذرخواهی هم زیاده‌روی نکنید.

افسانه بهرامی

منبع : روزنامه سلامت