زنان زمینی در منظومه شمسی

فضانورد، بنابر تعریف سایت رسمی ناسا، به فردی اطلاق می‌شود که سفینه‌ای فضایی را هدایت کرده و یا در فضا و برنامه‌های فضایی مشغول به‌کار باشد.
فضانوردان در سفینه‌ها و ایستگاه‌های فضایی کار می‌کنند و ماهواره‌ها را به راه انداخته و هدایت می‌کنند و در فعالیت‌های علمی فضایی شرکت می‌کنند.ناسا، معتبرترین آژانس فضایی برای سهولت بیشتر و فراهم آوردن امکانات بهتر برای فضانوردان تاسیس شد و همانند همه فعالیت‌ها و موسسات پیشین در طول تاریخ، زنان نیز به سرعت به این ارگان پیوستند و در کنار مردان به موفقیت‌های عظیمی دست پیدا کردند.زنان ناسا در فعالیت‌های جانبی از قبیل تشویق زنان و دختران جوان برای پیشرفت در ریاضیات، علوم و تکنولوژی بسیار فعال و موثر بوده‌اند.در طول تاریخ زنان بسیاری در این زمینه‌ها خوش درخشیده‌اند. پروژه‌های فعالانه زنان ناسا، زنان بااراده‌ای را نشان می‌دهد که از داشتن شغل‌های مهم و موفقیت‌آمیز لذت می‌برند و نشان می‌دهند که این گروه از زنان چگونه مسوولیت‌های شخصی و حرفه‌ای را در کنار هم به تعادل می‌رسانند.
در زیر به معرفی چند زن برجسته ناسا می‌پردازیم:
● آدریا نوسی اوکامپو اوریا؛ مدیر ماموریت‌های علمی ناسا و مجری برنامه‌ها
اوکامپو اوریا به عنوان مجری برنامه‌ها و مدیر ماموریت‌های علمی ناسا مسوول ماموریت فضانورد «جونو» به سیاره مشتری بود و همچنین مسوولیت پروژه مشترک ناسا با آژانس فضایی اروپا را در ماموریتی به ونوس برعهده داشت.در فاصله سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۲ وی در بخش‌های علم فضا و روابط خارجی به عنوان مجری برنامه‌ها برای ماموریت‌های علمی فضایی بین‌المللی مشغول به کار بود. وی فعالیت‌های مشترک با آژانس فضایی اروپا، روسیه، ژاپن و آرژانتین را مدیریت می‌کرد.
به عنوان مجری طرح وی مسوولیت‌ توسعه، هماهنگ‌سازی، تهیه ابزار مورد نیاز و بودجه برای این ماموریت‌ها را برعهده داشت.وی همچنین مدیر دفاتر روسیه، اسپانیا، پرتغال و آمریکای لاتین در بخش روابط خارجی ناسا بود.وی در دوران تصدی‌اش به عنوان یکی از مسوولین ناسا، همچنین در مرکز علوم زمینی در بخش‌های زمین‌شناسی محض و خطرات طبیعی انجام وظیفه می‌کرد.
پیش از اینکه «اوکامپو» در ناسا مشغول به کار شود، در آزمایشگاه نیروی محرکه موسسه تکنولوژی کالیفرنیا به عنوان محقق و دانشمند فعالیت می‌کرد. وی از سال ۱۹۷۳ در این موسسه بود.در سال ۲۰۰۵ این دانشمند محقق در بخش طیف سنجی اشعه‌ گامای قمر ادسیه مریخ مشغول به کار شد. در سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۴ عضو ارشد تحقیقات در آژانس فضایی اروپا، تحقیقات در زمینه مقایسه و مطالعه سیارات منظومه شمسی را هدایت می‌کرد.
وی در موسسات ملی و بین‌المللی فراوانی فعالیت داشته و جوایز و تقدیرهای بسیاری دریافت کرده است.
▪ در سال ۲۰۰۴ به عنوان مشاور ارشد یونسکو در سال ملی زمین‌شناسی برگزیده شد.
▪ در همان سال از سوی اتحادیه دانشگاه‌های کالیفرنیا به عنوان فارغ‌التحصیل نمونه انتخاب شد.
▪ در سال ۲۰۰۴ از سوی موسسه علمی پت‌ مک کورمیک جایزه ویژه را به خود اختصاص داد. این جایزه به افرادی تعلق می‌گیرد که فراتر از انتظارات علمی عمل کرده‌اند.
▪ در سال ۲۰۰۳ مجله دیسکاوری نام وی را در میان ۵۰ زن مهم در فعالیت‌های علمی قرار داد.
▪ در همان سال جایزه علمی کلمبیا را دریافت کرد.
▪ در سال ۲۰۰۲ به عنوان یکی از چهره‌های برجسته علمی و پیشرو در علم فضایی برگزیده شد.
▪ در سال ۱۹۹۷ جایزه علم و فناوری را از سوی موسسه چیکانو برای زحماتش در علم به خود اختصاص داد.
▪ در سال ۱۹۹۲ عنوان زن سال در علم را از سوی کمیسیون زنان لس‌آنجلس از آن خود کرد.
اوکامپو مدرک لیسانس خود را در رشته زمین‌شناسی و با گرایش اجرام آسمانی از دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در لس‌آنجلس دریافت کرد. وی تحصیلات خود را در مقطع فوق‌لیسانس در رشته علوم زمین‌شناسی از دانشگاه ایالتی کالیفرنیای شمالی به پایان برد و مدرک دکترای خود را از دانشگاه هلند دریافت کرد.
● الن اوکوا، نخستین زن فضانورد اسپانیولی
الن اوکوا، نخستین زن اسپانیولی بود که به فضا سفر کرد. امروزه روبه‌رو شدن با زنان فضانورد تعجب‌برانگیز نیست و این عامل مشوقی است برای زنان تا در این‌گونه فعالیت‌ها شرکت کرده و استعدادهای خود را به همگان نشان دهند. در حال حاضر ۲۷ نفر از اعضای اصلی ناسا زن هستند که ۹ نفر از آنها اسپانیولی هستند. چهار ماموریت وی سفرهای تحقیقاتی به جو زمین بوده است و دو ماموریت دیگر نیز برای ایستگاه فضایی بین‌المللی انجام داده است. اولین سفر مخاطره‌آمیزش در سال ۱۹۹۳ بود که به یک ماموریت ۹ روزه در شاتل فضایی دیسکاوری رفت.
در حالی که بیشتر وقتش صرف استفاده از یک بسته پر از وسایل پیچیده علمی برای درک بهتر موقعیت خورشید بر زمین می‌شد، ولی با این حال چند دقیقه‌ای را برای استفاده از فلوتی که با خود آورده بود، پیدا می‌کرد.
وی به عنوان یک فلوت‌زن کلاسیک متوجه شد که نواختن ابزار موسیقی در فضا چندان تفاوتی با زمین ندارد. به خاطر فشرده بودن فضای داخل کابین شاتل، فلوت در فضا نیز مثل همیشه عمل می‌کرد.
اوکوا که دارای مدرک دکترا در رشته مهندسی برق است، پیش از پیوستن به ناسا به عنوان محقق در آزمایشگاه‌های ملی ساندیا در کالیفرنیا و محقق و مدیر مرکز تحقیقات ناسا در کالیفرنیا مشغول به کار بود.
وی جوایز متعددی از جمله جایزه پیشرفت‌های چشمگیر زنان در فضا، جایزه اسپانیولی آلبرت بائز برای تلاش‌های تکنیکی چشمگیر در زمینه بشریت و جایزه پیشرو در میراث اسپانیا به‌دست آورده است.
● پگی ویتسون، نخستین فرمانده زن ایستگاه فضایی
در اولین ماه‌های سال ۲۰۰۷، پگی ویتسون فضانورد ناسا به عنوان فرمانده ایستگاه فضایی بین‌المللی انتخاب شد. وی نخستین زنی است که یک ماموریت ایستگاه فضایی را هدایت می‌کند.
هنگامی که از ویتسون در مورد احساسش نسبت به نخستین فرمانده زن بودن سوال شد، گفت: «من فکر می‌کنم خیلی عالی است که فرصت ایفای این نقش به من داده شده است. ولی به عقیده من در نظر گرفتن تعداد زنان دیگری که در ناسا کار می‌کنند، نیز بسیار مهم است.»
وی برای آشنایی بیشتر با روش‌ها و سیستم‌های ایستگاه فضایی بیشتر از یک هفته را به صورت آزمایشی به همراه چند فرمانده و مهندس پرواز دیگر این دستگاه را هدایت کرد.این دومین ماموریت شش‌ماهه ویتسون بود. او پیش از این به عنوان مهندس پرواز در سال ۲۰۰۲ مشغول به کار بود و در آنجا نخستین کارمند علمی ایستگاه فضایی ناسا در هدایت طرح‌های تحقیقاتی شد.وی از کودکی به کار مردانی که به ماه سفر می‌کردند علاقه‌مند بود و تصمیم گرفت پس از فارغ‌التحصیلی از دبیرستان به فضا سفر کند. در همان سال ناسا اولین گروه فضانوردان زن خود را برگزید.
ویتسون تصمیم داشت برای ناسا مشغول به کار شود یا به عنوان فضانورد یا دانشمند.او مدرک لیسانس خود را در سال ۱۹۸۱ در رشته زیست‌شناسی و شیمی اخذ کرد و در سال ۱۹۸۵ نیز مدرک دکترای خود را در رشته بیوشیمی گرفت. در سال‌های ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۳ ویتسون به عنوان بیوشیمیدان در تحقیقات پزشکی و بخش تحقیقات ناسا در مرکز فضایی جانسون در هوستون مشغول به کار شد.
پس از بازگشت ویتسون از فضا در آوریل ۲۰۰۸، وی عنوان دیگری را نیز به مجموعه افتخاراتش اضافه خواهد کرد. او بیشتر از هر زن دیگری در طول تاریخ در فضا وقت گذرانده است.
● الیزابت مسر، مهندس تیم سنجش نیروی محرکه
الیزابت مسر، مهندس ناسا در مرکز فضایی استنیس در می‌سی‌سی‌پی، دستیار مدیر عملیات آزمایشی و مدیر پروژه مرکز طرح‌های خلاق و سیستم مدیریت داده است. هدف این سیستم فراهم کردن دستیابی به داده‌های مهندسی برای یکی از مهم‌ترین آزمایشات سنجش نیروی محرکه است.علاقه‌مندی مسر به فضانوردی زمانی آغاز شد که وی در رشته مهندسی کشاورزی در دانشگاه ایالتی می‌سی‌سی‌پی مشغول به تحصیل بود. پس از مدت کوتاهی رشته خود را به مهندسی فضا تغییر داد.
وی سپس به مرکز تجزیه موتورهای توربینی و گروه طراحی ملحق شد. کار اولیه او این بود که پمپ‌های توربینی را برای پروژه آزمون آماده کند. پس از آن مسوولیت همه عملیات‌های آزمایش موتورها را در پروژه برعهده گرفت.
▪ در سال ۱۹۹۴ به عنوان سرپرست آزمون دستگاه‌های جریان سرد اکسیژن انتخاب شد.
▪ در سال ۱۹۹۶ با همان سمت به مرکز استینس منتقل شد.
▪ در سال ۱۹۹۹ در راه‌اندازی آزمون تست موتور راکت های هیبرید در برنامه مدیریت هیبرید ناسا نقش مهم و موثری را ایفا کرد.
▪ در سال ۲۰۰۳ ناسا برای فعالیت‌های بی‌دریغ از وی تقدیر به عمل آورد و مدال افتخاری پیشرفت را به وی اهدا کرد. او همچنین جایزه ویژه خدمات برای توسعه طراحی و سیستم‌های مدیریت داده را به خود اختصاص داده است. مسر فعالیت خود را به ناسا محدود نکرده است. وی همچنین عضو موسسه هوانوردی و فضانوردی آمریکا و کمیته تکنیک سیستم‌های عملیاتی دیجیتال است.

فاطمه محمدی‌نژاد

منبع : روزنامه تهران امروز