عبدالله نوری: چک سفید امضا نمی‌دهم

هفته پیش برخی از نویسندگان شهروند امروز به منزل عبدالله نوری رفتند تا با او دیدار و نظراتش را در خصوص انتخابات سال آینده جویا شوند. این دومین دیدار روزنامه‌نگاران با اوست. پیش از این برخی دیگر از روزنامه‌نگاران به دیدار نوری رفتند و برخی از جزئیات جلسه او را منتشر کردند که باعث گلایه نوری شد. دیدار اخیر روز دوشنبه ۸ شهریور صورت گرفت.
در این دیدار که با پرسش‌های مطرح روز آغاز شد، بلافاصله این پرسش از او صورت گرفت که «طرح نامزدی عبدالله نوری و اصرار برخی افراد و گروه‌های دانشجویی، سیاسی و حتی جریان روشنفکری» از چه بابت است؟ این سوال، البته با یک تحلیل از سوی روزنامه‌نگاران همراه شد که برخی با مطرح کردن نام نوری، به دنبال اجرای سه سناریوی متفاوت هستند.
عده ای بر آن هستند که در وضعیت موجود، چالشی ایجاد کنند تا از کنار آن بتوانند یک اپوزیسیون را ساماندهی کنند. برخی دیگر طرح نامزدی نوری را برای ایجاد یک جنبش اجتماعی، سیاسی مطرح می‌کنند. این گروه الزاما به دنبال این نیست که نوری به عنوان کاندیدای مقام ریاست‌جمهوری مطرح شود بلکه آنها به دنبال آن هستند که نوری در مقام یک رهبر اصلاح‌طلب وارد میدان شود و بتواند جریان جدید و مستقلی را هدایت کند. عموما گروه‌های دانشجویی به چنین الگو و ایده‌ای می‌اندیشند. پس از همین زاویه حضور عبدالله نوری در انتخابات و خروج از زاویه خانه ولو به قیمت ردصلاحیت، مطلوب این گروه است.
اما گروه آخر از طرح نام عبدالله نوری، به دنبال سناریوی سوم هستند. این گروه که برخی از احزاب و شخصیت‌های اصلاح‌طلب را شامل می‌شود، بر آن هستند، عبدالله نوری مجددا به عرصه سیاست بازگردد و در جریان مناسبات اصلاح‌طلبان قرار گیرد. این گروه البته واقف به آرا و نظرات و همچنین جایگاه او در جامعه و میان جوانان هستند و می‌خواهند با طرح چندباره نام او، فضایی را فراهم آورند تا او در میدان حاضر شود و از کاندیدایی بخصوص، همچون سیدمحمد خاتمی دفاع کند و آرای حامیان نوری، به سبد خاتمی ریخته شود. از این منظر، این افراد نیز عبدالله نوری را برای ترغیب و تشویق خاتمی جهت شرکت در انتخابات، چهره مهمی می‌دانند.
پس از این شروع نفس‌گیر، بحث‌های دیگری نیز در این جلسه درگرفت. بحث‌هایی مبنی بر اینکه آیا اساسا او – عبدالله نوری – از سوی حاکمیت تایید صلاحیت خواهد شد یا خیر. مناسبات او با دیگر اصلاح‌طلبان، چگونه است و چگونه خواهد شد. زیرا برخی از جریان‌های اصلاح‌طلب که قبلا از حامیان پروپاقرص او بودند، اکنون با طرح نام خاتمی، پنهان نمی‌کنند که او را برای شرایط جدید نمی‌‌خواهند.
از میان این بحث‌ها، جمع علاقه‌مند شد که مناسبات او با سیدمحمد خاتمی و مهدی کروبی را بداند و سپس گمانه‌زنی‌ها به شرایط انتخابات آینده، نوع رقابت، مشارکت مردم و همچنین سلامت انتخابات کشیده شد و اینکه جناح مقابل قرار است در برابر اصلاح‌طلبان از چه ابزاری استفاده کند و اکنون در چه فضایی سیر می‌کند.
پس از آنکه روزنامه‌نگاران مستقل، هر یک نظرات خود را بیان کردند، منتظر آن ماندند تا نظرات شیخ را نیز بشنوند. خصوصا آنکه مواضع متفاوتی در مطبوعات به او نسبت داده شده بود و هیچ کس به درستی نمی‌دانست که او در شرایط جدید به چه می‌اندیشد و دنبال چه سازوکاری است و آیا اساسا قصد دارد در انتخابات، چنان‌که برخی گروه‌های دانشجویی تبلیغ می‌کنند، شرکت کند یا خیر.
نوری که سخن آغاز کرد، وضعیت فعلی را تحلیل کرد و سپس به بحث انتخابات ریاست‌جمهوری رسید و یادآور شد که تردیدی وجود ندارد،‌ افرادی که می‌توانند در مقام ریاست‌جمهوری قرار بگیرند و به صلاحیت‌های خود نیز آگاهی دارند، باید شرعا و عقلا خود را به مردم عرضه کنند و ابا نداشته باشند که در این میدان نخبگان و مردم را به سوی خود جلب کنند.
از نظر او مقام ریاست‌جمهوری، نه‌تنها کم‌اهمیت نیست بلکه تعبیر آن به «تدارکاتچی» نیز درست نیست. رئیس‌جمهور می‌تواند حتی در وضعیت فعلی و با همین قانون اساسی، نقش تاثیرگذاری داشته باشد و از این مقام استفاده احسن را ببرد. کافی است فردی که در این مقام قرار می‌گیرد از حقوق و وظایف خود آگاه باشد و بر آنها استوار بماند. اینگونه نباشد که از حداقل حقوق خود برای جلب رضایت رقیبان استفاده ببرد. بلکه باید از حداکثر حقوق خود به عنوان منتخب و نماینده مردم استفاده کند حتی اگر مجبور شود که در عمل سختی‌ها و ناملایماتی را تحمل نماید.
نوری اگرچه نام از کسی نبرد، اما این اواخر محمود احمدی‌نژاد، قدرت خود را به رخ مخالفانش کشید. در حالی که مجلس و مراجع و بسیاری از روحانیون و متدینین از اظهارات رحیم مشایی، معاون او در خصوص دوستی ایران با مردم اسرائیل ناخرسند و جمعا به دنبال برکناری مشایی بودند ، محمود احمدی‌نژاد، مقابل آنها تمام قد ایستاد و از معاون خود دفاع کرد و حتی سخنان او را سخنان دولت خواند، اتفاقی که در دوران اصلاحات در حمایت و اصرار بر مواضع به حق و دفاع بر سر نیروهای مؤثر دولت رخ نداد و وزیران خاتمی با اندک انتقاد، یا فشار، مجبور به ترک کابینه شدند.
سخنان عبدالله نوری، البته یک فراز دیگر نیز داشت. او از حضور متفاوت اصلاح‌طلبان در انتخابات سخن گفت و خواست که اگر قرار است آنها پا به عرصه انتخابات بگذارند، تجربیات سالیان پیش را مدنظر قرار دهند و از نتایج تجارب و آزمون‌ها، درس گیرند و خطاها را تکرار نکنند و با رویکردی جدید به صحنه درآیند. به همین علت نیز یادآور شد که مشابه این سخنان را نیز در دیداری که با سیدمحمد خاتمی اخیرا داشته، بیان کرده و به او توصیه کرده است که اگر می‌خواهد در انتخابات حضور یابد، باید به‌گونه‌ای متفاوت ظاهر شود. اشاره او شاید به این است که اگر کسی می‌خواهد رئیس‌جمهور شود باید به فکر تنظیم روابط خود با مردم باشد نه اینکه روابط خود را در سطح جناح رقیب تنزل دهد و به خواست آنها کابینه تعیین کند. اگر می‌خواهد به هر قیمت در قدرت بماند، خب کابینه‌ای معرفی کند که رقیب بپسندد. اما اگر می‌خواهد کاری به نفع مردم انجام دهد باید «مردان» خویش را به همکاری فراخواند و هراسی از این حیث به دل راه ندهد. او البته تاکید کرد که حضور متفاوت، نشانه و آثاری دارد و اولین نشانه آن از جمله این است که به موقع تصمیم بگیرد که آیا در انتخابات می‌خواهد شرکت کند یا نه؟ اگر نه؛ اعلام کند و به مردم بگوید که نمی‌آید. اما اگر تصمیم به شرکت دارد باید بر مواضع خود استوار بماند.
نوری البته به درستی معتقد بود که اصلاح‌طلبان باید اجماع کنند و یک نامزد را معرفی نمایند. از تفرقه بپرهیزند و بدانند که جناح رقیب به دنبال همین تفرقه‌هاست. به همین علت نیز اصلاح‌طلبان باید بدانند نامزدی را باید معرفی کنند که شبهه‌ای درباره او وجود نداشته و چندین ویژگی را دارا باشد. اول آنکه امکان حضور او در انتخابات میسر باشد، سپس تا حد ممکن همه بر نام او اجماع کنند و سوم بدانند که ضمن معرفی نامزد، باید نسبت به لزوم سلامت انتخابات نیز حساسیت و دغدغه داشته باشند و بر آن پافشاری و پایداری کنند و اگر در انتخابات پیروز شدند بر مواضع خود پایمردی کنند و گامی به عقب برندارند.
شاید از همین زاویه بود که استنباط جمع این شد اگر هر یک از دو نامزد اصلی اصلاح‌طلبان، یعنی خاتمی یا کروبی، نامزد شوند، به علت تفرق در آرا وی ( نوری ) کاندیدا نخواهد شد و با هیچ‌کدام از‌آن دو نفر رقابت نخواهد کرد تا تقابلی صورت نگیرد. ضمن آنکه اگر مشاهده کند که نامزد اصلاح‌طلبان با ضعف‌ها و کاستی‌ها مماشات نکرده و رفتار متفاوتی نسبت به گذشته در پیش گرفته، از او حمایت خواهد کرد در غیراین صورت به هیچ نامزدی چک سفید امضا و تأییدیه مطلق نمی‌دهد.
نوری در این دیدار به صراحت سخن گفت و از خلال گفته‌هایش معلوم شد که تاکنون از هیچ نامزد و فردی که قصد شرکت در انتخابات را دارد یا احتمال حضور او می‌رود، حمایت نکرده است: «حتی نگفته‌ام که خودم نامزد می‌شوم یا نامزد نمی‌شوم.»
عبدالله نوری پیش از این نیز دیداری با برخی از اصلاح‌طلبان داشت که خبر آن در همین صفحه منتشر شد. از همان منظر و شناختی که نسبت به سه حزب کارگزاران، مجاهدین انقلاب و مشارکت نسبت به خود پیدا کرده بود، در این جلسه استنباط عمومی بر این نکته استوار شد که در موضوع نامزدی او باید حمایت قاطع و فراگیری وجود داشته باشد، به همین دلیل او به دو کاندیدای نام‌آشنای جبهه اصلاحات اشاره کرد و آنها را دارای صلاحیت‌های ذاتی و مزیت‌های شخصی دانست و یادآور شد: " از یکسو شانس رای خاتمی قابل توجه است و از سوی دیگر تلاش‌های اخلاقی و اجتماعی کروبی را نمی‌توان نادیده گرفت."
جلسه روزنامه‌نگاران مستقل و شخصیت‌های مطبوعاتی در حالی پایان یافت که همه دریافتند اولا عبدالله نوری، نگاه واقع‌بینانه‌ای به وضعیت خود دارد و ثانیا می‌داند که از هم‌اکنون نباید خود را خرج کسی کند.

اکبر منتجبی

منبع : شهروند امروز