جنگ قفقاز و ارتباط آن با مسائل خاورمیانه

برخی از صاحبنظران سیاسی بلا‌فاصله پس از آغاز جنگ به ربط آن با برنامه هسته‌ای ایران پرداختند و آن را از زوایای گوناگون تحلیل کردند، در این مورد اما آیا روس‌ها در دیگر مناطق خاورمیانه هم به تجدیدنظر در سیاست‌های خود خواهند پرداخت؟ آنها چه تعاملی با رژیم اسرائیل که به صورت مستقیم در امر آموزش و تجهیز ارتش گرجستان نقش داشته، خواهند داشت؟ این مقاله بر آن است تا به صورت مختصر به این سوال پاسخ دهد.
منابع خبری چند روزی است که به نقل از منابع سیاسی و نظامی روسی گزارش می‌دهند این کشور بر آن است تا به نوعی اسرائیل را که دخالت بی‌جایی در امور گرجستان کرده، تنبیه کند. اسرائیل از طرف روس‌ها متهم است که علا‌وه بر آموزش، در امر تسلیح گرجستان هم نقش داشته است، هواپیماهای بدون سرنشین شناسایی، مسلسل‌های سنگین از نوع تافور، تجهیزات جنگ‌های الکترونیک، موشک‌های ضدهوایی و سلا‌ح‌های سبک و دیگر تجهیزات انفرادی از جمله این امکانات است که اسرائیل در اختیار گرجی‌ها قرار داده است. ‌
یک ماه پیش از شروع جنگ و آشکار شدن همکاری نظامی گسترده اسرائیل با ارتش گرجستان، جنگنده‌های روسی یک هواپیمای بدون سرنشین گرجی که ساخت صنایع نظامی اسرائیل بود را سرنگون کردند؛ آن زمان برخی از منابع اسرائیلی آن را هشداری از طرف روس‌ها برشمردند که حق دخالت ندارید. براساس گزارش‌های منتشر شده، روسیه قصد دارد در اولین مرحله از برنامه خود ارتش سوریه را به موشک‌های میانبرد اسکندر مجهز کند. این موشک‌ها با برد ۲۰۰ کیلومتر قابلیت حمل کلا‌هک هسته‌ای را دارند و به گفته کارشناسان نظامی در نوع خود بی‌نظیر بوده و از دقیق‌ترین موشک‌های زمین به زمین در جهان است. مقامات نظامی اسرائیلی هم اعتراف کرده‌اند وجود این موشک در سامانه نظامی هر کشوری می‌تواند توازن را به شدت به نفع آن کشور تغییر دهد.
همین مقامات در مقالا‌تی که طی روزهای گذشته در مطبوعات این رژیم چاپ‌شده می‌گویند: در صورتی که سوریه به این سامانه مجهز شود، تنها دو راه در برابر اسرائیل قرار دارد؛ راه اول آنکه دولت عبری برای سومین بار ظرف سه سال گذشته نظام دفاع موشکی خود را تغییر دهد که این هزینه بسیار سنگینی دارد و راه دوم هم حمله به سایت‌های این موشک‌ها است که این هم خطراتی را در بردارد که این خطرات هم به حضور کارشناسان روس در امر آموزش و راه‌اندازی این سیستم باز می‌گردد که در صورت حمله امکان کشته شدن کارشناسان و متخصصان این کشور وجود دارد. ‌ اما در برابر خدماتی که احتمالا‌ سوری‌ها به روس‌ها می‌دهند، این احتمال هم وجود دارد که روس‌ها اقدام به ایجاد پایگاه‌های نظامی در خاک سوریه کنند. پایگاه‌های هوایی، زمینی و دریایی که سوریه در اختیار روس‌ها قرار می‌دهد، می‌تواند در برابر قدرت نظامی اسرائیل تعادل معناداری ایجاد کند. روس‌ها همچنین سیستم‌های پیشرفته ضدهوایی از نوع اس ۳۰۰ و پانیتسر و همچنین تور ام یک را می‌توانند در اختیار سوریه به عنوان کشوری که قسمتی از خاکش در اشغال اسرائیل است قرار دهند که این سیستم‌ها به راحتی جنگنده‌های اسرائیلی را در هر ارتفاع و نوعی سرنگون می‌کنند.
در این میان هر چند رئیس‌جمهور گرجستان در مصاحبه خود با روزنامه ‌هاآرتص اعلا‌م می‌کند که تنها از اسرائیل هواپیماهای جاسوسی خریداری کرده است، اما کشف تجهیزات پیشرفته ساخت صنایع نظامی اسرائیل در جنگ اخیر هیچ شکی را برای روس‌ها باقی نگذاشته که رژیم عبری در صدد آن بوده است به نوعی با روس‌ها به بازی بپردازد تا این کشور در همکاری‌های خود با ایران و سوریه کوتاه بیاید، اما آیا تمام این اقدامات می‌تواند نتیجه‌ای برای اسرائیل داشته باشد؟ بدون شک اسرائیل بدون چراغ سبز آمریکا به آموزش و تجهیز ارتش گرجستان اقدام نکرده است و روس‌ها هم هشیارتر از آن هستند که این معنی را درک نکنند، بنابراین باید منتظر ماند و دید که روس‌ها چگونه در صدد تنبیه کردن اسرائیل برخواهند آمد و آیا آنها در مورد برنامه هسته‌ای ایران هم راه دیگری خواهند پیمود؟ سیاستمداران روس همان‌گونه که ساکاشویلی و آمریکا را در ماجرای گرجستان مات کردند، این توانایی را هم خواهند داشت که این اقدام را در ابعاد دیگر هم انجام دهند که این امر هم مستلزم عدم معامله روس‌ها است.

کریم جعفری

منبع : روزنامه اعتماد ملی