مستند بی.بی.سی درباره برنامه هسته‌ای ایران پخش شد

این مستند خبری یكساعته حاصل كار یك گروه خبری است كه ماه فوریه (اسفند) به همراه بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران رفتند. در این فیلم مستند، تاسیسات هسته‌ای ایران مرموز و اسرارآمیز به تصویر كشیده شده‌اند و موسیقی تندی مصاحبه‌ها را پیوند می‌هد اگر چه تصاویر مربوط به ایران در این فیلم با چاشنی آهنگ سنتور ایرانی ارایه شده است. تصاویر در این فیلم بی‌قرارند از سی و سه پل در اصفهان به مراسم رژه نیروهای "معمر قذافی" در لیبی، از آنجا به كره‌شمالی و از آنجا به پاكستان و جلو خانه عبدالقدیر خان در پاكستان می‌روند و گاهی تصویر آزمایش یك بمب هسته‌ای فیلم را به دنباله آن پیوند می‌دهد. گفت و گپ "محمد البرادعی" رئیس آژانس انرژی هسته‌ای با "محمد جواد ظریف" عضو هیات نمایندگان ایران در مذاكرات هسته‌ای، در وین، گفت و گوی "سیروس ناصری" با خبرنگاران، اظهارات بازرسان و صحبتهای "استفان رید میكر" مشاور وزیر خارجه آمریكا در امور تسلیحات از دیگر بخشهای فیلم است. كارگردان این فیلم "پل كنیون" و مدیر اجرایی آن "كارن اوكانر" است و "اولی بوتل" دستیاری این پروژه را بر عهده دارد. این فیلم را گروه برنامه "این دنیا" تهیه كرده است و تولیدكنندگان آن معتقدند كه به پشت صحنه فعالیت گروه ناظران هسته‌ای سازمان ملل (آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای) به هنگام بررسی دقیق توانایی هسته‌ای ایران راه یافته‌اند. آنچه در زیر می‌آید خلاصه‌ای از دستاورد آنان است:
برای تقریبا دو دهه تاسیسات هسته‌ای اصلی ایران مخفی نگه داشته شده و كشور اسلامی می‌گوید در حال تهیه انرژی هسته‌ای برای اهداف كاملا صلح جویانه است اما آمریكا معتقد است ایران درحال تهیه سلاح‌های كشتار جمعی است و قصد دارد پرونده این كشور را به شورای امنیت سازمان ملل ببرد.
"آیا ایران برنامه تولید سلاح هسته‌ای دارد؟ و اگر دارد دنیا چكار می‌تواند بكند؟"
ما با بازرسان هسته‌ای آژانس به ایران سفر كردیم و با طرفهای مذاكره كننده ایرانی كه همچنان مصر بودند چیزی برای مخفی كردن ندارند، ملاقات كردیم. ما همچنین با محمدالبرادعی مدیركل آژانس ملاقات كردیم، مردی كه در معركه كشورهای مشتاق به پیوستن به كلوب هسته‌ای و كشورهای عضو كلوب كه به بیگانگان اعتماد ندارند، گیر افتاده است.
آیا ایران می‌تواند بازرسان آژانس را متقاعد كند كه این كشور قابل اعتماد است؟
البرادعی می‌گوید:" من بارها به ایرانیان گفته‌ام هر چقدر بیشتر شفاف باشید برایتان بهتر است زیرا ما هرگز نخواهیم توانست اعتماد و اطمینان ایجاد كنیم مگر اینكه بی‌پردگی كامل شما را ببینیم." اگر ایران از تعلیق برنامه هسته‌ای خود امتناع كند دیپلماتها ممكن است مجبور به بررسی راهكارهای نظامی شوند.

آیا این كلوب در آستانه پذیرفتن یك عضو جدید است یا آمریكا صبر خود را نسبت به تلاش‌های دیپلماتیك از دست می‌دهد. آمریكا معتقد است ایران به مدت ‪ ۲۰‬سال حقیقت را نگفته است و محمد البرادعی باید تصمیم بگیرد كه آیا این مساله درست است یا آیا دیپلماسی می‌تواند از یك رویارویی تمام‌عیار جلوگیری كند. اولی بوتل دستیار تهیه‌كننده این فیلم گفت: سه ماه پیش پل كنیون و من روادید ایران را دریافت كردیم و پس از مذاكرات بسیار سازمان انرژی اتمی ایران موافقت كرد كه یك فیلم مستند درباره برنامه هسته‌ای این كشوربسازیم. " در حالی كه تهدیدهای زیادی از آمریكا و اسرائیل انباشه شده بود و پنجره برای راه‌حل دیپلماتیك هم با اروپایی‌ها در حال بسته شدن بود ایرانی- ها خیلی مشتاق بودند كه داستان سلاح هسته‌ای خود را به ما بگویند." داستان ساده است: آنها برنامه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز دارند و براساس پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان.پی.تی) آنها یك حق انكارناپذیر برای تهیه و استفاده از تكنولوژی هسته‌ای برای اهداف صلح جویانه دارند.
داستان آمریكایی‌ها هم همینقدر ساده است:
استفان رید میكر مشاور وزیر امورخارجه آمریكا در كنترل تسلیحات به ما گفت: ما فكر می‌كنیم كه هیچ تردیدی نیست كه ایرانیان پروژه‌ای را برای دسترسی به سلاح‌های هسته‌ای شروع كرده‌اند. " این تردید آمریكا را خیلی از كشورهای غربی هم دارند و این به خاطر این واقعیت است كه ایران در طول ‪ ۱۸‬سال در حال تهیه برنامه هسته‌ای بود كه بطور گسترده‌ای از چشم جهانیان مخفی نگه داشته شد و این كار را بابه دست آوردن منابع از بازار سیاه و اجرای برنامه زیرزمینی انجام داده بود. چند سال پیش دنیا متوجه گستره این برنامه شد اما "علی‌اكبر صالحی" سفیر سابق ایران در آژانس هسته‌ای سازمان ملل درباره اینكه چرا ایران باید برنامه خود را مخفی نگه دارد شفاف سخن گفت: " به دلیل تحریمهای بین‌المللی این برنامه مخفی ماند. منظور من این است كه به ایران ضمانت بدهند ببینند ایران چطور رفتار می‌كند." به هر حال آمریكا تمایلی به ضمانت دادن ندارد و در مقابل بیش از دو دهه تحریمهایی را به ایران اعمال كرده و می‌خواهد شورای امنیت سازمان ملل با برنامه هسته‌ای آن برخورد كند و برای آمریكا هیچ تردیدی وجود ندارد كه ایرانیان برنامه تولید سلاح هسته‌ای دارند. البرادعی رئیس آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای به ما گفت: ما موادی را كه از سلاح هسته‌ای به دست آمده باشد ندیدیم.
اما ریدمیكرد روند احتیاط آمیز را دوست ندارد:
" گزارشهای ارزیابی آژانس از برنامه هسته‌ای ایران به زبان دیپلماتیك نوشته شده‌اند، یك خواننده كه یك بند از این گزارش را می‌خواند متوجه می‌شود كه ایران درباره این مساله حقیقت را نگفته است و حقیقت را نگفته است." در حالی كه آمریكا می‌خواهد كه شورای امنیت سازمان ملل با ایران برخورد كند، البرادعی حاضر نیست كه "در" دیپلماسی را به روی ایران ببندد، اگر گفت‌وگوها متوقف شود ایران می‌تواند از پیمانهای بین‌المللی عقب بنشیند و بازرسان البرادعی این حق را ندارند كه به ایران بروند و ناظر برنامه هسته‌ای این كشور باشند. این همان مساله‌ای است كه چند سال پیش در كره‌شمالی روی داد و این كشور حالا ادعا می‌كند كه بمب دارد. بر خلاف كره شمالی ایران هنوز عضو ان.پی.تی است و بازرسان آژانس هر ماه به ایران سفر می‌كنند تا آنچه را كه این كشور نباید انجام دهد انجام ندهد و ما در ماه فوریه امسال با آنها به ایران سفر كردیم."این به اصطلاح شفاف بودن ایرانیان، كاملا شفاف نبود، چیزی كه ما انتظار آن را داشتیم. به ما گفته شد كه نمی‌توانیم همراه بازرسان به داخل تاسیسات هسته‌ای برویم اما رئیس سازمان انرژی اتمی ایران كه معاون رئیس جمهوری هم هست به ما اجازه داد كه از خارج تاسیسات هسته‌ای فیلمبرداری كنیم. در ایران مسایل آنطور كه به نظر می‌آید ساده نیست."
تا آخر سفرمان توسط سرویسهای اطلاعاتی كشور همراهی شدیم و به ما گفته شد كه اگر بخواهیم نزدیك تاسیسات هسته‌ای خاص برویم دستگیر می‌شویم و حتی از اینكه با بازرسان باشیم منع شدیم. " باوجود روادید خبرنگاریمان یك نامه برای تایید فیلمبرداری و اجازه از طرف معاون رئیس جمهوری و نیروهای اطلاعاتی نیاز داشتیم با این حال هنگام ترك كشور ما را بازداشت و بیش از نیمی از نوارهایمان را مصادره كردند." درحالی كه این ممكن است نشان دهد آنها چیزی برای مخفی كردن دارند. اما هر كسی كه ایران را بشناسد می‌داند كه اصلاح طلبان سعی می‌كنند با غرب آشتی داشته باشند به خاطر همین به ما اجازه دادند وارد كشور شویم درحالی كه محافظه‌كاران خوشحال می‌شوند كه از طرف دنیای خارج بدگمانی نسبت به ایران باشد زیرا این امر ناسیونالیسم را تحریك می‌كند تا آنها قدرت داخلی خود را تحكیم بخشند.""