شنبه, ۶ بهمن, ۱۴۰۳ / 25 January, 2025
مجله ویستا
«صدا مخملی» موسیقی ایران
بنان در سن ۱۱ سالگی اولین درس آواز را از مرتضی خان نی داوود فرا گرفت. در حقیقت می‌توان گفت كه او توسط نی‌داوود، استاد چیره دست تار كشف شد، اولین كسی كه هنر بنان و آتیه درخشانش را در همین سن و سال حدس زد. بی‌تردید مجالست با این هنرمند برجسته سهم قابل توجه و غیرقابل انكاری در پیشرفت بنان داشته است.
بعدها هم، ضمن ادامه تحصیل از سن ۱۳ سالگی، به لحاظ صدای خوشی كه داشت نزد اساتیدی چون ضیاءالذاكرین و ناصر سیف به آموختن ردیف‌های ایرانی پرداخت. ذكر این موضوع در نوع خود جالب است كه چون اولین استاد بنان، ضیاءالذاكرین بود، هر وقت نامش در صحبت‌های بنان می‌آمد، با احترام زیاد از او یاد می‌كرد. ضیاءالذاكرین در فن آواز مهارتی بسزا داشته و مردی متقی و پرهیزكار بوده و بیانی جذاب و صدایی مطلوب و محضری گرم داشته است.
بنان به سبب علاقه مفرطی كه به خوانندگی داشت در فرصت‌های مقتضی به تعزیه و مجلس روضه‌خوانی می‌رفت و از صدای گرم خوانندگان مذهبی و واعظان استفاده می‌برد.
در سال‌های بعد از طریق مجالست با هنرمندان و شنیدن صفحات اساتید وقت (مانند طاهرزاده و اقبال‌السطان) بیشتر با این هنر مانوس شد.
طبق اندازه‌گیری و سنجش‌های دكتر ساسان محمود صدای بنان «تینور» است و از حدود ۱۳۰ تا ۴۹۳ هرتز را زیر پوشش صوتی خود قرار می‌دهد و حدود راحت تحریرهای بنان پیرامون ۲۶۰ هرتز است.
بنان به ردیف موسیقی ایرانی تسلط داشت و در تلفیق شعر و موسیقی آوازی حسن سلیقه و مهارت به خرج می‌داد. او وزن قطعه را بدرستی رعایت می‌كرد و دارای گوشی دقیق بود و در مركب‌خوانی نیز برنامه‌هایی اجرا كرد.
طنین صدای او مردانه، گرم و پخته بود كه شنونده را تحت تاثیر قرار می‌داد. بنان به حالات و اجرای قطعات سنجیده ساخت استادان آهنگساز ایرانی واقف بود و با حسن اجرای آن قطعات، آثاری پایدار از خود باقی نهاد.
بنان در كار آواز هوشمند بود و در این خصوص نوآوری و ابتكارش غیرقابل انكار است. جنس صدای بنان یا كیفیت یا به قول فرانسویان تیمبر یا زنگ صدایش سخت زیبا و دلنشین بود. وی در استفاده از تحریر و علت‌ها، پیرو سبك ادیب بوده ولی برخلاف ادیب برای شعری كه همراه آواز می‌خواند ارزشی معادل ارزش لحن قایل بود. بنان نخستین خواننده‌یی بود كه در آواز ایرانی، از صدای «فوسه» یا صوت ساختگی استفاده كرده است.
همچنین او اولین كسی است كه تا آن زمان به پاره‌یی از هجاها ارتعاش خاص داد و برخی از سیلاب‌ها را با «نواس» و حالتی كه اهل موسیقی به آن كرشندو می‌گویند، ادا كرد.بهترین نمونه آن آواز دیلمان (در آواز دشتی) است كه ویژگی از نوادن ضعیف به قوی رفتن در آن به روشنی احساس میشود. قدرت خلاقیت بنان به گونه‌یی است كه اگر چندین سه‌گاه یا ماهور را می خواند، حتی یكی از آنها شبیه به هم نبود.(خلاف بسیاری از خوانندگان یا آهنگسازان كه لحن دستگاهی‌شان در هر آواز یا ملودی شبیه به هم است.) زیرا هنگام اجرای برنامه از هنر خلاق خویش یاری می‌جست و بر حسب مفهوم غزل، آن را ارایه می‌كرد.اساسا نوای بنان به مناسبت حال و هوای شعر، غمگین یا شادمانه می‌شد. اشعار عاشقانه، عرفانی، خطابی و شكوه‌آمیز، هر یك به مناسبت موضوع، با نوای دلنشین و سحرآمیز بنان تغییر آهنگ می‌یافت.
همه كارهای بنان حاكی از آن است كه وی معمولا اول شعر را می‌فهمید و بعد اجرا می‌كرد. بخاطر رعایت این اصل گاهی پیش می آمد كه با سرپرست برنامه‌ها و رهبران اركستر اختلاف پیدا كند. صدای بنان به اصطلاح موسیقی‌شناسان عاری از زاویه بود و معمولا صدا در اختیار و خدمت بنان بود و تارهای صوتی كاملا همانگونه كه او می‌خواست در خدمتش بود و همانطور حركت می‌كردند و تحریرهای ویژه خود را با آگاهی كامل ادا می‌كرد و بخاطر این ویژگی لطف صدای بنان دو چندان می‌شد كه بخاطر این لطافت به «صدا مخملی» شهرت یافت.
از ویژگی‌های دیگر صوت و قریحه بنان، بداعتش به «مركب خوانی» بود، یعنی بخاطر تسلط كامل بر دستگاه‌ها می‌توانست به آسانی از دستگاهی به دستگاه دیگر یا از آهنگی به آهنگ دیگر وارد شود و مجددا باز گردد در شرایطی كه دستگاه‌های ایرانی اكثرا وجوه اشتراك كمی دارند.
بنان دارای لحنی انحصاری در اجرا با الهام از شیوه ادیب خوانساری و مجری توانای آثار علی نقی وزیری، روح‌الله خالقی، جواد معروفی و مرتضی محجوبی بود كه از آثار او می‌توان به ضبط‌های رادیویی از برنامه‌های آواز، همراه با ابوالحسن صبا، مرتضی محجوبی، حسن كسایی و رضا ورزنده و اجرای بسیاری از
ترانه‌های به یاد ماندنی اشاره كرد.صدای بنان كوتاه و بم و دارای حالتی است كه برای ظرافت‌های آواز ایرانی بسیار مناسب است. شاید یكی از بهترین تعابیر در خصوص صدای بنان از شادروان حسینعلی فلاح بوده است. او می‌گوید: «شاید بتوان از دیدگاه زیست‌شناسی، صوت خوش بنان را به خطی منحنی تشبیه كرد كه عاری از هرگونه زاویه است و شنونده مطلقا زبری، درشتی یا عدم نرمش در آن احساس نمی‌كند.»به بیان جامع‌تر شیوه خوانندگی بنان در موسیقی ایرانی نقطه عطفی از آواز جدید و مدرن ایرانی بوده است كه به جرات می‌توان گفت وی سبكی مخصوص به خود داشت و صاحب سبك بوده است.
بعدها هم، ضمن ادامه تحصیل از سن ۱۳ سالگی، به لحاظ صدای خوشی كه داشت نزد اساتیدی چون ضیاءالذاكرین و ناصر سیف به آموختن ردیف‌های ایرانی پرداخت. ذكر این موضوع در نوع خود جالب است كه چون اولین استاد بنان، ضیاءالذاكرین بود، هر وقت نامش در صحبت‌های بنان می‌آمد، با احترام زیاد از او یاد می‌كرد. ضیاءالذاكرین در فن آواز مهارتی بسزا داشته و مردی متقی و پرهیزكار بوده و بیانی جذاب و صدایی مطلوب و محضری گرم داشته است.
بنان به سبب علاقه مفرطی كه به خوانندگی داشت در فرصت‌های مقتضی به تعزیه و مجلس روضه‌خوانی می‌رفت و از صدای گرم خوانندگان مذهبی و واعظان استفاده می‌برد.
در سال‌های بعد از طریق مجالست با هنرمندان و شنیدن صفحات اساتید وقت (مانند طاهرزاده و اقبال‌السطان) بیشتر با این هنر مانوس شد.
طبق اندازه‌گیری و سنجش‌های دكتر ساسان محمود صدای بنان «تینور» است و از حدود ۱۳۰ تا ۴۹۳ هرتز را زیر پوشش صوتی خود قرار می‌دهد و حدود راحت تحریرهای بنان پیرامون ۲۶۰ هرتز است.
بنان به ردیف موسیقی ایرانی تسلط داشت و در تلفیق شعر و موسیقی آوازی حسن سلیقه و مهارت به خرج می‌داد. او وزن قطعه را بدرستی رعایت می‌كرد و دارای گوشی دقیق بود و در مركب‌خوانی نیز برنامه‌هایی اجرا كرد.
طنین صدای او مردانه، گرم و پخته بود كه شنونده را تحت تاثیر قرار می‌داد. بنان به حالات و اجرای قطعات سنجیده ساخت استادان آهنگساز ایرانی واقف بود و با حسن اجرای آن قطعات، آثاری پایدار از خود باقی نهاد.
بنان در كار آواز هوشمند بود و در این خصوص نوآوری و ابتكارش غیرقابل انكار است. جنس صدای بنان یا كیفیت یا به قول فرانسویان تیمبر یا زنگ صدایش سخت زیبا و دلنشین بود. وی در استفاده از تحریر و علت‌ها، پیرو سبك ادیب بوده ولی برخلاف ادیب برای شعری كه همراه آواز می‌خواند ارزشی معادل ارزش لحن قایل بود. بنان نخستین خواننده‌یی بود كه در آواز ایرانی، از صدای «فوسه» یا صوت ساختگی استفاده كرده است.
همچنین او اولین كسی است كه تا آن زمان به پاره‌یی از هجاها ارتعاش خاص داد و برخی از سیلاب‌ها را با «نواس» و حالتی كه اهل موسیقی به آن كرشندو می‌گویند، ادا كرد.بهترین نمونه آن آواز دیلمان (در آواز دشتی) است كه ویژگی از نوادن ضعیف به قوی رفتن در آن به روشنی احساس میشود. قدرت خلاقیت بنان به گونه‌یی است كه اگر چندین سه‌گاه یا ماهور را می خواند، حتی یكی از آنها شبیه به هم نبود.(خلاف بسیاری از خوانندگان یا آهنگسازان كه لحن دستگاهی‌شان در هر آواز یا ملودی شبیه به هم است.) زیرا هنگام اجرای برنامه از هنر خلاق خویش یاری می‌جست و بر حسب مفهوم غزل، آن را ارایه می‌كرد.اساسا نوای بنان به مناسبت حال و هوای شعر، غمگین یا شادمانه می‌شد. اشعار عاشقانه، عرفانی، خطابی و شكوه‌آمیز، هر یك به مناسبت موضوع، با نوای دلنشین و سحرآمیز بنان تغییر آهنگ می‌یافت.
همه كارهای بنان حاكی از آن است كه وی معمولا اول شعر را می‌فهمید و بعد اجرا می‌كرد. بخاطر رعایت این اصل گاهی پیش می آمد كه با سرپرست برنامه‌ها و رهبران اركستر اختلاف پیدا كند. صدای بنان به اصطلاح موسیقی‌شناسان عاری از زاویه بود و معمولا صدا در اختیار و خدمت بنان بود و تارهای صوتی كاملا همانگونه كه او می‌خواست در خدمتش بود و همانطور حركت می‌كردند و تحریرهای ویژه خود را با آگاهی كامل ادا می‌كرد و بخاطر این ویژگی لطف صدای بنان دو چندان می‌شد كه بخاطر این لطافت به «صدا مخملی» شهرت یافت.
از ویژگی‌های دیگر صوت و قریحه بنان، بداعتش به «مركب خوانی» بود، یعنی بخاطر تسلط كامل بر دستگاه‌ها می‌توانست به آسانی از دستگاهی به دستگاه دیگر یا از آهنگی به آهنگ دیگر وارد شود و مجددا باز گردد در شرایطی كه دستگاه‌های ایرانی اكثرا وجوه اشتراك كمی دارند.
بنان دارای لحنی انحصاری در اجرا با الهام از شیوه ادیب خوانساری و مجری توانای آثار علی نقی وزیری، روح‌الله خالقی، جواد معروفی و مرتضی محجوبی بود كه از آثار او می‌توان به ضبط‌های رادیویی از برنامه‌های آواز، همراه با ابوالحسن صبا، مرتضی محجوبی، حسن كسایی و رضا ورزنده و اجرای بسیاری از
ترانه‌های به یاد ماندنی اشاره كرد.صدای بنان كوتاه و بم و دارای حالتی است كه برای ظرافت‌های آواز ایرانی بسیار مناسب است. شاید یكی از بهترین تعابیر در خصوص صدای بنان از شادروان حسینعلی فلاح بوده است. او می‌گوید: «شاید بتوان از دیدگاه زیست‌شناسی، صوت خوش بنان را به خطی منحنی تشبیه كرد كه عاری از هرگونه زاویه است و شنونده مطلقا زبری، درشتی یا عدم نرمش در آن احساس نمی‌كند.»به بیان جامع‌تر شیوه خوانندگی بنان در موسیقی ایرانی نقطه عطفی از آواز جدید و مدرن ایرانی بوده است كه به جرات می‌توان گفت وی سبكی مخصوص به خود داشت و صاحب سبك بوده است.
منبع : روزنامه اعتماد
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست