خودمونی‌تر با خودمونی‌ها

از اوایل اسفندماه هر شب راس ساعت ۲۲ پای شبکه تهران، خود را با برنامه‌ای همراه کرده‌ایم که به شیوه‌ای متفاوت می‌خواهد به بیان توسعه فرهنگی ما ایرانیان بپردازد.«خودمونی» آینه‌ای مقابلمان می‌گیرد تا رفتارهای نادرست اجتماعی‌مان را با شفافیت نشان‌مان دهد.
برنامه «خودمونی» برای تهرانی‌ها و هر ایرانی که در هر جا به تماشایش می‌نشیند، فضایی خودمانی برپا می‌کند تا برایش از هنجارهایی بگوید که خواسته یا ناخواسته به ناهنجار مبدل شده‌اند و طی سالیان، قرون و اعصار متمادی، اجازه داده‌ایم در وجودمان به عادت درآیند؛ عادت‌هایی که در وهله اول به‌سرعت و پیشبرد کارهایمان می‌انجامد اما در نگاهی عمیق‌تر، مانع توسعه خودمان می‌شود.
در پایان یک روز کاری، اهالی «خودمونی» برای مخاطب خود موضوعات روانشناسی، مردم‌شناسی و جامعه‌شناسی را به شکلی عمیق با حضور دو بازیگر که برای اولین بار شاهد اجرایشان هستیم (نسرین مقانلو و اردلان شجاع‌کاوه) به بررسی می‌نشینند.بحث‌های کارشناسانه موضوعی، انتخاب سکانس‌هایی از فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی به‌عنوان مصداق موضوع برنامه، مسابقه برای بینندگان، وله‌های میانی شامل؛ شعر، داستانک و عبارات قصار، پلاتوها و بازی‌های مجریان از بخش‌های متنوع این برنامه است. حضور اقشار مختلف جامعه و مهمانان ویژه را هم می‌توان از دیگر جذابیت‌های این برنامه شمرد.تهیه‌کننده برنامه، محمد صدری است که پیش از این آثار موفقی چون جنگ‌های «شب‌بخیر تهران» و «شباهنگام» و مجموعه‌های تلویزیونی «معجزه ازدواج»، «این سه نفر»، «ارث بابام» و «شبکه ۵/۳» را از او دیده ایم.ساسان پناهی (کارگردان) که پیش از این کارگردانی برنامه «باز هم زندگی» به تهیه‌کنندگی بیژن بیرنگ را برعهده داشته است، در برنامه «خودمونی» اولین همکاری‌اش با محمد صدری را رقم زده است. در آخرین روز بهمن‌ماه که مصادف بود با پخش اولین قسمت برنامه «خودمونی» سری زدیم به پشت‌صحنه این برنامه تا از نزدیک شاهد تلاششان باشیم.
استودیو بهمن، ساعت ۴ بعدازظهر فرمانیه، استودیو بهمن. اینجا مکانی است که اهالی «خودمونی»، این برنامه را تولید می‌کنند. ضبط برنامه از ساعت ۲ بعدازظهر شروع و تا ۲ نیمه‌شب ادامه دارد. شب دوشنبه ۲۹ بهمن‌ماه که قرار است اولین شب پخش برنامه باشد. اولین خبرنگارانی هستیم که سر ضبط «خودمونی» حاضر شدیم. در این ساعت از روز، گروه صمیمانه در کنار هم برای ضبط قسمت «مهمان ویژه» تلاش می‌کنند. لحظه ورود ما همزمان با پایان ضبط یکی دیگر از قسمت‌های «مهمان ویژه» است. با خارج‌شدن رحیم نوروزی و فرشید منافی از استودیو، متوجه می‌شویم که مهمان این آیتم، چه کسی بوده است. نسرین مقانلو نیز از واحد ضبط خارج شده و لحظه‌ای بعد در کنار مهمان دیگر برنامه، «عسل بدیعی» به تمرین متن خود می‌پردازند.
اردلان شجاع‌کاوه هنوز نیامده است. به گفته صدابرداران حاضر در صحنه، شجاع‌کاوه، قدری دیروقت می‌آید. ساسان پناهی، کارگردان برنامه برای تمرین با مقانلو آماده می‌شود. برنامه «خودمونی» همان‌طور که دیده‌اید، به‌لحاظ طراحی صحنه و دکور، نگاه نو و بکری دارد. دیوارها با تابلوهایی زیبا تزئین شده است. معنای هر تابلو چقدر به این شعر سهراب که می‌گوید: «تا شقایق هست، زندگی باید کرد» نزدیک است. رنگ دیوارها ملایم و آرامش‌دهنده است و... مقانلو و کارگردان همچنان در حال تمرین هستند و عسل بدیعی در سکوت نظاره‌گر این دو است. فرامرز فارسیان (مدیر تولید) اولین کسی است که به سراغش می‌رویم تا بیشتر از خودمونی بدانیم.
● خودمونی از واقعیت‌ها حرف می‌زند :
دوست داریم در برنامه «خودمونی» از واقعیات حرف زده شود و تداعی‌کننده نکات ریز تخصصی درون افراد جامعه باشد. تلاش کردیم برنامه خودمونی بتواند با مخاطب ارتباط برقرار کند و بیننده را به یک آرامش مطبوع برساند، این برنامه علاوه بر بخش‌های مختلف از آیتم‌های متنوع حضور جامعه‌شناسان و روانشناسان نیز استفاده کرده است تا مسائل مطرح شده را در سطح جامعه آسیب‌شناسی کند. منشی صحنه که در حین گفت‌وگو به طرف ما آمده حال در تکمیل گفته‌های فرامرز فارسیان چنین می‌گوید: «از ۱۵ بهمن‌ماه سر ضبط هستیم، با روزی ۱۰ تا ۱۲ ساعت کار فشرده تاکنون برای ۲۰ برنامه، با موضوعات مختلف اجتماعی چون خشونت، عدم اعتماد و... پیش‌تولید داشتیم، همچنین آیتمی دیگر که به ارتباط با عموم مردم جامعه نظر دارد و به گفت‌وگو با مردم در اماکن عمومی و همچنین حضور آنها در استودیو و بیان دیدگاه‌هایشان می‌پردازد».
● تجربه متفاوت دو بازیگر انگیزه حضورم شد :
در این لحظه «یکتا ناصر» یکی دیگر از مهمانان ویژه برنامه هم می‌رسد با پایان صحبت‌های منشی صحنه نزدیک رفته و بعد از سلام و خسته نباشید، از انگیزه حضورش در برنامه «خودمونی» می‌پرسیم: «با توجه به اینکه هنوز پخش برنامه شروع نشده نمی‌توانم قضاوت کاملی از کم و کیف آن داشته باشم اما فکر می‌کنم برنامه جالب و خوبی باشد، خصوصاً که اجراکننده‌ها ۲ تن از بازیگران باتجربه سینما و تلویزیون هستند با توجه به اینکه آقای کاوه و خانم مقانلو از اساتید بنده در زمینه بازیگری بوده‌اند این نکته خود یکی از دلایل حضور من در برنامه شد. «خودمونی» یک برنامه فرهنگی و اجتماعی است و به موضوعاتی می‌پردازد که در جامعه وجود دارد و یک نگاه خاص به آنها و علت آنها دارد، در مجموع موضوع برنامه به‌نظرم جالب آمد و وقتی متوجه اجرای برنامه توسط این دو هنرمند حوزه بازیگری شدم، انگیزه‌ام برای حضور در برنامه «خودمونی» بیشتر شد».
مثل اینکه همه چیز آماده ضبط شده است، ناگفته نماند که در این لحظه که قرار است با حضور بدیعی برنامه ضبط شود محمد سلوکی از مجریان پرطرفدار نیز در اتاق گریم است مدیر صدابرداری همه را به سکوت دعوت می‌کند، با اجازه کارگردان در کنار عوامل پشت صحنه نظاره‌گر ضبط برنامه می‌شویم نور پروژکتورها چشم را خیره می‌کند دوربین‌ها روشن شده است مقانلو از اتاق فرمان دستور می‌گیرد و فرمان حرکت کارگردان را با سر تایید می‌کند!
بعد از چند ثانیه سکوت مطلق ضبط شروع می‌شود. موضوع برنامه‌ای که امشب قرار است با حضور عسل بدیعی ضبط شود مساله عدم اعتماد است. مقانلو: «خانم بدیعی موضوع برنامه ما «عدم اعتماد» است و... شما چقدر به خودتان اعتماد دارید؟ بدیعی: تا زمانی که در خصوص موضوع یا مسأله موردنظر حرفی برای گفتن داشته باشم و در خودم توانایی انجام کار را ببینم.
مقانلو سوالات مختلفی را با محوریت موضوع مورد بحث یکی پس از دیگری از بدیعی می‌پرسد. او نیز بعد از کمی تامل به یک‌یک آنها پاسخ می‌دهد. در ضبط برنامه بدیعی چندین بار کارگردان کات می‌دهد و دلیل آن هم اکثراً سر و صدایی است که از بنای ساختمان مجاور می‌آید و صدابرداری سرصحنه را دچار مشکل می‌کند، البته چند دفعه هم به‌خاطر تپق‌های مجری، کارگردان کات داد. مثلاً اشاره مقانلو به پخش مجموعه «تا صبح» از شبکه یک که اشتباه عنوان شد چون این سریال از شبکه ۵ پخش شده بود. بالاخره برنامه ضبط می‌شود و با خسته نباشید صدابردار، نسرین مقانلو و عسل بدیعی از روی صندلی‌های راحتی تک نفره خود بلند می‌شوند و به خاطر ضبط خوب این آیتم به یکدیگر خسته نباشید می‌گویند. فرصت خوبی است که با نسرین مقانلو، سلام و احوالپرسی و گپ کوتاهی داشته باشیم.
البته خستگی و مشغله‌ای که مقانلو از اجرای پشت‌سر هم برنامه دارد، بیشتر از چند جمله به او اجازه صحبت نمی‌دهد. مقانلو انگیزه حضورش در جایگاه کار اجرا را در کسب تجربه‌های متفاوت می‌بیند. اگرچه اولین تجربه‌اش است و قطعا تجربه‌ای سخت را از سر می‌گذراند ولی تا به این لحظه احساس رضایت دارد و معتقد است: در علاقه‌ای که در خودم به اجرای این برنامه دیدم، به اضافه تلاش و پشت کار گروه باعث شده کار با موفقیت جلو برود. با توجه به هماهنگی‌هایی که بین من و مجری دیگر برنامه یعنی آقای اردلان شجاع‌کاوه صورت گرفته است، همه چیز خیلی خوب پیش می‌رود و ... با توجه به اینکه اسم برنامه «خودمونی» است، وقتی اجرای این برنامه به شما پیشنهاد شد، چقدر دغدغه خودمونی بودن با شرکت کننده و مهمانان حاضر در برنامه و از سوی دیگر برقراری ارتباطی صمیمانه با بیننده‌های برنامه برایتان مطرح بود؟ (قدری تامل می‌کند) به نکته خوبی اشاره کردید. اتفاقا خودم هم خیلی به این موضوع فکر کردم. نکته مهمی بود.
از همان ابتدا تصمیم گرفتم خودم باشم، یعنی وقتی با مهمان برنامه گرم گفت‌وگو می‌شوم، مطمئن باشید که این خود نسرین مقانلو است که با شما صحبت می‌کند. یعنی به عنوان یکی از اعضای این جامعه و ... مقانلو بیشتر از این فرصت گفت‌وگو ندارد. از اتاق گریم به سراغش آمده‌اند. باید بعد از قدری روتوش دستیار گریم، سریع لباسش را عوض کرده و با پوشش دیگری برای ضبط ادامه برنامه حاضر شود چون در بخش بعدی باید صحنه‌های حضور «یکتاناصر» به عنوان مهمان ویژه ضبط شود. پس بیشتر از این وقت مقانلو را نمی‌گیریم ضمن اینکه از او قول یک گفت‌وگوی مفصل و صدالبته مشترک با اردلان شجاع‌کاوه را نیز می‌گیریم. در فاصله آماده شدن مجری، شاید تنها فرصتی باشد که بتوانیم با کارگردان به گفت‌وگو بنشینیم.
اجتماع ما شبیه یک هواپیما است «برنامه خودمونی یک برنامه اجتماعی است و موضوعات آن کاملا در جامعه مصداق دارد. برنامه در آن واحد به مسائل و موضوعات مختلف فرهنگی نیز می‌پردازد در حالی که به حریم دیگران احترام می‌گذاریم. به همراه گزارشات و مستندات با عموم مردم جامعه وارد گفت‌وگو می‌شویم. به‌خاطر اینکه می‌خواهیم مردم این برنامه را از خود دور نبینند.
از همین‌رو مخاطب را دعوت می‌کنیم که به همراه کارشناسان برنامه در استودیو حضور پیدا کرده و دیدگاه‌ها و نظرات‌شان را بیان کنند تلاش کردیم «خودمونی» آینه‌ای باشد برای مردم ایران تا در مورد مشکلات و ناهنجاری‌هایی که شاید در طول تاریخ در فرهنگ ما ریشه دوانده است با همکاری خود مردم علت‌یابی کنیم و به طرح مساله بپردازیم و... در ادامه با بیان راهکارهایی از طرف کارشناسان به بررسی این مسائل و معضلات می‌پردازیم.» پناهی در ادامه با اشاره به نام این برنامه این‌طور می‌گوید: «در ابتدا قرار بود نام برنامه «خودمونی ما» باشد تا به نوعی در قالب یک نوع انتقاد محترمانه به همه ما که در جامعه حضور داریم اشاره کند اما بعد تصمیماتی که اتخاذ شد اسم برنامه به «خودمونی» تغییر پیدا کرد که فکر می‌کنم می‌تواند یک حرکت جمعی جامعه را در این برنامه جست‌وجو کرد علاوه بر اینها ما تلاش کردیم تا در این برنامه چگونه به وجود آمدن الگوهای رفتاری که در جامعه نمایان است بررسی شود.» ویژگی طراحی صحنه برنامه «خودمونی» موضوع دیگری بود که با کارگردان مطرح کردیم. سعی کردیم «خودمونی» یک طراحی صحنه خاص داشته باشد.
یک فضای خصوصی که در آن مهمان ویژه حضور دارد این فضا نزدیک به فضای خانگی است تا همه یکدیگر را صمیمی احساس کنند. خصوصا ارتباطی که بیننده ما با کارشناس برنامه برقرار می‌کند. در قسمت دیگر از طراحی صحنه این برنامه که مربوط به حضور مردم می‌شود فضا را شبیه به یک هواپیما درست کردیم که نشان می‌دهد همه ما در جامعه سرنوشت‌مان یکی است و اجتماع ما شبیه به یک هواپیما است که همه در آن حضور دارند.» در ادامه قرار است برنامه سلوکی ضبط شود که ما جمع گرم و صمیمی «خودمونی» را به امید پخش برنامه‌ای پرمخاطب ترک می‌کنیم.

منبع : روزنامه تهران امروز