دودکُش‌ها وارد می‌شوند

«چسب نیکوتین»، «آدامس نیکوتین»، «اسپری نیکوتین»، کدام یک از اینها را برای ترک سیگار انتخاب می‌کنید؟ به‌طور معمول این کلمات را در پشت شیشه داروخانه‌ها مشاهده می‌کنید و هر بار وسوسه می‌شوید از یکی از این روش‌های ترک سیگار استفاده کنید. فکر می‌کنید کدام یک از این روش‌ها مناسب‌تر و کاربردی‌ترند؟
● نیکوتین؛ نوعی دیگر
در دنیای پزشکی امروز، این روش‌ها را «نیکوتین درمانی برای ترک سیگار» می‌دانند. چسب، آدامس، اسپری حاوی نیکوتین، برای افرادی که قصد دارند سیگار را ترک کنند ولی حسابی از نرسیدن نیکوتین به بدنشان شاکی هستند و تحمل علایم ناشی از ترک سیگار را ندارند، مفید است. در صورتی که شما از این محصولات استفاده کنید، می‌توانید با ترک سیگار کنار بیایید. این محصولات در بازار فراوان‌اند؛ آدامس، چسب، اسپری، قرص‌های لوزی شکل. متخصصان می‌گویند استفاده از این محصولات در صورتی موثر است که همراه با یک برنامه تغییر رفتاری باشد. حتی اگر قرار است شما با استفاده از این محصولات سیگار را کنار بگذارید، بهتر است تحت نظارت یک مشاور و روان‌شناس نیز باشید تا به شما در تغییر الگوی رفتاری‌تان کمک کند، به شما یاد دهد که در شرایط استرس‌زا چگونه با استرس خود کنار بیایید تا دوباره به سراغ سیگار نروید.
۱) چسب‌های نیکوتین‌دار
این چسب‌ها مقدار مشخصی نیکوتین را در بدن آزاد می‌کنند. به طور معمول هنگامی که سیگار می‌کشید، در زمان کوتاهی مقدار زیادی نیکوتین از طریق ریه‌ها وارد جریان خون شما خواهد شد. این چسب‌ها این خصوصیت را دارند که به آرامی و طی زمانی حدود سه ساعت نیکوتین را از طریق پوست وارد جریان خون کنند. این چسب‌ها دقیقا مثل چسب زخم‌های معمولی هستند و در اندازه‌ها و شکل‌های گوناگون در بازار موجودند. به طور معمول چسب‌هایی که اندازه بزرگ‌تری دارند، مقدار بیشتری نیکوتین را جذب پوست شما می‌کنند.
شما باید این چسب را در تمام طول روز روی پوست خود بچسبانید. به طور معمول لازم است هر ۲۴ ساعت یک بار این چسب‌ها را تعویض کنید البته برخی از این نوع چسب‌ها فقط در هنگام بیداری روی پوست چسبانده شده و در هنگام خوابیدن از روی پوست جدا می‌شوند. استفاده از این چسب‌ها، علایم ترک سیگار مانند کسالت، خواب‌آلودگی، بدخلقی و کاهش تمرکز را کاهش می‌دهد. البته عوارض جانبی مثل التهاب پوست، سرگیجه، تپش قلب، اختلال در خواب، سردرد، تهوع و استفراغ را برای این چسب‌ها نام برده‌اند.
۲) آدامس‌های نیکوتین‌دار
آدامس‌های نیکوتین‌دار، سریع‌تر از چسب‌های نیکوتین‌دار، نیکوتین را به مغز می‌رسانند ولی برخلاف سیگار کشیدن که ناگهان نیکوتین خون را با جذب شدن از مخاط ریه‌ها افزایش می‌دهد، به آرامی نیکوتین را بالا خواهند برد. شما نباید این آدامس‌ها را مانند یک آدامس معمولی بجوید بلکه جویدن این آدامس‌ها راه و روش خاص خودش را دارد که باید آن را یاد بگیرید. شما باید هنگامی که این آدامس را در دهان‌تان قرار می‌دهید، برای لحظاتی آن را بجوید و سپس آن را در گوشه‌ لپ‌تان – بین دندان‌ها و گونه- نگهدارید. در این صورت نیکوتین آن به آرامی آزاد شده و از طریق مخاط دهان‌تان جذب می‌شود. اگر دایم به جویدن این آدامس ادامه دهید، نیکوتین آن وارد بزاق دهان‌تان شده و شما آن را می‌بلعید. این آدامس‌ها در دوزهای ۲ میلی‌گرم و ۴ میلی‌گرم در دسترس هستند.
اگر شما در طول روز کمتر از ۲۴ عدد سیگار می‌کشید، از نوع ۲ میلی‌گرمی استفاده کنید و اگر بیش از این سیگار می‌کشید نوع ۴ میلی‌گرمی را به شما توصیه می‌کنیم. هر عدد از آدامس‌ها یک دوز به‌شمار می‌رود و شما نباید بیش از ۲۴ عدد آدامس را در طول روز استفاده کنید. قبل از شروع مصرف این آدامس‌ها، مصرف دخانیات را ترک کنید. ۱۵ دقیقه قبل از مصرف این آدامس‌ها و در حین جویدن آن، از خوردن و نوشیدن خودداری کنید. یک ماه به جویدن این آدامس‌ها ادامه دهید و سپس کم‌کم تعداد آدامس‌هایی را که در طول روز مصرف می‌کنید، کاهش دهید. بهتر است پس از سه ماه مصرف این آدامس‌ها، استفاده از آن را قطع کنید و بیش از این به جویدن آدامس‌های حاوی نیکوتین ادامه ندهید. در صورتی که این آدامس‌ها به ترمیم‌های دندان‌هایتان، روکش‌ها و یا دست دندان‌تان چسبید، به کمک دندانپزشک‌تان آن را جدا کنید چون این آدامس‌ها چسبند‌ه‌تر از آدامس‌های معمولی بوده و می‌توانند موجب آسیب ترمیم‌های دندا‌ن‌هایتان شوند.
۳) اسپری‌های نیکوتین‌دار
این اسپری‌ها را حتما پزشک باید برایتان تجویز کند. در این روش، نیکوتین خیلی سریع از طریق مخاط بینی جذب شده و این خصوصیات می‌تواند برای سیگاری‌هایی که به شدت به کشیدن سیگار معتادند، بسیار مطلوب باشد چون هوس‌تان را سریع از بین می‌‌برد. عارضه جانبی این محصولات، التهاب گلو و بینی پس از اسپری کردن نیکوتین است. برای هر بار مصرف، کافی است یک اسپری در هر سوراخ بینی‌تان بزنید. شما می‌توانید پنج بار در طول یک ساعت و جمعا تا ۴۰ مرتبه در طول روز این کار را تکرار کنید.
۴) آبنبات‌های نیکوتین‌دار
اولین سری این قرص‌ها در سال ۲۰۰۲ میلادی به بازار آمدند. این قرص به صورت یک آبنبات، سخت است و هنگامی که به آرامی در دهان آب می‌شود، نیکوتین آزاد می‌کند. لازم است شما در طول ۱۲ هفته، مصرف آبنبات‌ها را به تدریج کاهش دهید تا سرانجام در پایان این زمان بتوانید نیکوتین را ترک کنید. اگر شما به جای مکیدن این آبنبات‌ها، آنها را بجوید و یا گاز بگیرید و زیر دندان‌تان بشکنید، نیکوتین آنها یک باره آزاد شده و از طریق دستگاه گوارش هضم می‌شود و ممکن است دچار دل درد شوید. به علاوه در این صورت این آب‌نبات‌ها اثر درمانی خود را نخواهند داشت.
این آب‌نبات‌ها به صورت دوزهای ۲ و ۴ میلی‌گرم در بازار موجودند. هر آب‌نبات یک دوز به شمار می‌آید و شما نباید بیش از ۲۰ عدد قرص را در طول یک روز میل کنید. هر آب‌نبات در طول ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در دهان شما حل خواهد شد و نیکوتین آن از طریق مخاط دهان‌تان جذب می‌شود. ۱۵ دقیقه قبل از مصرف این آب‌نبات‌ها لازم است غذایی نخورید و مایعات ننوشید. این کار را در حین مکیدن این آبنبات‌ها نیز ادامه دهید. گلودرد، سوءهاضمه و سوزش مخاط از عوارض جانبی این آبنبات‌ها به‌شمار می‌آید.
۵) اسپری‌های دهانی نیکوتین‌دار
این اسپری‌ها درست مانند اسپری‌هایی است که بیماران مبتلا به آسم در دهان‌شان استفاده می‌کنند. با هر بار اسپری کردن در دهان‌تان مقداری نیکوتین آزاد می‌شود. شما می‌توانید تا ۱۶ عدد از این اسپری‌ها را در طول ۱۲ هفته استفاده کنید. این اسپری‌ها را فقط با نسخه پزشک می‌توانید از داروخانه‌ها دریافت کنید. این اسپری‌ها برخلاف سیگار نیکوتین را وارد ریه شما نمی‌کنند بلکه باعث می‌شوند نیکوتین به آرامی از راه دهان جذب شود. هر اسپری را می‌توانید ۴۰۰ بار در دهان‌تان بپاشید. ۸۰ بار استفاده از این اسپری‌های نیکوتینی معادل نیکوتین موجود در یک نخ سیگار را وارد بدن‌تان می‌کند.
ممکن است شما در ابتدای مصرف این محصولات در دهان و گلویتان احساس سوزش بکنید. گاهی پس از هر بار اسپری کردن، دچار سرفه می‌شوید ولی کم‌کم به آن عادت خواهید کرد. اگر این سرفه‌ها ادامه پیدا کرد با پزشک‌تان مشورت کنید. هر بار استفاده از اسپری، معادل ۴ میلی‌گرم نیکوتین‌ را وارد دهان‌تان می‌کند ولی تنها ۲ میلی‌گرم آن جذب خواهد شد.
● ریه، سیگار، قلیان
توتون‌های استفاده شده در قلیان علاوه بر مضرات مشترکی که با سیگار دارند به خاطر مواد افزودنی که برای طعم دادن و بو بخشیدن به آن استفاده می‌شود علایم حساسیت تنفسی و پوستی هم ایجاد می‌کنند و در پاره‌ای موارد سبب نمایان شدن بیماری ‌آسم در افراد می‌شوند.
قلیان می‌تواند روی سیستم قلبی، عروقی و ریوی تاثیرات سویی داشته باشد ضمن اینکه دود سیگار و قلیان در مراحل اولیه سبب ایجاد تنگی مجاری هوایی کوچک‌تر و به تدریج و با افزایش میزان مصرف سبب تنگی مجاری هوایی بزرگ‌تر و در نهایت تشدید تنگی نفس می‌شود.
علایم بالینی استفاده از تنباکو، دیر ظهور می‌کند. به همین دلیل مصرف‌کنندگان تصور می‌کنند که هیچ عارضه‌ای آنها را تهدید نمی‌کند و در نتیجه میزان مصرف خود را افزایش می‌دهند. این در حالی است که سموم داخل تنباکو حالت تجمعی دارند و وقتی میزان استفاده از آن، از حد معینی بالاتر رود سبب ایجاد اختلال در نحوه و تعداد تنفس می‌شود. در نتیجه فرد علاوه بر ابتلا به انسدادهای مزمن ریوی دچار بیماری آسم نیز می‌شود. آمارها نشان می‌دهد که میزان شیوع سرطان ریه، آسم و بیماری‌های انسدادی ریه، حتی در افرادی که در معرض دود سیگار و یا قلیان هستند، بیش از سایر افراد است.
مواجهه با دود تنباکو در کسانی که سابقه خانوادگی آسم، کهیر، حساسیت فصلی اگزما و یا کسانی که دارای بیماری‌های قلبی، عروقی و ریوی هستند با خطر بالاتری برای به وجود آوردن بیماری‌های مختلف همراه است.
● هفت‌سین سیگار
دخانیات در ایجاد ۱۴ نوع سرطان، ۲ نوع سکته و ۸۰ نوع بیماری در سیگاری‌ها نقش داشته و از عوامل اصلی مرگ و میر زودرس و ناگهانی به شمار می‌رود ولی اغلب مردم نمی‌دانند این دود تلخ چه بلایی بر سر انسان می‌آورد. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی پلیس به نقل از بهداری کل نیروی انتظامی هفت‌سین سیگار را می‌توان در این هفت کلمه خلاصه کرد: سرفه، سردرد، سرگیجه، سکته، سقط، سرطان و سیاه‌بختی. برخی از آثار زیان‌آور سیگار عبارتند از: التهاب مجاری تنفسی و تحریک سینوس، ایجاد برونشیت و سینوزیت، تپش قلب، کاهش قابلیت قلب در تغذیه و اکسیژن‌رسانی به ماهیچه‌های قلب و سایر بافت‌های بدن، تنگی عروق تغذیه کننده قلب و در نتیجه افزایش خطر حملات قلبی.
● هر۸ ثانیه یک قربانی
براساس تحقیقات سازمان بهداشت جهانی، هر ۸ ثانیه یک نفر در جهان به علت استعمال دخانیات جان خود را از دست می‌دهد. قلیان حدود ۴ هزار ماده شیمیایی و ۵۰ عامل سرطانی دارد.
مصرف دخانیات علاوه بر ایجاد بیماری‌های قلبی و ریوی باعث ریزش مو، چین و چروک پوست، فساد دندان‌ها، پوسیدگی استخوان‌ها و حتی اختلالات شنوایی می‌شود. استفاده از دخانیات در میان قشرهای مختلف مردم به ویژه جوانان و نوجوانان به مساله‌ای بحرانی تبدیل شده است، به طوری که براساس تحقیقات سازمان بهداشت جهانی، هر ۸ ثانیه یک نفر در جهان به دلیل مصرف دخانیات جان خود را از دست می‌دهد.
● سیگار و اختلال جنسی در مردان
مصرف سیگار در مردان احتمال عدم تحریک‌پذیری جنسی و اختلال نعوظ را بالا می‌برد. به طوری که هر چه مصرف سیگار بیشتر باشد، خطر به وجود آمدن این اختلال نیز بیشتر می‌شود. پژوهشگران دانشگاه تولان، رابطه بین مصرف سیگار و اختلال جنسی در مردان را طی سال‌های ۲۰۰۰ و۲۰۰۱ در کشور چین روی ۷۶۸۴ مرد بررسی کردند. تمامی افراد مورد مطالعه بین سنین ۳۵ تا ۷۴ سال بوده و به هیچ نوع بیماری عروقی مبتلا نبودند. پژوهشگران در طول این مطالعه به رابطه آماری معنی‌داری بین تعداد سیگار‌های مصرفی مردان و احتمال اختلال جنسی آنها دست یافتند. در این مطالعه ۷/۲۲ درصد از موارد اختلال نعوظ در مردان چینی به دلیل مصرف سیگار بود. موارد دیگری ازجمله مصرف مشروبات الکلی، خستگی و برخی از شرایط پزشکی نیز سبب این اختلال می‌شوند. نتایج مطالعات دانشگاه تولان حاکی از آن است که قطع مصرف سیگار روش مهمی برای کاهش این اختلال در مردان است.
● ورزش به ترک سیگار کمک می کند
مطالعات اخیر نشان داده‌اند که تمایل افراد به سیگار با انجام پنج دقیقه ورزش به شدت کاهش می‌یابد. دکتر تیلور و همکارانش در مروری که روی ۱۲ مطالعه مختلف انجام داده‌اند، رابطه‌ای میان ورزش و محرومیت از نیکوتین پیدا کردند.
این محققان اظهار کردند که انجام حرکات ورزشی سبک به میزان پنج دقیقه در روز می‌تواند تمایل افراد به سیگار را بسیار کاهش دهد. انجام حرکات ورزشی نیاز به مهارت خاصی ندارد و حتی انجام حرکات بسیار سبک با دست‌ها و به صورت نشسته به مدت پنج دقیقه برای این منظور کفایت می‌کند. این محققان گروه‌های مختلف افراد را با هم مقایسه کردند و دریافتند آنهایی که ورزش می‌کنند و یا فعالیت بدنی سبک دارند، کمتر علایم محرومیت از نیکوتین را حس می‌کنند.
دکتر تیلور – رئیس گروه محققان این طرح- می‌گوید: جالب است که پنج دقیقه ورزش از برچسب‌های نیکوتینی که برای ترک سیگار در دسترس هستند موثرتر است. هنوز مشخص نیست که این اثر تا چه مدت باقی می‌ماند اما محققان پیشنهاد می‌کنند که بهتر است از ورزش در کنار تکنیک‌ها و روش‌های ترک سیگار استفاده شود تا این روش‌ها موثرتر باشند.
دانشمندان معتقدند که ورزش باعث افزایش یک سری هورمون‌ها در بدن می‌شود که خلق را بالا می‌برند و در این شرایط تمایل انسان به نیکوتین کاهش می‌یابد. اگر چه استفاده از این روش به عنوان یک راه اصلی برای ترک سیگار هنوز مورد قبول همگان نیست و نیاز به تحقیقات بیشتر دارد،‌ اما پزشکان می‌توانند پنج دقیقه ورزش را به افراد سیگاری پیشنهاد کنند. زیرا حرکات سبک، آن هم به مدت پنج دقیقه هیچ ضرری برای افراد نخواهد داشت. دکتر تیلور حتی پیشنهاد می‌دهد هرگاه هوس سیگار کشیدن کردید می‌توانید حتی پشت میز کار خود به انجام حرکات کششی بپردازید. به تدریج با این کار ورزش را جایگزین سیگار کشیدن خواهید کرد.
● ۱۰ توصیه برای ترک سیگار
برای شروع روز مناسب را انتخاب کنید:
هیچ روز کاملی برای ترک سیگار وجود ندارد اما شما می‌توانید با انتخاب یک روز در آینده‌ای نه چندان دور که قصد دارید در آن تاریخ کشیدن سیگار را به طور کامل ترک کنید، از پیش برنامه‌ریزی کنید. سعی کنید روزی را انتخاب کنید که در آن روز استرس بیش از اندازه نداشته باشید.
▪ برای ترک عادت برنامه‌ریزی کنید:
شاید چند سال به کشیدن سیگار در مواقع خاص، افراد یا شرایط خاص عادت کرده باشید. درباره اوقاتی که بیشتر تمایل برای کشیدن سیگار دارید، فکر کنید و درباره شیوه رویارویی با این شرایط برنامه‌ریزی کنید. تغییر عادت شما به شما کمک می‌کند تا عادت کشیدن سیگار را ترک کنید.
▪ با دوستان سیگاری‌تان خداحافظی کنید:
ترک مراوده با دوستی که شریک شما در کشیدن سیگار است، ایده خوبی است. این کار عزم شما را تقویت و اراده شما را دوچندان خواهد کرد. دوستان و خانواده خود را نیز تشویق کنید تا همراه شما کشیدن سیگار را ترک کنند. این کار موجب می‌شود تا انگیزه شما تقویت شود، چرا که شخص دیگری هم پیدا خواهد شد که خواهد دانست شما چه احساسی دارید.
▪ شرایط را فراهم کنید:
در زمان ترک سیگار، به موفقیت خود کمک کنید. مطمئن شوید که همه سیگارها، کبریت‌ها، فندک‌ها و غیره را از خانه، ماشین و محل کار خارج کرده‌اید. از دوستان و همکاران خود بخواهید که به شما سیگار تعارف نکرده و در نزدیکی شما سیگار نکشند. به اطرافیان‌تان بگویید که کشیدن سیگار را ترک کرده‌اید. این نوع حمایت از جانب دوستان در دو هفته اول از روش ترک سیگار بزرگ‌ترین مزیت را برای شما به همراه خواهد داشت چرا که این دو هفته حساس‌ترین است.
▪ هر بار یک روز را انتخاب کنید:
زمانی که به روز ترک سیگار رسیدید. فکر نکنید که شما برای همیشه کشیدن سیگار را ترک کرد‌ه‌اید. این موضوع موجب خواهد شد که این کار به نوعی کار خارج از اراده انسان باشد. تنها به خودتان قول دهید «امروز سیگار نخواهم کشید» و هر بار یک روز را برای قولتان در نظر بگیرید. شگفت‌زده خواهید شد از اینکه ببینید این افکار کوچک چه‌قدر به شما کمک خواهند کرد.
▪ فعالیت داشته باشید:
هر گاه احساس کردید تحریک به کشیدن سیگار در حال نمایان شدن است. با فعالیت کردن، ذهن خود را از این محرک دور کنید. احساس تاسف برای خود نداشته باشید. برخیزید و کارهایی را که در خانه یا باغچه به تعویق انداخته‌اید، انجام دهید و یا به فعالیت مورد علاقه خود بپردازید. به یاد داشته باشید که تحریک برای کشیدن سیگار فقط برای چند دقیقه طول خواهد کشید.
▪ آرامش داشته باشید:
زمانی که کشیدن سیگار را ترک کردید، ورزش منظم نه تنها به شما کمک خواهد کرد تا تناسب اندام بهتری پیدا کنید بلکه به شما کمک خواهد کرد که آرامش داشته باشید. ورزش می‌تواند استرس و تنش را از شما دور کند. به صورت منظم ورزش کنید تا از نظر جسمی و روانی به شما کمک کند. اگر چند وقتی است که ورزش نکرده‌اید، به تدریج شروع کرده و زمان ورزش خود را در عرض چند هفته افزایش دهید. ورزش نه تنها به شما کمک خواهد کرد تا آرامش داشته باشید بلکه کمک می‌کند وزن‌تان هم تحت کنترل باشد.
▪ به ایده «پول نه خاکستر» فکر کنید:
یکی از مزیت‌های قابل توجهی که نتیجه ترک سیگار است، پول بیشتری است که ناگهان در دست شما وجود خواهد داشت. برای تاکید بر این نکته، پول خود را در ظرفی که عبارت «پول نه خاکستر» روی آن نوشته شده قرار دهید و توجه کنید که چگونه مقدار آن افزایش می‌یابد. این پول را برای مداوای خود استفاده کنید. شما ارزش گرفتن جایزه برای ترک را سیگار دارید.
▪ دوباره شروع کنید:
ممکن است گاهی‌وقت‌ها پس از ترک سیگار در زمان استرس، دسترسی به یک سیگار تنها چیزی باشد که به شما کمک کند. همچنین ممکن است موقعیت‌های خاصی مانند موقعیت‌های اجتماعی، مهمانی یا جمع شدن در کافه وجود داشته باشند که در آنجا تحریک برای کشیدن سیگار بر شما غلبه می‌کند و یک یا دو سیگار می‌کشید. تنها به دلایلی فکر کنید که چرا تصمیم به ترک سیگار گرفته‌اید، اجازه ندهید تا آن دو نخ سیگار بر شما غلبه کند. به برنامه خود مراجعه کنید و دوباره شروع کنید.
▪ ناامید نشوید:
ترک سیگار برای برخی از افراد دشوارتر از افراد دیگر است. در صورتی که اولین بار موفق به ترک سیگار نشده‌اید، ناامید نشوید. یک بار دیگر هم امتحان کنید، شما می‌توانید. به یاد داشته باشید که افرادی که برای مدت‌های مدیدی سیگار کشیده‌اند باید دفعات متعددی برای ترک سیگار تلاش کنند... اگر موفق نشدید، یک بار دیگر شروع کنید.
▪ خواب خوب به ترک سیگار کمک می کند
می‌دانستید خواب می‌تواند به شما در ترک سیگار کمک کند؟ محققان آمریکایی اعلام کرده‌اند، اغلب نوجوانانی که به مصرف دخانیات یا نوشیدن الکل روی می‌آورند، دچار مشکلات خواب و کم‌خوابی‌اند.
▪ محققان پس از تحقیق روی ۱۳۶۲ نوجوان از پنج شهر چین و ثبت اطلاعات مربوط به ویژگی‌های خواب، میزان مصرف الکل و دخانیات و وضعیت روحی هر یک از آنان اعلام کردند که میان خواب و مصرف سیگار و الکل رابطه مستقیمی وجود دارد. درواقع کمتر از ۸ ساعت خواب در شبانه‌روز، کابوس‌های مکرر شبانه، بی‌خوابی‌های مستمر و مصرف قرص‌های خواب‌آور و آرامش‌بخش، مصرف سیگار و الکل را افزایش می‌دهد.

منبع : روزنامه سلامت