چهارشنبه, ۱۷ بهمن, ۱۴۰۳ / 5 February, 2025
مجله ویستا

لایه های پنهان ۸ سال جنگ تحمیلی


لایه های پنهان ۸ سال جنگ تحمیلی
مورخان در پس هر واقعه تاریخی نقشه ها و اهدافی علاوه بر آنچه در ظاهر نمود پیدا می كند را جست وجو می كنند تا با قرار دادن اسناد و گزارش های مختلف در كنار یكدیگر بتوانند تحلیل درست و واقع بینانه ای از یك حادثه تاریخی ارائه دهند.در این گزارش كوتاه بر آنیم تا با بیان گوشه هایی از لایه های پنهان هشت سال جنگ تحمیلی، نقش كشورهای غربی و حامیان عرب رژیم بعث عراق را در تجهیز و تشویق صدام برای مقابله با انقلاب نو پای ایران اسلامی با هدف بر هم زدن توازن منطقه ای و قومی متذكر شویم.
صدام حسین رئیس جمهور مخلوع عراق همراه با دیگر متحدان عرب و غربی خود با هدف سركوب انقلاب اسلامی ایران و تجزیه آن - كه آن را اهداف همه اعراب اعلام كرد - بر این كشور آتش گشود.چنانكه طارق عزیز معاون نخست وزیر وقت عراق اعلام می كند كه «چند ایران كوچك بهتر از ایران واحد است و ما از شورش قومیت های مختلف حمایت می كنیم و همه سعی خود را در تجزیه ایران به كار خواهیم بست».
این سخنان درحالی است كه «طه یاسین رمضان»نخست وزیر وقت عراق دلیل حمله به خاك ایران را تنها به خاطر قرارداد ۱۹۷۵ و یا چند صد كیلومتر و نصف اروند رد كرده و اعلام می كند «این جنگ به خاطر سرنگونی جمهوری اسلامی است».
صدام حسین با حمله غافلگیرانه به ایران در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ و اشغال خرمشهر كه از آن به «مروارید شط العرب» تعبیر می كرد، خود را بر قله پیروزی متصور كرده و گمان می كرد كه چند روز دیگر ناهار را در تهران صرف می كند! اما نیروهای عراقی با مقاومت ۴۵ روزه دهها تن از نیروهای سپاه و بسیج و مردم محلی مواجه شد كه با كمترین سلاح و مهمات تا آخرین توان خود ایستادگی كردند.
ایستادگی همه جانبه مردم ایران همه رؤیاهای صدام را به عنوان «ژاندارم منطقه»فروپاشید به طوری كه حسین الكامل- داماد صدام- شرایط روحی صدام را به هنگام فتح خرمشهر توسط نیروهای ایرانی بسیار بد توصیف كرده و می گوید: «وقتی خرمشهر آزاد شد به حدی فشار روحی بر صدام زیاد بود كه در ۲۴ ساعت اول یك پزشك به طور دائم بالای سر صدام بود». با فتح خرمشهر به دست رزمندگان اسلام ستون فقرات ارتش عراق در هم شكست و كشورهای غربی بخصوص آمریكا، فرانسه، انگلیس، آلمان و حامیان عرب صدام كه تا آن زمان در صدد از بین بردن انقلاب اسلامی ایران، به وسیله عراق بودند؛ از آن پس با فتح خرمشهر، تمام توان خود را برای جلوگیری از سقوط صدام به كار بردند.
● خدمات تسلیحاتی و اطلاعاتی غرب به عراق در جنگ علیه ایران
آمریكا و كشورهای اروپایی برای متوقف كردن گسترش انقلاب اسلامی به جهان عرب بخصوص حوزه خلیج فارس كه بزرگترین تأمین كننده منافع آنان در خاورمیانه بود، تمام تلاش و قوای فكری و نظامی خود را در این راه منسجم كردند، تا جایی كه حتی در تجهیز و تشویق عراق به استفاده از سلاحهای كشتار جمعی و شیمیایی چیزی فروگذار نكردند.
سازمان ملل متحد در گزارشی به كمك های كشورهای غربی به برنامه های تسلیحاتی عراق اشاره می كند و می نویسد: « عراق تسلیحات خود را از ۱۵۰ شركت آلمانی، آمریكایی و انگلیسی تهیه كرده است.بر اساس گزارشها، دولت عراق از سال ۱۹۷۵ توسط ۸۰ كمپانی آلمانی، ۲۴ شركت آمریكایی و حدود ۱۲ شركت انگلیسی و چند شركت سوئیسی، ژاپنی، ایتالیایی، فرانسوی، سوئدی، برزیلی و آرژانتینی تجهیزات فراوانی دریافت كرده است.آلمان بیشترین كمك را به برنامه اتمی با ۲۷ شركت و آمریكا با ۲۴ شركت انجام داده اند.»
نخستین اقدام آمریكا در حمایت آشكار از صدام حذف نام عراق از فهرست كشورهای مظنون به حمایت از تروریسم بین المللی در فروردین ۱۳۶۱ بود تا از این پس عراق استحقاق دریافت كمك های ایالات متحده را داشته باشد.
آمریكا به پیشنهاد ویلیام كیسی( رئیس وقت سیا)، تحویل بمبهای خوشه ای به عراق را در اولویت قرار داد.بمبهای خوشه ای موسوم به چرخ گوشتهای هوایی، كارآمدترین سلاح برای در هم شكستن امواج انسانی به شمار می روند.چنانچه این بمبها درست عمل كنند می توانند در وسعتی به اندازه ۱۰برابر زمین فوتبال هر كسی را كشته یا زخمی كنند.
شبكه تلویزیونی ABC آمریكا در برنامه ای اعلام می كند كه صدام حسین از یك شركت آمریكایی به نام «آل كولاك»در بالتیمور، بیش از ۵۰۰تن ماده شیمیایی به نام « فیودی گلیكول» خریداری كرد كه این ماده در صورت مخلوط شدن با اسید كلریدریك به گاز خردل تبدیل می شود.»
همچنین این شبكه فاش می كند : یك شركت خصوصی آمریكا در دهه ۸۰ با گرفتن مجوز از طرف وزارت بازرگانی آمریكا نمونه هایی از مواد بیولوژیكی و میكروبی را به عراق صادر كرده اند كه این مواد از نوع ضعیف شده نبوده و قادر به تولید مثل بوده اند.در میان آنها میكروب سیاه زخم، طاعون و همچنین یك باكتری سمی به نام « ستریدیوم باتولینی» به چشم می خورد.»
ایالات متحده آمریكا علاوه بر ارائه مشاوره های نظامی گسترده به عراق، مانع از ارسال تسلیحات خریداری شده ایران كه قبل از انقلاب هزینه آن پرداخت شده بود، می شد به طوری كه وزارت دفاع آمریكا ۱۱۰ میلیون دلار برای خرید ۱۱ فروند هلی كوپتر شنوك ۴۷-س ایتالیایی پرداخت تا این هلی كوپترها كه به سفارش شاه مخلوع ایران با ۴۲۵ میلیون دلار خریداری شده بود به دست ایران نیفتد.
پیوند ماهواره ای در صدر توافق های بلند مدت عراق و آمریكا بود و درباره تحركات نیروی هوایی ایران نیز اطلاعات با ارزشی در اختیار ارتش عراق قرار می گرفت.این اطلاعات را آواكس های آمریكایی مستقر در ریاض، به كمك پرسنل آمریكایی از منطقه نبرد جمع آوری می كردند.در همین راستا مجتمع پیشرفته و پرهزینه ای در بغداد ساخته شد تا اطلاعات به طور مستقیم از ماهواره دریافت شده و پردازش بهتری از اطلاعات بر روی عكس ها صورت گیرد.
با واگذاری رادیوهای كد گذاری شده به خلبانان عراقی، آنها امكان ارتباط مستقیم با افسران مستقر در كشتی های آمریكایی حاضر در خلیج فارس را داشتند.این روابط روزانه باعث شد تا هواپیماهای عراقی بتوانند نفتكش ها و كشتی های تجاری به مقصد ایران را شناسایی كنند.
آمریكا نه تنها به طور پنهان جزو حامیان اصلی عراق در استفاده از سلاحهای شیمیایی و میكروبی در جنگ علیه ایران بود بلكه از تصویب قطعنامه های سازمان ملل بر علیه عراق در استفاده از این نوع سلاحها، جلوگیری كرد و حتی در مواقعی این حمایت را آشكارا بیان می كرد.چنانكه «ریچارد مورفی»معاون اسبق وزیر امور خارجه آمریكا اعلام می كند: « تا زمانی كه عراق از سلاحهای شیمیایی در دفاع از خاك خود و در مقیاس محدود استفاده می كند توسلش به این سلاح «قابل درك»است.از سوی دیگر حتی شورای امنیت زیر فشار آمریكا درخواست ایران را برای استقرار هیأتی دائمی در تهران برای بررسی و گزارش موارد كاربرد سلاحهای شیمیایی رد كرد.
«سرلشكر وفیق السامری»مسئول اسبق بخش ایران استخبارات عراق در مصاحبه ای اعتراف می كند: هفته ای ۳روز و گاهی تمام طول هفته را به سفارت آمریكا در بغداد می رفتم و از آنان پاكتهای سیاه رنگی می گرفتم كه حاوی اطلاعات ماهواره ای از آخرین تحولات جبهه ایران بود.وی در كتاب « ویرانی دروازه شرقی» درباره اطلاعات ماهواره ای می گوید: این عكسها به گونه ای بود كه ما به راحتی می توانستیم تصاویر سربازانی را كه در پادگان های ایران در حال آموزش هستند، مشاهده كنیم، حتی كسی كه در رژه دست و پایش را به اشتباه حركت می داد در این عكس ها مشخص بود.هنگامی كه كارخانه های سیمان را بررسی می كردیم تعداد كیسه هایی كه در روی كامیون ها قرار داشت، به راحتی شمارش می كردیم، در عین حال ماهواره ها نتایج حملات هوایی و موشكی را نیز گزارش می كرد.
وی در بخشی دیگر از اعترافاتش به نقش شوروی سابق در ارائه اطلاعات اشاره می كند و می گوید: با پرداخت ۲ هزار دلار به یك افسر اطلاعاتی روس تمام اطلاعاتی كه در باره ایران می خواستم به دست آوردم.چارلز فیلیپ دیوید در كتاب «جنگ خلیج فارس؛ توهم پیروزی» می نویسد: شوروی با ۶۱درصد بزرگترین تأمین كننده نیازهای تسلیحاتی عراق است.«حسین الكامل»داماد صدام با سفر به بروكسل، با امضای قراردادی با دكتر جرالد بول -كه با حمایت پنتاگون بر روی پروژه ساخت بزرگترین توپ دنیا(HARP) در دانشگاه مك گیل كانادا به فعالیت می پرداخت- سفارش ساخت چهار سوپر توپ را با هزینه ۱۰ میلیون دلار داد كه نمونه اولیه آن دارای لوله توپی به طول ۵۶ متر و كالیبر ۳۵۰ میلیمتر بود و طول لوله ها ۱۰۷ متر و قطر دهانه آنها یك متر بود و در هر بار شلیك گلوله ای حاوی ۱۰تن مواد منفجره را پرتاب می كرد و ۳ توپ دیگر تقریباً ۳برابر این توپ بودند.ساخت این توپ با نام « بابل» در دامنه یك كوه در عراق آغاز شد.
در رأس كشورهای اروپایی حامی جنایات جنگی صدام كشور آلمان قرار دارد، چندان كه در توسعه و تجهیز عراق به سلاحهای شیمیایی مقام نخست را داراست.ساخت مجتمع سامره عراق به عنوان «بزرگترین كارخانه سلاح شیمیایی جهان» در كارنامه تسلیحاتی این كشور به چشم می خورد.شركت آلمانی «كارل كولمب» در مجتمع سامره ۶ خط تولید سلاح شیمیایی به نام احمد، محمد، عیسی، عانی، مدای و قاضی را ایجاد كرد كه نخستین آنها در سال ۱۹۸۳(۱۳۶۲ه.ش) و آخرین آن در سال ۱۹۸۶(۱۳۶۵ه.ش) تكمیل شد.از گاز خردل و اسید پروسیك تا گازهای عصبی سارین و تابون در این كارخانه تولید می شد و در خمپاره، راكت و گلوله های توپ جاسازی می شدند.
یك شركت بلژیكی نیز به نام «سیكس كو» در ۴سال ۱۷ پایگاه هوایی و چند مقر نظامی در عراق ایجاد كرد.پروژه های «عكاشات»و «القائم»كه از بزرگترین كارخانه های آمایشی و تولید فسفات در جهان بود توسط «سایبترا»كنسرسیوم بلژیكی بنا شد.
«كارلوس كاردوئن»رئیس صنایع «كاردوئن»كه با همكاری شركتهای آمریكایی فعالیت می كرد، به تشویق مقام های ارشد شیلی بخصوص «ژنرال پینوشه»دیكتاتور سابق شیلی مقادیر زیادی «زیكونیوم»را از آمریكا برای ساخت بمب های خوشه ای وارد و آن را برای عراق ارسال كرد.
فرانسه در ژانویه ،۱۹۸۱ تحویل ۶۰ فروند میراژ F۱ مجهز به موشك را كه پیش تر به عراق متوقف شده بود از سر گرفت. همچنین در سال ۱۹۸۲( ۱۳۶۱ ه.ش) به دنبال خروج دیپلمات های فرانسه از تهران این كشور ۵ فروند هواپیمای سوپر استاندارد مجهز به موشك های اگزوست به عراق تحویل داد.در سال ۱۹۸۶ سازمان های اطلاعاتی فرانسه بر آورد كردند كه اگر فرانسه ۳ هفته از ارسال كمك به عراق خودداری كند این كشور شكست خواهد خورد.
همزمان با تكمیل رآكتورهای هسته ای عراق توسط فرانسه، برزیل در سال ۱۹۷۹ جهت همكاری های هسته ای قراردادی ۱۰ساله با عراق امضا كرد كه بر اساس آن برزیل متعهد بود كه مقادیر زیادی اورانیوم طبیعی و غنی شده با درصد كم، تكنولوژی هسته ای، تجهیزات و آموزش مربوطه را در اختیار عراق قرار دهد.معامله ۱‎/۶میلیارد دلاری طرح ولكان یكی ازشیرین ترین معاملات فرانسه با عراق بود.با خرید ۸۳ توپی كه موضوع قرارداد بود، عراق از شركت فرانسوی TRT یك فیوز فوق العاده و پیچیده خرید كه با نصب آن بر روی دماغه خمپاره، موجب می شد تا خمپاره قبل از رسیدن به زمین منفجر شود و تا یك كیلومتری همه موانع را درو كند.پس از بمباران شیمیایی مناطق مختلف جنگی توسط عراق، مأموران سازمان ملل یكی از نمونه های بمب شیمیایی عمل نكرده را در منطقه یافته و آن را ساخت كشور اسپانیا اعلام می كنند.
عراق ۹ میلیون مین ضد نفر به ارزش ۲۲۵ میلیون دلار را از شركت «والسلا» خرید كه ۵۰درصد آن در مالكیت شركت فیات است و آن را درجنگ علیه ایران به كار بست.
بر اساس اسنادی كه شركت «اسنیاتچینت»-كه از مراكز هسته ای ایتالیا و وابسته به گروه فیات است- ارائه كرده است، این شركت با فروش ۴آزمایشگاه هسته ای و ۳سلول داغ به كمیسیون انرژی اتمی عراق موافقت كرده است.به اعتقاد «ویلسون»مدیر بخش فیزیك دانشگاه هاروارد این پروژه ایتالیایی سالانه ۸ كیلو گرم پلوتونیوم در اختیار عراق قرار می داد كه برای تولید یك بمب اتم كافی بود.درست چند روز قبل از حمله صدام به ایران، عراق اعلام كرد كه ایتالیا را به عنوان شریك عمده و اصلی خود برای تجهیز نیروی دریایی عراق و تربیت پرسنل عراقی انتخاب كرده است.همچنین مقرر شد یك هزارو۲۰۰ افسر نیروی دریایی عراق در ایتالیا دوره ببینند.این هنرمندان تئاتر انقلاب و دفاع مقدس ترجیح دادن ایتالیا بر فرانسه و شوروی یك دلیل استراتژیك داشت نه فنی؛ عراق می خواست باشگاه حامیان بین المللی خود را توسعه و تقویت كند .
شركت سوئیسی به نام شركت مهندسی « آلسا الوسوئیس» واحد تولیدی خاصی در كارخانه «القائم»عراق ایجاد كرد تا با استخراج نمك های فلوئور، فلوئور آمونیم از اسید فسفریك مایع به دست آورد كه این ماده در ساخت بمب اتم كاربرد دارد.
در سال ۱۹۸۷(۱۳۶۶) برنامه های تسلیحاتی عراق شتاب بی سابقه ای پیدا می كند.شركتهای بزرگ تولید كننده باروت جنگی در اروپا كه شامل ۱۳ شركت از كشورهای سوئد، هلند، ایتالیا، بلژیك، سوئیس، آلمان، فرانسه، اسكاتلند، فنلاند می شدند تمام تلاش خود را برای جلوگیری از توقف جنگ به كار بردند، چراكه به بركت این جنگ چرخ كارخانه های آنها سرعت بیشتری می گرفت.
● گلچینی از همكاری برخی كشورهای عربی در جنایات صدام
برخی از كشورهای عربی آنچنان كمر همت در حمایت از صدام بسته بودند كه با مرور برخی اسناد تاریخی و گزارشات گمان می رود در ارائه كمكهای مالی، نظامی و...از یكدیگر سبقت می گرفتند.چندان كه افتخار شلیك نخستین گلوله در جنگ عراق علیه ایران نصیب ملك حسین شاه اردن می شود كه او از داخل یك تانك به طرف ایران شلیك كرد و آنگاه به نمایندگی از سران كشورهای عرب، شروع جنگ را به صدام تبریك می گوید!
در طول جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، كشور كویت نه تنها خاك و پایگاههای هوایی خود را در اختیار عراق گذاشت بلكه ۱۵میلیارد دلار پول نقد به عنوان وام بلاعوض به عراق داد و این علاوه بر نفتی است كه كویت به عراق صادر می كرد.
در طول دهه ۸۰ حسنی مبارك رئیس جمهوری مصر حدود ۳‎/۵ میلیارد دلار موشك و تسلیحات به عراق فروخت.مبارك در ملاقات خود با بوش( بوش پدر) در سال ۱۹۸۶(۱۳۶۵ه.ش) مصر را به كانالی برای صدور انواع فناوری های موشكی ناتو - كه شركت های پوششی اروپا به بغداد قاچاق می كردند- تبدیل ساخت.
خبرگزاری رویتر به نقل از «فهد»عنوان می كند كه ارزش اعتبارات، وام های بی بهره و سایر كمك هایی كه به شكل محموله های نفتی یا تجهیزات به عراق به عمل آمده بیش از ۲۷‎/۵ میلیارد دلار است.علاوه بر این یك ماه پیش از آغاز جنگ زمامداران عربستان سعودی به هنگام استقبال از صدام، گزارش كاملی از وضع اقتصادی، نظامی و اجتماعی ایران و حتی تعداد نفرات ارتش، مواضع و تجهیزات قابل بهره برداری نظامی ایران و اطلاعات محرمانه جمع آوری شده توسط دستگاههای سری آمریكا را به صدام دادند. «جعفر نمیری»رئیس جمهوری وقت سودان در مصاحبه با مجله «الیوسف»چاپ قاهره اعلام كرد: «اعزام نیرو به عراق از تصمیمات كنفرانس سران عرب می باشد»؛ در همین راستا علاوه بر سودان كه صدها تن از سربازان ارتش خود را در سال ۶۱ به جبهه های جنگ علیه ایران اعزام كرد، یمن نیز تیپ پیاده «العروبه» و اردن نیروی «الیرومك» را به كمك عراق گسیل داشت.
«طه یاسین رمضان»معاون نخست وزیر اسبق عراق حضور ۱۴ هزار نیروی عربی را در جبهه عراق تأیید می كند كه از كشورهای مصر، اردن، تونس، سودان، مراكش و یمن تشكیل می شدند.
شاید این مطالب قطعات كوچكی از معمای جنگ تحمیلی عراق علیه ایران باشد اما با تورق بیشتر اسناد تاریخی و اخبار و گزارش های مختلف فرموده آن پیر جماران در گوشمان طنین انداز می شود كه «این جنگ تمام كفر در برابر تمام اسلام است»؛ پس هوشیار باشیم كه چنین دستهایی همچنان در پس پرده های نمایش به كارگردانی می پردازند.
منبع : روزنامه ایران