حادثه خبر نمی‌کند، پزشک خود باشید!

دست‌تان را بریده‌اید و مثل باران از زخمش خون می‌بارد و نمی‌دانید چه کار کنید؟ موقع دم کردن چای خودتان را سوزانده‌اید و از درد به خود می‌پیچید؟ زنبور نیشتان زده و گردش و تفریح زهرمارتان شده؟ برای ورزش صبحگاهی به پارک‌جنگلی نزدیک منزل‌تان رفته‌اید و سگی گازتان گرفته و نمی‌دانید چه کار کنید؟ ناگهان پایتان پیچ‌خورده و احساس درد زیادی دارید؟
همه اینها اتفاقات ناخوشایندی است که ممکن است هر یک از ما یک یا چند بار در طول زندگی آنها را تجربه کرده باشیم اما چند نفر از ما طرز برخورد با این حوادث را می‌دانیم؟ اینکه در مواجهه با حادثه بدانیم باید چه کاری انجام دهیم یک مهارت است، مهارتی که اگر آن را بلد نیستید خواندن این مطلب را برای فراگرفتن به شما توصیه می‌کنم...
● اگر دست‌تان را بریدید
اولین کاری که باید انجام دهید: بلافاصله حوله یا دستمال تمیزی که دم دست‌تان است یا یک گاز استریل بردارید و روی زخم بگذارید. سعی کنید آن را کمی روی زخم فشار دهید. اگر محل بریدگی در عضوی از بدن مانند دست یا پایتان قرار دارد، حتما آن عضو را بالاتر از سطح قلبتان قرار دهید. با این کار موجب می‌شوید شدت خون‌ریزیتان کاهش پیدا کند و یک پانسمان طبیعی به وسیله لخته شدن خون محل بریدگی روی زخم ایجاد شود. توجه داشته باشید که اگر لخته خشک شده را دستکاری کنید، احتمال خون‌ریزی دوباره هم وجود خواهد داشت.
چگونگی برخورد با عضو آسیب‌دیده: اگر رنگ خونتان روشن و هنگام بریدگی خون با شدت جاری شده است، احتمال دارد که سرخرگتان را بریده باشید. برای کم کردن سرعت و مقدار خون‌ریزی، این روش پیشنهادی را به طور دقیق انجام دهید. برای مثال اگر دست‌تان را بریده‌اید، کمی خون محل بریدگی را پاک کنید تا بتوانید محل زخم را پیدا کنید، سپس آن ناحیه از دست‌تان را به موازات بازویتان، بالاتر از آرنج، قرار دهید. زخم را با انگشت شست یا کف دست محکم فشار دهید. اگر بریدگی‌تان خیلی عمقی است و می‌توانید درون زخم را به راحتی ببینید، سعی کنید دو سر بریدگی را با دست دیگرتان بگیرید و به هم نزدیک کنید و تا زمانی که خود را به درمانگاه می‌رسانید آن را در همان حالت نگاه دارید.
در چه صورت با ۱۱۵ تماس بگیرید: اگر خون‌ریزی شما شدید باشد، یعنی اگر حدود ۵۶۰ گرم خون که تقریبا به اندازه یک بطری نیم لیتری است از دست داده‌اید یا اگر احساس تشنگی و سرما می‌کنید یا اینکه هم خون زیادی از دست داده‌اید و هم تشنه و سردتان است، ممکن است دچار شوک شوید. در این حالت بهترین کار این است که بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید. سعی کنید بدون اضطراب و وحشت کارهایی را انجام دهید که به کاهش شدت و مقدار خون‌ریزیتان کمک می‌کنند. متوقف کردن کامل یک خون‌ریزی شدید ممکن است حتی تا ۲۰ دقیقه هم طول بکشد.
▪ خطای رایج: گذاشتن صابون داخل زخم! با کارهای بچه‌گانه موجب بدتر شدن زخمتان نشوید. بهتر است محل بریدگی را دو ثانیه زیر شیر آب بگیرید، سپس آن را با بتادین ضدعفونی و بعد پانسمان کنید. روز بعد پانسمان را باز کنید و محل بریدگی را ببینید. اگر دردتان بیشتر یا اطراف ناحیه بریده شده قرمز، متورم، داغ یا چرکی شده بود، به معنی این است که زخمتان عفونت کرده و در این وضعیت بهترین کار مراجعه به درمانگاه است.
● وقتی دیدی که سوختی
▪ اولین کاری که باید انجام دهید: اگر محل سوختگی کمتر از ۸ سانتی‌متر است، پنج دقیقه آن را زیر آب خنک نگه دارید. اگر پوست‌تان تاول نزده و سیاه و کبود نشده است (اینها علایم جدی سوختگی‌های شدید هستند) می‌توانید برای کاهش درد دو عدد استامینوفن یا ایبوپروفن بخورید و محل سوختگی را در معرض هوای آزاد قرار دهید. فورا کرم‌های ضدعفونی کننده را روی محل سوختگی نمالید. حداقل یک ساعت یا تا خنک شدن پوست‌تان صبر کنید. وقتی التهاب سوختگی از بین رفت، با مالیدن مقداری پماد آنتی‌بیوتیک از عفونی شدن محل ضایعه جلوگیری کنید. استفاده از آب و صابونی ملایم هم می‌تواند در موارد اضطراری کمک‌کننده باشد.
▪ چگونگی برخورد با عضو آسیب‌دیده: در صورت تاول زدن پوست، شما دچار سوختگی نوع دوم یا درجه دو شده‌اید که این درجه از سوختگی اساسا جدی است اما اگر محل سوختگی کمتر از یک کف دست باشد، می‌توانید خودتان در منزل به مداوای آن بپردازید. فقط توجه داشته باشید که هرگز تاول را نترکانید و روی آن کرم نمالید. بهتر است تاول را با یک گاز استریل یا چسبی نازک بپوشانید.
▪ در چه صورت با ۱۱۵ تماس بگیرید: اگر دیدید که پوست‌تان، برآمده و سیاه شده، دچار سوختگی درجه سه شده‌اید. تا زمانی که منتظر رسیدن مأموران اورژانس هستید، محل سوختگی‌تان را در آب سرد فرو نکنید، زیرا این کار ممکن است به شوک یا هیپوترمیا منجر شود. مطمئن شوید که هیچ لباس یا شیء سوخته‌ای روی محل سوختگی شما نچسبد در غیر این صورت با متخصصان همکاری کنید تا لباس‌های سوخته چسبیده به زخمتان را از روی آن جدا کنند.
▪ خطای رایج: گذاشتن یخ روی هر نوع سوختگی. این کار اشتباه است، چون همان‌طور که گفته شد ممکن است به وخیم‌تر شدن محل ضایعه بینجامد. شما می‌توانید برای کاهش سوزش و درد روی محل سوختگی آبی ولرم با دمایی حدود ۲۰ درجه سانتی‌گراد یا حتی کمی بیشتر، بریزید.
● اگر دچار گاز گرفتگی شدید
▪ اولین کاری که باید انجام دهید: چه‌قدر زخم محل گاز گرفته شده عمیق است؟ اگر پوست‌تان فقط کمی ساییده شده یا به طور سطحی خراشیده یا چنگ زده شده است، نیازی به مراجعه به پزشک ندارید. هر چه زخم عمیق‌تر باشد، خطر ایجاد عفونت هم بیشتر می‌شود اما در زخم‌های سطحی امکان عفونت بسیار کم است. برای اینکه بتوانید سریع از نفوذ میکروب به خونتان جلوگیری کنید، بهتر است بلافاصله پس از گازگرفتگی محل زخم شده را زیر شیر آب سرد بشویید، سپس منطقه ضایعه‌دیده را با چسب بپوشانید و برای اینکه مطمئن شوید که عفونت نکرده است، پس از چند ساعت چسب را باز و زخم را بررسی کنید.
▪ چگونگی برخورد با عضو آسیب‌دیده: اگر دندان‌ها در پوست‌تان فرو رفته باشد، داستان فرق می‌کند. این حالت بسیار خطرناک است. فرو رفتن دندان‌های تیز و بلند سگ یا هر حیوان درنده دیگری می‌تواند انواع باکتری‌ها را به‌صورت عمیق وارد زخم‌تان کند و این باکتری‌ها هم به سادگی در جایی دور از دسترس در بدنتان رشد می‌کنند و عوارض فراوانی را در پی خواهند داشت. برای شستشوی زخم می‌توانید از آب سرد استفاده کنید اما بهترین اقدام از طرف شما مراجعه به یک مرکز درمانی است چون زخم شما ممکن است مستعد عفونی شدن باشد و با مراجعه به یک پزشک و شستشوی زخم به وسیله او می‌توانید از عفونت ضایعه جلوگیری کنید. همچنین برای جلوگیری از عفونت ممکن است نیاز به تجویز آنتی‌بیوتیک و چند بار شستشو با مواد ضدعفونی‌کننده باشد.
▪ در چه صورت با ۱۱۵ تماس بگیرید: اگر حیوانی به دوست، فرزند یا همسرتان حمله کرد و او را گاز گرفت و وی را بسیار وحشت‌زده کرد و شما نتوانستید خون‌ریزی محل گاز گرفته شده را متوقف کنید یا تکه‌ای از پوست و گوشت او کنده شد، سریع با اورژانس تماس بگیرید.
▪ خطای رایج: از تزریق آمپول کزاز خودداری نکنید. بعضی از افراد چون در طول زندگی یک بار آمپول کزاز را تزریق کرده‌اند، فکر می‌کنند که تا آخر عمر از آن بی‌نیازند، در صورتی که اگر حیوانی شما را گاز گرفت و پنج سال است که آمپول کزاز نزده‌اید، باید تا ۷۲ ساعت پس از گازگرفتگی حتما اقدام به دریافت آمپول کزاز نمایید.
● اگر حشره‌ای شما را نیش زد
▪ اولین کاری که باید انجام دهید: وقتی که زنبوری شما را نیش می‌زند بویی تولید می‌کند که موجب جلب توجه و حمله دیگر زنبوران به شما می‌شود. پس بهتر است صورت و گردن‌تان را با لباس، کت یا هر چیز اضافه‌ای که تنتان است بپوشانید تا از شر حمله‌های احتمالی بعدی در امان بمانید. برای آرام شدن دردتان می‌توانید از انواع مسکن‌ها مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. لازم به ذکر است که پاشیدن بیکینگ‌پودر یا خنک کردن محل گزیدگی هم خیلی نمی‌تواند در بهبود دردتان موثر باشد.
▪ چگونگی برخورد با عضو آسیب‌دیده: وقتی که نیش بلند و زهرآلود حشرات وارد پوست‌تان می‌شود و در آن باقی می‌ماند، موجب می‌شود مقدار زیادی زهر در بدنتان آزاد شود بنابراین نیش را با انگشت از پوست‌تان خارج کنید و اگر مقداری از آن باقی ماند، سعی کنید مقدار باقی‌مانده را به وسیله ناخن‌هایتان از پوست درآورید. همچنین می‌توانید با فشار دادن ناحیه گزیده شده، زهر وارد شده را خارج کنید و از ورود بیشتر زهر به بدنتان جلوگیری کنید.
▪ در چه صورت با ۱۱۵ تماس بگیرید: اگر ۲۰ بار یا بیشتر گزیده شدید، محل گزیدگی را دور از نیش حشرات قرار دهید، آنها را بپوشانید تا بیشتر گزیده نشوید و کمتر آسیب ببینید. اگر احساس خفگی و تنگی نفس می‌کنید ممکن است به نیش آن حشره حساسیت داشته باشید که این مورد خیلی خطرناک است و اگر زود اقدام نکنید و با اورژانس تماس نگیرید امکان دارد خودتان را به کشتن دهید.
▪ خطای رایج: مکیدن محل نیش برای خارج کردن زهر از آن. این کار تنها سبب نفوذ بیشتر زهر به داخل بدن و در نتیجه آسیب رسیدن و خطرات مغزی می‌شود.
● اگر پیچ‌خوردگی یا شکستگی اندام برایتان پیش آمد
▪ اولین کاری که باید انجام دهید: چه دچار رگ به رگ شدن یا پیچ‌خوردگی شدید و چه دچار شکستگی، در هر صورت روی منطقه آسیب‌دیده مقداری یخ بگذارید. (۱۰ دقیقه بگذارید، ۱۰ دقیقه بردارید)، این کار را می‌توانید در روز اول یا روزهای پس از حادثه انجام دهید. برای درست کردن سریع یک بسته محتوی یخ می‌توانید یخ‌های خردشده را در نایلونی بریزید و آن را در حوله یا لباسی نازک بپیچید. اگر به راحتی توانستید مفصل یا استخوان آسیب‌دیده را تکان دهید و بدشکلی و چیز غیرعادی در آن ندیدید، به احتمال زیاد دچار شکستگی نشده‌اید. پس محل آسیب‌دیده را خنک نگه دارید، کمی آن را بالا ببرید و برای کاهش یا جلوگیری از درد یک یا دو عدد مسکن بخورید و سر فرصت به پزشک مراجعه کنید.
▪ چگونگی برخورد با عضو آسیب‌دیده: اگر هنگام حادثه صدای بلندی از عضو آسیب‌دیده شنیدید یا شکل طبیعی اندامتان بهم خورد و احساس درد و ناراحتی زیادی داشتید، شک نکنید که دچار شکستگی شده‌اید. سعی کنید تا رسیدن به یک مرکز درمانی استخوان شکسته را ثابت نگه دارید و عضو آسیب‌دیده را چه دست‌تان باشد چه پایتان، بالاتر از سطح قلبتان قرار دهید. این کار سبب کاهش خون‌ریزی می‌شود.
▪ در چه صورت با ۱۱۵ تماس بگیرید: اگر به راحتی می‌توانید استخوان شکسته را ببینید یا سوراخی در پوست‌تان ایجاد شده است، فورا با اورژانس تماس بگیرید. یک استخوان شکسته ممکن است به پارگی پوست‌تان منجر شود. سعی نکنید خودسرانه کارهای پزشکی و اورژانسی برای خودتان انجام دهید یا اقدام به جا انداختن عضو شکسته کنید چون ممکن است این کار شما موجب دردسرهای بیشتری هنگام جراحی شود.
▪ خطای رایج: اقدام به آتل‌بندی و ثابت نگه داشتن عضو شکسته شده به طور خودسر و طولانی‌مدت نکنید زیرا این کارتان موجب کج جوش خوردن استخوان و در نتیجه عوارض بعدی می‌شود. فقط در صورتی که در جایی هستید که امکان دسترسی به پزشک ندارید، به‌طور موقت و تا رسیدن به درمانگاه عضو آسیب‌دیده را به وسیله آتل‌بندی یا هر روش دیگری ثابت نگه دارید.

منبع: msnbc

منبع : روزنامه سلامت