تاملی بر اثرات جهانی شدن در کشاورزی ـ بخش ۳

● برتری استانداردهای ملی بر استانداردهای بین المللی
*کشورهای صنعتی سعی در تخریب استانداردهای بین‌المللی دارند*
▪ دکتر اُتورانی:
حال من می‌خواهم سوالی را مطرح کنم به باور شما آیا ایران واقعاً مجبور است که پسته تولید کند؟ برای آن‌که بخواهد با کشورهای تولید کننده‌ی پسته همانند آمریکا، سوریه و ترکیه رقابت کند باید میزان کارآیی تولید پسته خود را به حداکثر برساند، تحقق این موضوع نیازمند استفاده از نظام صنعتی، ماشین آلات زیاد و اختصاص زمین‌های مرغوب به کشت پسته است، بر فرض که بتوانند میزان کارآیی تولید خود را به حداکثر برساند و بازار جهانی پسته را نیز تصاحب کند، اما خودکفایی دیگر محصولات خود را از دست می‌دهد و در نهایت تبدیل به کشوری می‌شود که مجبور است از گندم تا پیاز خود را از دیگر کشورها وارد کنند.
سازمان بین المللی کدکس به‌منظور تدوین استانداردهای غذایی دنیا با همکاری سازمان خواروبار و کشاورزی و سازمان جهانی بهداشت سازمان ملل تاسیس شد که هدف اصلی آنها حمایت از مصرف کنندگان و ارائه‌ی غذای سالم به آنها بود اما متاسفانه با شکل‌گیری سازمان تجارت جهانی و قدرتمند شدن شرکت‌های چندملیتی که در واقع بازار جهانی غذا را در دست دارند و کارگاه‌های تولیدی موردحمایت این شرکت‌ها غذای ناسالم و صنعتی تولید می‌کنند، به تدریج از میزان سلامت محصولات کشاورزی کاسته شده و شرکت‌های چندملیتی در نظر دارند قوانین و مقررات را به سویی هدایت کنند که مناسب تولیدات صنعتی آنها باشد.
برای نمونه دامداری‌های کشور آمریکا صنعتی است (حداقل راس دام در یک واحد صنعتی آمریکا ۲۵۰۰ و حداکثر ۵۲هزار راس است) این تعداد دام در سوله‌ها‌ی بزرگ نگهداری می‌شوند و هیچ‌گونه ارتباطی با محیط بیرونی خود ندارند، گاوهای موجود در دامداری‌های صنعتی از نژادهای پرشیر هستند که برخلاف گاوهای بومی میزان مقاومت شان نسبت به بیماری‌های گوناگون بسیار پائین است؛‌ به‌شیوه‌ای که دامدارها این گاوها را که توانایی تولید ۴۰ ـ ۳۰ لیتر شیر در روز دارند با تزریق واکسن و هورمون می‌توانند زنده نگه دارند.
گفتنی‌ست شیرهای تولید شده از دامداری‌های صنعتی آمریکا تا اندازه‌ای ناسالم و آلوده است که اگر بخواهند شیر تازه به مردم بدهند همه مریض خواهند شد، بنابراین مجبور هستند در ابتدا شیر تازه را به شیر خشک تبدیل کنند و پس از نابودی تمام میکروب‌ها و عوامل بیماری‌زای موجود در آن و اضافه کردن مجدد آب به بازار عرضه کنند.
وضعیت سلامت و استانداردهای تولیدات اروپایی بهتر از محصولات آمریکایی است به‌نحوی‌که در برخی از کشورهای اروپایی از شیر خام و غیر پاستوریزه پنیر درست می‌کنند و به بازار داخل عرضه می‌کنند در صورتی‌که اگر قرار شود از شیرهای صنعتی آمریکا پنیر سنتی و غیر پاستوریزه درست کنند مطمئن باشید که مردم نابود خواهند شد.
شرکت‌های آمریکایی بر این موضوع اصرار دارند که محصولات غذایی جهان باید بر اساس استانداردهایی که ما تدوین می‌کنیم و مناسب محصولات صنعتی است تولید شود، برای نمونه تعریف آنها از شیر تازه، شیر خشکی است که پس از اضافه کردن آب به بازار عرضه شود.
کشورهای آمریکایی که بیشتر محصولات‌شان صنعتی و ناسالم است اجرای استانداردهای سختگیرانه‌ی بهداشت و سلامتی را مانعی برای تجارت جهانی و آزاد می‌دانند و سعی دارند که استانداردهای بین المللی سخت گیرانه را حذف کنند.
در حدود ۱۵-۱۰سال بود که بر اساس استانداردهای کدکس تعریفی که از شیر تازه وجود داشت به شیری گفته می‌شد که ۴۸ ساعت بیشتر از دوشیدن آن نگذشته باشد اما امروزه تعریف از شیر تازه تغییر کرده است چراکه مدت زمان آن از ۴۸ ساعت به ۳۲ روز رسیده است و دلیل آن این است که کشور نیوزلند می‌تواند به ارزا‌ن‌ترین قیمت این محصول را در حداکثر ۳۲ روز به بازارهای جهانی عرضه کند، بنابراین میزان ماندگاری شیر باید بالا باشد حتی اگر مزه، تازگی و سلامت آن آسیب ببیند.
کشورهای قدرتمند می‌توانند به راحتی تعاریف و استانداردها را بر اساس سلیقه و منفعت خود تغییر دهند، تا تجارت آسان‌تر انجام شود.
به باور من کشورهایی مانند ایران به جای آن‌که به دنبال تدوین استانداردهایی باشند تا بتوانند با اجرای آن محصولات خود را به بازار دیگر کشورها عرضه کنند باید در پی تدوین استانداردهای ملی باشند که اجرای آن منجر به تولید محصولات غذایی سالم با کیفیت بالا می‌شود.
ایران هنوز عضو سازمان تجارت جهان نیست بنابراین می‌تواند اعلام کند که کشور من تنها محصولاتی را وارد می‌کند که در تولید و فرآوری آن استانداردهای سخت‌گیرانه اجرا شده است و با خرید و تولید محصولات سالم و ارگانیک از حقوق شهروندان خود دفاع کند. اما متاسفانه بیشتر کشورها تمایل دارند به سوی تولیدات صنعتی حرکت کنند.
▪ خبرنگار:
در کشور ما کشاورزی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، شنیده‌ها حاکی از آن است درصورتی‌که نتوانیم عضو سازمان تجارت جهانی شویم صادرات و واردات محصولات کشاورزی ما با مشکل مواجه خواهد شد.
● حمایت از محصول سالم، ارگانیک و بازارهای داخلی امری اجتناب ناپذیر است
▪ دکتراُنوراتی:
به نظر من شما باید در ابتدا میزان واقعی حجم صادرات و واردات محصولات کشاورزی را در کشورتان محاسبه کنید،‌ برای نمونه کشور استرالیا با توجه به آن‌که کشوری با وسعت بالا و جمعیت کم هستند و مصرف داخلی آن‌ها یک بیستم صادراتشان است، بنابراین می‌توانند علاوه بر تامین نیاز داخلی مازاد تولید خود را صادر و از این راه سود کسب کند،‌ اما شما کشوری با جمعیت بالا هستید و به نفع شماست به‌جای صادر کردن محصولات خود از بازارهای داخلی حمایت کنید و به خودکفایی در محصولاتی برسید که در حال حاضر آنها را وارد می‌کنید و با این روش استقلال کشور خود را تضمین کنید.
در کشورها افراد سودجویی هستند که به‌عنوان عوامل واسطه‌گر از صادرات و واردات محصولات سود می‌برند، بنابراین برای آن‌که بتوانید استقلال کشورتان را حفظ کرده و به امنیت غذایی برسید بهتر است محصولاتی را که وارد می‌کنید خودتان تولید و یا از آن صرف نظر کنید، برای نمونه من اگر در کشورم بخواهم موز بخورم باید آن‌را از کشورهای دیگر وارد کنم اما باید به این موضوع بیاندیشم که ارزش استقلال کشورم بیشتر است یا واردات میوه‌هایی مانند موز یا گوجه فرنگی؟
از سوی دیگر ما باید محصولاتی را تولید کنیم که علاوه بر سالم بودن به محیط زیست نیز آسیب نرساند و هم‌چنین هویت و فرهنگ هر کشور را که ارتباط مستقیم با زندگی روستایی و عشایری آن کشور دارد را حفظ کنیم.
● به‌جای واردات و صادرات می‌توان خودکفا بود
▪ لوبیس:
باتوجه به آن‌که جمهوری اسلامی ایران دستاورد انقلاب مردمی است و خودکفایی در غذا به‌عنوان یکی از اهداف مهم آن بوده است، بنابراین مردم و سیاست‌گذاران باید نسبت به واردات و صادرات محصولات غذایی بسیار حساس باشند؛ کشور شما وارد کننده‌ی شکر است، با توجه به آن‌که امروزه از شکر و نیشکر به‌عنوان بیوسوخت‌هایی که ممکن است در آینده جایگزین نفت و گاز شوند استفاده می‌کنند بنابراین ممکن است در آینده قیمت این محصول افزایش چشمگیری داشته باشد و کشور شما از افزایش قیمت این محصول در بازارهای جهانی آسیب ببیند بنابراین بهترین راه‌حل برای حفظ استقلال کشور خودکفایی محصولات غذایی است.
یکی از نمونه‌های دیگری که در ارتباط با تجارت جهانی می توان به آن اشاره کرد وضعیت کارگران کارخانجات خودروسازی در کشور انگلیس است.
گفتنی‌ست تجارت آزاد و تولید خودروهای ارزان قیمت در کشور چین منجر به آسیب دیدن صنعت خودروسازی در کشور انگلیس شد بنابراین سهام‌داران کلان تصمیم گرفتند برای جلوگیری از ورشکستگی و رقابت با خودروسازان چین، کارخانه‌های خود را به کشور چین که در آن هزینه‌های تولید و هم‌چنین دستمزد کارگران پایین بود منتقل کنند، بنابراین تعطیلی کارخانجات در انگلیس منجر به بیکاری کارگران این صنعت شد، بنابراین سهام داران همیشه با تفکر تولید با هزینه‌های ارزان هستند تا بتوانند بیشترین سود را کسب کنند و درصورتی‌که دولت‌ها از مردم عادی حمایت نکنند جوامع بشری با بحران مواجه خواهند شد.
ما در تشکل خود به نام (راه دهقان) که از سال ۱۹۹۶ تاسیس شده است درپی آن هستیم که حاکمیت غذا و به عبارت دیگر اقتدار غذایی را در کشورهای دنیا رواج دهیم، به باور من هر کشوری این حق را دارد که سیاست‌های غذایی خود را تعیین کند و در زمانی‌که لازم هست برای حمایت از کشاورزان خود به آنها یارانه دهد و محصولاتی سالم و طبیعی تولید کنند.
ما خوشحالیم که در بعضی از کشورها همانند بولیوی، نپال و ونزوئلا، دولت‌های آنها حاکمیت غذایی را رسماً پذیرفته و به‌عنوان یک اصل سیاستی در قانون اساسی آنها محسوب می‌شود.
به باورمن با توجه به بحران اقتصادی موجود در کشورها و ضعیف شدن سازمان تجارت جهانی بهتر است کشورهایی همانند ایران که تا به امروزعضو نشده‌اند این روند را ادامه دهند و خود را درگیر تله‌ی نکنند.
البته ما مشکلی با تجارت نداریم و متوجه‌ی این موضوع هستیم که هرکشوری ممکن است بخواهد محصولات غیراستراتژیکی را صادرات و واردات کند، خودکفایی موضوع بسیار مهمی است، اما مقررات و قوانین تجارت باید به‌شیوه‌ای باشد که دو کشور مستقل پایبند به اصول همکاری و همبستگی باهم مذاکره و تجارت کنند، نه آن‌که بخواهند رقبا را از بین ببرند یا آنها را ورشکست کنند، با توجه به آن‌که بیش از نیمی از جمعیت دنیا در کشورهای آسیایی زندگی می‌کنند دولت‌مردان آنها می‌توانند نظام جامعی را طراحی کنند که بدون آسیب رساندن به اقتصاد یکدیگر تجارت مناسب و عادلانه‌ای را انجام دهند.
▪ خبرنگار:
با توجه به چشم اندازی که شما از وضعیت کشورهای عضو تجارت جهانی ارائه دادید، می‌توان به این نتیجه رسید که تجارت آزاد تله‌ی است که توسط کشورهای موسس این سازمان با هدف سودجویانه بوجود آمده است، و کشورها باید با پیش از عضویت عواقب و آثار آنرا پیش بینی کنند و تنها اصولی را بپذیرند که منافع و استقلال آنها را تامین می‌کند و به عبارت دیگر گول تبلیغات مثبت آنها را نخورند؟
● امنیت ملی درپی پیدایی امنیت غذایی
▪ دکتر اُنوراتی:
پس از جنگ جهانی دوم اروپاییان فقیر و گرسنه بودند، ۵ کشور اصلی بوجود آورنده‌ی اتحادیه‌ی اروپا با هدف خودکفایی در کشاورزی بازار داخلی محصولات کشاورزی خود را توسط دو عامل تعرفه و یارانه پرورش دادند، و با تکیه بر حفاظت از بازار داخلی امروزه به مرتبه‌ای رسیده‌اند که می‌خواهند تجارت دنیا را در دست گیرند و به دیگر کشورها اعلام می‌کنند که نباید تعرفه و یارانه داشته باشد چراکه خود این مرحله را گذارانده و ارزش آنرا درک کرده‌اند، بنابراین می‌خواهند با تجارت آزاد، به راحتی محصولات خود را به بازارهای جهانی عرضه کنند، رقبای خود را نابود کنند و خودکفایی در کشورها را از بین ببرند؛ شما درحال حاضر عضو سازمان تجارت جهانی نیستید و مشکلی نیز برای صادرات پسته و دیگر محصولات خود ندارید، اما چنان‌چه عضو این سازمان شوید باید علاوه بر آن‌که پسته‌ی خود را صادر کنید تمام قانون و مقررات آنها را نیز اجرا و رعایت کنید؛ برای نمونه هر کشوری که عضو سازمان تجارت جهانی است باید ۵ درصد مصرف داخلی خود را وارد کند حتی اگر در تولید آن محصول خودکفا باشد؛ بنابراین چرا خود را ملزم به پذیرش قوانین سخت آنها کنید درصورتی‌که درحال حاضر مشکلی برای صادرات ندارید، هم‌چنین بازار جهانی غذا رو به کاهش است و آنها می‌خواهند این ‌کار را با نابودی بازارهای داخلی انجام دهند.
رئیس جمهور پیشین آمریکا (بوش) طی سخنرانی که در روزهای اول ریاست جمهوری خود در سنای آمریکا داشت اعلام کرد:«غذا و امنیت غذایی منجر به امنیت ملی خواهد شد؛ کشوری که کنترل تولیدات غذایی خود را از دست بدهد قادر به حفظ امنیت ملی خود نخواهد بود.» بنابراین آنها به‌عنوان یکی از اعضای اصلی این سازمان به امنیت غذایی و خودکفایی اهمیت بسیاری می‌دهند و با اعمال سیاست‌های زورگویانه خود قصد در گمراه کردن و به خطر انداختن امنیت ملی دیگر کشورها دارند.

گفت وگو مهندس مرجان طاووسی
خبرنگار: مهندسی کشاورزی سرویس مسائل راهبردی ایران

منبع : خبرگزاری ایسنا