درباره کتاب «تب تند امریکای لاتین»

دو سال قبل از اینکه مارکز جایزه نوبل را بگیرد از او پرسیده بودند؛ دلت برای گزارش نویسی تنگ نشده؟ مارکز هم مثل همیشه دست ها را تکان داده بود و گفته بود؛ چرا، خیلی... الان دلم می خواهد یک گزارش از لهستان تهیه کنم... ولی خب لهستان الان سرد است و من روزنامه نگار راحت طلبی هستم. مارکز نه آن سال و نه هیچ وقت دیگر گزارشی ننوشت و هیچ وقت هم به لهستان نرفت. سال ها از آن ماجرا گذشت و یک گزارشگر لهستانی پا به سرزمین مارکز گذاشت و از کوچه پس کوچه های هاوانا شروع کرد.
از شیلی و کلمبیا عبور کرد و به آرژانتین رسید. در این سفر که سال ها طول کشید مکزیک و ونزوئلا را هم فراموش نکرد و «تب تند امریکای لاتین» حاصل این سفرها است.این کتاب یک گزارش مفصل است راجع به کشورهای امریکای لاتین و وضعیت سیاسی آن. این امریکای لاتین واقعاً جای عجیبی است. همه مردم سیاست زده هستند.
از طرف دیگر هر چند وقت یک بار یا کودتا می کنند یا انقلاب می کنند. نویسنده ها فقط نویسنده نیستند. خودشان یک پا دیپلمات هم هستند. از میگل آنخل آستوریاس بگیر تا مارکز و یوسا و فوئنتس و ده ها نویسنده سرشناس دیگر. خود مارکز همانقدر که به ادبیات امریکای لاتین و اسپانیایی زبان خدمت کرده به انقلاب پدرسالار امریکای لاتین هم خدمت کرده.کتاب تب تند امریکای لاتین، یک گزارش تنها نیست.
یک نگاه عمیق جامعه شناختی امریکای لاتین است. هم به رفتار های مردمش توجه کرده و هم به کارهای دولتمردانش و تقریباً چیزی را از قلم نینداخته. «دموسلاوسکی» گزارشگر و روزنامه نگار لهستانی با خیلی از روشنفکران امریکای لاتین مصاحبه کرده و نظر آنها را از وضعیت آن کشور ها پرسیده. دیدگاه های کارلوس فوئنتس در کنار ماریو بارگاس یوسا، اوکتاویو پاز و خیلی های دیگر لابه لای فصل ها چیده شده اند.
یک پرونده ۱۵ صفحه یی هم برای نویسنده معروف کلمبیائی، گابریل گارسیا مارکز، درست کرده تا دلیلی برای کار های سیاسی او پیدا کند. آخر باید دلیلی باشد که کسی مثل مارکز مثل یک سخنگوی کارکشته توجیه کننده تمام کارهای پدرسالار باشد.
شاید هیچ کجای دنیا به اندازه امریکای لاتین نویسنده سیاستمدار نداشته باشد.به قول «کارلوس فوئنتس»؛«می دانید یک وقتی همه ما در امریکای لاتین برای پیروزی انقلاب کوبا و استقرار حکومت کاسترو هورا می کشیدیم. بعد مساله عامل خارجی پیش آمد. دیگر هیچ جوری نمی شد خودمان را گول بزنیم. این دیگر انقلاب نبود، دیکتاتوری سرکوبگری بود.»«تب تند امریکای لاتین» با دیگر گزارش ها فرق می کند و یک گزارش خطی نیست.
شیوه روایت گزارش از نکته هایی است که آن را از دیگر گزارش ها متمایز کرده است. هم از تاریخ معاصر امریکای لاتین می گوید و هم از سیاست و روشنفکران آن .
در این کتاب درباره «کاسترو» و «پرون» می خوانیم و از «آلنده» و «پینوشه» و منم بالولا و فوجی موری و پشت پرده کارهای شان نکته های جالب می آموزیم و درمی یابیم که منتقدان حکومت را چگونه شکنجه می کردند.نخبه ها و مقامات را چگونه می ربودند و فساد فراگیر چگونه منطقه را رو به تباهی برده و می برد، جنبش ها را چگونه سرکوب می کردند و ده ها مساله حاد دیگر از چیزهایی است که دموسلاوسکی با دقت و ریزبینی در گزارش داغ خود به آنها پرداخته است.شاید این چیزها باشد که کتاب را شایسته دریافت جایزه ادبی ورشو کرده باشد.

نیوشا دبیری

منبع : روزنامه اعتماد