دوشنبه, ۲۲ بهمن, ۱۴۰۳ / 10 February, 2025
مجله ویستا
چرخش الفبایی چرخش تاریخی
سیر کسب کرسی دبیرکلی اوپک را می‌توان به دو دوره تقسیم کرد: دوره اول از زمان تاسیس این سازمان تا پیروزی انقلاب اسلامی و دوره دوم از زمان بروز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران تاکنون.در دوره اول دبیرکلی اوپک بر مبنای حروف الفبای نام کشورهای موسس معرفی و مشغول به کار شد. اولین دبیرکل این سازمان دکتر فواد روحانی ۱۹۶۴ـ۱۹۶۱ از ایران انتخاب شد و سپس دبیرکل از اتباع سایر اعضای موسس به ترتیب عراق، کویت، عربستان و ونزوئلا انتخاب گردید.
پس از اتمام دوره اول و همزمان با بروز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران به بحث درباره تکرار روند چرخشی انتخاب دبیرکل پرداختند که در این صورت نوبت دبیرکلی به ایران می‌رسید، اما به دلیل جنگ بین ایران و عراق کشورهای عربی با دادن پست دبیرکلی به ایران مخالفت کردند. نکته قابل توجه این است که در دوران جنگ تحمیلی و پس از آن تفکر انتخاب دبیرکل اوپک خارج از منطقه خلیج فارس بر این سازمان حاکم شد و حتی در دوره قبل نیز با وجود اینکه ایران، عربستان و عراق کاندیداهایی را معرفی کردند، اما ونزوئلا توانست دبیرکلی اوپک را دور از انتظار از آن خود سازد.همزمان با بروز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران کشورهای عضو اوپک تفسیر دوگانه‌یی از لغت چرخشی کردند. برخی از کشورها به حمایت از انتخاب دبیرکل براساس «چرخش الفبایی» و برخی دیگر به طرفداری از انتخاب دبیرکل براساس «چرخش تاریخی» پرداختند.
با خاتمه جنگ تحمیلی نیز مخالفت با رویه چرخشی انتخاب دبیرکل ادامه یافت و از ۱۹۹۸ تاکنون در مورد نحوه انتخاب دبیرکل، عملا اصل شایستگی و لیاقت طبق ماده ۲۸ اساسنامه اوپک اعمال شده است. براساس این ماده، انتصاب دبیرکل با رای‌گیری از اعضا انجام می‌گیرد اجماع.با این حساب انتخاب دبیرکل بدین روش برای ایران که درگیر مسائل سیاسی با کشورهای عضو، خصوصا کشورهای غربی است، مسیر بسیار دشواری است.
با توجه به اهمیت انتخاب دبیرکل برای اوپک و ایران، اعضای اوپک تمایلی به پذیرش دبیرکلی ایران نشان نداده‌اند و احتمال قبول آن دور از انتظار به نظر می‌رسد. زیرا این نگرانی وجود دارد که دبیرکلی ایران به پیچیده‌تر شدن اوضاع اوپک و تحریک حساسیت کشورهای غربی و امریکا که از مخالفان نظام جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌آیند، منجر شود. امریکا بخاطر کسب و کار شرکت‌های نفتی‌اش در میان کشورهای عربی عضو اوپک نفوذ زیادی دارد و می‌تواند از آن به عنوان اهرمی برای رد نامزد معرفی شده ایران استفاده کند. گرچه رایزنی‌های انجام شده نقش تعیین‌کننده‌یی در انتخاب دبیرکل دارد، اما اختلاف موجود بر سر پرونده هسته یی شانس انتخاب نامزد ایران را بشدت کاهش داده است.
با این حال رقابت اصلی بین ایران و کویت در جریان است و دو کشور سعی دارند حمایت دیگر اعضای اوپک را برای نامزد خود به دست آورند.نامزد ایران برای دبیرکلی اوپک، هادی نژادحسینیان، معاون بین‌الملل وزارت نفت و نامزد کویت، عدان شهاب‌الدین مدیربخش تحقیقات دبیرخانه اوپک است.
ایران چهل و سه سال بعد از تشکیل اوپک در حالی نژادحسینیان را برای دبیرکلی اوپک نامزد کرده است که از سال ۱۹۹۴ کشورهای عضو اوپک چندین بار با دبیرکلی ایران کاظم‌پور اردبیلی مخالفت کرده‌اند.وزیر نفت ایران در اجلاس‌های قبلی، انتخاب دبیرکل براساس حروف الفبا را مطرح کرد که با مخالفت وزیر نفت اندونزی روبرو شد. براساس اعتقاد وی انتخاب دبیرکل باید به اتفاق آرا صورت پذیرد.
انتخاب دبیرکل از ایران در ارتقای وجهه ایران و کسب پرستیژ در عرصه بین‌المللی موثر بوده و تحقیقات در دبیرخانه را در راستای منافع ایران به دنبال خواهد داشت. با توجه به اینکه انتخاب دبیرکل به اجلاس بعدی موکول شده ایران چه راهکارهایی را می‌تواند در این مورد در پیش گیرد تا این امر محقق شود؟
سوابق سیاسی و دیپلماتیک برای دستیابی به سمت دبیرکلی، عامل منفی تلقی میشود. هرچند نفت کالای سیاسی تلقی میشود و سازمان اوپک نیز نمی‌تواند یک سازمان کاملا غیرسیاسی و تخصصی باشد، اما اعضای اوپک ترجیح می‌دهند که دبیرخانه به کار تخصصی خود پرداخته و از سیاست دوری کند.قابل توجه است که هر قدر موضوع انتخاب دبیرکل به سمت رویه دوم یعنی چرخشی اعم از تاریخی یا الفبایی سیر کند، احتمال پذیرفته شدن ایران در نوبت اول یا نوبت‌های نزدیک آینده بیشتر خواهد بود. گرچه در صورت پذیرفته شدن این روش این امر نیز اوپک را تهدید می‌کند که نامزدی که کفایت و لیاقت لازم را ندارد پذیرفته شود و این انتخاب باعث ضعیف شدن اوپک گردد.
نفیسه درویش
منبع : روزنامه اعتماد
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست