اسلام‌هراسی؛ صورت نوین نژاد‌پرستی

در یادداشت حاضر نویسنده به پدیده رایج و مذموم اسلام‌هراسی در اروپا و غرب اشاره دارد و می‌کوشد با اشاره به نمود‌های آن در جوامع غربی بر ضرورت باز‌اندیشی و چاره‌جویی برای آن تاکید کند.
به باور لوئیس آربور، مشاور ارشد سازمان ملل درباره حقوق بشر تعصب و خشک‌مغزی و پیشداوری علیه مسلمانان در اروپا در حال افزایش است. آربور از همه دولت‌ها خواسته است تا اقدامی ضدنژاد‌پرستی نوین علیه اجتماعات مسلمان انجام دهند. سخنان آربور مبتنی بر پژوهش‌های اخیرش در سنگال است.
اسلام هراسی (Islamophobia) به معنای هراس پنهان از اسلام و مسلمانان، بیانگر طیف وسیعی از اعمال نژادپرستانه و عدم تساهل علیه افراد و جماعات مسلمان در اروپاست. فعالیت‌های اسلام هراسی، به طرق گوناگون صورت می‌گیرند.
برخی کاملا آشکار و برخی پنهان‌اند. این رفتار‌ها همچنان درجات گوناگونی دارند. گاهی این رفتار‌ها به صورت حمله‌های لفظی و فیزیکی علیه مسلمانان صورت می‌گیرد، در دیگر موارد، مساجد، مراکز اسلامی و مکان‌های متعلق به مسلمانان مورد حمله و تهاجم قرار می‌گیرند. همچنین گاهی به نماد‌ها و چهره‌های برجسته دین اسلام استهزا و اهانت می‌شود.
گاهی برنامه‌های منفی درباره اسلام و مسلمانان در بحث‌های تلویزیونی، سخنرانی‌های سیاسی و جشن‌های مذهبی پخش می‌شود. بسیاری از این برنامه‌ها اگر در مورد یهودی‌ها، سیاهان یا دیگر گروه‌ها و اقشار ممنوع است و پخش آنها با اعتراض مواجه می‌شود اما در مورد مسلمانان آزادانه رفتار می‌کنند. سیاستمداران طرفدار و هوادار اسلام مورد باز‌خواست قرار می‌گیرند. در ژانویه سال ۲۰۰۴ یک روزنامه‌نگار اروپایی چنین نوشته بود: «اعراب مردم ما را با سلاح‌های شیمیایی و بیولوژیک تهدید می‌کنند. آنها با عملیات انتحاری مردم غربی و آمریکایی را می‌کشند. ایشان می‌کوشند که ما را ترور کنند و زندگی‌مان را نابود سازند».
مضحک آنجاست که این روزنامه‌نگار فکر می‌کرد ایرانیان عرب هستند و ایران یک کشور عربی است. این نمونه برجسته‌ای برای جهل و تعصب است.
اسلام‌هراسی در هر شکلی خطاست و با هر استدلال که با آن مواجه شویم، حس اسلام‌هراسی باید مورد پرسش و نقد قرار گیرد. کاربرد اصطلاح اسلام‌هراسی در دهه ۱۹۸۰ آغاز شد. در سال ۱۹۹۷ گزارشی با نام «اسلام‌هراسی؛ چالشی در سراسر آمریکا» توسط جک استراو نوشته شد. در این گزارش اسلام‌‌هراسی به عنوان «هراس، نفرت و خصومت علیه اسلام و مسلمانان، از سوی نگاه‌هایی بسته که مبتنی بر ویژگی‌ها و خصلت‌های منفی است»، معرفی شده بود. این گزارش همچنین اسلام‌هراسی را مبتنی بر چشم‌اندازی دانسته است که از مسلمانان نفرت دارد و گستره وسیعی از علوم سیاسی و مهاجرت تا مراکز علمی و تجاری را در بر می‌گیرد.
این اصطلاح تا به امروز به صور گوناگونی رایج بوده است. مهمترین گزارش پس از حمله‌های ۱۱ سپتامبر که توسط مرکز اروپایی در مورد نژاد‌پرستی نوشته شد، عنوانش چنین بود: «گزارش مختصر درباره اسلام‌هراسی در اروپا پس از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱» این گزارش حاوی رفتار‌های فراوان نژاد‌‌پرستانه و ضد‌انسانی در ۱۵ کشور اتحادیه اروپا بود گزارش نشانگر آن بود که جوامع اسلامی و دیگر گروه‌های بی‌دفاع بعد از ۱۱ سپتامبر هدف گسترش خصومت بوده‌اند.
همچنین رفتار‌هایی جهت هدایت علایق در راستای مخالفت با فرهنگ اسلامی صورت می‌‌گیرد.
اسلام‌هراسی صورتی از نژاد‌پرستی است و باید توسط همه انسان‌های آگاه، حکومت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی مورد مخالفت قرار گیرد. برای آگاه شدن از این موضوع باید بیشتر تحقیق کنیم تا به گستره مطلب پی‌بریم: در کنفرانس اسلامی قصد آن است که گزارشی درباره این امر ارائه شود. این گزارش بعدا در سطح بین‌المللی منتشر خواهد شد و حتما بحث‌های عمیقی در خواهد گرفت. در هر صورت، اگر این امر در مورد یهودیان در اروپا و آفریقایی – آمریکایی‌ها در آمریکا نباید صورت گیرد، در مورد هیچ گروه دیگری هم شایسته نیست. به همین دلیل است که باید با اسلام‌هراسی مقابله کنیم.

ابراهیم کالین
استاد فلسفه اسلامی دانشگاه‌های ترکیه

منبع : روزنامه تهران امروز