بچه‌های بدغذا

آفرین پسرم! بیا همین یك قاشق را هم بخور. اگر این قاشق را هم بخوری یك شكلات به تو می‌دهم، ای بابا، چرا گوشتش را جدا می‌كنی؟
حتما این جمله‌ها به گوش شما هم خورده است، شاید هم، شما جزء‌ آن دسته از مادرانی هستید كه هر روز موقع غذا باید با هزار جور ادا و اطوار و التماس، یك لقمه بیشتر به بچه غذا بدهید و البته بعد از اینكه غذا دادن به بچه‌ تمام می‌شود، انگار كه كوه كنده باشید، خسته‌اید و به بچه، خودتان و زمین و زمان بد و بیراه می‌گویید. در این مواقع بهتر است یك تشكر حسابی از مادر خودتان و مادر همسرتان بكنید، چون احتمالا شما هم وقتی بچه بودید، همین قدر بد غذا بود‌ه‌اید.
نتایج آخرین تحقیقات حاكی از آن است كه علاقه كودكان به بعضی از غذاها مثل گوشت و ماهی، ارثی است.در این تحقیق كه نتایج آن در مجله فیزیولوژی و رفتار به چاپ رسیده ذائقه‌ غذایی دوقلوهای همسان و غیرهمسان مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه فهرستی از چندین غذای مختلف در اختیار مادران دوقلوهای همسان و غیرهمسان ۴ و ۵ ساله قرار گرفته و از مادران خواسته شده تا میزان علاقه فرزندانشان به انواع غذاها را مشخص كنند.
حتما می‌دانید كه دوقلوهای همسان ژن‌های نظیر هم دارند، اما در مورد دوقلوهای غیرهمسان این‌طور نیست. با مقایسه علایق غذایی دو قلوها، نقش ژن‌ها در این زمینه مشخص و معلوم شد كه ژن‌ها بیشترین تاثیر را بر روی علاقه كودك نسبت به گوشت و ماهی دارند در حالی كه تمایل افراد به خوردن میوه و سبزی یا دسرها بیشتر تحت تاثیر محیط است و احتمالا كودكان با مشاهده رغبت یا بی‌میلی والدین به برخی سبزی‌ها، همان رفتار را در پیش می‌گیرند. با اینكه نقش وراثت در ذائقه بچه‌ها ثابت شده، اما دلیلی وجود ندارد كه اگر پدر بچه‌ای گوشت دوست نداشت، بچه هم تا آخر عمرش به گوشت لب نزند، بلكه نوع رفتار والدین، مهم‌ترین تاثیر را در شكل‌گیری عادت‌های غذایی آنها دارد.
● فقط ماكارونی می‌خواهم
اغلب بچه‌های نوپا، استقلال خودشان را از طریق غذا خوردن یا نخوردن نشان می‌دهند. در واقع می‌شود گفت كه همه بچه‌ها در این سن و سال موقع غذا خوردن، هزار جور ادا درمی‌آورند. اما در این دوران طرز رفتار و عكس‌العمل‌های والدین، عادت‌های خوب یا بد بچه‌ها را حین غذا خوردن شكل می‌دهد و باعث تقویت یا تضعیف‌ آنها می‌شود. فرض كنید كه كودك شما به یك نوع غذا چسبیده و مثلا هر روز ماكارونی می‌خواهد و دیگر هیچ. در این حالت شما چه كار می‌كنید؟ هر روز برایش در كنار غذای خانواده، ماكارونی هم درست می‌كنید؟ در این صورت بعد از چند روز كه كودك از ماكارونی هم خسته شد، چه كار خواهید كرد؟
باید گفت كه همیشه این شما هستید كه مهم‌ترین نقش را در انتخاب غذایی كه در بشقاب كودكتان هست، دارید. شما مجبور نیستید كه هر روز برایش ماكارونی درست كنید، چون اگر این كار را كردید، فرصت آشنا شدن كودك را با سایر غذاها از او گرفته‌اید و در ضمن كم‌كم به علت تكراری شدن، علاقه كودك هم نسبت به آن غذای خاص كم می‌شود. مطمئن باشید كه حتی اگر كودك شما یك وعده اصلا غذا نخورد، دچار سوء‌تغذیه و قحطی نخواهد شد ولی به این ترتیب كم‌كم انعطاف‌پذیری بیشتری پیدا می‌كند تا گرسنه نماند. سعی كنید غذاهایی كه در هفته برای كودكتان در نظر می‌گیرید، هم شامل غذاهای جدید باشد و هم غذاهایی كه مورد علاقه اوست. بعد از گذشت مدتی، یك روز از اینكه می‌بینید فرزندتان همه غذاها را دوست دارد و می‌خورد، حتما متعجب خواهید شد.
● من پیاز نمی‌خورم
اولین باری كه بچه شما پیاز را در غذا می‌بیند و آن را جدا می‌كند و نمی‌خورد، شما چه كار می‌كنید؟ پیاز از غذای بچه و حتی خانواده حذف می‌شود؟ یا اینكه برای او مثلا سالاد را بدون پیاز درست می‌كنید و یا برای آش‌ رشته او پیاز داغ نمی‌ریزید! باید گفت كه همه این كارها كاملا اشتباه است . وقتی بچه یكی از مواد غذایی را دوست نداشت نباید آن را به طور كامل از غذاهایش حذف كنید. بیشتر بچه‌ها وقتی با طعم‌ها و غذاهای جدید رو‌به‌رو می‌شوند، با سرعتی بسیار آهسته آن را قبول می‌كنند و با آن كنار می‌آیند.
در این موارد گاهی لازم است غذاهای جدید، ۱۰ تا ۱۵ بار با مقادیر كم به بچه داده شوند تا كم‌كم كودك به مزه آنها عادت كند. در این موارد حتما باید یك نمونه عملی بسیار خوب هم جلوی بچه باشد تا كودك بتواند از آن الگوبرداری كند. وقتی خودتان هم پیاز داغ دوست ندارید و نمی‌خورید، نمی‌توانید كودك را مجبور كنید كه بخورد. بهتر است غذاهای مقوی كه حاوی مواد مختلف است و خودتان هم آنها را دوست دارید، درست كنید و با اشتها جلوی كودكتان آنها را بخورید، به این ترتیب كودك به خوردن این مواد غذایی ترغیب خواهد شد.
● الان گشنه‌ام نیست
بیشتر بچه‌ها به ویژه در سنین پایین در روز به ۶ وعده غذا احتیاج دارند. سه وعده غذای اصلی و سه میان وعده؛ ولی همیشه باید به خاطر داشته باشید كه در این ۶ زمان، باید غذا را فقط در دسترس كودك قرار دهید و هرگز او را مجبور نكنید كه حتما آن را بخورد.
اینكه بعضی وقت‌ها به بچه اجازه بدهیم كه مثلا ناهار نخورد، برای اكثر افراد، كار سختی است و بیشتر بزرگ‌ترها فكر می‌كنند كه حتما باید تا ته بشقاب غذا خورده شود تا اسراف نشود. اما باید بچه‌ها را آزاد گذاشت تا بر اساس میزان گرسنگی‌شان غذا بخورند و در نهایت وزن متناسبی داشته باشند. این یعنی اینكه غذا خوردن فقط در هنگام گرسنگی باشد و اگر بچه در موقع ناهار یا شام احساس گرسنگی نمی‌كند، او را مجبور به غذا خوردن نكنید.
البته برای اینكه بتوانید به احساس سیری یا گرسنگی كودك اعتماد كنید، باید سعی كنید كه ساعت‌های غذا خوردن بچه منظم باشد و مثلا نیم ساعت قبل از ناهار، شیر یا آب میوه به او ندهید، چون این كار اشتهای او را كور خواهد كرد و كودكی كه سر سفره گرسنه نباشد بهانه‌گیری كرده و آن طور كه شما دوست دارید، غذا نخواهد خورد.

دكتر پریساشبانی

منبع : روزنامه سلامت