نجوم اولیه

مردمان اولیه از آسمان به عنوان قطب نما ساعت و تقویم استفاده میکردند. طلوع وغروب خورشید نمایانگر شرق و غرب بودند. صورتهای کره ماه یک ماه را معین مینمود و ماه همراه با حرکت سالانه خورشید در آسمان تقویم را پدید آوردند با شروع تبادل تجاری میان فرهنگها موقعیت ستارگان برای راهنمائی دریانوردان به کار گرفته شد.
● آثار فلزی
تمدنهای باستانی اندیشه های جالبی درباره دنیا داشتند و این الگوی برنزی منظومه شمسی متعلق به قرن نهم قبل از میلاد نشانگر آن اندیشه هاست. این الگو در غرب آسیا کشف شده است.
● یونانیان باستان
تمدن یونانیان تقریبا در سال ۹۰۰ قبل از میلاد ظهور یافت و در طول هزار سال بعد کمک بسیاری در ستاره شناسی نمود. ابتدا در قرن ششم قبل از میلاد یونانیان دریافتند که زمین کروی است آنها برای اولین بار محیط زمین و ماه و فاصله بین آنها را بدقت اندازه گرفتند. اگرچه آنها به اشتباه معتقد بودند زمین کره ثابتی است که جهان پیرامون آن میگردد ولی برخی از شیوه های رصدشان تا اواخر قرن هفدهم کاربرد داشت.
پیش از آنکه یونانیان نظریه کروی بودن زمین را بیان کنند مردم فکر میکردند زمین مسطح است. مثلا هندوها فکر میکردند زمین مسطح بر شانه ۴ فیل قرار دارد که به نوبه خود بر پشت ۴ لاکپشت شناور در اقیانوسی بیکران ایستاده اند. مصریان زمین را رب النوع کب میپنداشتند که به پهلو دراز کشیده و الهه نات تجسم خورشید بر روی آن خمیده است.
● جهان زمین مرکز
اکثر تمدنها معتقد بودند که جهان زمین مرکز است ولی بطلیموس ستاره شناس یونانی (۹۰-۱۶۷) بیشتر از سایرین بر این اندیشه معروف است. وی در کتابش المجسطی قوانین حرکات اجرام سماوی را وضع نمود. به منظور حرکت رجعی بعضی از سیارات بطلیموس اظهار کرد که مدار سیارات یک سلسله فلک تدویر پیچیده ای را دنبال میکند.
(بطلیموس با کره ذات الخلق متشکل از یک سری حلقه متحرک که نشانگر مدار سیارات و ستارگان در آسمان بود به آموزش نظریه هایش در زمینه جهان زمین مرکز پرداخت)
● اندیشه های آریستار خوس
معدودی از متفکران یونانی مخصوصا آریستار خوس (۲۵۰-۳۲۰ قبل از میلاد) اندیشه زمین مرکز بودن دنیا را زیر سوال بردند.آریستار خوس به وسیله هندسه از روی اندازه سایه زمین ماه و خورشید در خلال خسوف و کسوف اندازه نسبی آنها را محاسبه کرد. اعداد و ارقامش کاملا نادرست بودند ولی از آنجا که دریافت خورشید از زمین بسیار بزرگتر است اظهار داشت که خورشید باید مرکز جهان باشد. اکثر یونانیان این ایده را نپذیرفتند و اندیشه های آریستار خوس رد شدند. در عوض المجسطی بطلیموس تا ۱۵۰۰ سال بعد بر علم ستاره شناسی سیطره داشت.
● محاسبات اراتستن
اولین فردی که اندازه زمین را دقیقا اندازه گرفت اراتستن (۱۹۵-۲۷۶ قبل از میلاد) ریاضیدان یونانی بود. او میدانست که در ظهر اواسط تابستان خورشید در شهر سین واقع در جنوب خانه اش در اسکندریه مصر مستقیما درون چاه عمیقی میتابد. او در همان روز زاویه تابش خورشید بر فراز اسکندریه را ۲/۷ درجه اندازه گرفت. این زاویه برابر است با یک پنجاهم کمان دایره اون میدانست که فاصله سین تا اسکندریه ۷۷۲ کیلومتر است و بدین ترتیب محیط زمین را ۵۰*۷۷۲ یعنی ۳۸۶۰۰ کیلومتر محاسبه کرد. این رقم به عدد واقعی ۴۰۰۷۴ کیلومتر بسیار نزدیک است.

منبع : گروه علمی نابغه های ایران