گلی یافته‌ام خوش‌رایحه

در بهار سال جاری روزی سرپرست محترم برنامه گلها به من گفتند: به تازگی گلی یافته‌ام که رایحه‌ای خوش و رنگی زیبا دارد. گفتم: شک نیست که در بهاران می‌باید در انتظار روئیدن گلهایی خوش‌بو و زیبا بود ولی بفرمائید این گل زیبا در کجا روئیده و هم‌اکنون در کدام گلستانی عطرافشانی می‌کند؟ در پاسخم فرمودند: این گلی است که من در تهران یافته‌ام. گو اینکه نامش وی را از سرزمین دیگری معرفی می‌کند، اما من او را در همین تهران خودمان یافته‌ام و به جرات می‌توانم بگویم الحق گلی دوست‌داشتنی هست.نام این گل علی‌اکبر و نام خانوادگی‌اش گلپایگانی است و همان‌طور که تذکر کردم در گلزار هنر گلپایگان به عرصه وجود گام ننهاده بلکه در سال ۱۳۱۲ در تهران متولد شده و هم‌اکنون همه وی را گلپا می‌نامند.صحبت آن روز من و آقای پیرنیا بنیانگذار و سرپرست برنامه‌های گلها به آنجا انجامید که ایشان نواری را که از صدای گلپا تهیه فرموده بودند روی دستگاه ضبط‌صوت نهادند و مدعای خود را در باب انتخاب گلی خوش رایحه به اثبات رسانیدند.
گلپا در خانواده‌ای زاده شده که تقریبا تمام افراد آن صدای مطلوب داشته‌اند. خودش می‌نویسد: دارای پنج برادر و یک خواهرم که تمام آنها دارای صدای خوش می‌باشند.
آواز خواندن در خانواده ما ارثی است-چنان‌که پدربزرگم و پدرم هر دو از کسانی هستند که دارای صدایی خوش بوده‌اند.گلپا از همان اوان کودکی بنا برتوصیه پدر بزرگوارش به خواندن پرداخته و در ظل توجهات و تعالیم وی بر مبانی موسیقی آشنا گشته است. خودش نقل می‌کند: از کودکی دارای صدا بوده‌ام- مانند برادرانم پایه و اساس موسیقی را نزد پدرم فرا گرفته و پس از آن نزد استاد محترم نورعلی‌خان برومند ردیف موسیقی ایرانی را فرا گرفته‌ام.
نورعلی‌خان برومند که گلپایگانی از ایشان نام برد یکی از مفاخر هنر موسیقی کلاسیک ایرانی است، از نوازندگان زبردست سنتور است، سه تار نیز می‌نوازد و نواختن ضرب هم می‌داند- با تمام موسیقیدان‌های قدیمی مانوس بوده و به همین سبب هم اکنون یگانه کسی است که قولش برای اهل موسیقی معتبر و حجت است.
به هر حال همچنان ‌که خود گلپا نقل کرد مدت شش سال نزد نورعلی‌خان تلمذ کرده و سپس شخصا به مطالعه پرداخته است. باز هم می‌نویسد: ولی باید یادآوری کنم مدت‌های مدید از نوارها یا صفحات آواز استاد فقید طاهرزاده استفاده کرده‌ام. در ضمن باید بگویم آقای ادیب خوانساری هنرمند معروف حق زیادی به گردن من دارند و به نظر من ایشان بنیانگذار مکتبی در آواز هستند که مشهور به مکتب اصفهان است.گلپا در این زمینه باز هم اطلاعاتی در اختیار خوانندگان گرامی خواهد گذاشت ولی در برابر سوال من در زمینه چگونگی تحصیلات خود گفت:تحصیلات ابتدایی را در مدرسه فرهنگ و اقبال و تحصیلات متوسطه را در دبیرستان‌های بدر و نظام و پس از آن در دانشکده افسری و علوم و پس از آن کلاس تخصصی نقشه‌برداری را در مدرسه نقشه‌برداری سازمان برنامه به پایان رسانده‌ام و پس از آن دوره کارشناسی بانک را دیده‌ام و در حال حاضر کارشناس بانک رهنی هستم.
چه بسیارند کسانی که خداوند صدایی مطلوب به ایشان عطا کرده ولی چون واجد ذوق هنری نبوده و اطلاعات عمومی و به‌ویژه ادبی آنها ناچیز بوده است نتوانسته‌اند از این موهبت الهی به نحو احسن و اکمل برخوردار شوند و دیگران را نیز به حظی برسانند- اینان همچون گلهایی خوش‌رنگ هستند که رایحه‌ای از آنها به مشام نمی‌رسد. زود رسند و اندک پای به همین سبب‌هاست که وقتی گلی با خصایص گلپا در گلزار هنر ایران پیدا شد، می‌باید مقدمش را گرامی داشت و در حراستش کوشید. گلپا واجد صدایی است که لطافت و نرمی را به‌وجه اکمل دارا می‌باشد- شاید از لحاظ تمبر و زنگ صدا یعنی از لحاظ کالیته و جنس اندکی جوان به نظر آید یعنی آن پختگی لازم را هنوز واجد نباشد ولی ذوق و هنر گلپا تا آنجاست که کسی جز به لطافت و زیبایی خوانندگی وی توجه به چیز دیگری پیدا نمی‌کند. گلپا کاملا بر صدای خود تسلط دارد به هر نحو که بخواهد، می‌تواند آن را بگرداند و به هر کجا که بخواهد، می‌تواند آن را هدایت نماید. غلت‌ها و تحریرهای صدایش بی‌غش و ناب است. مطلقا محض‌ ا... تحریر نمی‌دهد و عنان صوت خویش را به‌دست تقدیر نمی‌سپارد- مقتضای شعر و لحن را در نظر می‌گیرد و چنان این دو را به طرفه‌العین به هم می‌آمیزد که گویی جز این نبوده و از این مطلوب‌تر کسی نخواهد توانست موسیقی را با آواز تلفیق و اجرا نمیاد.
گلپا بحث جالبی را شخصا پیش کشیده و درباره‌اش سخن گفته است که دریغ است در اینجا نقل نشود:
(در خوانندگی دو مکتب در ایران وجود داشته- یکی مکتب اصفهانی و دیگر مکتب تبریزی- به عقیده بنده پایه‌گذار و شاخص مکتب تبریزی آقای اقبال‌السلطان آذر است و در مکتب اصفهانی نیز همان طور که قبلا گفتم باید از استاد ارجمند آقای ادیب خوانساری نام برد- یگانه صدایی که توانست روح مرا اقناع کند صوت ادیب بود و در اینجا باید این نکته را متذکر شوم که اصولا من از تقلید بدم می‌آید و به هیچ‌وجه از ادیب تقلید نمی‌کنم ولی پیرو مکتب ادیب که همان مکتب اصفهانی هست می‌باشم...
آهنگساز فقیدمن معتقدم که ردیف‌های موسیقی ایرانی به منزله چهار عمل اصلی (در حساب) می‌باشد که باید هر خواننده آن را بداند اگر شخصی بخواهد خوب بخواند باید حتما به ردیف تسلط کامل داشته باشد تا بتواند از گوشه‌های ظریف و باحال که در موسیقی ایرانی فراوان یافت می‌شود استفاده نماید و شعر را در قالب آن ریخته با تحریرهای متنوع و بجا تحویل شنونده دهد. اینجا دیگر مسئله بستگی به ذوق خواننده دارد که شعر و تحریر را به چه شکل به هم آمیزد).علی‌اکبر گلپایگانی خواننده محبوب و مشهور برنامه گلها ده ماه است که همکاری خود را با رادیو آغاز کرده و منحصرا در برنامه گلها آواز می‌خواند. هنرمندی است متواضع و مودب که از شب‌زنده‌داری‌های بی‌حساب و آزاردهنده تا آنجا که بتواند اجتناب می‌کند. به هنر خود فوق‌العاده علاقه‌مند است و کوشش می‌کند از تظاهراتی که جنبه ابتذال دارد دوری گزیند. همیشه معتقد بوده و هست که هنرمند در هر حال و در هر سن و سال به معلومات خود بیفزاید و در پی فرا گرفتن اطلاعاتی باشد که راه وصول به مطلوب و کمال را بر وی کوتاه‌تر سازد.

روح‌ا... خالقی
آهنگساز فقید ایرانی

منبع : روزنامه فرهنگ آشتی