تنظیم مرامنامه خانوادگی

خانواده‌های ناشاد هر یك به گونه‌ای خاص ناشاد هستند ولی خانواده‌های خوشبخت دارای وجوه مشترك بوده و از اصول یكسان پیروی می‌كنند. اینك در معرفی خانواده شاد و راضی به بیان ویژگی‌های مختص آن می‌پردازیم.
اگر وقت ندارید كه یك شب حتی یك ساعت در هفته با اعضای خانواده‌تان دور هم جمع شوید پس خانواده خود را در اولویت قرار نداده‌اید.
بچه‌ها مهم‌ترین درس‌های زندگی را از شخصیت‌های سینمایی یاد نمی‌گیرند بلكه از یك خانواده دلسوز كه برایشان كتاب می‌خواند، با آنها صحبت می‌كند، كار می‌كند، به آنها گوش می‌دهد و اوقات خوشی را با آنها می‌گذراند، یاد می‌گیرند.
وقتی كه بچه‌ها احساس می‌كنند كه پدر و مادر آنها را دوست دارند و این دوست داشتن واقعی است، پیشرفت می‌كنند.
اگر ما خانه‌های محكم‌تر و بهتری نسازیم مجبور خواهیم شد زندان‌های بیشتری بسازیم. بزرگترین كاری كه می‌توانید برای بچه‌هایتان انجام دهید دوست داشتن همسرتان است.
مستحكم كردن روابط خصوصی در ازدواج سبب احساس امنیت كل خانواده می‌شود. به جلسات هفتگی خانوادگی، ملاقات‌های برنامه‌ریزی شده و فعالیت‌های روزانه پایبند باشید. سعی كنید هر هفته یك جلسه ملاقات خصوصی با یكی از فرزندانتان ترتیب دهید. كودكان را وادار كنید یك جدول تهیه كنند كه در آن فهرست كارهای اجباری كه در طول هفته باید انجام دهند و نیز كارهای تفریحی كه از آن لذت می‌برند را به آنها یادآوری كند.
اگر هر یك از ما در جهت‌های متفاوتی حركت كنیم و همیشه با هم در جنگ و دعوا باشیم، كارها بر وفق مراد نخواهد بود. اگر همه ما دارای یك نظام ارزشی مشترك باشیم كارها آسانتر پیش می‌رود. توافق در قبال انتظار ایفای نقش‌ها، راهبردهای حل مسئله و ارزش‌ها در یك ارتباط «رسالت مشترك» نامیده می‌شود. یك رسالت نامه به معنی قانون اساسی واقعی زندگی خانوادگی شماست. وقتی كه شما از مقصد، نقش خود و فرصت‌های خود دید روشنی داشته باشید، موفق‌ترید.
پس زمانی را برای بوجود آوردن رسالت‌نامه ازدواج صرف كنید تا مطمئن شوید كه شما و همسرتان در یك مسیر مشترك پیش می‌روید. از طریق رسالت نامه خانوادگی شما می‌توانید به فرزندان‌تان تفهیم كنید كه شما كاملا به آنها متعهد هستید و اینكه این پیمان والد– فرزندی هرگز شكسته نخواهد شد. با نوشتن رسالت‌‌نامه خانوادگی به خانواده تفهیم می‌كنیم كه خانواده هم برای موفق شدن نیاز به برنامه دارد.
● دقت كنید:
▪ اگر اعضای خانواده احساس كنند كه رسالت‌نامه منعكس كننده نظرهای آنها نیست، از آن حمایت نمی‌كنند. هر كسی باید نسبت به رسالت‌نامه احساس تعلق كند. شركت نداشتن افراد در رسالت‌نامه برابر است با عدم تعهد به آن.
▪ نوشتن رسالت نامه فقط شروع كار است. نتیجه اصلی موقعی به دست می‌آید كه شما آن رسالت نامه را به تمام ساختار زندگی خانوادگی و در لحظه به لحظه زندگی روزمره‌تان انتقال داده باشید.
▪ فرآیند انجام كار به اندازه محصول نهایی اهمیت دارد. رسالت‌نامه بیانگر افكار و احساسات تمام اشخاص شركت‌كننده در آن است.
▪ پس از نوشتن رسالت‌ نامه می‌توانید آن را بر روی تابلو در معرض دید همگان نصب كنید. دو نمونه از رسالت‌‌نامه‌های نصب شده بر درب ورودی دو خانه را با هم می‌خوانیم:
● نمونه یك:
▪ هیچ چیز را از هم مخفی نمی‌كنیم.
▪ درباره نیازها و خواسته‌هایمان با هم كاملاً‌ روراست خواهیم بود.
▪ در غیبت هم به یكدیگر وفادار خواهیم بود.
▪ در صورت رنجش، آن را بیان كرده و به دیگران فرصت دهیم تا آن را برطرف كنند.
● نمونه دو:
▪ رسالت خانواده ما عبارتند از:
الف) دوست داشتن یكدیگر
ب) كمك كردن به هم
ج) باور داشتن هم
د) استفاده عاقلانه از وقت، منابع و استعدادها برای خوشحال كردن دیگران
و) ستایش یكدیگر برای همیشه
هـ) همدلی
روابط خانوادگی نیاز به توجه مداوم دارد زیرا نیاز به حمایت عاطفی دائمی است. در ژرفای دل هر خانواده درد حقیقی همان فقدان همدلی است. یكی از دلایلی كه در پس مختل شدن روابط وجود دارد این است كه طرفین مربوط، یك اتفاق را به طور متفاوتی تفسیر می‌كنند و تجارب گذشته آنها را وادار به این كار می‌كند.
تا زمانی كه نتوانیم عینك‌مان را كنار گذاشته و جهان را با چشم دیگران بنگریم، نخواهیم توانست روابط عمیق و حقیقی برقرار كنیم و ظرفیت تأثیر مثبت گذاشتن بر دیگران را به دست نخواهیم آورد. تا وقتی كه با همدلی گوش نكنید همانطور در چارچوب مرجع خودتان باقی می‌‌مانید و نمی‌فهمید آنها واقعاً‌ دنیا را چگونه می‌بینند، خود را چگونه می‌بینند و به شما چگونه نگاه می‌كنند. گوش كردن واقعی برای ورود به ذهن و قلب شخص دیگر گوش كردن همدلانه نام دارد.
گوش كردن با همدلی یعنی بكوشیم با چشمهای دیگری دنیا را ببینیم. گاهی اوقات سكوت كامل همان همدلی كردن است. همدلی فرآیندی صمیمانه و متواضعانه است. هر چه سطح اعتماد بالاتر باشد راحت‌تر می‌توانید در پاسخهای همدلانه شركت كنید، اما اگر اعتماد متزلزل شده است مجبورید زمان بیشتری صرف كنید و صبور باشید.
وقتی به غریبه از راه رسیده‌ای بیشتر از افراد عزیز زندگیتان ارزش می‌دهید باید برای عذرخواهی، طلب بخشش، ابراز علاقه، قدردانی، ارزش دادن و جلب اعتماد تلاش كنید. همیشه با زبان عشق با او حرف بزنید. هرگز درباره شخص قضاوت نكنید. حساب شخص را از رفتارش جدا كنید. به او بگویید: «دارم سعی می‌كنم منظورت را بفهمم. اصلاً‌ قصد ارزش‌گذاری، موافقت و یا مخالفت و قضاوت كردن ندارم. می‌خواهم آنچه را تو می‌خواهی درك كنم.»
از پیامهای «من» استفاده كنید، زیرا پیامهای «من» سیری افقی دارد اما پیامهای «تو» عمودی است، یعنی تلویحاً‌ می‌فهماند كه یكی برتر از دیگری است. پیامهای «من» مثل:
«این برداشت من است...»
«نگرانی من این است...»
«من این طور موضوع را می‌بینیم...»
«من این طور احساس می‌‌كنم...»
۸۰-۷۰ درصد روابط غیركلامی هستند. به زبان چهره و بدن، لحن صدا و موقعیت موجود توجه كنید. همدلی گاهی فقط تكان دادن سر است. تمرین كنید برای این منظور پانتومیم بازی كنید. از بچه‌ها بخواهید حس عصبانیت، اندوه، شادی یا ناامیدی را نشان دهند و از بقیه اعضای خانواده بخواهید حدس بزنند آن حس چیست. از این طریق به فرزندان تفهیم كنید كه از تماشا كردن چهره و حركات بدن افراد به سادگی می‌توان چیزهای زیادی در مورد آنها آموخت.
● تعاون و همكاری
هر مشكل فرصتی برای یك سرمایه‌گذاری است. گرفتاری‌ها شبیه به جوانه‌هایی است كه سیستم ایمنی جمع خانواده را تقویت و فعال می‌كند. بخش مهمی از همكاری، یادگیری این نكات است كه
▪ از توانمندیها و استعدادهای دیگران تمجید و قدردانی كنیم.
▪ بیاموزیم به تفاوتها ارزش دهیم.
با روشهای زیر می‌توانید به فرزندانتان نشان دهید با هم بودن بهتر از تنها بودن است:
الف) چند آزمایش جالب كه نشان می‌دهد چقدر انجام كار با كمك دیگری آسانتر از انجام آن به تنهایی است، سازماندهی كنید:
۱) آزمایش یك: از بچه‌ها بخواهید بند كفششان را با یك دست گره بزنند. سپس از یكی دیگر از اعضای خانواده بخواهید با دست به او كمك كند. نشان دهید كه وقتی دو نفر با هم كار می‌كنند بیش از یك نفر و یا دو نفر كه جدا كار می‌كنند، موفق هستند.
۲) آزمایش دو: یك تكه چوب نازك به بچه‌ها بدهید كه آن را بشكنند، احتمالاً‌ می‌توانند بعد یك دسته چوب چهار- پنج تایی كه به هم بسته شده به آنها بدهید و بخواهید آن را بشكنند، احتمالاً‌ نمی‌توانند. با این مثال نشان می‌دهید كه خانواده با هم قوی‌تر از هر یك از اعضا به تنهایی است.
ب) فهرستی از كمكهایی كه هر فرد خانواده می‌تواند انجام دهد، تهیه كنید.
ج) از بچه‌ها بخواهید با هم پوستری تهیه كنند و یا غذایی طبخ كنند.
د) یك فعالیت خانوادگی ترتیب دهید از همه اعضای خانواده بخواهید كه استعدادهای خود را نشان دهند.
و) مسائل و معماهایی را طرح كنید. دیدگاه خانواده‌ را در مورد آن مسأله بررسی كنید. آنها را وادار به مشاركت، تفكر و ارائه راه حل نمایید.
● توقف كن، فكر كن، انتخاب كن
اگر افراد به جای واكنش نشان دادن به هیجانات لحظه‌ای براساس ارزشهای عمیق درونی خود عمل كنند، خانواده به مجموعه بسیار بهتری تبدیل می‌شود. فرد خوشبخت كسی است كه وقتی در یك موقعیت ناامید‌كننده قرار می‌گیرد، توقف می‌كند، تمایلات درونی‌اش را می‌سنجد و آنها را با بینش بررسی می‌كند، از صحبت كردن تكانشی یا خشونت كردن اجتناب می‌كند و دائماً‌ برای بردباری، كنترل و تسلط یافتن بر خود تلاش می كند.
این امر او را قادر می‌سازد تا تشخیص دهد كه همه مسائل كوچك هستند و او را از ترشرویی، سختگیری، تحكم، حق به جانب بودن، كمال طلبی و نامتعادل بودن بازمی‌دارد. دكمه توقف به اعضای خانواده فرصت می‌دهد تا از برنده شدن در مشاجرات چشم‌پوشی كنند تا به آن چه واقعاً‌ مهم‌تر است، دست یابند، مثل ایجاد ارتباط قوی و محكم و داشتن یك خانواده شاد. كار مؤثر این است كه انرژی و تلاش خود را برای گفت‌وگو درباره چیزی صرف كنید كه می‌توانید بر آن تأثیر بگذارید.
مشاجرات درونی برای خانواده بسیار مخرب‌تر از فشارهای آسیب‌رسان بیرونی است. سعی در شكست دادن و راه‌اندازی كانون رقابت در خانه و احساس حق به جانب بودن و كسب یك پیروزی كوچك كه از فاتح شدن در یك بحث حاصل شود فقط سبب جدایی بیشتری می‌شود و شما را از رضایت خاطر كامل از زندگی زناشویی محروم می‌كند.
وقتی كه عمیقاً‌ دیگران را دوست بدارید و همانگونه كه هستند، بپذیرید، در واقع آنها را به بهتر بودن ترغیب می‌كنید. اما اگر دوست داشتن را برای تحت نفوذ قرار دادن و كنترل كردن به كار ببرید، دیگران احساس طرد شدگی می‌كنند.
از طریق دوست داشتن بی‌قید و شرط دیگران، شما نیروی طبیعی آنها را برای بهتر شدن آزاد می‌كنید. زیرا به جای تلف كردن انرژی برای دفاع از موضع خود، قادر به تمركز بر تعامل با وجدان خود می‌شوند و رشد بالقوه خود را شكوفا می‌كنند. چنانكه گوته می گوید: «با یك فرد آن گونه كه هست رفتار كن و او همانگونه كه هست باقی خواهد ماند، با یك فرد آن گونه كه می‌تواند باشد رفتار كن و او همان‌گونه كه می‌تواند باشد، می‌شود.»
مهربانی‌های كوچك راه درازی را كه برای رسیدن به ارتباطات توأم با عشق بی‌قید و شرط وجود دارد، كوتاه می‌كنند. چیزی كه افراد به آن نیاز دارند یك دوجین نوازش در روز است. نوازش به صورتهای مختلف جسمی، كلامی و دیداری صورت می‌گیرد.
یكی از مهمترین درجات و مراتب مهربانی، تشویق و تمجید است و مرتبه بعدی این است كه هر چه زودتر یاد بگیریم كه معذرت‌خواهی كنیم و مرتبه دیگر توانایی بخشیدن و تقویت آن است. تا زمانی كه نتوانید ببخشید همیشه یك قربانی خواهید بود. شما با بخشش، قلب خود را پاك می‌كنید و مانع بزرگی كه دیگران را از تغییر كردن باز می‌دارد، از پیش رو برمی‌دارد.
پرورش روحیه برنده- برنده به دلیل فراهم كردن منفعت دوسویه سبب افزایش درك و فهم نیازها، خواست‌ها و نگرانی‌های طرفین می‌شود و حركت از «من» به سوی «ما» را تسهیل و تسریع می‌كند. كمك كردن به دیگری در برنده شدن، احساسات مثبت، همدلی و تعاون را به ارمغان می‌آورد.
ما غالباً‌ در مورد خود بر اساس انگیزه‌هایمان قضاوت می‌كنیم و در مورد دیگران براساس رفتارهاشان.

منبع : مرکز اطلاع رسانی خانواده شمیم