گیاه کتان

گیاهی است دارای واریته‌های اهلی شده كه برای استفاده از الیاف ساقه و نیز گرفتن لعاب و روغن از دانه‌های آن كشت می‌شود. واریته‌های آن از لحاظ خصوصیات رشد با یكدیگر متفاوتند.
كتان به صورت گیاهی علفی، بی‌كرك، یك یا دوساله با ساقه‌ای افراشته به ارتفاع ۱۰۰-۱۰ سانتی متر است. برگ‌های آن خطی یا خطی- سرنیزه‌ای، نوك تیز، به رنگ سبز مات و دارای سه برگ است. دمگل در زمان میوه شدن گل افراشته، كاسبرگ‌ها پهن، تخم مرغی تا بیضوی، كم و بیش نوكدار و دارای سه رگبرگ است. گلبرگ‌های آن منظم به رنگ آبی آسمانی است. میوه كپسول ناشكوفا یا نیمه شكوفا و كلاله‌ها چماقی تا نخی شكل‌اند. دانه گیاه و روغن حاصل از آن قسمت‌های دارویی گیاه را تشكیل می‌دهند. دانه گیاه به رنگ قهوه‌ای روشن بوده بدون بو، شفاف، لغزنده و دارای طعم موسیلاژی است. دانه‌های كتان پس از رسیدن كامل در فصل پاییز جمع آوری می‌شود. گیاه كتان در مناطق مختلف ایران كشت می‌شود و به طور طبیعی در مناطقی از استان‌های آذربایجان شرقی، مازندران و هرمزگان می‌روید. مواد متشكله اصلی دانه كتان را موسیلاژ و روغن ثابت تشكیل می‌دهد. دانه كتان حاوی ۹-۳ درصد موسیلاژ همچنین دارای ۴۵-۳۰ درصد روغن ثابت است. دانه كتان به صورت خوراكی به عنوان ملین، موثر در درمان سندرم كولون تحریك پذیر و ضدسرفه مصرف می‌شود. همچنین به صورت موضعی در رفع تحریكات جلدی و التهابات پوستی نظیر اگزما مصرف می‌شود. در طب گذشته از كتان در درمان برخی از بیماری‌های پوستی و نیز به عنوان ضدسرفه، ضدالتهاب، موثر در درمان زخم معده و زخم روده و التهاب مثانه استفاده می‌كرده‌اند.

منبع : روزنامه شرق