بازی درمانی چیست؟

بازی درمانی روشی است كه بوسیله آن، ابزارهای طبیعی بیان حالت كودك، یعنی بازی، به عنوان متد درمانی وی بكار گرفته می شوند تا به كودك كمك كند فشارهای احساسی خویش را تحت كنترل قرار دهد.
این روش در مورد كودكان سه تا هشت سالی به كار می رود كه مشكلات خانوادگی (مانند طلاق والدین) دارند، ناخن می جوند، دچار شب ادراری اند، مهاجم یا بی رحم هستند، در روابط گروهی موفق نیستند و یا قربانی سوءاستفاده از كودكان شده اند. این نوع درمان در مورد تعلیم و تربیت كودكان استثنایی نیز به كار می رود كه عدم توانایی شان موجب آشوب و اضطراب در آنهاست.
پزشكانی كه از بازی درمانی استفاده می كنند، معتقدند این روش به كودك اجازه می دهد جهان را در مقیاسی كوچك تر با دستان خود بسازد و تحت نفوذ خود درآورد، كاری كه در محیط پیرامون هر روز كودك امكان پذیر نیست.
كودك با وسایل و مواد مخصوصی كه گلچین شده اند و با راهنمایی شخصی كه به طرز معینی در مقابل او واكنش نشان می دهد، بازی می كند و بدین ترتیب احساسات پنهانش را به سطح می آورد تا بتواند با آنها روبرو شود و بر آنها غلبه كند. در روان درمانی ترین حالت، آموزگار بدون قید و شرط هر چه كه كودك می گوید یا انجام می دهد را می پذیرد. آموزگار به هیچ وجه اظهار عقیده، مجادله، اذیت و بحث اخلاقی نمی كند و به كودك نمی گوید كه احساسات و مشاهدات او صحیح نیستند.
فضایی باید بوجود بیاید كه كودك بداند در آن می تواند اظهار عقیده و احساس كند بدون آنكه از مجازات بترسد. در عین حال، حتی اگر فضای موجود اجازه هر كاری را بدهد، حدود مشخص نیز باید وجود داشته باشند مانند محدودیت در خراب كردن وسایل و مواد بازی، حمله به آموزگار و خروج بعد از ساعت معین. بسیاری از روانشناسان و مشاوران ممكن است این تكنیك را فقط در صلاحیت خود بدانند و البته ممكن است نظرشان در خصوص مشاوره عمیق و طولانی مدت صحیح باشد. در عین حال، اگر چه این تكنیك معمولاً توسط مشاوران مدرسه، مددكاران اجتماعی و روانشناسان استفاده می شود، اما می تواند متناسب با فضای كلاس درس، توسط معلم در مورد مشكلات كوچك تر به كار گرفته شود. در این صورت شما باید به عنوان یك معلم، برای برگزاری یكی از این جلسات، از والدین و مسئولین مدرسه اجازه بگیرید.
●چگونه از بازی درمانی استفاده كنیم؟
۱ - دانش آموزی را انتخاب كنید كه ممكن است از بازی درمانی بهره ببرد.
۲ - تصمیم بگیرید كه آیا می خواهید برای این كار جلسه جداگانه ای برگزار كنید و یا در زنگ تفریح یا تنفس می خواهید به این كار بپردازید.
۳ - وسایل لازم را فراهم كنید. موارد پیشنهادی عبارتند از:
- ظروف بازی با شن و آب
- وسایل و ظروف آشپزخانه اسباب بازی
- وسایل كودك (مانند جغجغه، شیشه و...)
- عروسك (در سنین و سایزهای متنوع)
- چاقو و تفنگ اسباب بازی
- حیوانات، سرباز، قایق و ماشین اسباب بازی
۴ - وسایل را در جاهای مشخصی قرار دهید كه هر جلسه بتوان آنها را همان جا گذاشت.
۵ - دانش آموز را با فضای بازی آشنا كنید.
۶ - دانش آموز را از محدودیت ها آگاه كنید و به او بگویید كه این جلسه چقدر طول می كشد (معمول ۳۰ تا ۶۰ دقیقه)
۷ - بگذارید دانش آموز وسایل را انتخاب كند. به هیچ وجه اسباب بازی یا فعالیتی را پیشنهاد نكنید. اگر دانش آموز خواست زودتر از پایان جلسه برود، اجازه این كار را دارد. با این حال او نمی تواند همان روز دوباره به كلاس باز گردد، فقط طبق برنامه، زمان جلسه بعدی را به او بگویید.
۸ - برای پاسخ دادن به نظرات دانش آموز، اعمال او را منعكس كنید. اگر دانش آموز كم حرفی دارید، نقش شما تغییر می كند: شما باید آنچه را كه او انجام می دهد، تشریح كنید.
۹ - زمانی كه پایان جلسه نزدیك می شود، دانش آموز را از این مسأله آگاه كنید و دقایق باقیمانده را نیز معین كنید.
۱۰ - با رسیدن به پایان جلسه، با چنین جملاتی دانش آموز را مطلع كنید: برای امروز، زمان ما به پایان رسیده است. الان دست از بازی می كشیم و اسباب بازی ها را به همان جایی برمی گردانیم كه از آنجا برداشتیم. دانش آموز اجازه ندارد به بازی ادامه دهد.
۱۱ - به دانش آموز بگویید كه جلسه بعد چه زمان برگزار خواهد شد.

فرزانه فخریان
منبع:www.Behavior advisor.com

منبع : روزنامه همشهری