ما گرسنگان اطلاعات

در این گزارش ابتدا آماری از حجم و اطلاعات موجود در وب مورد بررسی قرار می‌گیرد. پس از آن نقش موتورهای جست‌وجوگر در رونق دادن به وب و اهمیت تجاری آنها بررسی خواهد شد و در ادامه وضعیت موتورهای جست‌وجوگر ایرانی و نوع حضور سایت های فارسی در موتورهای جست‌وجوگر مورد ارزیابی قرار می گیرد و در پایان تحلیلی نیز از آینده ارائه بعضی خدمات مرتبط با موتورهای جست‌وجوگر ارائه خواهد شد.
همه در اینترنت به دنبال اطلاعات هستند و اینترنت به عنوان بزرگ‌ترین منبع اطلاعاتی عصر حاضر، آنقدر اطلاعات در خود دارد که جوابگوی هر نیازی است. اینترنت بخش‌های بسیاری دارد اما وب به عنوان جذاب‌ترین بخش آن در واقع پرکاربردترین بخش آن نیز محسوب می شود. وب جایی است که هرروزه در آن سایت‌های بسیاری متولد می‌شوند یا می‌میرند. تولد هر سایت یعنی انتشار اطلاعات جدیدتر در وب و افزایش حجم اطلاعات آن.
● وب چه حجمی دارد؟
مطالعه‌ای که Cyveillance.com انجام داده است نشان می دهد وب بیشتر از ۲/۱ بیلیون سند دارد و نرخ رشد آن نیز ۷ میلیون صفحه در روز است (اکتبر ۲۰۰۴). با این حجم عظیم اطلاعات، هر جوینده (گرسنه) اطلاعاتی حتماً از خود خواهد پرسید که اطلاعات مورد نیاز من کجاست؟ در حال حاضر چالش عمده کاربران وب دستیابی به اطلاعات است. به عبارت دیگر اگر کاربری دنبال موضوعی خاص باشد، کدام صفحه را باید بخواند؟ از میان این تعداد عظیم صفحات موجود، کدام صفحه نیاز او را برآورده می‌کند؟
اگر سایتی باشد که به کاربران در یافتن اطلاعات کمک کند، قطعاً مورد توجه خواهد بود خوشبختانه چنین سایتی وجود دارد و ما آن را با نام موتور جست‌وجوگر می شناسیم. موتور جست‌وجوگر سایتی است که به کاربران وب کمک می‌کند تا اطلاعات موجود در سایت های دیگر را بیابند. موتور جست‌وجوگر سایتی است که با گرفتن عبارتی مختصر، کاربر را با لیستی از سایت ها روبه رو می‌کند که به موضوع مورد علاقه او مرتبط هستند.با استناد به آمارهای منتشر شده، افراد بسیاری سفر در دنیای وب را با موتورهای جست‌وجوگر آغاز می‌کنند و مراجعه به موتورهای جست‌وجوگر چنان عادی شده است که جست‌وجو کردن و کار با موتورهای جست‌وجوگر، دومین فعالیت عمده کاربران در دنیای وب (بعد از ارسال و دریافت نامه های الکترونیکی)، محسوب می شود. مطالعه‌ای که Berrier انجام داده است نشان می‌دهد افرادی که در طول یک هفته ۵ ساعت و یا بیشتر آنلاین هستند ۷۱ درصد زمان خود صرف جست‌وجوی اطلاعات می‌کنند.
بدون موتور جست‌وجوگر، وب تنها به بخش کوچکی از موفقیت امروزین خود دست می یافت زیرا موتور جست‌وجوگر، اینترنت را به رسانه‌ای قابل استفاده برای همه تبدیل کرده است. (از هیچ کس توقع نمی رود تعداد زیادی از آدرس‌های وب را به یاد داشته باشد!)
● اهمیت تجاری موتورهای جست‌وجوگر
فعالان عرصه تجارت الکترونیک، جلب بیننده به سایت را برای موفقیت در دنیای وب و تجارت آنلاین ضروری می‌دانند. حالا فرقی نمی‌کند که سایت چه می فروشد و چه خدماتی ارائه می دهد: اگر سایتی به دنبال فروش کالا یا خدمات و کسب درآمد یا محبوبیت است، باید بیننده داشته باشد. تعداد بینندگان یک سایت، برگ برنده آن برای کسب موفقیت در دنیای وب است. سایتی که بیننده ندارد، بدون شک مرگی آنلاین را تجربه می‌کند و چه بسیارند سایت‌هایی که هر روزه از چرخه زندگی در وب خارج می‌شوند.
مدیران و طراحان خبره وب به خوبی می دانند که فقط طراحی یک وب سایت تضمینی برای آمدن بیننده به آن نیست بلکه باید بینندگان را به طریقی به سایت جذب کرد. بینندگان تنها به دنبال رفع نیازهای اطلاعاتی خود هستند و وظیفه ندارند به هر قیمتی که شده سایت ما را بیابند.
برای دعوت بینندگان به وب سایتتان چه تدابیری اندیشیده‌اید؟ چگونه دیگران بدانند که شما سایت پرمحتوا و جذابی دارید؟ خود شما چگونه سایت های دیگر را می یابید؟ بدون هیچ گونه تردیدی باید گفت که ما در اغلب موارد به کمک موتورهای جست‌وجوگر به آنچه که می خواهیم، دست می یابیم.
اگر ما این کار را انجام می‌دهیم، دیگران نیز دقیقاً همین کار را می‌کنند: جست‌وجوی چند عبارت در یکی از موتورهای جست‌وجوگر و مراجعه به یکی از وب سایت ها. ببینیم آمارها در این باره چه می گویند:
▪ ۸۲ درصد کاربران اینترنت، موتورهای جست‌وجوگر را ابزار اصلی خود برای یافتن وب سایت ها عنوان کرده اند.
▪ ۵۷ درصد از کاربران اینترنت، هر روز جست‌وجو می‌کنند و ۴۶ درصد این جست‌وجوها برای کالا یا خدمات است. (منبع: SRI )
▪ ۸۵ درصد ترافیک هدفمند در اینترنت را موتورهای جست‌وجوگر باعث می شوند.
(منبع: ۷th www user survey -Georgia Institute of Technology)
همان گونه که آمارها نشان می دهند موتورهای جست‌وجوگر ابزار مناسبی هستند که خریداران به کمک آنها، کالا یا خدمات (اطلاعات) مورد نیاز خود را می یابند. البته بسیاری از کاربران دریافته اند که در اغلب موارد ۱۰ رتبه اول نتایج جست‌وجو می تواند خواسته آنها را برآورده کند و هنوز هم علاقه دارند که تنها ۱۰ سایت اول در نتایج جست‌وجو را مرور کنند. در این رابطه آمارها به‌این شرح است:
▪ ۷۰ درصد از کاربران به هنگام جست‌وجو حتماً یکی از سه سایت ابتدای نتایج جست‌وجو را کلیک می‌کنند.
▪ تنها ۷ درصد از آنها سایت های قرار گرفته در رتبه های بیستم به بعد را کلیک می‌کنند.
▪ ۸۵ درصد از آنها اگر جوابی برای جست‌وجوی خود در بیست نتیجه اول نتایج جست‌وجو نیابند، موتور جست‌وجوگر مورد استفاده خود را عوض می‌کنند.
▪ ۳۳ درصد کاربران وب فکر می‌کنند سایتی که در ابتدای نتایج جست‌وجو قرار دارد، در موضوع جست‌وجو شده سرآمدتر از رقبای خود است و در آن موضوع پیشرو است.مطالعه دیگری نشان می دهد که رتبه‌های یک تا ۱۰ ترافیکی به میزان ۷۸ درصد بیشتر از رتبه های ۱۱ تا ۳۰ ایجاد می‌کنند. همچنین سایت‌های قرار گرفته در رتبه های یک تا ۳۰ باشد، ۹۰ درصد ترافیک ناشی از جست‌وجو را دریافت می‌کنند. به عبارت دیگر، ۹۰ درصد کاربران حتماً به یکی از سایت های رتبه های یک تا ۳۰ مراجعه می‌کنند.
با دقت در این آمارها، اهمیت کسب رتبه های بالا در موتورهای جست‌وجوگر روشن‌تر می‌شود. نکته مهم دیگر این است که بینندگانی که موتورهای جست‌وجوگر روانه سایت ها می‌کنند، به احتمال زیاد مخاطبان اصلی سایت مورد نظر هستند.آمارهای ارائه شده از رفتار کاربران وب پیام بسیار واضحی دارد: سایت هایی که در رتبه های بالا قرار نمی گیرند، بخش مهمی از کاربران مخاطب خود را از دست می‌دهند. یک سایت ممکن است هزاران بیننده داشته باشد اما تعداد بینندگان گروه مخاطب آن است که موفقیت سایت را رقم خواهد زد. زیرا در اغلب موارد این بینندگان مخاطب سایت هستند که از سایت چیزی بیشتر از اطلاعات رایگان ارائه شده در آن می خواهند.
البته هر موتور جست‌وجوگری مهم نیست و تنها عده معدودی از آنها اعتبار و محبوبیت مناسبی دارند. لذا مدیران سایت ها به دنبال رتبه های بالا در موتورهای جست‌وجوگر مهم هستند. آمارها نشان می‌دهد که بیشتر از ۹۵ درصد کاربران وب اطلاعات مورد نیاز خود را به کمک ۶ موتور جست‌وجوگر عمده و مهم می‌یابند. در حال حاضر مهمترین موتورهای جست‌وجوگر گوگل، یاهو، MSN و ASK هستند. امروزه تجارت الکترونیک خود را با مسئله رتبه‌بندی در موتورهای جست‌وجوگر هماهنگ کرده است زیرا رتبه‌های بالاتر مستقیماً به فروش بیشتر، تعبیر می شوند. موتورهای جست‌وجوگر مهمترین ابزار بازاریابی الکترونیک محسوب می‌شوند. بازاریابی با موتورهای جست‌وجوگر شاید مبحث نوینی باشد اما مدیران خبره وب‌سایت‌ها می‌دانند که چگونه می توانند به کمک آن تحولی شگرف در حرفه خود ایجاد کنند. شم بازاریابی (Marketing Mix) حکم می‌کند که همواره در جایی حضور داشته باشیم که مشتری ما آنجاست. اگر ما آنجا نباشیم، رقیب ما آنجا خواهد بود. به عبارت دیگر کسی که قرار است از ما خرید کند، از رقیب ما خرید می‌کند. بازاریابی با موتورهای جست‌وجوگر (Search Engine Marketing) نیز دو هدف عمده را دنبال می‌کند:
۱) حضور در جاهایی که خریداران ما آنجا هستند.
۲) بالاتر بودن از رقبا ( کسب وضعیت بهتر نسبت به رقبا) یکی از فعالیت های اصلی در بازاریابی با موتورهای جست‌وجوگر، SEO است. SEO تلاش دارد تا سایت را برای موتورهای جست‌وجوگر آماده کند با این هدف که در آن به رتبه‌های بالا دست یابد. بهینه‌سازی سایت به معنای به کارگیری ترفندهای پیچیده نیست بلکه در اغلب موارد به کارگیری و اعمال تغییرات کوچک و ساده در سایت است که معمولاً تاثیر فوق‌ العاده‌ای در بالا بردن ضریب نفوذ سایت‌ها در موتورهای جست‌وجوگر دارند. ضریب نفوذ مناسب به معنای حضور در موتورهای جست‌وجوگر مهم و عمده، بایگانی شدن هر چه بیشتر صفحات سایت در پایگاه داده آنها و قرار گرفتن در صفحه‌های اول تا پنجم نتایج جست‌وجوی آنهاست. متخصصین بسیاری در تلاش اند تا الگوریتم و پارامترهای مورد توجه موتورهای جست‌وجوگر را شناسایی کنند تا بتوانند به کمک آنها به رتبه‌های بالاتری دست یابند و شانس خود را در کسب درآمد بیشتر، افزایش دهند. چیزی که امروزه ‌این متخصصان با تاکید بر آنها قصد بهبودی رتبه‌های سایت‌های خود را دارند، تنها تجربه است و نه یافته‌های علمی ثابت شده از اسرار بسیار موتورهای جست‌وجوگر.
● فهرست‌ها و موتورهای جست‌وجوگر ایرانی
جامعه‌اینترنتی ایرانیان از نبود فهرست‌ها و موتورهای جست‌وجوگر قدرتمند فارسی بی‌بهره است و در حال حاضر هیچ فهرست فارسی معتبر و شناخته شده‌ای وجود ندارد. تلاش برای راه‌اندازی فهرست‌ها نیز عموماً به یک لینکستان ختم شده است و مدیران انگیزه اولیه خود را پس از مدتی از دست داده اند. برخی از نمونه های موجود نیز به رغم حجم بالای تعداد سایت های موجود در آن عملاً به دلیل طراحی ضعیف غیر قابل استفاده مانده اند. به دلیل قدرت گوگل و یاهو در پشتیبانی مناسب از زبان فارسی شاید نبود یک موتور جست‌وجوگر فارسی کمتر احساس شود اما با این حال در بین موتورهای جست‌وجوگر فارسی موجود می توان پارسیک را یک نمونه نسبتاً موفق دانست هر چند که به پایگاه داده خود متکی نیست. پهنای باند بالا و پایگاه داده مورد نیاز، مهم‌ترین مشکلات پیش روی راه‌اندازی یک موتور جست‌وجوگر مستقل فارسی است.
● بازاریابی با موتورهای جست‌وجوگر در ایران
بازاریابی با موتورهای جست‌وجوگر و تخصص های مرتبط در ایران نوپاست و تاکنون از تلاش های فردی فراتر نرفته است. سایت های ایرانی عموماً حضور مناسبی در موتورهای جست‌وجوگر ندارند و اگر بعضی سایت ها رتبه های خوبی دارند به‌این دلیل نیست که روی آنها کار شده است بلکه ناشی از طبیعت خود موتورهای جست‌وجوگر است که به هر حال یک سایت را اول قرار می دهند، یکی را دوم و یکی را آخر.
بهینه سازی برای موتورهای جست‌وجوگر بحث نوینی است و طراحان وب ایرانی نیز با اصول آن آشنا نیستند. بنابراین طبیعی است که محصول آنها به عنوان یک سایت نیز حضور مناسبی در موتورهای جست‌وجوگر نداشته باشد. در مطالعه‌ای که بر روی یک سایت بزرگ دولتی انجام دادم، مشخص شد که نزدیک به ۱۵۰۰ صفحه از اطلاعات آن در صورت فعال شدن فیلتر به هنگام جست‌وجو در گوگل، قابل دسترسی نخواهند بود، این یعنی یک فاجعه. در این فاجعه که برای یک سایت فعال در صنعت پتروشیمی رقم خورده است، هم تهیه کنندگان محتوا و هم طراحان آن سایت دست داشتند.
خوشبختانه SEO برای این مشکلات نیز راه حل دارد. SEO یک سایت را هم برای بیننده و هم برای موتور جست‌وجوگر قابل استفاده می‌کند.
ارائه خدمات موتورهای جست‌وجوگر نیز از سوی بعضی سایت‌ها و شرکت ها آغاز شده است. نگاهی به صنعت طراحی و برنامه نویسی وب ایران و پیشینه آن نشان می‌دهد به زودی شرکت‌های بسیاری با هدف ارائه‌این خدمات راه اندازی خواهند شد. همچنین شرکت های موجود نیز آن را به لیست خدمات خود خواهند افزود. بنابراین به زودی بازاری آشفته پیش روی کارفرمایان قرار می گیرد و قیمت‌گذاری‌های ناهمگون همانند صنعت طراحی وب غوغا خواهد کرد. اما به دلیل آنکه در این خدمات با رتبه‌ها سر و کار داریم که آن هم با یک جست‌وجوی ساده مشخص می شود، ارزیابی موفقیت و تخصص شرکت‌ها ساده‌تر خواهد بود و بسیاری از مدعیان پس از مدتی میدان را خالی خواهند کرد.
اگر طراحان وب گرافیک زشت و ناهمگون دست پخت خود را یک بحث سلیقه‌ای می دانند و به راحتی کار خود را توجیه می‌کنند در خدمات SEO اوضاع به گونه‌ای دیگر است. سایت یا در ده یا بیست رتبه اول قرار می گیرد یا خیر. این رتبه ها ربطی به سلیقه هم ندارند و جایی برای توجیه باقی نخواهند گذاشت. از سوی دیگر کارفرمایان این نوع خدمات نوعاً از دانش بیشتر برخوردارند و با حساسیت بیشتری مجری پروژه های خود را برمی گزینند.
▪ جمع بندی
▪ موتور جست‌وجوگر ابزاری است که کاربران اینترنت به کمک آنها سایت‌ها را می‌یابند. نتایج جست‌وجوی تمام موتورهای جست‌وجوگر دقیق نیست.
▪ بسیاری از کاربران دریافته اند که در اغلب موارد ۱۰ رتبه اول نتایج جست‌وجوی موتورهای جست‌وجوگر می‌تواند خواسته آنها را برآورده کند.
▪ راه های بسیاری برای دسترسی به سایت ها وجود دارد اما موتورهای جست‌وجوگر همواره راهکار اساسی بوده‌اند.
▪ تجارت الکترونیک به شدت خود را با مسئله رتبه‌بندی در موتورهای جست‌وجوگر هماهنگ کرده است و همه سایت‌ها برای کسب رتبه‌های بالا تلاش می‌کنند.
▪ اجرای یک برنامه موفق بازاریابی با موتورهای جست‌وجوگر، بدون یک ساختار و زیربنای مستحکم در خود سایت اصولاً با شکست همراه است.
▪ سایت‌ها و موتورهای جست‌وجوگر ایرانی هنوز جایگاه مناسبی در دنیای جست‌وجو و موتورهای جست‌وجوگر ندارند اما آینده و افق روشنی پیش روی دارند.

منبع : اخبار فن‌آوری اطلاعات ایتنا