چهارشنبه, ۱۰ بهمن, ۱۴۰۳ / 29 January, 2025
مجله ویستا
افسانه، هالیوود و ادبیات آخرالزمانی یهود
نمونه‌های مناسبی هستند جهت پی بردن به توجه خاص دست اندركاران به این قسم داستان‌سراییها.
در این مختصر، نگارنده سعی خواهد كرد ضمن تحلیل ارباب حلقه‌ها: دو برج، نشان دهد كه
۱ ـ تاثیرپذیری اثر از ادبیات آخرالزمانی عهد عتیق تا كجاست؟
۲ـ وجوهی در اثر قرار دارند كه بازتولید گفتمان ضد انسانی برخورد تمدن‌هاست.
در كتاب مقدس تصویر خاصی كه از آخرالزمان ارایه می‌شود همراه است با صحنه‌های جنگ و خونریزی كه در آن یهوه، فرزندان اسراییلی خود را بر تمام جهانیان ظ‌فر می‌دهد و ایشان را ارباب جهان می‌گرداند. در این تصویرسازی خاص، عناصری وجود دارند كه در آثار بسیار مهمی از فرآورده‌های هالیوود مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در متن عهد عتیق در كتاب یرئیل نبی با نمونه‌ای خاص از این تصویرسازیها مواجه می‌شویم. درآن كتاب مختصات نیروهای شر و خصایص صالحان و ابرار بیان می‌شود ; در این كتاب می‌خوانیم: " امتی قوی و بیشمار به زمین من (یهوه) هجوم می‌آورند. دندانهای ایشان دندانهای شیر است اضراس ایشان اضراس هژبر. تاكستان مرا ویران و انجیرهای مرا خراب كرده و پوست آنها را بالكل كنده و بیرون انداخته‌اند. ای خداوند نزد تو تضرع می‌كنم زیرا كه آتش، مرتعهای صحرا را سوزانیده و شعله همه درختان را افروخته است." (باب اول / ۱۹،۷،۶) "در صهیون كرنا بنوازید و در كره مقدس من صدا بلند كنید، تمامی ساكنان زمین بلرزند زیرا روز خداوند می‌آید و نزدیك است. روز تاریكی و ظ‌لمت روز ابرها و ظ‌لمت غلیظ مثل فجر منبسط بر كوه‌ها امتی عظ‌یم و قوی كه مانند آن از ازل نبرد و بعد این تا سالها و دهرهای بسیاری نخواهد برد. پیش روی ایشان آتش می‌سوزانند و در عقب ایشان شعله شعله ملتهب می‌گردد. پیش روی ایشان زمین مثل باغ عدن و در عقب ایشان بیابان بایر است و از ایشان احدی رهایی نمی‌یابد. منظ‌ر ایشان مثل منظ‌ر اسبان است و مانند اسب سواران می‌تازند. مثل جباران می‌دوند، مثل مردان جنگی بر حصارها بر می‌آیند و هر كدام به راه خود می‌خرامد. از میان حربه‌ها هجوم می‌آورند و صفهای خود را نمی‌شكنند. از حضور ایشان زمین متزلزل و آسمانها مرتعش می‌شود. آفتاب و ماه سیاه می‌شوند و ستارگان نور خویش را باز می‌دارند و خواهید دانست كه من در میان اسراییلم و من یهوه خدای شما هستم و دیگری نیست و قوم من خجل نخواهد شد تا ابدالاباد. و آیا تو را از (میان) خون و آتش و ستونهای دود در آسمان و زمین ظ‌اهر خواهیم ساخت و واقع خواهد شد هر كه نام خداوند را بخواند نجات یابد، زیرا در كره صهیون و در اورشلیم چنانكه خداوند گفته است بقیتی خواهد بود. (باب دوم / ۳۲، ۳۰، ۲۷، ۱۰، ۸، ۳، ۲، ۱) ((و خداوند از صهیون نعره می‌زند و آواز خود را از اورشلیم بلند می‌كند و آسمان و زمین متزلزل می‌شود اما خداوند ملجا قوم هود و ملاذ بنی‌اسرائیل خواهد بود.)) (باب سوم / ۱۶) به این تصویر سازیها منضم كنید تصویرهای دیگری را كه در كتاب حزقیال نبی ارایه می‌شود دایر بر اینكه او در روز پنجم سال ۴ " رویاهای خدا را " دیده است. در این كتاب در باب ۴۳ / ۴، ۲ آمده است كه " و اینك جلال خداوند اسرائیل از ط‌رف مشرق آمد و آواز او مثل صدای آبهای بسیار بود و زمین از جلال او منور گردید. پس جلال خداوند از راه دروازه‌ای كه رویش به سمت مشرق بود به خانه درآمد." در این فقرات مختصر از متن عهد عتیق به خوبی تصویر آخرالزمان یهودی مشهود است، در این تصویر سازیها خونریزی و جنگ خشونت بار نهایت تاریخ تصویر می‌شود . در فیلم ارباب حلقه‌ها: دو برج، كه ادامه قسمت اول اثرات این تصویرسازیها به وضوح مشهودند و سازندگان اثر از آن بهره گرفته‌اند تا حماسه افسانه‌ای ساخته شود. در اثر یاد شده نحوه رنگ‌آمیزی صحنه‌ها به خوبی حسی آخرالزمانی را القا می‌كند، صحنه هایی كه در آن رنگهای شاد وجود ندارد و رنگی سرد بر محیط غالب و مسلط است. آسمان ابری است و همه جا دود و آتش مشتعل است. تمام عناصر بصری حكایت از پایان جهان تصویر شده در عهد عتیق دارند. مرگ و خونریزی و غم، محیط را فرا گرفته است. و در این میان تنها نقط‌ه امن بر روی زمین قلعه‌ای است استوار كه بر دامنه كوهی مرتفع بنا شده است ; تنها جای امن جهان كه در آن نبردهایی میان سپاهان خیر و شر در می‌گیرد. همانگونه كه در مرور آیات عهد عتیق گذشت، در تصویر سازی تورات،اورشلیم و كوه صهیون آخرین سرزمینهای جهان هستند (البته در آخرالزمان) و در آنجاست كه نبردهایی میان فرزندان یهوه و دشمنانشان ـ كه بیشتر اعراب و مصریان هستند ـ درمی‌گیرد و برای همیشه خدا بر فرزندانش منت نهاده و ایشان را بر لشكر شریران غالب و چیره می‌كند. در ارباب‌حلقه‌ها هم كاركرد این قلعه كاملا مشابه است با كاركردی كه اورشلیم در متن كتاب مقدس به عهده دارد و كوهی كه قلعه بر آن استوار شده است. مشابه دیگری است از كوه صهیون كه در دامنه آن فرزندان یهوه بر دشمنانشان چیرگی ابدی پیدا می‌كنند. نكته جالب توجه دیگر این است كه جادوگر نیك ـ كه با هیبت خاص خود و عصای خاص‌ترش تداعی‌گر موسای كذایی است كه در ده فرمان دمیل تصویر شده بود ـ به آراگون وعده می‌دهد كه نصرت و فتوح در روز پنجم از جنب مشرق خواهد رسید. در مرور بر آیات عهد عتیق دیدیم كه حزقیال نبی هم در روز پنجم از سال چهارم رویاهای خدا را مشاهده كرده است و هم از جانب مشرق بوده است كه (خدا) یهوه آمده و زمین را از جلالش منور كرده است. به این ترتیب جلال و شكوه یهوه و فیض او و نصرتش از جانب مشرق است كه در می‌رسد و رویاهای حزقیال نبی هم در روز پنجم به وقوع پیوسته است. نكته مورد تامل بعدی ویژگیها و خصایص سپاهیان شر است. در این اثر لشگریان شر جانورانی هستند كه دندانهایشان چونان دندانهای درندگان است و جز به ویرانی و نابودی نمی‌اندیشند، صفهایشان منظ‌م است و یكسره مشغول دویدنند و هیچ خستگی نمی‌شناسند.در فرازهای برگزیده كتاب یوئیل خواندیم كه جز خصایص لشگریان شر و اهریمن، دندانهای چون شیر برنده و خستگی ناپذیرشان و میل آنها به ویران كردن باغها و آبادانیها و تبدیل آنهاست به خرابه‌ها و ویرانه‌ها. نكته بعد ویژگی سرزمینهایی است كه هر كدام از دو قط‌ب خیر و شر در آن به سر می‌برند. در اثر، نیروهای خیر در سرزمینهای آباد و دایر زندگی می‌كنند و زندگیشان توام است با لذت و راحتی و نیروهای شر در سرزمینهای خشك لم‌یزرع كه پوشیده شده است از آتش و دود، سكنی دارند. با توجه به این تصویر سازیهای خاص گمان نمی‌رود كه شكی در بهره‌گیری سازندگان اثر از تصویر سازیهای مخوف و دهشتناك كتاب مقدس باقی مانده باشد. این نكته فی‌نفسه امری مذموم نیست اما نكته اساسی دیگر آن است كه این تصویرسازیها در راستای اغراض و امیال سیاسی خاص مورد استفاده قرار گرفته است و آن ارایه تصویری هر چه دهشتناك‌تر و ترسناك‌تر از جهان شرق و به خصوص جهان اسلام است. در فیلم، در سكانسی كه فرودو همراه دوستش به سمت برج سیاه در حركتند، با گروهی پیاده نظام روبه‌رو می‌شوند كه با فیلهایی عظ‌یم‌الجثه در حال گذر از جاده‌اند می‌باشند. هیبت خاص این پیاده نظام با آن لباسهای خاص تداعی‌گر شرقیان است، انسانهایی كه در خدمت قدرت ویرانگرند و توسط انسانهایی از نژاد آنگلوساكون قتل عام می‌شوند. این نشانه به خوبی وجه نگاه شرق ستیزانه سازندگان اثر را بروز می‌دهد. مورد دیگر خصوصیات اخلاقی و ظ‌اهر دو قط‌ب خیر و شر است (جادوگر سفید پوش و جادوگر خاكستری). در سكانسی كه دختر تئودن به آراگون توضیح می‌دهد كه چرا نسبت به فراگیری شمشیرزنی رغبت به خرج داده است، نكته خاصی از زبان او خارج می‌شود كه تامل ما را می‌ط‌لبد. او به آراگون می‌گوید: حاضر نیست خود را وسیله هوا و هوسرانی پیرمردی قرار دهد و مرگ را بر آنچنان زندگی ای ترجیح می‌دهد. این نكته از این حیث قابل تامل است كه در فیلم هیچ نشانه بصری ای مبنی بر شهوترانی و شهوت پرستی ساحر پیر قط‌ب شر ارایه نمی‌شود و تنها به همین جمله بسنده می‌گردد، حال اگر چهره خاص این ساحر را (محاسن بلند و چهره‌ای كاملا مثبت و موجه) با این جمله و نشانه‌های قبل جمع كنیم، این نكته دست‌گیرمان می‌شود كه سازندگان اثر در ارایه این شخصیت نگاه خاصی را دنبال نموده‌اند و آن بدنام كردن اعراب به ط‌ور عام و مسلمانان به ط‌ور خاص است. به این ترتیب چهره‌ای كه از ایشان ارایه می‌شود، چهره‌ای است وحشی و درنده‌خو، ضد حیات و آبادانی و صلح و شهوت پرست و زنباره. سازدگان اثر با بی‌انصافی تمام چهره موجهی می‌سازند تا به خوبی تداعی گر مسلمانان و شمایل خاص رهبران معنوی‌شان باشد و آنرا چنان كثیف و پلید جلوه می‌دهند كه مخاط‌ب نسبت به وجود ذره‌ای نیكی و خیر در او ناامید و بدگمان می‌شود. نكته جالب توجه دیگر كه ما را مجاب می‌كند، اثر، تنها به خوان ش صرف یك افسانه اكتفا نكرده است و از نشانه‌های موجود جهت منفی جلوه دادن مسلمانان را داشته است، خصوصیت سرزمینهایی است كه نیروهای به اصط‌لاح شر در آن زندگی می‌كنند. سرزمینی خشك و سوزان، بدون وجود هیچگونه سرسبزی و آبادانی و پوشیده شده از دود و آتش كه به خوبی تداعی كننده زمینهای خاورمیانه است كه در آن به سبب شرایط اقلیمی خاص، بیابانها و صحراها بر آبادانیها غلبه دارد و حلقه‌های چاه‌های نفت، با هیبت خاص خود بر روی این سرزمینها بنا شده‌اند. با این توجهات به خوبی مشهود است كه عناصر و نشانه‌های بصری، ارجاعی جز این جهان شرق به ط‌ور عام و مسلمانان و اعراب به ط‌ور خاص، ندارند. این اثر در نهایت مبدل به اثری می‌شود كه در آن هجمه و انكار اساسی نسبت به جهان شرق و جهان اسلام صورتبندی بصری شده است و تصاویر مخوف و دهشتناك، هر چه بیشتر به كار گرفته می‌شوند تا مخاط‌بان را نسبت به مردم جهان شرق و به خصوص مسلمانان بدگمان نموده و این تفكر و تلقی را هرچه بیشتر نهادینه كنند كه جنگ و نبرد نهایی آخرالزمان، تنها و تنها میان شرق اسلامی كه مخالف آزادی و حیات انسانی است با غرب، مدافع آبادانی و حیات انسانی درخواهد گرفت و در این كاروزار نصرت و فتح از آن جهان غرب است. چون یهوه‌ای آنها را امداد خواهد كرد و برگزیدگی آنها را متحقق خواهد ساخت . این اثر با صرف هزینه‌ای كلان تهیه شده است و صرف این هزینه كلان نیز توسط نهادی مانند هالیوود نمی‌تواند ـ در جهانی كه اقتصاد و سیاست پیوندی بسیار تعیین كننده با هم یافته‌اند ـ بدون وجود غرض‌ورزی‌های خاص و تمایلات سیاسی و صرفا جهت سرگرمی به كار رفته باشد. با این ملاحظات به خوبی دیدگاه جنگ ط‌لبانه و صهیونیستی سازندگان اثر به رخ كشیده می‌شود و رویكرد خاص هالیوود به افسانه‌ها و اساط‌یر، شهود، صورتبندی بصری می‌یابد.
پی نوشت
تمامی ارجاعات به متن كتاب مقدس برگرفته از چاپ انجمن انتشار كتاب مقدس است.
ــ مسلم است كه مقصود از سرزمین یهوه همان اورشلیم است كه بر روی كره صهیون بنا نهاده شده است.
ــ به ط‌ور نمونه در كتابی كه یك محقق آمریكایی نوشته است، می‌توان نفوذ این تلقی آخرالزمانی یهودی را در میان شهروندان عامی آمریكایی سراغ گرفت .
ر. ك. تدارك جنگ بزرگ (بر اساس پیشگویی‌های انبیا بنی اسرائیل) / گریس هالسل / خسرو اسدی
مصط‌فی مرشدلو
منبع : پایگاه رسمی انتشارات سوره مهر
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست