ری ، استان تهران

ری یكی از نقاط باستانی ایران است. آثاری كه از ری به دست آمده به هزاره چهارم پیش از میلاد می‌رسد و از نظر قدمت به دو بخش تقسیم می‌شود :
الف - ری باستانی كه در جنوب چشمه علی میان بارویی بزرگ كه در روزگاران پیش از اسلام (4000 ق.م) احداث شده بود، قرار داشت و به ریِ برین یا ریِ علیا معروف بود.
ب - ری سده‌‌های واپسین كه در جنوب شرقی بخش نخستین یا ریِ علیا در جنوب كوه بی‌بی شهربانو واقع شده بود و به ریِ زیرین یا ریِ سفلی معروف بود.
در حدود 300 سال ق.م، سلوكوس، نام «اورویوس» را بر ری نهاد. در زمان اشكانیان این نام به «ارساكیا» و «ارشكیه» تغییر یافت و در زمان حكومت ساسانیان به «ری» تبدیل شد. مردم این شهر با آمدن سپاهیان اسلام به دین اسلام گرویدند، كه بیش‌تر آنان اهل تسنن بودند و در نیمه اول سده دوم هجری به مذهب شیعه روی آوردند.
در دوره‌ اسلامی، ری پناه‌گاه فرمانداران بنی‌امیه بود. این شهر از كشمكش‌های مذهبی آسیب بسیار دید و در سال 617 هـ.ق مورد تاخت و تار مغولان قرار گرفت و مردم آن قتل‌عام شدند. هنوز آثار حمله ددمنشانه مغولان از بین نرفته بود كه ری بار دیگر در سال 786 هـ.ق به دست سپاهیان تیمور به ویرانه‌ای بَدَل شد و از آن پس، دیگر روی آبادی به خود ندید. ویرانه‌های ری قدیم هنوز نزدیك شهر كنونی ری باقی است. از آثار باقی مانده این شهر می‌توان به ویرانه كاخ اشكانیان روی چشمه علی و نقش برجسته سنگی از عهد ساسانی بر كوه سرسره، بقعه بی‌بی شهربانو در امین‌آباد ری، برج طغرل، بقعه ابن‌بابویه، زندان هارون‌الرشید بر دامنه كوه مس‌‌گرآباد، حرم حضرت عبدالعظیم از فرزندان امام حسین علیه‌السلام، بقعه امام‌زاده حمزه برادر حضرت امام رضا و امام‌زاده طاهر از فرزندان حضرت سجاد اشاره كرد.