وهب

جنسیت: مرد
نام پدر: منبّه ، ابوعبدالله ابناوی صنعانی یمانی
تولد و وفات: (۳۴ -مقتول ۱۱۶/۱۱۴/۱۱۳/۱۱۰) قمری
محل تولد: یمن
شهرت علمی و فرهنگی: حافظ ، محدث ، زاهد و عابد ، مورخ و اخباری
اصل او از هرات بود. پدرش ، منبّه ، در دورهٔ پادشاهی کسری انوشیروان از هرات خارج شد و به جزیرهٔ العرب رفت ، سپس در زمان پیامبر (ص) اسلام آورد و در یمن سکنی گزید . وهب در زمان خلافت عثمان در یمن به دنیا آمد. اصحاب تراجم مراتب ، علم ، زهد و جهد او را در عبادت ستودند. در زمان عمر بن عبدالعزیز وی عهده‌دار منصب قضاوت صنعا در یمن بودند. روایات سند‌دار (مسند) کمی را نقل کرده است ، عمدهٔ دانش‌ وی در بارهٔ اسرائیلیات و صحائف اهل کتاب بوده است. به آوردهٔ صاحب "کشف‌الظنون" وی اولین کسی است که در موضوع قصص انبیاء کتاب نوشته است. احمد بن حنبل گوید که او قدری بود ، سپس از این عقیده بازگشت. از برادرش ، همام بن منبٌه ، و ابن عباس و ابوهریره و ابوسعید و نعمان بن بشیر و جابر بن عبدالله و عبدالله بن عمرو بن عاص و عبدالله بن عمر خطاب و طاووی بن کیسان و انس بن مالک و عمرو بن شعیب و فنج‌یمانی حدیث شنید. فرزندانش ، عبدالله و عبدالرحمان ، و برادرزاده‌هایش عقیل بن معقل و عبدالصمد بن معقل ، و نواده‌اش ، ادریس بن سنان ، و عمروبن دینار و سماک بن فضل و عوف اعرابی و عاصم بن رجاء ویزید بن مسلم و یزید بن یزیدبن جابر و عبدالله بن عثمان بن خیثم و اسرائیل ابوموسی و همام بن نافع و عیسی بن سنان و مغیرهٔ بن حکیم و منذر بن بن نعمان و جماعتی دیگر از وی روایت کردند. اودر پایان عمر توسط یوسف بن عمر ثقفی حاکم یمن محبوس و توسط عمال وی به قتل رسید. از آثار او: "تفسیرالقرآن"؛ کتابی در "ذکرالملوک‌المتوجه من حمیر و اخبارهم و قصصهم و قبورهم و اشعارهم"؛ "قصص الانبیاء"؛ "قصص الاخیار"؛ "فتوح‌البلاد"؛ "الاسرائیلیات"؛ کتاب "القدر".

منبع : مطالب ارسالی