نگاهی دیگر به ترور حریری

● مقدمه :
لبنان در گذشته بهشت شبکه های اطلاعاتی و سازمانهای مخفی نظامی بود و هنوز هم پایگاه ترانزیت چنین تشکیلاتی است . طی سه دههء گذشته لبنانی ها ، سوری ها ، اسراییلی ها و آمریکایی ها هریک موفق به انجام بمب گذاری های مهیب در خاک این کشور بودند و به عبارتی دیگر ، دیگران را کشته و خود کشته شده اند . ترور رفیق حریری نیز حکایت از چنین وضعیتی در لبنان است . لبنان تا کنون قتلگاه سه رییس جمهور با انفجار اتوموبیل های بمب گذاری شده بوده است و تا کنون عاملان هیچیک از انفجارها نه شناسایی شده و نه به پای میز محاکمه خواهده شده اند .
برای بررسی دقیق این ترور و عاملان آن باید به چند سؤال پاسخ گفت تا فضیه روشن شود :
۱) چه کسانی از این ترور بیشترین سود را میبرند ؟
۲) چه کسانی بیشترین امکانات را برای انجام این عملیات در دست داشته اند ؟
۳) هدف از انجام این عملیات تروریستی چه بوده است ؟
روش این تحقیق کتابخانه ای و مقالات از طریق اینترنت و مدت انجام این تحقیق از ۲۲ اسفند ۸۴ تا ۲۰ فروردین ۸۵ بوده است .
● پیش گفتار :
تروریست ها ، اعم از آنکه مزد میگیرد و می کشد تا آن کس که می اندیشد برای اصلاح جامعه دست به گلوله برده است ، هیچیک نمی دانند ، یا به درستی نمی دانند که آنچه می کنند ، به سود کیست و منبع دستور کجا ست ؟
اما آنچه را که به درستی می دانیم اینست که یک کشور عده ای را از دست داده و چند خانواده اش عزادار و افسرده شده اند .
این تحقیق را به همهء سوگواران ، به همهء کسانی که دلی را شکسته و چشمی را گریان نمی خواهند ، به همهء کسانی که زندگی را مقدس می دارند ، به همهء کسانی که به جای ویران کردن ، راه ساختن و آفرینش را در پیش گرفتند ، تقدیم می کنیم . با این امید که چراغ کوچکی باشد برای کسانی که در بیراهه ، گرفتار فریب راهزنان بین المللی شدند که نفرین انسانیت بر آنان باد .
عملیات مسلحانه و غافلگیرانه ، بی امان و دوراز هر منطق انسانی ، هر لحظه قربانی می گیرد ، دنیا ناگزیر است بپذیرد که واقعیتی بنام تروریسم در جهان موجودیت رعب آور خودرا تثبیت کرده است .
● گفتار اول : بیوگرافی
رفیق حریری دراول نوامبر ۱۹۴۴ درخانواده ای سنی مذهب و نسبتا افتاده در شهر بندری صیدا به دنیا آمد . او یک خواهر و یک برادر داشت. حریری تحصیلات ابتدایی و دبیرستان خود را در صیدا گذراند و سپس برای کسب تحصیلات عالیتر در رشتهء علوم اداری وارد دانشگاه عربی بیروت شد و بعداز آنکه آموزش معلمی دید ، لبنان را در سال ۱۹۶۵ به قصد کار در عربستان ترک کرد و در آنجا در شرکت ساختمان سازی مشغول به کار شد . در همان سال در عربستان ازدواج کرد .
در سال ۱۹۶۹ موفق شد خودش شرکت ساختمانی را بنام CI CONEST تأسیس کند و به برکت رشد بیسابقهء نفت در دههء هفتاد توانست ثروت هنگفتی بدست آورد .
رفیق حریری درسال ۱۹۷۸ بعنوان شهروند عربستان سعودی پذیرفته شد . او حیات سیاسی خود را از دههء ۱۹۸۰ آغاز نمود و بعنوان نمایندهء پادشاه عربستان در کنار عبدالحلیم خدام نمایندهء کشور سوریه در مذاکرات طرفهای درگیر جنگ داخلی لبنان که درشهر های ژنو و لوزان درسال ۱۹۸۲ انجام شد نظارت میکرد ، اما این مذاکرات شکست خورد و لبنان هنوز در آتش جنگهای داخلی می سوخت . حریری اینبار تلاش کرد تا نمایندگان پارلمان را به طایف عربستان ببرد تا در حضور نمایندهء سوریه برای رسیدن به یک راه حل سیاسی تلاش کند و باز هم حریری و داراییش در خدمت پروزهء جدید قرار داشت .
همچنین رفیق حریری توانست نقش سنی ها را در قانون اساسی جدید براساس توفقنامه طایف افزایش دهد ، گرچه فاقد توانایی نظامی بودند ، اما تکیهء حریری به دارایی خود در راهیابی به قدرت امکانپذیر است.
اما حریری از فدرت نیز برای افزایش توانایی اقتصادی وافزودن بر دارایی خویش بهره گرفت . شرکتهای متعدد متعلق به حریری توانستند سهم عمده ای در اجرای پروژه های بازسازی لبنان به خود اختصاص دهند . واز این طریق نه تنها هزینه های سابق جبران شد بلکه افزون بر آن داراییش بازهم بیشتر شد .
در عین حال رفیق حریری تلاش کرد تا از موقعیت خود بعنوان نخست وزیر در تقویت مناسبات تجاری شخصی اش با کشورهای مختلف استفاده و بهره برداری نماید . سفرهای متعددی بعنوان نخست وزیر به نقاط مختلف جهان انجام میداد ودر این سفرها قراردادهای تجاری متعدد شخصی خود را نیز منعقد میساخت .
او در سال ۱۹۹۳ یک کانال تلوزیونی در بیروت بنام Future TV تاسیس کرد و همچنین در روزنامه های لبنانی سهام بسیاری از آنانرا نصیب خود ساخت . او روزنامه ای نیز از خود بنام المستقبل را که یکیاز روزنامه های مطرح در خاورمیانه است ، به راه انداخت .
اودرسال ۱۹۸۲ و پس از حملهء صهیونیست ها به لبنان ، ۱۲ ملیون دلار به خانواده هایی که قربانی این حمله بودند کمک کرد . و خیابانهای بیروت را پس از حملهء اسراییلیها آسفالت کرد. همچنین در سال ۱۹۸۹ از پیمانی که برای توقف جنگهای داخلی صورت گرفت ، کمک مالی کرد . حریری در سال ۱۹۹۲ بعنوان نحست وزیر لبنان باز گشت و به اقتصاد لبنان حیات دوباره بخشید و به تشویق بانک جهانی بخاطر گرفتن وام به بازسازی لبنان پرداخت .
دور اول نخست وزیری حریری بین سالهای ۹۲ تا ۹۸ و دور دوم بین سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴ بود . او در لبنان طرفداران بسیاری داشت ، چراکه در امور خیریه فعالیتهای بسیاری کرده بود . و زمانی که بسیاری از سرمایه داران از سرمایه گذاری در لبنان سر باز میزدند و آنرا کاری پر ریسک میدانستند ، رفیق حریری پول بسیاری را صرف سرمایه گداری در لبنان نمود .
همچنین رفیق حریری از سال ۱۹۹۶ بعنوان نمایندهء مجلس به پارلمان لبنان راه یافت و تا هنگام ترورش در غرب بیروت ، نمایندهء مردم این شهر بود . همچنین تلاشهای بسیاری نیز در ایجاد پیوند عمیق بین ادیان و مذاهب مختلف انجام داد .
البته سابقهء اقتصادی او همیشه مثبت نبوده است . جاه طلبی او باعث شد لبنان با کمبودهای شدید مالی روبرو شود که این مسأله باعث بالا رفتن بهرهء بانکی و مانع گسترش رشد اقتصادی شود . او متهم شده است که در برنامه هایش عملا فقر را در نظر نمی گیرد . در بین سران کشورهای جهان بیشتر از همه با رهبران فرانسه و انگلیس یعنی ژاک شیراک و تونی بلر رابطهء نزدیکی داشت .
وی همچنین ارتباط گسترده ای با بسیاری از سران کشورهای متعدد عربی و غربی داشت . اما حریری خوب دریافته بود که کلید راهیابی به قدرت در لبنان و استمرار در آن در دمشق است. از اینرو ارتباطات گستردهء شخصی با بسیاری از دولتمردان و شخصیت های نظامی امنیتی سوریه برقرار کرده بود که به هنگام دشواریها پیوسته اورا حمایت میکردند . اما در صحنهء داخلی مشکل اصلی او نداشتن یک پایگاه مستحکم احتماعی بود و فقط منفعت مادی ، افراد مختلف را با او جمع میکرد . حریری به یک پایگاه نیرومند تکیه نداشت و بر خلاف دیگر رهبران اهل تسنن لبنان نظیر صلح ، سلام ، و کرامی از یک خانوادهء آریستوکرات نبود . در عین حال هیچ حرکت اجتماعی جدیدی را نمایندگی نمی کرد و از هیچ گروه قدرتمند شبه نظامی طرفداری نمی نمود .
حریری با اجرای پروژه های عمرانی عظیم و وسیع توانست تا حد زیادی ویرانی های لبنان را ترمیم کند لذا میتوان گفت که به هنگام دشواریهای اقتصادی لبنان و متحد اصلی آن یعنی سوریه را برطرف مینمود . راز قتل او نیز در همین نکته نهفته است که اسراییل لبنان را کشوری می دید که توانست اورا شکست دهد ، کاری که کشورهای دیگر عربی حتی باهم از عهدهء انجام آن بر نمی آمدند . همچنین اسراییل لبنان را کشوری میبیند که در جذب توریست و فعالیت اقتصادی بویژه در ارایه خدمات در منطقه و حتی آفریقا رقیب آن به شمار می آید . بنا براین ترورحریری باعث می شد که یکی از پشتوانه های اصلی اقتصاد لبنان ازبین برود . بنابراین شاهد آن خواهیم بود که تنها اسراییل از مرگ و ترور وی سود می برد و همزمانی این حادثه با تلاش برای دستیابی به یک آرامش در فلسطین اشغالی با تحمیل ارادهء آریل شارون نخست وزیر رژیم صهیونیستی به فلسطینی ها قابل توجه است .
● گفتار دوم : بررسی ترور رفیق حریری در فوریهء ۲۰۰۵
رفیق حریری ۶۰ ساله چهار ماه بعد از استعفا از سمت خود بر اثر انفجار یک خودروی بمب گذاری شده درساحل بیروت کشته شد . در این انفجار که مسؤلیت آنرا گروهی ناشناخته بنام پیروزی و جهاد در سوریه ولبنان بر عهده گرفته است . رفیق حریری عادت داشت که با کاروانی از خودروهای زرهی مجهز به سیستم های گمراه کنندهء بمب های هدایت شونده حرکت کند ، اما این تجهیزات در مقابل انفجار ۳۵۰ کیلو TNT دوام نیاورد . انفجار مزبور گودالی ده متری در خیابان به وجود آورد و دست کم بیست خودرو به آتش کشیده شد و در پی این انفجار که از سوی محافل داخلی و خارجی محکوم شد ، شورای عالی دفاع لبنان به ریاست امیل لحود رییس جمهوراین کشور تشکیل جلسه داد و در این جلسه مقرر شد تا سه روز عزای عمومی در لبنان برگزار شود . عاملان این انفجار در نوار ویدیویی که از شبکهء الجزیره قطر پخش شد ، تأکید کردند که این عملیات ،انفجارهای دیگری علیه کافران و مستبدان بدنبال خواهد داشت .
مقامات لبنانی فردی را که در این نوار عامل عملیات انتحاری معرفی شده بود بعنوان یک فلسطینی بنام احمد ابو عداسی شناسایی کردند که در محلهء غرب بیروت زندگی میکرده و به داشتن ارتباط با القاعده مظنون بوده است ؛ اما پخش این نوار اقدامی در جهت منحرف کردن مسیر تحقیقات است و این موضوع که رفیق حریری برغم همهء تجهیزات امنیتی اش کشته شده این نظریه را تقویت می کند که عناصر خارجی در این کار دست داشته اند .
رهبران مخالف دولت نیز دولتهای سوریه و لبنان را مسئول انفجار دانسته اند و خواستار خروج کامل نیروهای سوریه از لبنان ظرف سه ماه واستعفای دولت عمر کرامی شدند.اما مقامات سوریه با صدور بیانیه هایی ضمن محکوم کردن ترور حریری آنرا اقدامی در جهت تفرقه انگیزی در لبنان از سوی سرویسهای جاسوسی رژیم غاصب صهیونیستی دانسته اند و به اعتقاد کارشناسان گستردگی حادثه ء ترور حریری نشان می دهد که تنها تشکیلات تروریستی سازمان یا فته ء همچون تشکیلات رژیم صهیونیستی توان انجام چنین عملیاتی را داشته و هدف از این اقدام تروریستی ایجاد خدشه وخلل در وحدت وهمبستگی لبنان برای پیشبرد طرح های توسعه طلبانه اش در منطقه بوده است.
همچنین حزب الله ترور حریری را جنایتی زشت وبز دلانه توصیف کرد که هدفش از بین بردن آرامش لبنان و پا شیدن بذر فتنه و تفرقه در لبنان است.
سازمان جهاد در سرزمین فدین که ریاست آنرا ابو مصعب الزرقاوی بر عهده دارد ضمن رد پیام موسوم به پیروزی و جهاد در سرزمین شام که از شبکه الجزیره پخش شد تاکید کرد که این ترور کار سازمانهای اطلاعاتی اسرائیل ، سوریه ولبنان است. همچنین تاکید کردند که آنچه در بیروت اتفاق افتاد و به دنبال آن تلاش گروه اجرا کننده ء این ترور برای متهم کردن گروههای جهادی وسلفی در بلاد شامدر بلاد شام ، شوخی محض و افترایی بزرگ است که برزکتزین طرفسود برنده از روش شدن دوباره ء آتش فتنه در لبنان ، صهونیسم جهانی است که هدف آنان نیز فراهم کردن مقدمات قیومت آمریکا بر این کشور و بعد نیز تجاوز احتمالی به سوریه است .این در حالی است که یک مقام بلند پایه رژیم اسراییل با متهم کردن سوریه در ترور حریری گفت که این حادثه اسراییل را مجبورمیکند درمرزهای شمالی خود هشیاری بیشتری نشان دهد.
● گفتار سوم : نقش سوریه در ترور رفیق حریری
اگرچه شاید در یک حساب سرانگشتی پیش از ترور حریری بتوان دمشق را برندهء بزرگ کنار رفتن حریری از صحنهء سیاسی لبنان تصور کرد ، اما عملا مرگ حریری آنهم به شکلی که صورت گرفت شاید بزرگترین زیان را به سوریها در کوتاه مدت خواهد رساند . سوریها طی چند ماه گذشته سعی داشتند به هر نحو ممکن با آرام کردن صحنهء سیاسی لبنان بر تنش زدایی با غرب خطر بزرگی را که قطعنامهء ۱۵۵۹ برایشان به ارمغان آورده بود از سر بگذرانند . تلاش فراکسیون حریری در پارلمان لبنان طی چند ماه گذشته بر این بوده است که حمایت مجامع بین المللی را به تحقیقات مربوط به مرگ حریری جلب کند . این در حالی است که لبنان و بطور اخص بیروت در نوعی اعتصاب اعلام نشده به سر می برد . گفته میشود که این عملیات قویترین و فجیع ترین ترور پس از پایان چنگهای داخلی لبنان است . همچنین گفته میشود استعفای وی در اعتراض به آنچه که نفوذ سوریها در امور داخلی لبنان عنوان میشود و ایجاد جریان قدرتمندی که در ظاهر میتوانست در انتخابات دو ماه آینده اکثریت را در مجلس به دست گیرد و عملا رییس جمهور را انتخاب کند و نیز جنگ اقتصادی که وی با شرکت های سوری در داخل لبنان انجام داد میتوانست انگیزه های خوبی برای ترور حریری از سوی سوریها باشد . اما با توجه به آنکه در کوتاه کمدت و در این شرایط تتبعات سنگینی را برای دمشق به بار می آورد ، نمیتوان سازمان اطلاعات بشارالاسد را عامل این اقدام معرفی نمود .
به اعتقاد کارشناسان امور الکترونیک ، دستگاههایی که توانست دستگاههای ایجاد کنندهء اختلال در دستگاههای کنترل از راه دور کاروان حریری را عملا مهار کند باید دستگاههایی بسیار پیشرفته باشد ؛ دستگاههایی که بطور حتم در هرکشوری و نزد هر سازمانی نیست . همچنین تهیهء نقل و انتقال ۳۵۰ کیلو TNT ، آنهم در شرایط کنونی دنیا که همواره چشمهای سازمانهای اطلاعاتی در صدد مبارزه با تروریسم هستند ، کار چندان آسانی نیست .
در هر صورت به اعتقاد کارشناسان سازمان گمنامی که خود را "پیروزی و جهاد در سرزمین شام" نامید و مسؤلیت این عملیات را بر عهده گرفته ، ساخته و پرداختهء اذهان عاملان اصلی این ترور بوده و نمیتوانسته است که به تنهایی وبدون کمک یکی از سازمانهای اطلاعاتی یکی از کشورها دست به این اقدام زده باشد .
ُهرچند که به اعتقاد برخی کارشناسان این عملیات شباهت بسیار زیادی به عملیات ترور آیت الله محمد باقر حکیم در شهر نجف داشت ، اما به هرشکل نمیتوان متصور شد که گروه القاعده به این قدرت و توانایی لجستیکی برای انجام چنین کاری آنهم در لبنان دست یافته باشد . احمد ابو عداسی ، فردی که مسؤلیت این ترور را بر عهده گرفته است ، در بیانیه خود که از شبکه الجزیره پخش شد ، این عملیات را انتحاری و هدف از آنرا انتقام از دولت عربستان به دلیل کشتن تعدادی از مجاهدین عنوان کرد . این در حالی است که برخی از رسانه های عربی اعلام کردند بظاهر عداسی خود را عامل این انفجار معرف کرده است . در مقابل عمل عداسی ، القاعده طی بیانیه ای اعلام کرد شاخهء این سازمان در بلاد شام دست به چنین اقدامی نزده و این فرد هیچ ارتباطی با گروه القاعده ندارد . با این حال نباید نقش اسراییل را در منطقهء خاورمیانه و لبنان نادیده گرفت ؛ چون تل آویو از برهم خوردن توازن در لبنان ، هرج و مرج اوضاع و بخصوص زیر سؤال رفتن سوریه در لبنان بسیار خرسند است . اکنون تنها طرفی که میتواند از بازگشت اوضاع نابسامان امنیتی در لبنان سود ببرد در وهلهء اول اسراییل و سپس امریکا است. بخصوص که این انفجار عملا برگزاری انتخابات پارلمانی را هم در هاله ای از ابهام فرو برده و به تبع آن آیندهء سیاسی کشور لبنان رانیز در داخل تونل تاریکی فرار داده است . بعلاوه ، این عملیات میتواند به دیگر رهبران و شخصیتهای سیاسی لبنان هم به مثابه ء هشداری باشد که کشتن آنها برای عامل این انفجار کار سختی نیست . این سیزدهمین ترور مهمی است که از دههء هفتاد میلادی در لبنان روی داده است . ترورهایی که از سال ۱۹۷۷ با ترور کمال جنبلاط آغاز شد و ممکن است مرگ حریری پایانی برای آن نباشد .
ترورحریری مرد قدرتمند عربستان در لبنان را به نوعی میتوان افتادن اولین قطعه از قطعات دومینویی دانست که در صورت ادامه باعث تحولات دراماتیک شدیدی در صحنهء سیاسی لبنان باشد . هدف عاملان این انفجار هرگروهی که ، باشد ضربه زدن به جایگاه رو به ثبات رفتهء لبنان است . ثباتی که حدود یک دهه است که مردم لبنان بار دیگر طعم آنرا می چشیدند و امیدوار هستند که چنین عملیاتی باعث بازگشت حوادث دهه های ۷۰ و ۸۰ این کشور نباشد .
● گفتار چهارم : نقش صهیونیسم جهانی در ترور رفیق حریری
آمریکا واتحادیه اروپا برای شکستن مقاومت فلسطین در برابر اسراییل به دو اقدام جدی دست زدند : ۱) در داخل فلسطین بعد از مرگ عرفات و جانشینی محمود عباس بجای وی عقب نشینی اسراییل از غزه را به مانور تبلیغاتی تبدیل کردند و اعلام کردند تل آویو بدنبال صلح در منطقه است و تشکیل دولت فلسطینی در سرزمینهای ۱۹۶۷ را به رسمیت می شناسد . ۲) در خارج از فلسطین در صدد شکستن مقاومت حزب الله لبنان هستند و با تصویب قطعنامه ای در شورای امنیت سازمان ملل سوریه را مجبور کردند که از لبنان عقب نشینی کند ؛ همچنین با اعمال فشار به بیروت خواهان خلع سلاح حزب الله لبنان شدند . برای خارج کردن نیروهای سوری از لبنان باید یک بهانه پیدا میکردند که ماجرای ترور حریری پیش آمد .
پس از آن سعد حریری به فرانسه رفت و در آنجا تحت فشار فرانسویان و اروپاییان قرار گرفته و در نتیجه اعلام کرد دمشق دراین تروردست دارد . استناد این قضیه را هم ملاقات رفیق حریری با بشار اسد قرار دادند که در طی آن اسد حریری را تهدید کرده بود .
همچنین مهلیس دادستان آلمانی که ریاست کمیتهء تحقیق را بر عهده دارد ، به اوضاع خاور میانه آگاهی ندارد و این مسأله در گزارشات وی به خوبی مشهود است . صحت گزارش اول وی به شورای امنیت با شهادت شاهد نقابدار که اعلام کرد تحت فشار دست به اعتراف زده و علیه دمشق مطالب خود را عنوان کرده بود ، به یکباره زیر سؤال رفت .
در مجموع ایالات متحده ، اتحادیهء اروپا و رژیم اشغالگر صهیونیستی بدنبال اعمال فشار علیه دمشق هستند که سوریه یا به تحریم اقتصادی تن در دهد و یا پشت پرده دست به معامله بزند اگر دمشق بخواهد به معامله با غرب روی آورد ، بطور قطع باید با اهداف آمریکا و اسراییل همسو شود و از مسایل بسیاری بگذرد ، زیرا آنها بدنبال محدود کردن انتفاضه و مقاومت مردم فلسطین و همچنین ایجاد تنش در اوضاع سیاسی داخل لبنان هستند . در نهایت اگر سوریه در این مسأله درجا بزند مشگلات بی شماری برایش پیش خواهد آمد . همچنین ادامهء فشار به سوریه بی تردید منجر به این میشود که بشار اسد دستور تعطیلی دفاتر سازمان ها ی بین المللی را برای نجات کشور خود صادر کند واین امری است که تحول قابل توجهی در روابط فلسطینیها واسراییلی ها فراهم می کند.
همچنین هدف از تمام مسایل بوجود آمده تضعیف سوریه است . مسلما غرب به دنبال تغییر ساختار حکومتی سوریه است و استدلال میکند که دمشق با اهداف سیاسی آمریکا و اتحادیه اروپا همگام نیست . اما قطعا به سوریه حملهء نظامی صورت نخواهد گرفت . آمریکا و اروپا سعی می کنند با فشار بر سوریه و اعمال تحریم علیه دمشق این کشور را وادار کنند که به اهداف و خواسته های آنان تن دردهد . همچنین سوریه در داخل باید به فکر آزاد کردن جو سیاسی خود باشد و به این مسأله بهتر و با برنامه ریزی دقیق بیاندیشد . درمورد مسایل و روابط خارجی هم باید احاطهء بیشتر و دقیق تری داشته باشد که نیروها و گروههای این کشور وارد عراق و لبنان نشوند تا دمشق مورد سوء ظن بیشتری قرار نگیرد . همچنین بینش دقیق تر و کامل تر از اوضاع خاورمیانه مستلزم اعلام نتایج تحقیقات بیشتر سازمان ملل و کمیتهء تحقیق برای ارور حریری است .
● گفتار پنجم : متهمین به ترور رفیق حریری
کمیتهء تحقیق سرتیپ رستم غزالی رییس سابق سازمان اطلاعات و امنیت لبنان ، و معاون او، سرهنگ بازنشسته سمیع القمشحی را مورد بازجویی فرار دادند . در آذر ماه گذشته تیم تحقیق بین المللی از رستم غزالی و قمشحی و از سه شاهد دیگر در وین بازجویی کرد . این کمیته همچنین از مشاور نخست وزیر لنبنان و چهار طرفدار سوریه را بعنوان مظنونین این ترور مورد باز جویی قرار دادند بعلاوه این کمیته خواستار بازجویی ازبشار الاسدوفاروق الشرع وزیر خارجه ء این کشور است. سوریها می گویند اسد مصونیت سیاسی دارد و نمی توان از وی بازجویی کرد اما الشرع حاضر شده است که توسط کمیته ء تحقیق مورد باز جویی قرار گیرد.
علی اکبر محتشمی در روزنامه ء الحیات چاپ لندن ماجرای ترور حریری را به پیراهن عثمان تشبیه کرد و با اشاره به بهره برداری اسراییل از این ماجرا گفت از این مسأله برای محکوم کردن گروههای لبنانی و فلسطینی استفاده کرده اند .
● نتیجه گیری :
مسؤلیت ترور رفیق حریری که براثر انفجار یک خودروی بمب گذاری شده در ساحل بیروت انجام شد ، را گروهی ناشناخته بنام "پیروزی و جهاد در سوریه و لبنان" بر عهده گرفت و همچنین احمد عداسی که خود را عامل این عملیات انتحاری معرفی کرده و به داشتن ارتباط با القاعده مظنون است اما در عین حال گروه الفاعده اعلام کرده است که این شخص هیچ ارتباطی با القاعده نداشته است . این فرد یا این شبکه به تنهایی و بدون کمک یکی از سازمانهای اطلاعاتی یکی از کشورها ، قادر به انجام چنین عملیات گسترده ای نبوده است .
این عملیات گسترده با توجه به تحولات خاورمیانه و سودی که فقط اسراییل از آن میبرد نباید نقش اسراییل را در اینجا نیز نادیده گرفت . چرا که تل آوبو از برهم خوردن توازن در لبنان و بخصوص زیر سؤال رفتن سوریه در لبنان بسیار بهره می برد .

فهرست منابع :
۱. www.asianews.ir ۲۶/۲/۱۳۸۴
۲. نشریه همشهری ۲۸/۱۱/۱۳۸۳ "ترور حریری"
۳. نشریه کیهان " احتمال دخالت موساد در ترور رفیق حریری ۲۷/۱۱/۱۳۸۳
۴. نشریه شرق "سازمان ملل متحد و ترور رفیق حریری" ۲۸/۱۱/۱۳۸۳
۵. نشریه اعتماد "حلقهء گمشده در طراحی ترور حریری، انفجار در بیروت یا خاورمیانه" ۲۸/۱۱/۱۳۸۳
۶. نشریهء شرق "محاسبات دقیق یک ترور " ۲۹/۱۱/۱۳۸۳
۷. www.mehrnews.com ۱۵/۲/۲۰۰۶
۸. www.mehrnews.com ۱۰/۱۱/۱۳۸۴
رفعت بصیری