تمهیدات اوباما ـ تهدیدات طالبان

فیوز کنترل شبه‌نظامیان طالبان در افغانستان و پاکستان با جریان پرشتاب اخیر آنان به سرعت داغ شد و زمینه جرقه یک انفجار بزرگ را علیرغم تمهیدات اوباما و همکاران کاخ سفیدش برای حفظ اعتدال منطقه، فراهم کرد. با وجود آغاز حملات دیر هنگام ارتش پاکستان علیه تاخت و تاز پیشرفت نیروهای جنگ طلب و افراطی طالبان، آصف علی زرداری رئیس‌جمهوری این کشور و وزیر مشاورش در امور امنیت پاکستان برای ملاقات با همتای آمریکایی و افغانستانی خود در واشنگتن برای دیدار سه‌جانبه بسر می‌بردند. حامد کرزی رئیس‌جمهوری افغانستان اولین روز دیدار خود با هیلاری کلینتون وزیر خارجه آمریکا را با اعتراض شدید نسبت به کشتار شهروندان غیرنظامی بوسیله حملات هوایی نیروهای آمریکایی در مبارزه با طالبان آغاز کرد. البته کلینتون در این دیدار نسبت به کشته شدن غیرنظامیان افغانستان براثر حملات هوایی نیروهای کشور متبوعش در افغانستان تاسف خود را به حامد کرزی اعلام کرد.
اوباما رئیس‌جمهوری آمریکا این دیدار را به منظور تبیین راهبرد جدید و پرهزینه خود در افغانستان و همچنین تحقق ثبات و آرامش در کشور همسایه آن یعنی پاکستان ترتیب داده بود. در واقع هدف اصلی از این اقدام اوباما در ملاقات همزمان روسای جمهوری افغانستان و پاکستان در واشنگتن بدست آوردن تعهد بزرگ از جانب دو رئیس‌جمهوری همسایه برای عملی کردن ساز و کارهای راهبرد جدید آمریکا بود. جالب است که این تعهد بزرگ در خصوص سرزمینی اتخاذ می‌گردد که ساکنان آن شدیداً سنتی و غیر وابسته و با تاریخ مشحون و سرشار از بیگانه‌ستیزی بوده و دارای روحیاتی غیرقابل انعطاف و تغییرناپذیر در روش و منش خود هستند. کاخ سفید با چنین جلساتی می‌خواهد بر منطقه‌ای تسلط یابد که بارها در قرون گذشته و ادوار تاریخ، سلحشوری‌های خود را به رخ جهان کشیده و به ثبت رسانده است. اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا در آغاز قرن ۲۱، می‌پندارد که با نفوذ کافی و توان لازم نظامی می‌تواند در جایی به پیروزی برسد که امپراتوری‌های بزرگ عالم در آن سرزمین ناکام مانده و مضمحل شده‌اند.
این دیدار سه‌جانبه در ظاهر نشان دهنده نگرانی‌ها از وضعیت موجود دو کشور افغانستان و پاکستان بود. به ویژه تشدید درگیری‌های گسترده و حجم وسیعی از تهدیدها در پاکستان، به این ترس مقامات آمریکایی دامن زده است که در صورت قدرت گرفتن شبه‌نظامیان طالبان در پاکستان، ممکن است زرادخانه‌های هسته‌ای این کشور به دست افراطیون بیافتد و آنگاه تکلیف همه مشخص خواهد شد! مقامات آمریکایی راه چاره را در این دیده‌اند که زمینه کمک‌های مالی اضافی به پاکستان و گسیل داشتن ۲۱ هزار نیروی جدید به افغانستان را فراهم کنند و براین باورند که این امر، دوای درد وضعیت موجود در دو کشور ناآرام همسایه است. کاخ سفید در عوض این کمک‌ها از کرزی رئیس‌جمهوری افغانستان انتظار دارد که هرچه سریعتر به اوضاع نابه‌سامان پایان دهد؛ به خصوص به فساد اداری که انتقادهای مردم را متوجه دولت به عنوان یک حاکمیت ناکارآمد و غیرموثر می‌سازد. به آصف علی زرداری رئیس‌جمهوری پاکستان نیز هشدار داده شد که نسبت به اوضاع جاری و تحرکات طالبان در دره سوات، در ۱۰۰ کیلومتری اسلام‌آباد پایتخت پاکستان احساس مسئولیت کند و از رخوت و سستی دولت خود در مقابل تحرک وحشتناک طالبان جلوگیری کند.
«جیمز جونز» مشاور امنیت ملی آمریکا به زرداری رئیس‌جمهوری پاکستان گوشزد کرد که اوباما رئیس‌جمهوری آمریکا از وضعیت کنونی پاکستان شدیداً ناراحت است و چنانچه با این وضعیت برخورد جدی صورت نگیرد مطمئناً عواقب بدی در انتظار دولتمردان پاکستان خواهد بود. با توجه به اینکه اغلب تحلیلگران مسائل سیاسی ـ‌امنیتی، راهبرد جدید اوباما را تایید و تحسین کرده‌اند، ولی موفقیت این راهبرد منوط به شکست شبه‌نظامیان طالبان و گروه‌های مرتبط با آن مانند القاعده است. این راهبرد در صورتی می‌تواند به اهداف خود نائل شود که مردم منطقه و قبایل دو طرف مرز افغانستان و پاکستان دست از حمایت گروه‌های مذکور بردارند و در موضع حمایت از دولت‌های خود قرار بگیرند. بنابراین، برای دسترسی به این مهم، تیم امنیت ملی اوباما در صدد است که صرفاً روی مسائل نظامی متمرکز نشود، بلکه به مولفه‌های غیرنظامی نیز توجه کند ‌آنان تلاش دارند که طرح‌های ملت‌سازی برای ارتقای سطح زندگی و همچنین بهبود وضعیت اجتماعی مردم دو طرف مرز افغانستان و پاکستان را به اجرا بگذارند و قبایل را از شرایط نه چندان مطلوب موجود نجات بخشند. آیا اوباما، کرزی و زرداری برای فائق آمدن بر خشونت‌های موجود، این توفیق را خواهند داشت که زمینه را برای تحقق سیاست‌های جدید فراهم کنند؟
طالبان به حملات شدید خود در کوه‌های صعب‌العبور دو طرف مرز مشترک اخیراً شدت بخشیده‌اند و این در حالیست که اوباما می‌گوید مشکلات در این مسیر خیلی زیاد است، اما وی مصمم است و یک تعهد پایا و ماندنی را پذیرفته است که نه تنها افراطیون را در دو طرف مرز به شکست و هزیمت وادارد، بلکه دموکراسی لرزان و بی‌ثبات دو کشور افغانستان و پاکستان را نیز نهادینه کند. اوباما در حالیکه کرزی و زرداری در دو طرفش در کاخ سفید ایستاده بودند این جملات را به زبان آورد که «ما نباید بترسیم که چه اتفاقی خواهد افتاد. ما باید بر تعهد و التزام خود،‌با گام‌های استوار جامه عمل بپوشانیم.» قبل از دیدار سران سه کشور، خانم هیلاری کلینتون وزیر خارجه آمریکا‌ در نشستی با حامدکرزای و آصف‌الله زرادی روی موضوعی چون، تجارت، بهداشت، آموزش نظامیان و مبارزه با مفاسد اداری و دولتی در دو کشور پاکستان و افغانستان بحث و تبادل نظر کردند. کلینتون با بیان اینکه ما با دشمنان مشترک مواجه هستیم و باید راه‌حل مشترک داشته باشیم، به کرزی و زرداری در تالار «بنیامین فرانکلن» خاطر نشان کرد: با وجود اینکه ما با مسائل بسیار سخت، پیچیده، دشوار و پرهزینه در دو کشور افغانستان و پاکستان روبرو هستیم، اما طرح اوباما و راهبرد جدید آمریکا باید پیروزی از آب دربیاید، چرا که در غیر این صورت، هیچ تضمینی وجود ندارد که صبر مردم آمریکا از این وضعیت و حالت به پایان نرسد و از سوی دیگر، خزانه‌داری آمریکا نیز برای این کار، بیش از این بودجه نخواهد داشت.

نوشته: استیون.آر.هورست
ترجمه: میرحامد حسین میری

منبع : روزنامه اطلاعات