ثمره درخت مطالعه ؛ فکر نو

در كشور ما علاقمندی به مطالعه كتاب در وضعیت مناسبی قرار ندارد و اگر مطالعه هم صورت می گیرد بیشتر محدود به كتاب های درسی است و به همین علت تیراژ كتابها در سطح بسیار پایین و حتی در حد هزار جلد برای هر عنوان است كه آن هم پس از مدت زمان طولانی به فروش می رسد . براستی چگونه می توان انتظار داشت از جامعه یی كه مردم تمایل اندكی به مطالعه دارند بتوان آینده خوشبینانه یی پیش بینی كرد و لذا ضرورت رشد عادت كتابخوانی در بین دانش آموزان و دانشجویان روز به روز بیشتر احساس می شود . برای درك اهمیت مطالعه لازم است به نكات زیر توجه شود :
۱- نخستین اثر مطالعه كتاب ، رهایی انسان از زندان تاریك جهل است و انسان جاهل ،‌دشمن خویش است .
۲-انسان با مطالعه می تواند افق دید خود را گسترش داده و از شتابزدگی در تصمیم گیری های خویش بپرهیزد.
۳-انسانی كه بطور مستمر مطالعه می كند، گفتار او تنها به بیان نقایص و اشتباهات دیگران محدود نمی شود بلكه او می تواند راه حل نیز ارائه كند و زمینه رهایی دیگران را از مشكلاتشان فراهم كند.
۴-انسانی كه مطالعه می كند حرف های زیادی برای گفتن دارد به همین خاطر در هر جایی كه حضور یابد با بیان گفته های خویش ، دیگر فرصت ارایه گفت و گو های بی محتوا و بی ارزش را به دیگران نمی دهد .
۵- انسانی كه مطالعه می كند و تمایل دارد كه دانسته هایش را با دیگران تقسیم كند سبب می شود دیگران با علاقمندی بیشتر با او ارتباط برقرار كرده و این ارتباطات می تواند در افزایش اعتماد به نفس فرد مطالعه كننده موثر واقع شود .
۶-انسان علاقمند به مطالعه ، در هنگام تنهایی بهتر می تواند در اعماق وجودش به تفكر بپردازد و به افكار نو دست یابد
۷-یكی از بهترین فعالیت ها برای كودكان در اوقات فراغت ، مطالعه كردن است .امروزه انسانی كه بتواند اوقات فراغت خود را به بهترین نحو ممكن سپری كند ،كمتر در معرض خطر آسیب ها قرار دارد .چه بسیار از افرادی كه به علت نداشتن اوقات فراغت خوب، در دام دوستان نامناسب و محیط های تخریب گر افتاده اند .
۸- انسان به واسطه مطالعه ، دانسته های خویش را روز به روز افزایش می دهد و چون از طریق كتاب با تجربیات بزرگان و اندیشمندان آشنا می شود ،به مرور به گنجینه ارزشمندی از علم و دانش تبدیل می شود و همچون آهنربایی می شود كه افراد فهیم را به سوی خود جذب می كند و همین امر سبب تسریع در رشد فكری او می شود.
۹-انسان با مطالعه قادر است بهتر از دیگران ،فعالیت ها را ارزشیابی كند.برای او دوغ و دوشاب یكی نیست .او با اطلاعات فراوان خود می تواند رشد پیشرفت كارها را بهتر بسنجد .فرض كنید فرزند شما به مدرسه می رود و هنگامی كه در طول سال رفتارهای او را بررسی می كنید ، در می یابید كه معلم او تا چه حد زحمت كشیده است ،زیرا قادر به ارزشیابی زحمات معلم او هستید و به همین خاطر انتقال نظرات شما باعث می شود بین كسی كه كاری را درست انجام می دهد با كسی كه در كارش كوتاهی می كند،تفاوت گذاشته شود و همین امر سبب تشویق افراد فعال می شود .
اكنون با این سوال روبرو هستیم كه چگونه باید علاقمندی به مطالعه را در بین افراد گسترش دهیم ،در این خصوص توجه به نكات زیر ممكن است سودمند واقع شود .مطالعه كردن جزو اموری است كه انگیزه می خواهد و شما باید با تعیین هدف مطالعاتی این انگیزه را به وجود آورید.ابتدا به موضوعاتی كه علاقمند ید فكر كنید،این موضوعات می توانند بسیار متنوع باشند نظیر: سلامت جسمی و روانی ،اقتصاد،تاریخ ،فرهنگ كشورها ،دین ،ادبیات ،راز موفقیت ملل ،حقوق و قوانین ،زبانهای مختلف ،علوم پایه ،اطلاعات عمومی ،سرگذشت بزرگان ،آشنایی با زندگی جمعی ،اوقات فراغت ،هنر،روابط در خانواده ،تربیت فرزندان ،دوستیابی ،امور شغلی و بسیاری موضوعات دیگر .
بهتر است به دانش آموزان گفته شود لحطاتی را در تنهایی سپری كنند و از خود سوال كنند،در چه زمینه یی علاقمند هستند اطلاعات عمیق و فراوان كسب كنند؟
بعضی از افراد دوست دارند در زمینه تاریخ و سرگذشتی خواندنی مطالعه كنند ،عده یی دیگر علاقمند ند در زمینه تندرستی اطلاعات كسب كنند و بعضی در مورد حرفه و شغل خود می خواهند بیشتر بدانند.نیازهای یادگیری انسانها متفاوت است و جامعه ما نیز ،محتاج انسانهای آگاه و مطلع است ، این انسان می خواهد یك كارگر زحمتكش باشد یا كسی كه دارای بالاترین مدارك تحصیلی ، به خاطر داشته باشید اگر برای مطالعه كردن خویش ،هدف مشخصی داشته باشید ،حتی اگر در طول روز مدت زمان كوتاهی حتی یك ربع ساعت هم مطالعه كنید،با گذر زمان اطلاعات بسیار فراوانی به ذهن شما وارد می شود كه می توانید در آن زمینه به افكار نو و جالبی دست یابید .ارنست دیمنه از پایه گذاران آموزش و پرورش فرانسه در كتاب هنر فكر كردن بیان می كند : هنگامی كه شخصی در خصوص یك مساله ، اطلاعات كامل داشته و در آن زمینه تسلط كامل دارد، علاوه بر دستیابی به كمال علمی و افزایش قدرت استدلال ، بی اختیار به افكار درخشان نیز دست می یابد و این چیزی غیر از اطلاعات و معلومات نیست .
اگر شما یك دانشجو هستید و یا یك دانش آموز دبیرستانی علاقمند ، بهتر است فرض كنید كه تصمیم گرفته اید در مورد سلامتی خود، یك هدف مطالعاتی با عنوان آشنایی با تغذیه سالم انتخاب كنید. ابتدا برای خود یك دفتر تهیه كنید و خلاصه هر چیزی را كه در این زمینه می خوانید با ذكر منبع مطالعاتی ،در این دفتر بنویسید . حتی در آینده می توانید سوالاتی را كه در ذهن شما در هنگام مطالعه پدید می آید ، با كارشناسان مطلع در میان بگذارید و از این طریق نكات مبهم درون ذهن خود را برطرف كنید. به مرور زمان شما به اطلاعات بسیار زیادی دست می یابید و در هرجایی كه حضور داشته باشید ، نكات جالب و مهمی را برای ارایه كردن خواهد داشت كه تمامی آنها نیز دارای منبع علمی هستند.
متاسفانه بعضی از افراد عادت كرده اند كه بدون ذكر منابع علمی ، صحبت كنند و گاه با صحبتهای خود، مصیبتهای فراوانی را دامنگیر خود و دیگران كنند .
همچنین شما می توانید ، چند موضوع را برای خود انتخاب و بطور مرتب در مورد آنها مطالعه كنید .اگر مادران جامعه ما در مورد چگونگی تربیت فرزندان خود با علاقه فراوان مطالعه كنند، می توان تصور كرد كه نسل های آتی تا چه حد توانمند خواهند بود و بر عكس اگر در این زمینه دچار فقر اطلاعاتی باشند همیشه شاهد تربیت نسل هایی خواهیم بود كه با كوچكترین تندباد ممكن است درخت زندگی آنان از جا كنده شود.
سعی كنید در طول ماه به كتابفروشی ها سر بزنید و با دقت كتابها را مشاهده كنید و ورق بزنید و آنقد ر جست و جو كنید تا كتاب گمشده خویش را بیابید .گاهی خواندن یك كتاب بسیار خوب زمینه را برای علاقمند كردن انسان به مطالعه برمی انگیزد و به گفته لئو تولستوی ، در دنیا لذتی نیست كه با لذت مطالعه برابری كند
شماره تلفن كتابفروشی ها را داشته باشید و هر از چندگاهی تماس بگیرید و در مورد كتابهای بسیار خوب انتشار یافته پرس و جو كنید.هیچگاه مشورت با كتابفروشان با تجربه را فراموش نكنید.
اگر دوره دانش آموزی یا دانشجویی را پشت سر گذاشته اید و مادر یا پدر هستید ، در برنامه زندگی خود به گونه یی برنامه ریزی كنید كه در ساعاتی از اوقات فراغت خویش به همراه اعضای خانواده كتاب بخوانید . كتابهایی نظیر سفرنامه ها و دیگر موضوعات جالب و خواندنی می تواند اوقات فراغت خوبی برای خانواده بوده و از طرفی زمینه را برای علاقمند كردن كودكانتان به مطالعه در منزل فراهم كند.
گهگاه در هنگام میهمانی ها ، می توان موضوع گفت و گو را بر پایه موضوعات یك كتاب قرار داد و درباره آن بحث كرد و این موضوع سبب می شود ، بحث های جالب و ارزشمند در بین افراد رد و بدل شود و زمینه برای علاقمند شدن افراد به مطالعه كتاب فراهم شود . با همه اینها چه دانش آموز و دانشجو باشید و چه یك فرد شاغل ،توجه به نكات زیر می تواند موثر باشد:
۱-یكی از دلایل دوری افراد از كتاب ، گرانی قیمت آن است ، با انجام اقدامات زیر می توانید تا حدی این مشكل را برطرف كنید :
-عضو كتابخانه شوید و كتاب امانت بگیرید
-با دوستان همفكر خود ارتباط برقرار كرده و به یكدیگر كتاب امانت دهید.
-با دوستان خود بطور مشترك كتاب خریداری كرده و پس از استفاده ، كتابها را میان خود تقسیم كنید .
-از كتابفروشی های كه با قیمت ارزان كتابها را به حراج می گذارند ، بطور مرتب دیدار كنید ،شاید كتابهای مورد علاقه خود را با قیمت ارزان خریداری كنید
۲-با خریداری كتابهای جیبی ، می توانید همیشه كتاب به همراه داشته و در هر جایی كه فرصت مطالعه می یابید ، در مدرسه ،در اتوبوس و...از آنها بهره ببرید.
۳-سعی كنید به همراه خانواده و یا معلم یا استادتان از نمایشگاههای كتاب دیدن كنید.حضور در اینگونه مكانها،علاوه بر اینكه تجربیات خوبی را به انسان خواهد آموخت، سبب خواهد شد، كتابهای خوبی بیابید و از آنها بهره ببرید و همین امر سبب می شود كودكان در خانواده نیز به كتابخوانی علاقمند شوند.
۴-تلاش كنید در محیط كار خود ، شرایطی را پدید آورید كه بتوانید لحظاتی از وقت خود را در زمینه امور شغلی به مطالعه بپردازید تا از این طریق اطلاعات بیشتری كسب كنید تا علاوه بر اینكه دچار خطا و اشتباه كمتری می شوید به افكار نو و تازه یی دست یابید.
۵-سعی كنید با خواندن مقالات كوتاه در مجلات و روزنامه ها، كم كم خود را به مطالعه كردن عادت دهید.
در پایان باید به خاطر داشته باشیم ، مطالعه كردن نیاز زندگی امروز ماست و اگر این عادت به همراه ما نباشد با گذر زمان جهل ما همچون تارهای عنكبوت ، روزی ما را به دام خود خواهد انداخت و دیگر راه فراری از ندانم كاری ها نخواهیم داشت .پس بكوشیم با كتاب این معلم همیشه مهربان ، دوستی كنیم و همیشه آن را به همراه داشته باشیم