چند نکته در مورد بسکتبال

● نکاتی که در پاس دادن :
▪ آسان پاس دهید. لازم نیست پاس حتما منجر به گل بشود.
▪ به بازیکن بدون دفاع پاس دهید.
▪ از فریب های پاس برای باز کردن خطوط پاس استفاده کنید.
▪ در موقع ضدحمله ، از پاس هوایی بجای پاس زمینی استفاده کنید.
▪ از دریبل برای بوجود آوردن زوایای بهتر پاس استفاده کنید.
▪ سانترها را با یک پاس زمینی تغذیه کنید.
▪ در موقع پاس بطرف مدافع گام بردارید.
▪ بازیکنان پست را از پایین خط پرتاب آزاد کنید.
▪ پاس را تا آخر دنبال کنید. اجازه ندهید توپ در هوا بلاتکلیف باشد.
▪ پاس را با دو دست پرتاب کنید. پاسهای با یک دست را به سختی می توان اصلاح کرد و غالبا به حریف واگذار می شوند.
▪ پاس را به دور از مدافع پرتاب کنید.
▪ برای دیدن تمامی زمین به سبد نگاه کنید.
▪ پاس را بطرف صدا پرتاب نکنید.
▪ برای پاس دادن به هوا نپرید.
▪ به بازیکن درگیر پاس ندهید.
▪ از نیمه زمین پاس ندهید.
▪ به هنگام ضدحمله بیش از حد پاس ندهید.
▪ به بازیکنی که در شرف گرفتاری است پاس ندهید.
▪ بهترین محل دریافت توپ برای پاسهای هوایی ، حدود سینه و در پاسهای زمینی بین سینه و شکم است. باید توجه داشت که پاسها دور از دسترس مدافعین به فرد موردنظر برسند. مثلا می توانید با حرکت های سر و شانه ، حریف را گمراه نمایید. در پاس دادن هرگز تردید نداشته باشید. در عین اینکه باید سریع و بدون تردید عمل کنیم ، باید از پاسهای بیهوده و بیجا نیز بپرهیزیم. هنگام دریافت پاس نیز باید بدن پاس گیرنده کاملا آماده باشد. پاس گیرنده باید با برداشتن یک گام بطرف توپ ، راه دسترسی مدافع به توپ را سد نماید. دستهای پاس گیرنده با انگشتانی به حالت نیمه خمیده به استقبال توپ می روند و بهتر است برای افزایش دید ، سر بالا قرار گیرد. پس از دریافت توپ ، آن را بوسیله بازوها و بدن نگهداری می کنیم و در همین حال می کوشیم تعادل و توازن بدن را حفظ کنیم.
● پاس دادن و دریافت پاس مرحله ای (۲ مهارت):
پاس دادن و دریافت پاس یکی از مهمترین مهارتها در بسکتبال پاس دادن و دریافت کردن پاس می باشد. بطوریکه حتی شوت کردن امروزه یک نوع پاس محسوب می شود. بنابراین افرادی که در پاس دادن صحیح موفق باشند ، در سایر زمینه ها نیز از موفقیت برخوردار خواهند بود. پاس باید همراه با سرعت باشد و بوسیله انگشتان و مچ دستها صورت گیرد و با چرخش بیش از اندازه همراه نباشد تا دریافت و کنترل آن آسانتر باشد. بدیهی است که ارائه یک بازی خوب و زیبا در بسکتبال ، مستلزم تسلط بر مجموعه مهارتهای اساسی است. بنابراین بازیکنان و مربیان کوشش می نمایند که مهارتهای اساسی را بخوبی فرا گرفته ، به تدریج بر آنها مسلط شوند. پاس به صورتهای مختلف انجام می شود :
۱) پاس سینه ای مستقیم دو دست : رایج ترین پاس در بسکتبال ، پاس سینه ای دو دستی است. برای انجام این عمل ، ابتدا باید توپ را با شیوه صحیح همانگونه که قبلا گفته شد نگه داشت. انگشتها نسبتا باز و در دو طرف توپ قرار می گیرند و آرنجها نزدیک بدن واقع می شوند و انگشت های شست پشت توپ کمی متمایل به بالا قرار می گیرند. بدن تا حدودی بطرف جلو متمایل می شود. دستها باید بعد از رها شدن توپ کاملا کشیده باشند. انگشتهای شست تقریبا در جهت زمین و انگشتان سبابه بطرف جلو قرار می گیرند. بطوریکه آخرین انگشتی که از توپ جدا می شود ، همان انگشت سبابه دو دست است. برای تمرکز قدرت و پرتاب بهتر ، یکی از دو پا به آرامی جلوتر از پای دیگر قرار می گیرد.
۲) پاس زمینی با دو دست : در مواقعی که می خواهیم احتمال از دست رفتن توپ کاهش یابد ، از پاس زمینی استفاده می کنیم. شرایط این نوع پاس ، تقریبا مشابه پاس قبلی است. با این تفاوت که حرکت توپ و دست در جهت زمین است و توپ در نقطه ای که از پرتاب کننده حدود دو سوم مسافت بین مبدا و مقصد پاس فاصله دارد ، به زمین اصابت کرده ، در منطقه ای بین زانو و کمر به دریافت کننده می رسد. این پاس در مواقعی که مدافعین بلندقد با دستهای خود مانع پاس سینه ای دو دست می شوند ، بکارمی رود.
۳) پاس بیسبالی : این پاس مشابه پاس یکدستی مستقیم یا زمینی است و در مواقع ضدحمله یا زمانیکه لازم است توپ مسافت های طولانی را طی نماید بکار می رود. در آغاز زاویه بین ساعد و بازو در حدود ۹۰ درجه خواهد بود و دستی که موافق با جهت بدن است توپ را پرتاب می نماید و توپ تا انتها با هر دو دست حمل و کنترل می شود. زمانیکه دست پرتاب کننده از بالای شانه بطرف جلو می آید و آرنج باز می شود ، توپ رها می گردد و دست دیگر به منزله دست راهنما عمل می کند. در این پاس یک پا جلو و یک پا عقب تر قرار دارد. در این پاس ، باید از قوس دادن به مسیر توپ خودداری کرد.
۴) پاس دست به دست : در پاس دست به دست ، توپ نباید هیچ گونه چرخشی داشته باشد و در ارتفاعی هم سطح کمر به دریافت کننده برسد. توپ نباید بطرف دریافت کننده پرتاب شود و یا به پای وی بخورد. پاس دهنده باید توپ را به سرعت دست به دست کند و در دست گیرنده بگذارد. پاس دهنده باید توپ را در دستان پاس گیرنده قرار دهد ، نه اینکه پاس گیرنده خود اقدام به گرفتن نماید.
۵) پاس دو دست از بالای سر : این پاس نیز شبیه پاس مستقیم دو دستی است. با این تفاوت که در این حالت دستها کاملا کشیده و مستقیم در بالای سر قرار می گیرند. سپس دستها کمی عقب می روند و در برگشت بطرف جلو ، توپ رها می شود. بازیکنان بلندقد ، در زمان برگشتهای سریع توپ ، این پاس را بکار می برند. برای اجرای پاس ، باید دستها را مستقیما بالا برد ، درحالیکه انگشتها در قسمت عقب توپ و شست ها در عقب بطرف یکدیگر هستند و آرنج ها مختصری خمیده اند. در این حالت توپ با یک حرکت ناگهانی در مچ و انگشتان ، بسمت دریافت کننده پرتاب می شود.
۶) پاس یک دستی مستقیم یا زمینی : این پاس دقیقا مشابه پاسهای سینه ای یا پاس زمینی است. با این تفاوت که توپ با یک دست پاس داده می شود. به این ترتیب ، برد توپ بیشتر می شود و می توان از آن برای فواصل دورتر استفاده کرد. ۷-پاس هوک : این پاس هنگامی بکار می رود که می خواهیم شوت هوک را انجام دهیم یا توپ را به یاری که موقعیت خوبی در زیر سبد دارد برسانیم. در این حالت بهتر است دست مخالف دست پرتاب کننده در سمت دیگر بدن بصورت افقی قرار گیرد. این کار از دسترسی مدافعین حریف به توپ جلوگیری می کند ، همچنین تعادل و توازن بدن را حفظ می کند.
● دریبل مرحله ای (۳ مهارت):
دریبل برای حرکت دادن قانونی توپ در زمین بسکتبال بکار می رود. هنگام دریبل مالکیت قانونی توپ حفظ می شود. توپ با فشار و به نرمی با انگشتان یک دست هدایت می شود و در امتداد حرکت بازیکن به کف زمین می خورد و تا ارتفاعی معادل انتهای ران بر می گردد. دریبل تنها راه حرکت همزمان توپ و بازیکن در زمین است و پاس دادن و دریبل کردن مکمل یکدیگرند. دریبل نسبت به سایر مهارتها نیازمند تمرکز و تمرین بیشتر است. در دریبل نباید به توپ ضربه زده شود ، بلکه دست توپ را هدایت می نماید و انگشتان به حالت نیمه باز قرار دارند. حرکت مچ در دریبل فوق العاده مهم است و بهمراه سایر عوامل ، دریبل را ممکن می سازد. در هنگام دریبل ، زاویه آرنج مرتبا تغییر می کند یعنی ساعد بسمت بازو حرکت کرده سپس به حالت اولیه بر می گردد. از دریبل می توان برای نفوذ به سبد استفاده کرد. زمانیکه پاس دادن ممکن نیست ، باید با دریبل در جستجوی موقعیت پاس باشیم. دریبل مهارتی بسیار باارزش است و چرخش های مختلف و ترکیب گول زدن همراه با چرخش و بسیاری از مهارتهای اولیه بدون دریبل قوی امکان پذیر نخواهد بود. اجرای این مهارت موجب می شود که توپ بیش از اندازه نزدیک به بازیکن مدافع نباشد و بازیکن مهاجم بتواند به راحتی عبور کند ، اگرچه فاصله زیاد نیز خطر شوت و سرعت گرفتن بازیکن مهاجم را در پی دارد و دفاع مانع از این عمل می شود. از طرفی در دفاع فشرده ، دریبل قوی برای عبور دادن توپ از یک نیمه زمین به نیمه دیگر و یا از یک منطقه زمین به منطقه دیگر چاره ساز است.
۱) دریبل کوتاه یا کنترلی : هنگامیکه بخواهیم توپ را در کنترل کامل خود داشته باشیم و همچنین در مواقعی که لازم است از میان بازیکنان حریف خارج شویم و یا وقتی که بخواهیم مدافعین را پشت سر بگذاریم و خودمان را زیر سبد برسانیم از دریبل کوتاه استفاده می کنیم. در این دریبل ، زانوها خم می شوند و فاصله بین دست و زمین کمتر از دریبل بلند می شود. در دریبل کوتاه ، دست معمولا قسمت بالایی توپ را لمس می کند. بهترین راه کنترل و حفظ توپ در دریبل کوتاه این است که مهاجم خود را بین توپ و مدافع قرار دهد تا از رسیدن مدافع به توپ جلوگیری کند.
۲) دریبل بلند یا سرعتی : هنگام اجرای این دریبل ، بدن به حالت مستقیم قرار می گیرد و دریبل کننده برای پاس دادن سریع آماده است. از این نوع دریبل در ضدحمله ها استفاده می شود. هنگامیکه بازیکن مهاجم به مدافع نزدیک می شود ، این دریبل باید به دریبل کوتاه یا کنترلی تبدیل شود. اصولا برای طی مسافت های زیاد یا بلند از این نوع دریبل استفاده می شود. زاویه رها کردن توپ در دریبل کوتاه حدود ۹۰ درجه نسبت به زمین و در دریبل بلند حدود ۸۰ درجه می باشد. در ضمن سرعت حرکت بازیکن در زمین باید به حدی باشد که امکان کنترل توپ را در وضعیت دریبل بلند از دست ندهد.
۳) دریبل عرضی : هنگامیکه مجبور شویم دریبل زدن را از یک دست به دست دیگر منتقل کنیم ، این گونه دریبل را بکار می بریم. این دریبل در واقع واسطه بین دریبل بلند و کوتاه است. معمولا موقعی که در حالت عادی دریبل بلند می زنیم و ناگهان با مدافعی مواجه می شویم ، لازم است برای حفظ کنترل توپ از این نوع دریبل استفاده کنیم.
۴) دریبل از پشت : این دریبل در مقایسه با سایر دریبل ها کاربرد کمتری دارد و در مواقع استثنائی با توجه به موقعیت های خاص ، مورد استفاده قرار می گیرد ، ولی اثر روانی فوق العاده ای دارد و لذت بخش است. بهتر است دریبل از پشت را بعد از دریبل بلند انجام دهید ، زیرا بین این دو شباهتهای زیادی وجود دارد. برای انجام دریبل ، ابتدا بدن و دست دریبل کننده بطور همزمان از یکدیگر فاصله گرفته ، دست کاملا پشت توپ قرار می گیرد. سپس توپ بسمت دیگر بدن هدایت می گردد و بلافاصله بعد از اصابت توپ به زمین ، دست مخالف ، عمل دریبل را انجام می دهد. نکاتی که در دریبل باید به آنها توجه داشته باشید :
▪ هرگز به توپ نگاه نکنید ، چشم ها و چانه را بالا نگه دارید.
▪ سعی کنید با هر دو دست دریبل کنید تا از همه توانایی های خود استفاده کنید.
▪ با بدن و دست مخالف از دریبل خود محافظت کنید.
▪ کنترل توپ باید با قدرت زیاد و بوسیله مچ ها و انگشتان انجام شود.
▪ با قدرت دریبل بزنید تا دیگران نتوانند به راحتی روی دریبل شما اثر بگذارند.
▪ دریبل بیش از حد ، به تیم و روحیه آن آسیب می زند و با کار تیمی منافات دارد.
▪ اول به پاس فکر کنید سپس به شوت بیندیشید.
▪ بدون هدف دریبل نزنید ، دریبل باید با هدف و منظور مشخص انجام یابد.
▪ با استفاده از مهارتهای چرخش و تعویض مسیر ، از خطوط انتهایی و کناری فاصله بگیرید.
▪ همیشه دریبل خود را به یک پاس خوب یا یک شوت مناسب ختم کنید.
▪ سعی کنید از خطوط زمین دوری کنید. در غیر اینصورت فضای خود را محدود می کنید و به مدافع فرصت می دهید که راحت تر وظایف دفاعی خود را انجام دهد. حالات بدن در شروع و توقف ناگهانی در مواقعی که بازیکن می خواهد پس از یک دویدن سریع توقف نماید ، بدن باید تدریجا مراحلی را طی نماید تا مرکز ثقل بدن در مکان مناسب قرار گیرد و فرد قادر به ایستادن و تثبیت فرم دلخواه گردد. برعکس ، زمانیکه بازیکن از یک حالت ساکن ، سرعت خود را افزایش می دهد نیز همین موضوع صادق است.
● شــــــــوت مرحله ای (۴ مهارت):
شوت کردن بسمت سبد ، هدف نهایی تمام حرکات و مهارتهای بازی است. یک بازیکن بدون تسلط بر مهارت شوت ، یک بازیکن کامل نیست زیرا قادر به امتیاز آوردن نخواهد بود. بنابراین بازیکن باید تمرینات وسیع و گسترده ای در مورد شوت داشته باشد تا بتواند تعداد شوتهایی را که منتهی به گل می شوند ، افزایش دهد. شوت کردن به عواملی مانند عمکس العمل ، تعادل ، اعتماد به نفس ، کنترل اعصاب ، قدرت عضلات ، تمرکز فکر ، روحیه قوی و انضباط کامل نیاز دارد ، زیرا در شرایط شور و هیجان و التهاب مسابقه و در برابر دفاع شدید ، این نکات اهمیت فوق العاده ای دارند. انواع شوت عبارتند از :
۱) شوت ثابت : از آنجا که دفاع از این شوت ساده تر است ، بیشتر در مواقع پرتاب آزاد یا پنالتی از آن استفاده می شود و خود انواع مختلفی دارد که عبارتند از :
الف) شوت دو دستی از سینه : این شوت در قدیم رایج بوده ولی امروزه تقریبا منسوخ شده است. شرایط توپ در این شوت شبیه پاس دو دستی از سینه است. دست در پهلوهای توپ طوری قرار می گیرد که انگشتان شست کمی متمایل به قسمت عقب توپ باشند. پاها به اندازه عرض شانه باز و بصورت موازی هستند. البته می توان یک پا را جلوتر از دیگری قرار داد. پرتاب بوسیله حرکت سریع آرنج ها ، مچ و انگشتان صورت می گیرد. بطوریکه انگشت شست و سبابه در آخرین مرحله از توپ جدا می شوند.
ب) شوت دو دستی از بالای سر : استفاده از این شوت نیز امروزه منسوخ شده است. روش این شوت مشابه پاس دو دستی از بالای سر است. با این تفاوت که توپ با قوس بطرف حلقه پرتاب می گردد.
ج) شوت یک دست : از سال ۱۹۳۰ که شوت دو دستی منسوخ گردید ، شوت یک دست محبوبیت خاصی پیدا کرد. نکاتی که باید در هنگام شوت یک دست به آنها توجه کرد ، بشرح زیر است :
▪ زاویه بین ساعد و بازو باید حدود ۹۰ درجه باشد که با توجه به عوامل مختلف کم و زیاد می گردد.
▪ بازوی پرتاب کننده باید موازی خط افقی باشد.
▪ آرنج ها بهنگام شوت باید در جهت سبد واقع شوند. بنابراین بهتر است زاویه بین بازو و تنه در حدود ۹۰ درجه باشد.
▪ دست چپ در عمل شوت دخیل نیست و تنها نقش حفظ ، هدایت و انتقال توپ به مرحله پرتاب را بعهده دارد.
▪ انگشتهای دستی که پرتاب کننده است ، به حالت نیمه استراحت در زیر توپ قرار می گیرد و هیچ گونه گرفتگی و انقباضی نباید وجود داشته باشد.
▪ زاویه بین پشت دست و ساعد در ناحیه مچ ۹۰ الی ۱۰۰ درجه است و معمولا از ۹۰ درجه کمتر نمی شود.
▪ بهتر است زاویه بین انگشت شست و سبابه ، حدود ۴۵ درجه باشد. انگشتها باید با فاصله مناسب و به حالت استراحت قرار گیرند.
▪ توپ نباید با کف دست تماس داشته باشد. بنابراین ، نیرو باید در نوک انگشتان متمرکز گردد.
▪ توپ باید تا لحظه پرتاب بوسیله هر دو دست حمل شود تا دست راهنما وظیفه نگهداری و جهت دادن را بخوبی انجام دهد.
▪ شوت کردن با باز شدن مفاصل مچ پا ، زانو و ران شروع می شود و بصورت یک حرکت مداوم و پیاپی با بالا رفتن دست و باز شدن زاویه کتف و آرنج ادامه می یابد و دست راهنما کم کم با توپ فاصله می‌گیرد.
▪ مچ دست حرکتی بسمت جلو دارد یا به عبارت بهتر ، مچ دست در جهت بالا و جلو خم می شود.
▪ توپ از نوک انگشتان با مختصر چرخشی رها می شود.
۲) شوت جفت : امروزه شوت جفت رایج ترین شوت در بسکتبال است. انجام این پرتاب شبه به شوت ایستاده یک دستی است ، با این تفاوت که در این شوت معمولا بعد از دویدن سریع می ایستند و با یک حرکت تند عمل پرش را انجام می دهند. هنگام پرش بسمت بالا ، باید توجه شود که زانوها کمی بطرف جلو خم شوند تا پرش بطرف بالا بخوبی صورت گیرد. پرش نباید برای رسیدن به حداکثر ارتفاع انجام شود ، بلکه باید با نرمی صورت پذیرد ، چون پرش با فشار ، بدلیل برهم خوردن تعادل ، احتمال موفقیت را کاهش می دهد. فرود باید کاملا متعادل باشد و تقریبا در همان نقطه ای که پرش صورت گرفته است ، انجام شود.
۳) شوت از زیر سبد : این شوت شامل انواع مختلفی است که به ترتیب توضیح داده می شود.
الف) شوت سه گام : برای بیشتر بازیکنان ، مطمئن ترین شوت ، شوت سه گام است و امتیاز آن بسیار بالاست. در انتهای ضدحمله ها از این نوع شوت استفاده می شود. مراحل این شوت بشرح زیر است :
۱) پرش نهایی باید روی پای مخالف دستی که توپ را رها می کند ، انجام شود. برای مثال ، اگر با دست راست شوت می کنیم ، پرش نهایی باید روی پای چپ باشد.
۲) در پرش شوت سه گام ، کسب ارتفاع اهمیت دارد ، بنابراین سعی کنید آخرین گام نصف گام قبلی باشد.
۳) هر دو دست تا آخرین لحظات توپ را نگه می دارند و بدن مهاجم از توپ حفاظت می کند.
۴) وقتی به بیشترین ارتفاع رسیدید ، توپ را بسوی سبد رها کنید. بهتر است در لحظات آخر تمام توجه خود را به سبد و تخته معطوف کنید.
۵) تلاش کنید روی دو پا فرود بیایید ، در اینصورت از صدمات احتمالی جلوگیری می شود. بطور خلاصه در شوت سه گام ، بازیکن در حال دریبل یک نقطه را در حوالی سبد درنظر می گیرد و پای چپ خود را (برای افرادی که با دست راست شوت می کنند) روی علامت تعیین شده قرار داده ، شروع به دریبل می کند. سپس پای راست را روی زمین گذاشته ، توپ را می گیرد و پای راست را روی زمین قرار می دهد. آنگاه پای چپ را در جلوی پای راست گذاشته ، عمل پرش را روی آن انجام می دهد و اقدام به شوت بطرف سبد می کند.
ب) شوت هوک : معمولا در شرایطی که انجام شوت سه گام به راحتی میسر نیست و در محدوده شوت سه گام قرار نداریم ، هنگام حرکت بطور عرضی در محوطه جریمه از این نوع شوت استفاده می شود. مزیت این شوت ، آن است که دفاع از آن مشکل تر است و عیب آن ، این است که احتمال کسب امتیاز با این روش بسیار کم است و نیاز به تمرینات بسیار زیاد دارد.
۴) شوت والیبالی : موقعیت مناسب برای اجرای این شوت ، زمانی است که توپ در محدوده ای به فاصله یک متری سبد در حال نوسان است. برای اجرای این شوت باید پرید و به بالاترین ارتفاع دست یافت ، زیرا کنترل شوت والیبالی در زمان فرود بازیکن بسیار مشکل است. مچ دست و انگشتها در شوت والیبالی بسیار موثرند. زود پریدن یا دیر پریدن موجب از دست رفتن توپ خواهد شد. اگر فاصله توپ و سبد بیش از یک متر باشد ، نباید از شوت والیبالی استفاده کرد.
۵) شوت پنالتی : این پرتاب در شرایطی صورت می گیرد که هیچ گونه مزاحمت دفاعی وجود ندارد و فضای جلوی بازیکن تا سبد کاملا باز و بدون مانع است. پرتاب از فاصله ثابتی انجام می شود و هیجانات و التهابها مقداری کاهش می یابد. این شوت از اهمیت خاصی در مسابقات برخوردار است بطوریکه در بعضی مواقع سرنوشت مسابقات را پرتاب های پنالتی تعیین می کند. تمرین بر روی این شوت باید بسیار زیاد و جدی باشد ، بگونه ای که بازیکن بتواند براحتی این شوت را انجام دهد. این شوت چنان که قبلا گفته شد ، به سه روش انجام می شود.
۱) یک دستی
۲) دو دستی از سینه
۳) دو دست از زیر که رایج ترین آن ، همان شوت یک دستی یا (One handed shot) است که قبلا توضیح داده شده است. نکاتی که در شوت باید به آنها توجه داشته باشید :
▪ حیطه و محدوده کار خود را بشناسید.
▪ از چگونگی شوت خوب آگاه شوید.
▪ بهنگام دریافت پاس برای شوت ، بطرف پاس گام بردارید تا سریعتر شوت کنید.
▪ هنگام تقابل با سبد ، برای انجام شوت پای داخلی خود را ثابت کنید.
▪ بعنوان دریافت کننده ، برای پاس دهنده یک هدف مشخص فراهم کنید.
▪ برای عبور از دفاع از فریب های شوت استفاده کنید.
▪ برای شوت از پاها نیرو بگیرید.
▪ بگونه ای شوت را تمرین کنید که گویی در یک مسابقه هستید.
▪ گامهای بلند برندارید.
▪ دست آزاد را مدت زیادی روی توپ نگذارید ، زیرا اثر بدی روی شوت خواهد گذاشت.
▪ در موقع شوت سست نشوید.
▪ پرواز توپ را دنبال نکنید ، چشمهای خود را روی هدف نگه ندارید.
▪ بعد از دریافت توپ ، تصمیم نگیرید که حتما آن را به منطقه شوت ببرید و شوت کنید.

sportjaber.blogfa.com