آیا در جهان تنهاییم؟

اینها همانند تعداد زیادی آبگیرهای كوچك گرم و كف كرده است كه احتمال دارد حیات در آنها تشكیل شده و پس از میلیون ها سال به ایجاد مخلوقاتی همچون ما كه توانایی استفاده از فناوری را دارند، منجر شود. نه، مسئله این نیست.
پرسش اصلی و واقعی این است كه كی به امكانات فناورانه مورد نیاز برای برقراری ارتباط با چنین هوشمندانی دست می یابیم. (البته اگر واقعاً روزی بتوانیم) با كمی خوش اقبالی می توان در ۲۵ سال آینده به چنین امكاناتی دست یافت. كسانی كه در پروژه جست وجوی هوش فرازمینی (SETI) كار می كردند، در ۴۵ سال اول جست وجوی پیشرفته خود برای یافتن هم مشربان فرازمینی خود به چیزی بیش از خوش اقبالی صرف نیاز داشتند.
طرح چشمگیر ازمای فرانك دریك اخترشناس رادیویی به طور قطع پیروزی امید بر ترس از مشكلات دلهره آور بود. دریك در سال ۱۹۶۰ طی چند روز بشقاب رادیو تلكسوپ ۲۶ متری گرین بانك وست ویرجینیا را به سمت دو ستاره نشانه رفت. وی با استفاده از فناوری لوله خلاء كه در آن زمان در دسترس بود، توانست در هر مرتبه طیف ریزموج هر كانال را با عرض ۴/۰ مگاهرتز روبش كند. تقریباً ۴۵ سال بعد از آن موسسه ستی در مونتین ویوی كالیفرنیا طرح ۱۰ ساله فوینیكس خود را به اتمام رساند. پژوهشگران فوینیكس در بسیاری موارد با استفاده از آنتن ۳۵۰ متری آرسیبوی پورتوریكو منظومه های ۷۱۰ ستاره ای را در ۲۸ میلیون كانال به طور همزمان و با گستره پهنای ۱۸۰۰ مگاهرتز جست وجو كردند، در مجموع جست وجوی فوینیكس صد تریلیون بار موثرتر از جست وجوی ازما بود. گذشته از پیشرفت های حیرت آور قدرت جست وجو ۴۵ سال اول ستی پیش رفته شاهد راهكارهای متنوع جست وجو هم بود.» جست وجوی گسیل های رادیویی فرازمینی از جمعیت هوشمند توسعه یافته» (SERENDIP) با استفاده از كمك های گیرنده های آنتن هایی همچون آرسیبو كه به وسیله اخترشناسان رصدی به كار می رود، میلیاردها منبع رادیویی را در كهكشان راه شیری روبش كرده است. گروه های دیگر نیز با استفاده از تلسكوپ های نوری معمولی در جست وجوی فلاش های نانوثانیه ای لیزرهای فرازمینی ها هستند.
با این همه هنوز كسی چیزی نشنیده است. اما برای مثال فوینیكس فقط یك یا دو ستاره نزدیك شبه خورشیدی را از میان صد میلیون ستاره روبش كرده است. برای آنكه در مواردی كه نمونه ها بسیار اندكند، به نتیجه رسید یا باید تعداد تمدن های پیشرفته ای كه از تجهیزات رادیویی استفاده می كنند، زیاد باشد یا آنكه جست وجوگران بسیار خوش اقبال. برای آنكه بتوان سوزنی را در كاهدانی به اندازه كهكشان یافت، پژوهشگران ستی مرتباً قدرت محاسباتی را به طور نمایی افزایش می دهند تا دو دهه دیگر هم به پژوهش های خود ادامه دهند. موسسه ستی در كالیفرنیا پیش از این ساختن آرایه ای مركب از آنتن های شش متری مجزا را آغاز كرده است. حتی كامپیوترهای با قدرت كم هم می توانند تا ۳۵۰ دستگاه از این آنتن ها را به یكدیگر متصل كنند و یك «تلسكوپ مجازی» بسازند تا دانشمندان بتوانند اهداف بیشتری را به طور همزمان جست وجو كنند. پژوهشگران ستی در نظر دارند اگر قانون مور - كه می گوید هزینه محاسبه هر ۱۸ ماه یك بار نصف می شود _ تا پانزده سال دیگر جاری باشد، با استفاده از آرایه آنتن ها نه فقط چند هزار بلكه چند میلیون شاید هم ده میلیون ستاره را در جست وجوی سیگنال های فرازمینی بگردند. اگر در كهكشان فقط ده هزار تمدن پیشرفته وجود داشته باشد، آنها می توانند پیش از آنكه ساینس ۱۵۰ ساله شود، معدن سرشاری را كشف كنند.
شاید در دهه های آینده فناوری های پیشرفته تری در دسترس باشد، اما ستی به پول هم نیاز دارد. اما این كار برای حوزه های بسیار مضحكی همانند ستی چندان آسان نیست. پس از آنكه بعضی اعضای كنگره كل طرح را به باد تمسخر گرفتند و صرف پول ایالتی را برای یافتن «آدم كوچولوهای سبز با كله های بدریخت» احمقانه خواندند، كنگره آمریكا ناسا را در سال ۱۹۹۳ مجبور كرد از طرح ستی دست بردارد. فعلاً جست وجوی محصول شاخه دیگر تكامل مدنظر ناسا نیست. بیش از یك دهه است كه هزینه های طرح ستی به طور خصوصی تامین می شود. اما طرح ستی در مورد آرایه ۳۵ میلیون دلاری فقط یك نمونه اولیه از آرایه یك كیلومتر مربعی است كه می تواند آن ده ها میلیون ستاره را در دسترس پژوهشگران ستی قرار دهد.

ریچارد كر

منبع : روزنامه شرق