حیات فرهنگی در عصر امام مهدی(ع)

بی‏تردید عصر امام مهدی(ع) عصر حاكمیت نور دانش و بینش و از درخشان‏ترین و زیباترین اعصار روی كره زمین از آغاز آفرینش جهان و انسان خواهد بود. آنچه در این نوشتار تقدیم خوانندگان عزیز می‏شود برخی از ابعاد زندگی و شكوفایی و درخشندگی آن عصر است كه با تلخیص از نظر گرامی‏تان می‏گذرد.
در عصر درخشان امام مهدی(ع) حیات فرهنگی به گونه‏ای شكوفا و بارور می‏گردد و دانش و فرهنگ و معنویت بویژه علوم دینی و احكام و مقررات و معارف انسان‏ساز اسلام در سراسر گیتی بسط و گسترش می‏یابد و چرخ‏های فرهنگ و آگاهی و شناخت با سرعت وصف‏ناپذیری به حركت می‏افتد.
كتابهای مربوط به شرح حال راویان احادیث كه به كتابهای رجالی مشهورند و نیز شرح حال و بیوگرافی آنان و تقسیم‏بندی روایات به صحیح و ضعیف كه بیشتر به حدس و گمان تكیه دارد و در عصر غیبت و به خاطر نرسیدن دست مردم به امام معصوم مورد استفاده قرار می‏گیرد به پایان می‏رسد؛ زیرا در عصر ظهور مردم به مقررات و احكام قطعی دست می‏یابند و از اینها بی‏نیاز می‏گردند. همچنین بیشتر تفاسیر از اعتبار ساقط می‏شود و تنها تفاسیر برخاسته از روایات رسیده از پیامبر و اهل بیت باقی می‏ماند.
همین‏گونه قرائتهای مختلف از قرآن شریف كه دلیلی برای آن نازل نشده است برداشته می‏شود چرا كه مردم قرآن و قرائت صحیح آن را به گونه‏ای كه بر قلب مصفای محمد(ص) فرود آمده است از امام مهدی(ع) می‏آموزند و تفسیر و پیام و مفهوم آن را آن‏گونه كه خدا اراده فرموده است می‏شناسند و بر معارف بلند و راز و رمز و شگفتیهای آن كه همچنان ناشناخته و پوشیده است، آگاهی می‏یابند.
حضرت امام باقر(ع) فرموده‏اند:
توتون الحكمهٔ فی زمانه حتی ان المراهٔ لتقضی فی بیتها، بكتاب اللَّه و سنّهٔ رسوله۱
یعنی به مردم عصر حكومت درخشان او، دانش و بینش ارزانی می‏گردد كه زن در كانون خانه خویش براساس كتاب خدا و سنت پیامبرش عادلانه و آگاهانه داوری می‏كند و نیازی به دیگری ندارد.
این روایت نشانگر این واقعیت است كه مردم در روزگار حاكمیت آن حضرت، براساس آداب و مقررات دینی تربیت شده و احكام شریعت را آموخته و بر پایه‏ای از فرهنگ و تمدن اوج می‏گیرند كه هر بانویی می‏تواند در درون خانه خویش میان آن دو انسان براساس مقررات كتاب خدا و سیره و روش عادلانه پیام‏آور بزرگ او قضاوت كند.
امیرالمؤمنین علی(ع) هم طی گفت‏وگویی با جناب كمیل بن زیاد نخعی می‏فرمایند:
ای كمیل، هیچ علمی نیست مگر آن كه با من آغاز گردد و هیچ سری نیست مگر آنكه با قائم پایان پذیرد.۲
لازم است بدانیم كه خود امام مهدی براساس كتاب خدا و سیره و شیوه انسانساز و افتخار آفرین پیامبر تدبیر امور می‏كند و به اندازه ذره‏ای از آن انحراف نمی‏جوید. او شریعت جدید یا دین دیگری نمی‏آورد كه با اسلام راستین ناسازگار باشد.
همچنین واقعیت كه رخ خواهد داد این است كه همه مذاهب پدید آمده پس از رحلت پیشوای بزرگ توحید پیامبر گرامی ملغی می‏شود و از میان می‏رود چرا كه اینها راه و رسمی است كه در كتاب خدا و سنت پیامبر جایی ندارد. در كلامی كه از عالم اهل سنت به نام ابن العربی بیان گردیده آمده است:
امام مهدی پس از ظهور، دین را همان‏گونه كه بود و نازل گردید آشكار می‏سازد، به طوری كه اگر پیامبر گرامی حاضر باشد به همان حكم كند. او مذاهب مختلف را از روی زمین با ارشاد و هدایت خویش برمی‏دارد و جز دین خالص و پاك آسمانی نمی‏ماند.۳
آری در آن شرایط پر افتخار است كه اتحاد بزرگ اسلامی تحقق می‏پذیرد چرا كه همه مسلمانان در اصول دین و فروع آن و همه مسایل فقهی و احكام و مقررات شرعی، متحد و یكپارچه می‏گردند.
دین راستین همان اسلام واقعی خواهد بود و مذهب همان مذهب تشیع كه مذهب خاندان وحی و رسالت است و پیامبر گرامی مردم را بدان دعوت نموده است. و همه بشریت بدین سان زیر پرچم پر افتخار لااله‏الااللَّه، محمد رسول‏اللَّه، علی ولی‏اللَّه در اوج سعادت و رفاه و نیكبختی زندگی می‏كنند.
در حدیثی كه امام مجتبی از پدرش حضرت علی نقل می‏فرماید چنین آمده است:
مهدی زمین را از برهان و دانش و نور هدایت پر می‏كند تا آن‏جا كه سراسر گیتی به وی ایمان آورد و كافران مسلمان شوند و فاسقان صالح گردند.۴
و باز حضرت علی(ع) در بیان دیگری از حضرت مهدی چنین می‏فرماید:
... لافترك بدعهٔ الا ازالها ولا سنهٔ الاّ اقامها.۵
یعنی آن پیشوای الهی تمامی بدعتها را نابود می‏كند و همه سنتها و شیوه‏های پسندیده را زنده و برپا می‏كند.
●تربیت در عصر امام مهدی(ع)
از واقعیت‏ه‏ای تردید ناپذیر این است كه انسان در همه ابعاد، قابل تربیت و سازندگی است و هنگامی كه برنامه‏های تربیتی براساس ارزشهای والای اخلاقی و انسانی تنظیم گردد بشریت راه اعتدال و درستی را خواهد گزید. و در راه و روش شایسته و ستوده‏ای گام خواهد نهاد. اما اگر برنامه‏ها و عوامل تربیتی فاسد و ناصالح باشد بدون تردید نتیجه معكوس خواهد داد و انسان به سوی تباهی خواهد رفت.
۱. كانون خانه و خانواده كه كودك در آن دیده بر جهان می‏گشاید یك كانون و عامل تربیتی است كه در جهت‏دهی به كودك نقش بسیار مهمی دارد.
۲. پس از خانه، نقش مدرسه است كه كودك با ورود بدانجا مراحل نخستین دانش و فرهنگ را از طریق آموزگاران دریافت می‏دارد و هر چه مراحل مختلف علمی را طی می‏كند سطح مطالعه و فرهنگ و آگاهیهای او بالا می‏رود تا سرانجام به عالی‏ترین مراحل و مدارج علمی و فكری می‏رسد.
۳. عامل محیط و جامعه، كودكی كه در جامعه‏ای مملو از دروغ و شائبه و بی‏بندبار رشد می‏كند تربیت ناشایست و نادرست می‏پذیرد و كودكی كه در جامعه دین باور و امانت‏دار و سرشار از حیا و درستكاری تربیت شود فردی شایسته خواهد بود.
۴. رسانه‏های گروهی و دستگاههای تبلیغاتی جامعه همچون روزنامه‏ها و مجلات، رادیو و تلویزیون و...
امام مهدی(ع) كه در اندیشه اصلاح جامعه جهانی است و می‏خواهد جامعه‏ای به راستی اسلامی پی‏ریزی نموده و آن را به ارزشهای والای انسانی و قرآنی آراسته سازد، در این راه می‏بایست از وسایل و عوامل تربیتی بهره گیرد و آموزشهای تربیتی صحیح و سازنده خویش را به وسیله این وسایل و تجهیزات به گوشها برساند. از این رو مدارس و آموزشگاهها را، فرهنگ و تعالیم انسانساز اسلام اداره و رهبری می‏كند و راههای تعلیم و تربیت در همه مراحل از شیوه‏ها و برنامه‏های اسلامی بهره‏مند می‏گردد و وسایل ارتباط جمعی به طور كامل، شایسته و مفید و ثمربخش می‏شوند و از چهارچوب مقررات و ارزشهای اسلامی تجاوز نمی‏كنند.۶
چنانچه حضرت علی(ع) با عباراتی بسیار شنیدنی چنین نوید می‏دهد كه:
مهدی(ع) هواهای نفسانی را به هدایت باز خواهد آورد آن‏گاه كه هدایت را به هواپرستی بفروشند و آرا و نظرها را بر قرآن منطبق سازد چون قرآن را بر مدار آرای خویش باز خوانند.۷

پی‏نوشتها :
۱ . غیبت نغمانی، باب ۱۳، ص۲۳۸.
۲ . ابن شعبه حرانی، ابو محمد حسن بن علی، تحف‏العقول، ص۱۱۹.
۳ . الفتوحات المكیه، ابن العربی، ج۳، ص۳۲۷، باب ۳۶۶.
۴ . طبرسی، احمدبن علی، الاحتجاج، ج۲، ص۷۰.
۵ . عقدالدّرر، باب ۹، ص۲۲۴، بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۹.
۶ . امام مهدی از ولادت تا ظهور، آیهٔاللَّه سید محمد كاظم قزوینی، ص۷۴۰.
۷ . نهج‏البلاغه، خطبه
منبع:ماهنامه موعود، شماره ۳۹

منبع : خبرگزاری فارس